Չնայած այն հանգամանքին, որ սեպտեմբերյան առաջին օրերին ադրբեջանական հիմնական ագրեսիան Սոթքի ուղղությամբ էր դրսևորվում, սակայն դա չի խանգարում Ադրբեջանին, որոշակի ակտիվություն մտցնել նաև Նախիջևանի ուղղությունից: Այս մասին Facebook-ի իր էջում գրել է ՀՀ ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը:

Նա նաեւ նշել է. «Ընդ որում` այդ ակտիվությունը դրսևորվում է միանգամից մի քանի ուղղություններով:

Ադրբեջանի ագրեսիվ պահվածքը տարբեր պատճառներ ունի` Թուրքիայի հրահրումից մինչև բանակցային գործընթացում ստեղծված իրավիճակ, ինչը նշանակում է, որ իրադրային փոփոխությունները կարող են տարածաշրջանում անկանխատեսելի հետևանքների հանգեցնել:

«Ալիևի համբերություն» ասվածը իրական գործոն է, նոր չափման միավոր, որում հայտնվել ենք մենք մեր սխալների պատճառով։

Իր հոդվածում գրել է «Այլընտրանքային նախագծեր» խմբի անդամ Վահե Հովհաննիսյանը․

«Հինգ  հարց, որոնց պատասխանները շատ կարևորն են․

Իրավիճակը լարվում է ծայրաստիճան, և կարևոր է ճիշտ պատկերացնել իրականությունը և դրա հիմա վրա ճիշտ շարժվել առաջ։

Կա մի քանի հարց, որոնց պետք է տրվեն ճիշտ պատասխաններ.

Ու՞ր է տանում այս պրոցեսը

Ինչի՞ մասին է այս իշխանությունը

Ինչի՞ մասին պետք է լինի հաջորդ իշխանությունը

Ի՞նչ պետք է անել

Հնարավոր մեծ թակարդը, որում մեր ձեռքով կարող ենք հայտնվել

Ու՞ր է տանում պրոցեսը.

Այս ընթացքը տանում է պատերազմի։ Պատերազմի ռիսկը մեծանում է,  որովետև Նիկոլի իշխանությունը թույլ է տվել կոպիտ բանակցային սխալներ, կոպիտ բովանդակային սխալներ, և հիմա Ադրբեջանի մոտ կան ահռելի արհեստական սպասումներ՝ Արցախի մասով և 8 անկլավների։ Միջնորդներն այս վիճակը ֆիքսել են։  Ծավալները և ողբերգականությունը նույնիսկ անիմաստ է քննարկել. դա լինելու է ՄԵԾ աղետ։

Ինչի՞ մասին է այս իշխանությունը

Կոպիտ ասած՝ այս իշխանությունը Ալիևի համբերության մասին է։ Նիկոլի կողմից   տրված խոստումները պատերազմով ստանալու համար Ալիևին որոշակի ժամանակ է պետք՝ վերջին ճշգրտումները և ապահովագրումներն անելու համար։ Հենց դա է՝ Ալիևի համբերության ժամանակահատվածը։ Եվ Արևմուտքի, Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Ադրբեջանի բոլոր հայտարարությունները մեզ դրա մասին են ասում։ «Ալիևի համբերություն» ասվածը իրական գործոն է, նոր չափման միավոր, որում հայտնվել ենք մենք մեր սխալների պատճառով։ Որքա՞ն է դա՝ մեկ ամիս, երկու ամիս… խնդիրը դա հաշվարկելը չէ։ Մեր խնդիրը այդ հաշվարկման միավորից դուրս գալն է։ Եվ մենք ունենք միայն մեկ ճանապարհ՝ այդ գործոնը չեզոքացնելու համար։

Շրջափակման տրամաբանությունը, միջնորդների պահվածքը, Ռուսաստանի հետ մեր՝ դինամիկ սրվող հարաբերություններն ապացուցում են, որ այս ընթացքը տանում է պատերազմի։

Բանակցություններն իրենց սխալ բովանդակության պատճառով, մեծ հաշվով, արդեն ավարտվել են։ Մեր պրոբլեմը դրա մեջ է։ Այսօր ունենք մոտավորապես 2020-ի ամառվա վիճակը։

Նիկոլը սա շատ լավ հասկանում է. շարունակել նույն կերպ, իբր գնում ենք  պայմանագրի կնքման՝ Արցախի ֆաշիստական շրջափակման պայմաններում, անհնար է։ Ընդհատել բանակցությունները՝ անմիջապես պատերազմ է։

Այս իշխանությունն այլևս երկու բանի մասին է.

Նոր պատերազմի

Հայրենազրկման

Այնպես չէ, որ իշխանությունը պատերազմ է ուզում կամ նոր զոհեր. իհարկե դա այդպես չէ։ Բայց իշխանության քայլերը բերել են ծանր փակուղային վիճակի։

Իրավիճակը է´լ ավելի վատթարացնող, ծայրահեղ արկածախնդիր ուղղություն է՝ իշխանության կողմից տարվող հակառուսականությունը։ Իշխանության նեղ հաշվարկը պարզ է. տեսականորեն սա Նիկոլին կարող է տալ ինչ-որ անձնական շանսեր, բայց պետությանը բերելու է աղետի։

Շարունակելի»

Քննչական կոմիտեի փոխանցմամբ, կրակոցները արձակվել են հակառակորդի կողմից վերահսկվող տարածքներից։

Քննչական կոմիտեի խոսնակ Գոռ Աբրահամյանն «Ազատությանը» փոխանցեց, որ դեպքի առթիվ հարուցվել է քրեական վարույթ՝ Քրեական օրենսգրքի 2 հոդվածներով՝ սպանության փորձ, որը կատարվել է անձանց կյանքի համար վտանգավոր եղանակով, և ազգային, էթնիկ հայացքներով կամ թշնամանքի շարժառիթով գույքի ոչնչացում։

«Ատլանտիս» ընկերությունից «Ազատությանը» հայտնել են, որ այսօր Կայացել է Երևան-Կապան-Երևան թռիչքը։ Մառախուղ չի եղել: Նախորդ երկու թռիչքները մառախուղի պատճառով չէին կայացել։

Օգոստոսի 17-ին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի Կապան թռիչքից, օդանավակայանում շրջայցից ու կանոնավոր թռիչքներ սկսելու հայտարարությունից ընդամենը ժամեր անց ադրբեջանական կողմից կրակեց շահագործման պատրաստ օդակայանի ուղղությամբ։ Ազգային անվտանգության ծառայությունը հայտնեց, որ ադրբեջանական կողմից անհայտ անձը ավտոմեքենայով եկել է օդակայանի հարակից տարածք, երեք կրակոց արձակել ու հեռացել, փամփուշտներից երկուսը վնասել են օդանավակայանի պատուհաններից մեկը և տանիքը։ Այս դեպքով ևս քրեական գործ է հարուցվել՝ երկու հոդվածներով՝ սպանության փորձ, որը կատարվել է անձանց կյանքի համար վտանգավոր եղանակով, և ազգային, էթնիկ հայացքներով կամ թշնամանքի շարժառիթով գույքի ոչնչացում։

Ադրբեջանական կողմը օդակայանի ուղղությամբ կրակեց նաև հաջորդ օրը, ընդ որում Հայաստանի պաշտոնյաների՝ վարչապետի աշխատակազմի ղեկավար Արայիկ Հարությունյանի ու Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի վայրէջքից րոպեներ առաջ։

Քաղաքական գիտությունների դոկտոր Վահե Դավթյանը գրում է.

«Արցախի խնդիրը զուտ որպես հումանիտար հարց ներկայացնելը թե ռազմավարական, թե մարտավարական առումներով սխալ է ու չափազանց վտանգավոր:

Դրանով իսկ էապես իջեցվում է Խնդրի կարգավիճակը, դրվում աշխարհում առկա բազմաթիվ հումանիտար ճգնաժամերի շարքում:
Օրինակ, այս պահին Մալիում շուրջ 5 մլն երեխա հումանիտար օգնության կարիք ունի: ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի համաձայն՝ մինչև տարեվերջ նրանցից մոտ 200 հազ.-ը կարող են մահանալ սովից:

Համադրելով սա Արցախում առկա հումանիտար խնդրի հետ՝ հասկանում ենք, որ գործ ունենք անհամեմատ ավելի բարդ իրավիճակի հետ:

Հարցը պետք է դիտարկել միջազգային հանրության, միջազգային ինստիտուտների դիտանկյան տակ: Դրանք անխուսափելիորեն գնահատելու են այս կամ այն երկրում առկա հումանիտար ճգնաժամը ըստ ծավալի: Քանակական մեթոդով: Եվ ըստ այդմ էլ սահմանվելու են առաջնահերթությունները:

Երբ Արցախի խնդիրը իջեցվում է հումանիտար ճգնաժամի մակարդակի ՀՀ ՛՛իշխանությունների՛՛ կողմից, ապա դա միանգամակայն հասկանալի է՝ հաշվի առնելով վերջիններիս մոտ Արցախի խնդրի հայանպաստ լուծման համար քաղաքական կամքի իսպառ բացակայությունը: Երբ դա անում են Արցախի ճակատագրով անհանգստացող փորձագետներն ու ընդդիմության ներկայացուցիչները, ապա կամ չեն հասկանում, որ հայտնվել են պրոպագանդիստական ծուղակի մեջ, կամ էլ ահնասկանալի է՝ որ աստվածներին են ծառայում:

Արցախի խնդիրը հումանիտար չէ, այլ աշխարհաքաղաքական՝ հումանիտար բաղադրիչով»։

Ռազմական փորձագետ Կարեն Հովհաննիսյանն իր ֆեյսբուքյան էջում գրում է.«Ադրբեջանին շատ ակտիվ զինում է Իսրայելը։ Հատկապես վերջին մեկ ամսում Իսրայելից Ադրբեջան առնվազն երեք անգամ բեռնատար ինքնաթիռ է ուղևորվել ։

Սա ցուցիչ է նրա մասին, որ տարածաշրջանում նոր ռազմական գործողությունների նախապատրաստական փուլ է:

Այսօր կրկին տեղի է ունեցել ենթադրաբար զենք-զինամթերքի փոխադրում Իսրայելից Ադրբեջան։

Քանի որ իսրայելական «Օվդա» ավիաբազայից են թռնում Ադրբեջան վայրԷջք կատարող ինքնաթիռները, ապա վստահորեն կարող ենք ասել, որ տեղափոխվում է զենք-զինամթերք։

Պետք է նշեմ, որ «Օվդա»-ն, որը տեղակայված է Իսրայելի հարավային, առավել անապատային հատվածում, Իսրայելի միակ օդանավակայնն է, որտեղով օդային ճանապարհով պայթուցիկ նյութեր են փոխադրվում ։

Նաև հատկանշական է, որ այս ավիաբազա կարող են վայրէջք կատարել սահմանափակ թվով ավիաընկերություններ, որոնց մեջ է նաև ադրբեջանական «Silk Way Airlines» բեռնափոխադրող ավիաընկերությունը․․․»,-գրում է Կարեն Հովհաննիսյանը։

Արցախի Հանրապետության Գյուղի և գյուղատնտեսության աջակցության հիմնադրամը հայտնում է հողօգտագործողներին, որ հանրապետությունում ալյուրի քանակի սղության հետևանքով առաջացել է հացի խնդիր, ինչը մեղմելու նպատակով ցորենի ընդունման կարգում կատարվել են փոփոխություններ։

«Հարգելի հողօգտագործողնե՜ր հանրապետությունում ալյուրի քանակի սղության հետևանքով առաջացել է հացի խնդիր, ինչը մեղմելու նպատակով ցորենի ընդունման կարգում կատարվել են փոփոխություններ։

Մասնավորապես` ԱՀ ԳԳԱ հիմնադրամի կողմից ցորենը կընդունվի մեկ կիլոգրամը 250 դրամ արժեքով, ինչպես նաև ցորեն հանձնած հողօգտագործողներին հնարավորություն կտրվի ձեռք բերել հանձնած ցորենի 20 տոկոսի չափով ալյուր` մեկ պարկը 13000 դրամ արժողությամբ։ Նշենք նաև, որ հանձնված ցորենի արժեքից հիմնադրամի հանդեպ ունեցած պարտավորությունների հաշվանցում չի կատարվի։

Միաժամանակ տեղեկացնում ենք, որ այսուհետ հանրապետությունում գործող ալրաղացներում՝ պայմանավորված ստեղծված իրավիճակով, կկիրառվեն սահմանափակումներ` ամենայն հավանականությամբ մշակման չի ենթարկվի ֆիզիկական անձանց պատկանող ցորենը։ Դա կախված է,նրանից, թե որքանով հողօգտագործողները ըմբռնումով կմոտենան ստեղծված իրավիճակին և որքան ցորեն հնարավոր կլինի մթերել։ Իհարկե այս մոտեցումը հնարավոր է նաև դժգոհությունների տեղիք տա, սակայն առաջացած խնդիրը լուծելու այլ ելք չի մնում`քան պետական մակարդակով վերահսկել ալրաղացների աշխատանքը։

Հարգելի հողօգտագործողներ, խնդրում ենք ըմբռնումով մոտենալ` պահեստավորած ցորենը վաճառել հիմնադրամին, որպեսզի միասին կարողանանք օր առաջ հաղթահարել առաջացած ճգնաժամը։Պայքարը միայն պատերազմը չէ ,սա էլ պայքար է, որտեղից հաղթանակած կարող ենք դուրս գալ միայն բոլորիս միասնականության շնորհիվ»։

Այսօր Արցախի Հանրապետության օրն է: 90-ականների սկզբին բարդ ժամանակներ էին ու Արցախը պայքարում էր իր ապագայի համար, սակայն վստահաբար կարող ենք ասել, որ Արցախն այսօր ավելի ծանր օրեր է ապրում, քանզի խոսքը իր լինելության մասին է: Ու, ցավոք, Արցախի գոյաբանական խնդրի առջև կագնելու հեղինակներից մեկը նաև ՀՀ իշխանությունն է:

Ի՞նչ ունենք այսօր, ի՞նչ զարգացումներ սպասել՝ հաշվի առնելով, որ Արայիկ Հարությունյանը պաշտոնը լքելու դիմում է ներկայացրել, իսկ Ադրբեջանը շարունակում է սեղմել օղակը հայկական երկրորդ պետության շուրջ: Այս մասին MediaHub-ը զրուցեց Ռազմավարական հետազոտությունների եւ նախաձեռնությունների վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Հայկ Խալաթյանի հետ:

Վերջինիս խոսքով, Արցախում քաղաքական էլիտան բաժանվել է երկու մասի: Մի մասը  գործող նախագահ Արայիկ Հարությունյանն է և այդ թևին կարելի է դասել նաև Սամվել Բաբայանին, Տիգրան Պետրոսյանին և մի շարք այլ գործիչների, ովքեր փաստացի հանդիսանում են Նիկոլ Փաշինյանի դաշնակիցները և պատրաստ են ցանկացած քայլով կյանքի կոչել և իրագործել նրա ծրագրերը՝ Արցախն Ադրբեջանին հանձնելուն:

«Մենք կարող ենք տեսնել, որ Արայիկ Հարությունյանը վերջին տարիներին ամեն հնարավոր բան անում էր, որպեսզի խնդիր չունենա Նիկոլ Փաշինյանի հետ։ Արայիկ Հարությունյանը տեղյակ է եղել Նիկոլ Փաշինյանի բոլոր քայլերի և պայմանավորվածությունների մասին։ Այդ թվում նաև Փաշինյանի կողմից Արցախը Ադրբեջանի մաս ճանաչելու մասին է տեղյակ եղել, սակայն թաքցրել է անգամ իր թիմակիցներից և կուսակիցներից, ովքեր վրդովվել են այդ հայտարարությունից»,— ասաց վերլուծաբանը:

Մյուս կողմից, շարունակեց նա, Արցախում ունենք ձևավորված քաղաքական էլիտայի մի թև, որը դեմ է Արցախն Ադրբեջանի մաս ճանաչելուն։ Այս թևին կարելի է դասել թե՛ նախկին նախագահներին, թե՛ ԱԺ նախագահ Դավիթ Իշխանյանին, թե՛ նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանին։ Նրանք ամեն կերպ փորձելու են թույլ չտալ այդ վատագույն սցենարի զարգացումը, չնայած այն բարդագույն իրավիճակին, որում հայտնվել է Արցախը Նիկոլ Փաշինյանի և Արայիկ Հարությունյանի քաղաքականության հետևանքով: Բայց, վստահ է Խալաթյանը, այս թևի հետ մարդիկ պայքարելու են։ 

«Այս ամենից կարելի է եզրակացնել, որ Արայիկ Հարությունյանի հրաժարականը հենց ներքին բախումների և ներքին պայքարի արդյունք է։ Մնում է միայն հուսալ, որ երկրորդ թևին կհաջողվի փրկել Արցախը և դուրս բերել այն աղետից ու ճգնաժամից, որի մեջ Արցախը հայտնվել է Նիկոլ Փաշինյանի և Արայիկ Հարությունյանի քաղաքականության հետևանքով»,- եզրափակեց Հայկ Խալաթյանը:

Հիշեցնենք, նախօրեին Արայիկ Հարությունյանը Ազգային ժողովին ներկայացրեց հրաժարականի իր դիմումը: Ըստ օրենքի, ռազմական դրության ժամանակ Ազգային ժողովն է նախագահ ընտրում՝ «մինչև գործող նախագահի լիազորությունների ավարտը նախագահի պաշտոնը թափուր մնալու դեպքում՝ ոչ շուտ, քան 7, ոչ ուշ, քան 10 օր հետո»։

Ադրբեջանի ՊՆ-ն սեպտեմբերի 2-ին տարածել է նոր ստահոդ հաղորդագրությունն այն մասին, թե իբրև ՊԲ համապատասխան ստորաբաժանումները սեպտեմբերի 1-ին ժամը 11։15֊ից ժամը 11։36֊ն և ժամը 13։30֊ից ժամը 13։58֊ն ընկած ժամանակահատվածում ճնշել են Արցախի օդային տարածքով Փարիզ֊Պեկին և Թել֊Ավիվ֊Բաքու երթուղիներով թռիչք կատարող քաղաքացիական օդանավերի GPS տեղորոշման համակարգը։

Ադրբեջանի ՊՆ հաղորդագրությունը չունի իրականության հետ որևէ առնչություն։ Ինչպես բազմիցս նշել ենք նախկինում, հիշյալ երթուղիներով թռիչք իրականացնող օդանավերը չեն հատում ԱՀ օդային սահմանները։ Հատկանշական է նաև, որ իբրև թե ռադիոճնշման ենթարկված օդանավերը շահագործող որևէ ընկերություն կամ որևէ երկիր երբևէ չի ներկայացրել որևէ բողոք այդ առնչությամբ։ Նման կեղծ հայտարարությունների պարբերական տարածմամբ Ադրբեջանը նպատակ ունի միջազգային հանրության ուշադրություն շեղել Լաչինի միջանցքի ապօրինի շրջափակման հետևանքով առաջացած հումանիտար աղետից և նախապատրաստել տեղեկատվական հենք հերթական սադրանքի համար։

Կրկին հիշեցնենք, որ 2020 թ. պատերազմական գործողությունների ողջ ընթացքում և դրանից հետո հենց ադրբեջանական կողմն է հետևողական կերպով թիրախավորել Արցախի Հանրապետության քաղաքացիական ենթակառուցվածքը` արգելափակելով Լաչինի միջանցքը, խափանելով գազի և էլեկտրականության մատակարարման հոսքագծերը և ճնշելով համացանցի ու բջջային կապի հասանելիությունը։

ԱՀ ՊՆ մամուլի ծառայություն։

Բաքուն նոր պահանջներ է ներկայացրել Հայաստանին։

Այս անգամ խոսքը անցած տարիներին Արցախ ներմուծված ապրանքների մաքսատուրքերի փոխհատուցման մասին է։  Գաղափարը լրագրողների հետ զրույցում հնչեցրել է Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիեւը։

«Նշեմ եւս մեկ փաստ, որ 30 տարվա ընթացքում Հայաստանը խախտել է Ադրբեջանի մաքսային ռեժիմը, մաքսատուրքեր կիրառել իր կողմից ներմուծվող ապրանքների վրա, որով հսկայական միջոցներ է վաստակել եւ մեծ վնաս հասցրել Ադրբեջանի բյուջեին՝ ապահովելով այդ ապրանքների ներկրումը ադրբեջանական տարածք։ Դա նույնպես պետք է առանձին դիտարկել։ Սա փոխհատուցման այլ թեմա է, որը հայկական կողմը պետք է վճարի Ադրբեջանին։ Կարծում ենք, որ դա հարց է, որը նույնպես կլուծվի առանձին իրավական հարթություններում»,-ասել է նա։

Սոթքի հատվածում տեղակայված հայկական դիրքերի ուղղությամբ Ադրբեջանի ԶՈՒ կրակի հետևանքով հայկական կողմն ունի 2 զոհ, 1 վիրավոր:

Այս մասին հայտնում են ՀՀ պաշտպանության նախարարությունից

«Զոհված զինծառայողների տվյալները, ինչպես նաև վիրավոր զինծառայողի առողջական վիճակի մասին պաշտպանության նախարարությունը  հաղորդագրություն կհրապարակի  ավելի ուշ», — ասված է ՊՆ հաղորդագրության մեջ:

Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ ՀՀ ՊՆ-ն հայտնել էր, որ սեպտեմբերի 1-ին՝ ժամը 07:50-ից սկսած, ադրբեջանական զինուժն ինտենսիվ կրակ է բացել Սոթքի հատվածում տեղակայված հայկական դիրքերի ուղղությամբ՝ տարբեր տրամաչափի հրաձգային զենքերի զատ կիրառելով նաև ականանետ: