Վերջին ժամանակահատվածում Ադրբեջանի հատուկ ծառայություններն իրականացնում են հեռախոսազանգեր Արցախի Հանրապետության հեռախոսահամարների բաժանորդներին և ներկայանալով որպես «Գելլափ» և այլ հայտնի սոցիոլոգիական ուսումնասիրություններ իրականացնող ու հարցումներ կատարող կազմակերպության, կամ Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության աշխատակիցներ, հարցադրումներ են կատարում Արցախի արտաքին և ներքին քաղաքական կյանքի, սոցիալ-տնտեսական վիճակի, տիրող ընդհանուր իրավիճակի և տրամադրվածությունների վերաբերյալ՝ այդպիսով փորձելով կորզել իրենց անհրաժեշտ տեղեկությունները: Այս մասին հայտնել է Արցախի ազգային անվտանգության ծառայությունը։

«Արցախի Հանրապետության ազգային անվտանգությունը կոչ է անում նման հեռախոսազանգեր ստանալու դեպքում չպատասխանել տրվող հարցերին, քանզի նրանց կողմից հավաքագրվող տեղեկություններն օգտագործվում են ի վնաս մեր Հանրապետության:

Կասկածելի բնույթի զանգեր ստանալու դեպքում անհապաղ դիմեք ԱՀ ազգային անվտանգության ծառայությանը կամ զանգահարեք թեժ գծի հեռախոսահամարներին՝ 047-94-41-26 և 41-26»,- ասված է հաղորդագրության մեջ:

Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրությունը (Հռոմի ստատուտ) առաջիկայում ՀՀ կառավարությունը կներկայացնի Ազգային ժողովի վավերացմանը:

«Հռոմի ստատուտի հետ կապված՝ անցած շաբաթ աշխատակազմը, արդեն պատասխանելով ԶԼՄ հարցադրումներին, ներկայացրեց, որ առաջիկայում ուղարկելու է, կարծեմ շաբաթների հարց է»,- Կառավարության նիստից հետո լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց արդարադատության նախարար Գրիգոր Մինասյանը:

Ինչ վերաբերում է ՀՀ նախկին նախագահներ Ռոբերտ Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի՝ ազատության մեջ լինելուն, Գրիգոր Մինասյանն ասաց. «Ես համարում եմ, որ մեր երկրում անկախ նրանից, թե դու որ ժամանակաշրջանի պետական աշխատող ես եղել, և նաև անկախ նրանից, թե ում թիմից ես եղել, բոլորը պատժվելու են, եթե կատարել են հանցագործություն, և մեծ, ծանր գործերի դեպքում ավելի ծավալուն աշխատանք է սպասվում: Ինչն է լավ. որ գնալով՝ իրավապահ համակարգը է՛լ ավելի պրոֆեսիոնալ է դառնում, և ավելի դժվար է լինում սողանցքերով պատասխանատվությունից խուսափելը»:

31 տարի առաջ այս օրն Արցախի Տոնաշեն գյուղի մոտ զոհվել է «Ազատագրական բանակ»-ի հիմնադիր, բանակաշինության սկիզբը դրած լեգենդար հրամանատար Լեոնիդ Ազգալդյանը։

Մարտական ընկերների հիշողությունները հրամանատարի անցած ու իրենց փոխանցված հարուստ ռազմական փորձի մասին են հիմնականում։ Հարություն Հակոբյանը հիշում է՝ Ազգալդյանը ոչ մի րոպե չէր նստում․ կա՛մ օպերացիա էր մշակում, կա՛մ ջոկատի հետ պարապում էր, կա՛մ ռազմական գրականություն ուսումնասիրում։

«Հստակ սկզբունքներ ուներ, ու ջոկատից որևէ մեկը չէր կարող դրանք խախտել․ ծխելը, խմելն արգելված էր, քաղաքականության հետ որևէ կապ զինվորը չպետք ունենար․ ասում էր՝ քաղաքականության հետ գործ չունեք, ձերը զենքն է։ Յուրաքանչյուրս պետք է առնվազն երկու — երեք զենքի տիրապետեինք։ Ասում էր՝ շատ կարևոր է, որ զինվորը տիրապետի տարբեր զենքերի, որպեսզի ընկերոջ զոհվելու կամ վիրավորվելու դեպքում կարողանա օգտագործել նրա զենքը։ Պարապ չէր թողում մնանք․ պարապում էինք, մարտավարություն էինք փորձարկում, քանի որ Ազգալդյանի համար զինվորի կյանքը մեծագույն արժեք էր ու անընդհատ ասում էր՝ պետք է այնպես անել, որ մաքսիմալ քիչ կորուստներով կարողանանք հաջողության հասնել։ Ու այդպես էլ լինում էր․ նրա հրամանատարությամբ Արցախի 27 գյուղ ենք ազատագրել ու ընդամենը 6 զոհ ենք ունեցել»,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում պատմում է Ազգալդյանի մարտական ընկեր Հարություն Հակոբյանը։

Որ հայոց պետության պահպանության միակ երաշխվորը հզոր հայոց բանակը կարող է լինել, Ազգալդյանը շարժման ամենասկզբից էր հասկացել ու ամեն ինչ անում էր բանակի կայացման, այդ գաղափարն իր զինվորներին փոխանցելու համար։

Հակոբյանը հիշում է Ազգալդյանի հայտնի արտահայտությունը՝ սա Հայաստան է և վերջ, որը նա արել է Շահումյանում՝ լրագրողին տված հարցազրույցի ժամանակ, ու հավելել՝ եթե որևէ ուժի հաջողվի կտրել Զանգեզուրի միջանցքը, ապա կկրկնվի 1915 թիվը։

«Մեղրիի ու առհասարակ Սյունիքի դերը շատ լավ գիտակցում էր Ազգալդյանը՝ ինչպես Արցախինը։ Նա պարբերաբար կրկնում էր, որ Քարվաճառը պետք է ազատագրվի ու կպնի Քաշաթաղին, որպեսզի սահմանագիծը կրճատվի։ Ինքը, ցավոք, չհասցրեց տեսնել Քարվաճառի ազատագրումը, բայց գաղափարը, որը ներարկել էր իր ջոկատին՝ 30-40 հոգուս, այնքան ամուր էր, որ հասանք դրան»,-նշում է Հակոբյանը։

Ազգալդյանի խորիմաստ մտքերից շատերն են տպավորվել Հակոբյանի մոտ, իսկ ամենատպավորիչը նրա վերջին՝ թևավոր դարձած խոսքն է․ «Որ մեռնեմ, ինձ կթաղեք Ստամբուլի պատերի տակ»։

«Ինքն այնքան վեհ գաղափարներ ուներ, ու «ազատագրական բանակ» անվանումը պատահական չի ընտրվել․ Ազգալդյանի նպատակը, երազանքը հայոց պատմական հողերն ազատագրելն է եղել։ Դա իր կյանքի նպատակն էր»,-հիշում է մարտական ընկերը։

Հարություն Հակոբյանը շեշտում է՝ Ազգալդյանին բոլորը չէին հասկանում․ նրա մտքերը շատ խորն ու դժվար ընկալելի էին ռազմական գործիչ ոչ այդքան հասկացող մարդու համար։ Որպես գիտնական-զինվորական՝ Ազգալդյանը նաև զինագործության զարգացման մեծ ջատագով էր։ Հակոբյանը ցավով նկատում է՝ հրամանատարը հզոր միտք ուներ ու կարող էր բավականին զարգացնել զինագործությունը, բայց ռեսուրսները շատ քիչ էին։

Ազգալդյանի զոհվելուց հետո ևս նրա հիմնած «Ազատագրական բանակի» զինվորներն ազգալդյանական ոգին տարածել են՝ որքան կարողացել են։ Հակոբյանն ընդգծում է՝ իրենց ջոկատը մի հզոր դպրոց էր, որից դուրս եկած ցանկացածը նոր ջոկատ էր ստեղծում՝ հիմքում դնելով հրամանատարի սահմանած սկզբունքները։ Այդ կերպ են հիմնվել Վարդենիսի, Իվանյանի ու մի շարք այլ զորամասեր։

Հաագայի դատարանի վճիռը,  կապված Լաչինի միջանցքը բացելու հետ, պետք է կատարվի։ Այս մասին այսօր՝ հունիսի 21-ին, լրագրողների հետ հանդիպմանը հայտարարեց Եվրոպական խորհրդարանի անվտանգության և պաշտպանության հարցերով ենթակոմիտեի նախագահ Նատալի Լուազոն։

«Գորիսի ճանապարհին ուղեւորվելով դեպի Լաչինի միջացնքի մուտքը մենք ականատես եղանք ռուս խաղաղապահների, որոնք նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթով պետք է ապահովեն Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության պաշտպանությունը եւ անձանց ու ապրանքների անցուդարձը։ Առնվազն Լաչինի միջանցքի մուտքի մոտ, ուստի՝ տարակուսելի է, թե ինչու նրանք այդ որոշումը չեն իրականացնում։ Ես շարունակում եմ զարմանալ, թե Ռուսաստանն ինչու չի կատարում իր պարտավորությունները։ Ռուսաստանը նույնպես կարող էր պատժամիջոցներ նախաձեռնել Բաքվի նկատմամբ, սակայն նման բան տեղի չի ունենում։ Զարմանալի է նաեւ արտահանվող գազի ծավալը, քանի որ այն գերազանցում է արտադրվող գազի ծավալին։ Եթե Ռուսաստանը որոշել է Ադրբեջանի կողմը լինել, ապա ժամանակն է, որ այդ մասին ասի հրապարակավ։ Երբ մենք Լաչինի միջանցքի մոտակայքում էինք, Լեռնային Ղարաբաղ մուտք գործող անգամ մեկ բեռնատար չտեսանք։ Իրավիճակը գնալով բարդանում է, ոչ ռուսական, ոչ էլ Կարմիր խաչի մեքենաները չեն կարողանում մուտք գործել Լեռնային Ղարաբաղ, եւ այլեւս  ոչ մեկը չի կարող ձեւացնել, թե դա էկոակտիվիստների պատճառով է, որովհետեւ ակնհայտ է ադրբեջանցիների անցակետի տեղայնացումը»,- ասաց նա:

Նրա խոսքով՝ Հայաստանը ՀԱՊԿ-ի անդամ է, որը կոչված է իր անդամներին պաշտպանելու ագրեսիայից, այնպես որ հարցեր է պետք ուղղել այդ կազմակերպության անդամներին։

«Ես երկրորդ անգամ եմ գալիս Հայաստան, երբ հնարավոր էր գնում էի Լեռնային Ղարաբաղ, պատասխանը պետք է որ հստակ լինի՝ Եվրոպան կարեւորում է խնդրի կարգավորումը, թե՝ ոչ։

Եվրոպական խորհրդարանը որոշմամբ հաստատել է հասցեական պատժամիջոցներ որոշ ադրբեջանցիների նկատմամբ, որոնք չեն կատարում իրենց պարտավորությունները։ Պատժամիջոցների որոշման լիազորությունը, սակայն խորհրդարանին չի պատկանում, խորհրդրանը կարող է ասել՝ ինչ է մտածում, բայց որոշում կայացնողը խորհրդարանը չէ։ Մեզ հետ զրուցած յուրաքանչյուր զրուցակից բարձր գնահատեց Եվրոպական առաքելությունը։ Մենք պատրաստ ենք նաեւ Ադրբեջան առաքելություն ուղարկել։ Մինչ այս պահն Ադրբեջանը չի ընդունել այդ առաջարկությունը։ Իմ կարծիքով՝ արձանագրված ռազմական միջադեպերը տեղի են ունենում միայն մեկ կողմից։ Չկա որեւէ ապացույց, որը կհաստատի պնդումը, թե Հայաստանի կողմից է բախումը տեղի ունենում, եւ դա զարմանալի չէ, որովհետեւ Հայաստանը խաղաղություն է ուզում»,- եզրափակեց նա:

ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի գրասենյակի ղեկավար Բագրատ Միկոյանն արձագանքելն է նախօրեին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարություններին:

Նա, մասնավորապես, նշել է. «Ծանոթացա Նիկոլ Փաշինյանի` երեկ արտահայտած մտքերին: Գուցե հասկանալով՝ թե ուր է հասցրել Արցախը և Հայաստանը, փորձում է բոլոր հնարավոր և անհնար միջոցներով մեղքը գցել ուրիշների վրա: Չնայած բազմիցս փաստերով անդրադարձել ենք այդ մեղադրանքների կեղծ լինելուն՝ ստիպված ենք ևս մեկ անգամ կրկնել.

1․ Նախագահի ընտրությանը մասնակցելու համար 10 տարի քաղաքացի հանդիսանալու մասին

1998 թվականի դրությամբ Հայաստանի Հանրապետությունում չկար որևէ մարդ, ով կունենար առնվազն վերջին տաս տարվա ՀՀ քաղաքացիություն, քանի որ մինչև 1991 թվականը, այսինքն՝ մինչև ԽՍՀՄ փլուզումը, կար մեկ ընդհանուր՝ ԽՍՀՄ քաղաքացիություն (ՀԽՍՀ կամ խորհրդային այլ հանրապետության առանձին քաղաքացիություն ընդհանրապես գոյություն չուներ): Ավելին, Ռոբերտ Քոչարյանը 1988 թվականից հանդիսանում էր ՀԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի պատգամավոր:

2․ Արցախը բանակցային գործընթացից դուրս թողնելու մասին

• 1997 թվականի փետրվարին Ռուսաստանի և Ֆինլանդիայի համանախագահների զույգի փոխարեն ձևավորվեց ԵԱՀԿ ՄԽ եռյակը, որի կազմի մեջ մտնում էին Ֆրանսիան, ԱՄՆ-ն և Ռուսաստանը:
• Եռյակի առաջին կոնսուլտացիաները, առանց հակամարտող կողմերի մասնակցության, տեղի ունեցան նույն թվականի փետրվարի 24-ին Կոպենհագենում և մարտի 19-ին՝ Փարիզում: Դրանցում քննարկվում էր բանակցությունների ֆորմատի փոփոխությունը:
• 1997 թվականի ապրիլի 1-4-ը տեղի ունեցավ հակամարտության կողմերի մասնակցությամբ բանակցությունների վերջին տուրը, որտեղ միջնորդների կողմից հայտարարվեց «մաքոքային դիվանագիտության» անցման մասին: Ըստ էության, համանախագահողները հրաժարվեցին կողմերի մասնակցությամբ բանակցությունների ֆորմատից՝ հաշվի առնելով դրա անարդյունավետությունը: Այդ վերջին հանդիպմանը նույնիսկ ավանդական ընթրիքի ժամանակ չհաջողվեց կողմերին նստեցնել ընդհանուր սեղանի շուրջ:
• Այդ ժամանակ, արդեն, ավելի քան մեկուկես տարի ուղիղ բանկցություններ էին վարվում Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների խորհրդականներ Լիպարիտյանի և Գուլուզադեի միջև։
• Նախագահ Քոչարյանի և Ալիևի առաջին հանդիպումը տեղի է ունեցել 1999 թվականի ապրիլի 1-ին՝ ԱՊՀ երկրների գագաթնաժողովում, Բորիս Ելցինի նախաձեռնությամբ։
• Այսպիսով, հակամարտության կողմերի մասնակցությամբ բանակցությունների ֆորմատը կասեցվել է դեռ 1997 թվականի ապրիլից, երբ Ռոբերտ Քոչարյանը դեռ մեկ շաբաթ էր, ինչ ՀՀ վարչապետ էր և երկու տարի հետո նոր տեղի էին ունենալու նախագահներ Քոչարյանի և Ալիևի առաջին հանդիպումը:
• Եվս մեկ փաստ․ 1998-2018 թվականներին ՄԽ համանախագահները գրեթե բոլոր տարածաշրջան այցերի ժամանակ մեկնել են Արցախ և բանակցել Արցախի Հանրապետության քաղաքական ղեկավարության հետ, իսկ 2018-ից հետո՝ ԶՐՈ անգամ:

«Ընդհանուր պետության» գաղափարը եղել է ռուսական կողմի առաջարկության հիման վրա մշակված տարբերակ, որն Ադրբեջանին ներկայացվել է Հայաստանից առաջ, և ներկայացնելու իսկ օրը՝ 1998 թվականի նոյեմբերի 9-ին, կտրուկ մերժվել Ադրբեջանի կողմից: Վաֆա Գուլուզադեն նույն նոյեմբերի 9-ի հարցազրույցում հայտարարել է, որ այդ առաջարկներն անընդունելի են Ադրբեջանի համար, քանի որ դրանք վտանգում են Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը: Իսկ նույն տարբերակը միանգամից մերժելու մասին Հեյդար Ալիևը հայտարարել է 2001 թվականի փետրվարի 21-ին՝ Ադրբեջանի խորհրդարանում ունեցած ելույթում՝ բացատրելով, որ չէր կարող ընդունել այն, քանի որ, մեջբերում եմ․ «Ադրբեջանում ասացվածք կա՝ սևից էլ սև: «Ընդհանուր պետության» առաջարկը նախկին բոլոր առաջարկներից էլ վատն էր: Ես հենց դրանց հետ ծանոթացա, միանգամից ասացի, որ չեմ ցանկանում դրանք նույնիսկ քննարկել: Դա Ադրբեջանի տարածքում երկրորդ պետության ստեղծում էր…»․ մեջբերման ավարտ:
Արդեն նոյեմբերի 10-ին Ադրբեջանից համանախագահները ժամանել են Հայաստան և, փաստորեն, մտքեր են փոխանակվել ընդամենը արդեն իսկ մերժված առաջարկի մասին:

4․ ԵԱՀԿ 1999 թվականի Ստամբուլյան փաստաթղթի մեջ ԵԱՀԿ տարածաշրջանում ԼՂ հակամարտությունը միակն էր, որի վերաբերյալ չէր շեշտվում տարածքային ամբողջականության սկզբունքի պահպանման անհրաժեշտությունը, և դա մեծ դիվանագիտական հաղթանակ էր: Սա փաստ է, և ընդունված փաստաթղթին կարող են ծանոթանալ բոլորը:

5․ «Մեղրիի փոխանակման» մասին խոսելիս, նա/Նիկոլ Փաշինյանը/ մեջբերում է իր հոգևոր հայրերի, թիմակիցների և չինովնիկների խոսքերը և իր թերթում 2008 թվականի փետրվարին տպած մի հոդված՝ անվանելով դա «միջազգային մամուլի հրապարակում»: Ի՞նչ էր տեղի ունեցել իրականում. առաջարկի հեղինակը Ալիևն էր, և այն երբեք չի քննարկվել հակամարտության կողմերի հետ եռանախագահների ֆորմատում: Այդ առաջարկությունը մերժվել է հայկական կողմից: Մանրամասները նկարագրված են Ռոբերտ Քոչարյանի «Կյանք և Ազատություն» գրքի 380-381 էջերում:

Քի Վեսթի 2001 թվականի Փաստաթղթով Արցախը Լաչինի միջանցքի հետ միացվում էր Հայաստանին։ Դրա փոխարեն տրվում էր ճանապարհ, այլ ոչ թե միջանցք: Այս փաստաթղթի մասին մանրամասն և պարզ գրված է «Կյանք և Ազատություն» գրքում և գրվածին ավելացնելու ոչինչ չկա: Ի միջի այլոց, այդ փաստաթուղթը նույնպես հրապարակված է, և ցանկացողները կարող են կարդալ:
Մադրիդյան փաստաթղթի մասին խոսել ենք բազմիցս․ միայն կրկնենք, որ այն առաջին բանակցային փաստաթուղթն է, որով միջազգային երաշխիքներով ճանաչվում էր Արցախի ինքնորոշման իրավունքը: Այդ փաստաթղթի այդ հատվածի՝ 1991 թվականի դեկտեմբերի 10-ի հանրաքվեին հակադրելը բանակցային ամբողջ պատմության ընթացքում չէր անցել նույնիսկ ադրբեջանցիների մտքով: 1991 թվականի հանրաքվեն անց էր կացվել պատերազմի պայմաններում և առանց հեղինակավոր միջազգային կառույցների կողմից մանդատով օժտված դիտորդների: Նոր հանրաքվեն ամրապնդելու էր առաջինի արդյունքները՝ միջազգային կարգավիճակ հաղորդելով դրան:
Վերջում՝ պատմական փաստեր, որոնք անհնար է նենգափոխել.

Նախագահ Քոչարյանը ղեկավարման ընթացքում Հայրենիքից նույնիսկ մեկ սանտիմետր հող չի զիջել թշնամուն, այլ՝ հակառակը:
Նախագահ Քոչարյանի պաշտոնավարման ժամանակաշրջանը ամենից հանգիստ և խաղաղ ժամանակահատվածն էր ՀՀ պատմության մեջ:
Նախագահ Քոչարյանի պաշտոնավարման ընթացքում առաջին անգամ միջազգայնորեն ճանաչվեց Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը, իսկ Արցախի Հանրապետությունը արագ տեմպերով զարգանում էր:
Նախագահ Քոչարյանի պաշտոնավարման ընթացքում Ադրբեջանը մտքով անգամ չի անցկացրել, որ կարող է հարձակվել Հայաստանի և Արցախի վրա՝ իմանալով, որ պատժվելու է:

Երասխի մետալուրգիական գործարանի տարածքում դրոշներ էին բերել- դրել, որ, իբր, խաղաղություն լինի, այն էլ՝ ոչ մի բան այդպես էլ չփոխվեց… ի՞նչ խաղաղություն։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց սահմանապահ Երասխ գյուղի բնակչուհիներից մեկը։

«Բերեցին Ամերիկայի Միացյալ նահանգների դրոշ դրեցին գործարանի տարածքում։ Հույս ունեին, որ էլ չեն կրակելու։ Բայց այսօր գնացին էլի գործի, կրակոցներն սկսվեցին, թողեցին, փախան, եկան տուն»,- պատմեց մեր զրուցակիցը՝ հայտնելով, որ ամուսինը մի քանի օր էր, ինչ աշխատանքի էր ընդունվել գործարանի տարածքում։ Բայց ադրբեջանական կողմի կրակոցների հետևանքով չի կարողանում գումար վաստակել։

Մեր զրուցակիցը հայտնեց, որ գործարանի կառուցման աշխատանքներում ներառված են գյուղի՝ մոտ մեկ տասնյակ բնակիչ։ Այն գյուղի բնակիչների համար ապրուստ վաստակելու քիչ միջոցներից է։ Մեր զրուցակցի խոսքով՝ կրակոցներն այսօր էլ ուղղված են եղել գործարանի տարածքին՝ աշխատանքները պարալիզացնելու նպատակով։

«Իրենք էլ էին ասում, որ Ամերիկայի դրոշը դնեն էլ չեն կրակի, վերջ… վախեցան թուրքերը…կանչել էին գործի։ Հենց բանվորներն սկսել են աշխատանքը, ադրբեջանցիները նորից կրակել են։ Հենց դուրս են եկել տարածքից կրակոցները դադարել են։ Թե ուզում են վախեցնել, թե ուզում են միանգամից խփել… ո՞վ է բան հասկանում»,- ասաց նա։
Կրակոցների հետևանքով, այդուհանդերձ, վիրավորներ, բարեբախտաբար, չկան։ Սակայն, Երասխի բնակչուհին հայտնում է, որ իր անչափահաս երեխաներին, անվտանգությունից ելնելով, թույլ չի տալիս դուրս գալ տնից։

«Վախենում ենք, բա ի՞նչ ենք անում։ Բա եթե իրենք խփեցին, դրոշը քրքրեցին, իհարկե, տների ուղղությամբ էլ կարող են կրակել»,- ասաց նա՝ վստահեցնելով, որ գյուղը լքելու մասին չեն էլ մտածում։

«Զանգեզուրի միջանցքի» գործարկման դեպքում Հայաստանը կկորցնի հարավի հետ կապը, և հայերը պետք է Բաքվից թույլտվություն ստանան՝ Իրան այցելելու համար։ Pars Today -ի փոխանցմամբ՝ այսպիսի հայտարարություն է արել SCAP տրանսպորտային կոմիտեում Իրանի նախկին ներկայացուցիչ Մոհամմադ Իսմայիլ Ալիխանին։

«Եթե Հայաստանը հարավում ԻԻՀ հետ սահմանին Ադրբեջանին տարածք տրամադրի, կդադարի լինել Իրանի հարևանը»,- մասնավորապես հայտարարել է նա։

Ալիխանին ևս մեկ անգամ շեշտել է, որ Իրանն ունի Հայաստանի հետ ամենակարճ ընդհանուր սահմանը (ընդամենը 38 կմ): այդուհանդերձ, նա տեսակետ է հայտնել, որ այն Իրանի և Եվրոպայի միջև հաղորդակցության դարպասներից մեկն է և ունի մեծ նշանակություն։

«Այս իրավիճակում, եթե ստեղծվի «Զանգեզուրի միջանցքը», Հայաստանը կկորցնի իր կապը հարավի հետ, իսկ Իրան մեկնելու համար հայերը պետք է ունենան Ադրբեջանի համաձայնությունը և թույլտվությունը»,- հայտարարել է նա:

2023թ․ հունիսի 6-ին՝ ժամը 14:30-ին, ՌԴ քաղաքացի կինը ՀՀ ՆԳՆ Ոստիկանությունում հաղորդում է տվել այն մասին, որ դուստրը՝ 1999թ․ ծնված ՌԴ քաղաքացի Ելենա Սերգեևան, հունիսի 4-ին Մոսկվա-Երևան չվերթով ժամանել է ՀՀ, հանդիպել իր ծանոթ տղամարդուն և մինչ օրս դստեր մասին տեղեկություն չունի:

ՔԿ-ից NEWS.am-ին հայտնում են, որ փաստի առթիվ ՀՀ քննչական կոմիտեում ՀՀ քրեական օրենսգրքի 155-րդ հոդվածի 1-ին մասի հատկանիշներով նախաձեռնվել է քրեական վարույթ, որով հետագա նախաքննությունն իրականացվել է ՀՀ ՔԿ Տավուշի մարզային քննչական վարչության Դիլիջանի քննչական բաժնում։

Ձեռնարկված օպերատիվ-հետախուզական և որոնողական միջոցառումների արդյունքում 2023թ․ հունիսի 15-ին՝ ժամը 13:55-ի սահմաններում, Դիլիջան-Երևան ավտոմայրուղու 2-րդ ոլորանի անտառային հատվածում հայտնաբերվել է Ե.Սերգեևայի դին՝ մերկ և մասամբ հոշոտված վիճակում:

Արտաքին զննությամբ դիակի վրա հայտնաբերվել են արյունազեղումներ: Կատարվել է դիակի ճանաչում՝ մոր մասնակցությամբ: Որոշում է կայացվել՝ վերջինիս մահացած տուժողի փոխարեն տուժող ճանաչելու մասին:

Նշանակվել է դիակի դատաբժշկական փորձաքննություն։ Նախնական ուսումնասիրության համաձայն՝ Ե․Սերգեևայի մահը վրա է հասել գանգուղեղային տրավմայի հետևանքով:

Սևան-Դիլիջան-Վանաձոր ճանապարհի տարբեր հատվածներում հայտնաբերվել են Ե․Սերգեևայի և տղամարդու պատկանող հագուստներ՝ արնանման հետքերով։

Հարցաքննվել են մի շարք անձինք։ Առգրավվել և զննվել են «Զվարթնոց» օդանավակայանում և այլ վայրերում տեղադրված տեսանկարահանող սարքերի տեսագրություններ։

Ձեռնարկված միջոցառումների արդյունքում պարզվել է, որ Ե․Սերգեևան Մոսկվա-Երևան չվերթով Հայաստան է ժամանել 2023թ․ հունիսի 4-ին։

Վերջինս թե՛ ՌԴ և թե՛ ՀՀ տարածքում որևէ մեկի հետ չի ունեցել թշնամական փոխհարաբերություններ, սակայն կապերը խզելուց հետո լարված փոխհարաբերությունների մեջ է եղել ԱՄՆ քաղաքացի Ռ․Տ․-ի հետ։

Պարզվել է նաև, որ «Զվարթնոց» օդանավակայան ժամանելուց հետո Ե.Սերգեևան օդանավակայանի տարածքից հեռացել է «Տոյոտա» մակնիշի՝ Վրաստանի պետհամարանիշի ավտոմեքենայով, որի վարորդը հանդիսացել 1989թ․ ծնված ԱՄՆ քաղաքացի Ռ․Տ.-ն:

Իրականացված հսկայածավալ քննչական, վարութային և օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների արդյունքում պարզվել է, որ Ե․Սերգեևայի սպանությունն առերևույթ կատարել է ԱՄՆ քաղաքացի հանդսացող սույն անձնավորությունը, իսկ պատճառը հանդիսացել են խանդը և անձնական լարված փոխհարաբերությունները։

Մասնավորապես, քննությամբ պարզվել է, որ ԱՄՆ քաղաքացի Ռ․Տ․-ն 2019թ․ ՌԴ Մոսկվա քաղաքում ծանոթացել է Ե․Սերգեևայի հետ, ում հետ շփվել է մինչև 2020թ․ մայիս ամիսը, որից հետո նրանք բաժանվել են։ Բաժանման պատճառ է հանդիսացել Ռ.Տ․-ի կողմից հաճախակի խանդի տեսարանների ստեղծումը, պարբերաբար Ե․Սերգեևայի տեղաշարժը վերահսկելու փորձերը: Ռ․Տ․-ն, չկարողանալով համակերպվել Ե․Սերգեևայից բաժանվելու հանգամանքի հետ, պարբերաբար իրենց հարաբերությունները վերականգնելու փորձեր է կատարել, սակայն նրանից մերժում է ստացել։ Տարբեր եղանակներով նա անհանգստություն է պատճառել աղջկան, սպառնալիքներ հնչեցրել վերջինիս հասցեին, նրա վերաբերյալ տարածել արատավորող տվյալներ։ Իսկ երբ իմացել է, որ Ե․Սերգեևան սկսել է ընկերություն անել այլ տղամարդու հետ, սկսել է նաև նրան վնասելու սպառնալիքներ հնչեցնել:

Իրենց միջև հարաբերությունները վերջնականապես պարզաբանելու և դադարեցնելու նպա¬տակով Ե․Սերգեևան համաձայնել է վերջին անգամ հանդիպել Ռ․Տ.-ի հետ: Պայմանավորվել են 2023թ․ հունիսի 4-ին հանդիպել ՀՀ Երևան քաղաքում, ինչի համար Ե․Սերգեևան 2023թ․ մայիսի 16-ին հանդիպման օրվա ամսաթվով և նույն օրվա հետադարձ ուղղությունով Մոսկվա-Երևան-Մոսկվա ավիատոմս է գնել և նշված օրը, ժամը 12:55-ին, SU 1860 չվերթով Մոսկվայից ժամանել է Երևանի «Զվարթնոց» օդանավակայան: Ռ․Տ․-ն, չհամակերպվելով նրա՝ այլ ընկեր ունենալու փաստի հետ, վերջին անգամ Ե․Սերգեևայի հետ հանդիպելու պատրվակով և նրան ապօրինաբար կյանքից զրկելու դիտավորությամբ, Վրաստանի Թբիլիսի քաղաքում վարձակալել է «Տոյոտա» մակնիշի սև գույնի ամենագնաց ավտոմեքենա, որով 2023թ․ մայիսի 31-ին՝ ժամը 14:52-ին, Գոգավանի անցակետով Վրաստանից մուտք է գործել Հայաստան։

Մինչև Ե․Սերգեևայի՝ ՀՀ ժամանելը, իր հանցավոր մտադրությունը նախապես քողարկելու նպատակով, օրական վարձավճարներով գիշերել է տարբեր հյուրանոցներում: Հունիսի 4-ին համացանցի միջոցով 1 օրով հյուրատուն է վարձակալել Կոտայքի մարզի Եղվարդ համայնքում, որից հետո նույն օրն իր վարձակալած ամենագնացով, միայնակ ուղևորվել է «Զվարթնոց» օդանավակայան, որտեղ ժամը 13:01-ին դիմավորել է Ե․Սերգեևային, և միասին հիշյալ ավտոմեքենայով ուղևորվել են դեպի Երևան քաղաք:

Միասին ճաշել են Ամիրյան փողոցում գտնվող «Կացին» ռեստորանում, որից հետո նույն ավտոմեքենայով միասին ուղևորվել են դեպի իր կողմից վարձակալած հյուրատան ուղղությամբ: Նույն օրը՝ ժամը 15:34-ից մինչև 17:31-ն ընկած ժամանակահատվածում, իր հանցավոր մտադրությունն իրականացնելու նպատակով, քննությամբ դեռևս չպարզված վայրում, հարվածներ է հասցրել Ե.Սերգեևայի գլխին և մարմնի տարբեր մասերին, ինչի արդյունքում ստացած գանգուղեղային տրավմայից Ե․Սերգեևան մահացել է: Ապա վարձակալած ավտոմեքենայով նա ուղևորվել է Բագրատաշենի անցակետի ուղղությամբ՝ Հրազդան-Սևան-Դիլիջան-Վանաձոր-Ալավերդի-Բագրատաշեն երթուղով:

Իր կողմից թողնված հետքերը վերացնելու նպատակով Ե․Սերգեևայի դին՝ առանց հագուստների, թաքցրել է Դիլիջան քաղաքից դեպի Սևան ուղղության ավտոճանապարհի 3-րդ շրջադարձից աջ ընկած անտառամիջյան տեղամասում, իսկ նրա և իր հագի հագուստներն ու անձնական իրերը նետել է իր երթուղու տարբեր հատվածներում։ Ապա նույն օրը՝ ժամը 23:41-ին, Ռ․Տ․-ն ավտոմեքենայով Բագրատաշենի անցակետով լքել է ՀՀ տարածքը՝ անցնելով Վրաստան։ Վրաստանի իրավապահ մարմինների հետ կատարած աշխատանքի արդյունքում պարզվել է, որ վերջինս 05.06.2023 թվականին ավտոմեքենան հանձնել է վարձակալած ընկերությանը և օդանավով մեկնել Թուրքիա:

Ձեռք բերված բավարար փաստերի հիման վրա վարույթն իրականացնող մարմինը միջնորդություն է ներկայացրել հսկող դատախազին՝ Ռ․Տ․-ի նկատմամբ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 155-րդ հոդվածի 1-ին մասով հանրային քրեական հետապնդում հարուցելու մասին, որը բավարարվել է։

Միջնորդություն է ներկայացվել դատարան՝ մեղադրյալի նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց կիրառելու մասին, որը դատարանի կողմից բավարարվել է: Ռ․Տ.-ի նկատմամբ հայտարարվել է հետախուզում։

Նախաքննությունը շարունակվում է:

Ուկրաինան Արցախի նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանին ներառել է «Խաղաղարարի» պատժացուցակի մեջ, տեղեկացնում են ուկրաինական ԶԼՄ-ները։

Ցուցակում նա նշվում է, որպես անձ, որն ենթակա է«անհապաղ ձերբակալման և Ուկրաինայի ու ՆԱՏՕ-ի երկրների իրավապահ մարմիններին հանձնելու»։

««Խաղաղարար» կենտրոնը խնդրում է իրավապահ մարմիններին կայքում արված այս հրապարակումը դիտարկել որպես հայտարարություն՝ Ուկրաինայի ազգային անվտանգության, խաղաղության, մարդկության անվտանգության և միջազգային իրավակարգի դեմ  այս քաղաքացու կողմից գիտակցված արարքների մասին», ասվում է կենտրոնի կայքում արված հաղորդման մեջ։

Սակայն, թե կոնկրետ ինչ «չարագործություններ» է կատարել Ռուբեն Վարդանյանը, անմատչելի գաղտնիք է մնում։

Նախկինում գործարար ներկայացած, այժմ Փաշինյանի խմբակցության պատգամավոր Խաչատուր Սուքիասյանը Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողով է ներկայացրել իր՝ 2022 թվականի ունեցվածքի վերաբերյալ հայտարարագիրը։

Hayastan.news-ն այդ փասթաթղթից տեղեկանում է 1995-ից սկսած Խաչատուր Սուքիասյանի հայտարարագրած ունեցվածքի մասին, համաձայն որի՝ միայն Երևանի Կենտրոն համայնքում Խաչատուր Սուքիասյանը 30 անշարժ գույք ունի, որից տասը հասարակական նշանակության շինություն են, մեկն՝ արտադրական նշանակության, մյուս անշարժ գույքերը բազմաբնակարան շենքեր են, հողատարածքներ։ Որպես ձեռք բերման եղանակ նշված է ժառանգությունը, գնումը։ Երկու անշարժ գույք էլ Բյուրեղավանում ունի։

Նշվում է, որ 2022-ին Սուքիասյանն ութ անշարժ գույք վաճառել է, որոնց ընդհանուր արժեքը կազմում է 1 մլրդ 793 մլն 900 հզր դրամ։

Ըստ հայտարարագրի՝ Խաչատուր Սուքիասյանը մեքենա չունի։

12 ընկերության բաժնետեր է, այդ թվում՝ «Երևանի ալրաղացի», «Սիլ կոնցեռնի», «Սիլ ինշուրանսի», «Հայէկոնոմբանկի», «Երևանի Պոլիպլաստ» գործարանի, «Զովք» գործարանի, «Գլոբալ մայնինգի», « Բջնի գրուպի» և այլն։

Բաժնեթղթերի ընդհանուր արժեքը կազմում է 5 մլրդ 521 մլն 900 հզր դրամ։

550 մլն դրամ փոխառություն ունի եղբորից, մոտ 30 մլն Երևանի «Պոլիպլաստ Գործարան» ՀՁԲԲԸ-ից, որի բաժնետեր է ինքը։

23 մլն դրամանոց ձեռքի ժամացույց ունի, որը գնել է 2021-ին, երբ արդեն պատգամավոր էր, 4 գորգ ունի՝ յուրաքաչյուրի արժեքը 5 մլն դրամ, որը ժառանգություն է ստացել։

6 մլն, 7 մլն, 8 մլն, 8,5 մլն, 15 մլն, 5 մլն, 9 մլն, 11 մլն, 30 մլն, 5 մլն, 5,5 մլն արժողությամբ արվեստի գործեր ունի, 7 մլն դրամանոց կահույք ունի։ Հայտարարագրված թանկարժեք իրերի ընդհանուր արժեքը կազմում է 176 մլն 500 հզր դրամ։

Բանկային հաշվին 270 մլն ռուբլի ունի և 16 մլն դրամ, կանխիկ 6 մլրդ 6 մլն 812 հզր դրամ ունի, 1 մլն 950 հզր դոլար, 185 հզր եվրո։

Տարեկան եկամուտը 2022-ին կազմել է 2 մլրդ 116 մլն 990 հզր դրամ։ Հանգստի կամ խնամքի տակ գտնող անձի մեկ տարվա ծախսը կազմել է  77 մլն 650 հզր դրամ։ Անշարժ գույքի վերանորոգման համար ծախսել է մոտ 46 մլն դրամ։

Խաչատուր Սուքիասյանի կինը՝ Ռուզաննա Ասատրյանը «Գռզո պլազայում» և «Հայէկոնոմբանկում» 26 մլն և 3,3 մլն դրամի բաժնետոմս ունի, առանձնատուն ունի Արաբկիրում, որը նվեր է ստացել 2006-ին, կանխիկ 1 մլն դրամ ունի, վարկ ունի, որի մարման համար ծախսել է 10 հզր դոլար, մեքենա չունի։