Արցախի Հանրապետությունը, որի անվտանգության երաշխավորը թղթի վրա եւ իրական կյանքում Հայաստանն էր, վերջինիս ղեկին էլ՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ու նրա թիմը, 2020 թ. 44-օրյա պատերազմում կորցրեց Հադրութի շրջանն ամբողջությամբ, Շուշիի, Ասկերանի, Մարտունու եւ Մարտակերտի շրջանները՝ մասամբ, այդ թվում՝ Շուշի եւ Հադրութ քաղաքները, նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթով էլ Փաշինյանը Ադրբեջանին հանձնեց նախկին ԼՂԻՄ-ին հարակից շրջանները (Աղդամ, Քելբաջար, Լաչին, որորնցից բացի՝ պատերազմում թշնամին գրավել էր Ֆիզուլին եւ Ջաբրայիլը, ինչպես նաեւ Զանգելանի ու Ղուբաթլուի մեծ մասը, իսկ մնացած փոքր մասից հայկական ուժերը հետ քաշվեցին 2020-ի դեկտեմբերին՝ համաձայն բանավոր պայմանավորվածության), որոնք ազատագրվել էին 1990-ականներին ու դարձել Արցախի Հանրապետության բաղկացուցիչ, գրում է Hetq.am-ը:

2021-ի մայիսի 12-ին, օգտվելով 44-օրյա պատերազմում պարտություն կրած կառավարության ղեկին գտնվող Փաշինյանի իշխանության թողտվությունից, ադրբեջանական զինված խմբավորումներն առանց կրակոցի գրավեցին ՀՀ սուվերեն տարածքում՝ Սյունիքի եւ Գեղարքունիքի մարզերում գտնվող մի շարք ռազմավարական բարձունքներ՝ զենքի սպառնալիքով, ֆիզիկական ուժով եւ հայհոյանքներով իրենց վատ կահավորված մարտական հենակետերից քշելով-հեռացնելով հայ դիրքապահներին:

Միայն Գեղարքունիքի մարզի Վարդենիսի տարածաշրջանում, իսկ ավելի կոնկրետ՝ Նորաբակ-Քարվաճառ ճանապարհից մինչեւ Մեծ ու Փոքր Ալ լճեր ընկած սահմանային հատվածում, 2021 թ. մայիսին թշնամին օկուպացրել է ՀՀ սուվերեն տարածքի առնվազն 32 քառ. կմ տարածք, կամ որ նույնն է՝ 3200 հեկտար տարածություն։

3200 հեկտարը հավասար է 4482 հատ ֆուտբոլային խաղադաշտի, ինչպիսիք ունեն Երեւանի «Հրազդան» եւ «Հանրապետական» ստադիոնները։

ՀՀ-Ադրբեջան սահմանը Սոթքի ոսկու հանքավայրից մինչեւ Մեծ ու Փոքր Ալ լճեր անցնում է Արեւելյան Սեւանի լեռնաշղթայով: Դրա ամենաբարձր գագաթներից մեկը Ծարասարն է, որի բարձրությունը 3426 մ է: Այս լեռը, որը հայ-ադրբեջանական սահմանի բաժանարար կետ է, 2021-ի մայիսից հայտնվել է թշնամու թիկունքում 3,8 կմ խորությամբ: Այլ կերպ ասած՝ ադրբեջանցիները Ծարասարի հատվածում ուղիղ գծով առաջ են եկել մինչեւ 3,8 կմ: Լեռնագագաթից դիտարկվում է ամբողջ Վարդենիսի տարածաշրջանը, այդ թվում՝ Սեւանա լիճը, որի ափից մինչեւ Ծարասար 29 կմ է, իսկ ահա Վարդենիս քաղաքի կենտրոնից հեռավորությունը 22 կմ է: Սա միանգամայն խոցելի տարածություն է փողային հրետանու համար, էլ չենք խոսում համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգերի մասին:

Վարչապետ Փաշինյանը թշնամու օկուպացիայից անմիջապես հետո՝ մայիսի 27-ին՝ ԱԺ արտահերթ ընտրությունների նախաշեմին, շրջանառության մեջ դրեց Սոթք (Գեղարքունիք)-Խոզնավար (Սյունիք) հատվածում զորքերի հայելային հետքաշման իր հայտնի թեզը: Արձագանքելով Ադրբեջանի սին պնդմանը, թե իբր սահմանային ճշգրտման համար են զորքերն առաջ եկել՝ Փաշինյանն առաջարկեց սահմանի դիտարկումը հանձնել երրորդ կողմի․ «Դիտորդներ են գալիս միջազգային՝ կա՛մ Ռուսաստանի, կա՛մ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրներից, գալիս են կանգնում են, որպեսզի հավաստիանան, որ զորքերը երկուստեք… եթե սենց ա, պատկերացրեք՝ կա՛մ իրանց, կա՛մ մեզ էդ սարի ծերին, որտեղ տարվա կեսը ձյուն ա, ինչների՞ս ա պետք զինվոր, եթե էդ ա (նկատի ունի Ադրբեջանի պնդումը – հեղ.)»:

Հիշեցնենք՝ Փաշինյանի խոսքերից հետո՝ 2021 թ. մայիսի 27-ին, ԱԳ նախարար Արա Այվազյանը հրաժարական տվեց, իսկ օրեր անց՝ նախարարության աշխատակիցների հետ հրաժեշտի հանդիպմանը, հայտարարեց, թե իր որոշումը պայմանավորված էր նրանով, որ «երբեւիցե որեւէ կասկած չլինի, որ այս նախարարությունը կարող է ինչ-որ քայլ անել կամ համաձայնություն տալ ինչ-որ գաղափարների, նախաձեռնությունների, որոնք մեր պետականության, մեր ազգային եւ պետական շահի դեմ են եղել»։ Այն, որ իր հրաժարականի պատճառը եղել է հենց Փաշինյանի թեզը, Այվազյանը հայտնեց այս ապրիլին: Այս առումով վարչապետին քննադատեց նաեւ նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանը՝ անդրադառնալով Արցախի Փառուխ-Խրամորթ հատվածում ադրբեջանցիների վերջին առաջխաղացմանը. ««Զորքերը հայելային հետ քաշելու» կառավարության առաջարկը կործանարար է Հայաստանի ու Արցախի անվտանգության համար: Օբյեկտիվ ապացույցը ադրբեջանական վերջին անօրինական արարքներն ու ներխուժումներն են Արցախում (Փառուխ, Խրամորթ, Քարագլուխ), որոնք «զորքերի հայելային հետքաշման» կառավարության առաջ բերած գաղափարի արդյունք են: Այս գաղափարը դատապարտելի կերպով բերվեց հանրային տիրույթ, գովազդվեց եւ դարձավ արբեջանական շահերին ձեռնտու օրակարգի մաս»:

Փաշինյանի գաղափարն այդպես էլ մնաց օդում կախված, քանի որ դրա գլխավոր հասցեատերը՝ Իլհամ Ալիեւը, մեղմ ասած, այն բանի տեղ չդրեց: Փոխարենը թշնամու զինված խմբավորումներն առ այսօր շարունակում են սպառնալիք մնալ Վարդենիսի ամբողջ տարածաշրջանի բնակչության ու հատկապես սահմանամերձ Կութ, Նորաբակ, Ներքին Շորժա եւ Վերին Շորժա գյուղերի բնակիչների համար:

Ավելին՝ այս տարվա հունվարի 11-ին թշնամին նշված հատվածում դիմեց նոր ագրեսիայի՝ տարբեր զինատեսակների միջոցով, այդ թվում՝ հրազենով, հրետանիով եւ անօդաչու թռչող սարքերով, թիրախավորելով հայկական հենակետերը, ինչի հետեւանքով ՀՀ զինուժը 3 զոհ եւ վիրավորներ ունեցավ:

Նյութն ամբողջությամբ կարդացեք սկզբնաղբյուրում։

Իշխանությունը պատժում է այլախոհներին՝ ազատելով աշխատանքից՝ իշխանությունից տարբերվող տեսակետ արտահայտելու, հակաիշխանական հավաքներին մասնակցությունը զսպելու համար: Այս մասին Facebook-ի իր էջում գրել է ԱԺ Մարդու իրավունքների պաշտպանության և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Թագուհի Թովմասյանը:

Նա, մասնավորապես, նշել է. «Ս․թ․ մայիսի 5-ին ՀՀ քաղաքացիներ՝ Վանաձորի համայնքապետարանի աշխատակազմի եկամուտների հավաքագրման, գույքի կառավարման և գովազդի բաժնի գլխավոր մասնագետներ Հ. Օհանյանը և Ա․Ղազարյանը ազատվել են հանրային ծառայողի զբաղեցրած պաշտոնից՝ «Հիմք ունենալով Հովհաննես Օհանյանի/Արթուր Ղազարյանի ֆեյսբուք սոցիալական կայքէջում կատարված տեսանյութերի կիսումները, քաղաքական հավաքին մասնակցությունը փաստող լուսանկարները:

Այս մասին գրություններ եմ ուղարկել Հայաստանում ԱՄՆ, ԵՄ, ՌԴ, Ֆրանսիայի դեսպաններին,  Հայաստանում ԵԽ Գրասենյակի ղեկավարին:

Տեղեկացրել եմ, որ չնայած «Հանրային ծառայության մասին»  ՀՀ օրենքի կարգավորումներով հանրային ծառայողները պարտավոր են պահպանել քաղաքական զսպվածություն և չեզոքություն, սակայն աշխատանքից հետո հանրահավաքի մասնակցելը բացարձակ ապօրինի չի կարող համարվել: Բացի այս՝ քաղաքական չեզոքություն պահելու մասին պարտադրանքը ՀՀ-ում միայն կիրառվում է ընդդիմադիր հայացքներ ունեցողների նկատմամբ և այն մարդիկ, ովքեր սատարում են իշխանությանը՝ նույնաբովանդակ գործողություններով, այդ թվում իշխանական հավաքներին մասնակցելով, նրանք չեն արժանանում նմանատիպ վերաբերմունքի։

Սա ոչ այլ ինչ է, քան քաղաքացիների նկատմամբ, քաղաքական հայացքներով պայմանավորված, խտրականության կիրառում, ինչն արգելված է ՀՀ Սահմանադրության 29-րդ հոդվածով։

Ներկայացրել եմ նաև մարդու իրավունքների խախտման ևս մեկ օրինակ։ Ս․ թ․մայիսի 5-ին՝ խաղաղ բողոքի ակցիայի ակտիվ շրջանում տեղի ունեցած ՀՀ ԱԺ պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի աշխատանքային քննարկման ընթացքում հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը կոչ է արել Պաշտպանության նախարարությանը բողոքի խաղաղ ակցիայի մասնակիցների ցանկը վերցնել ոստիկանությունից և եռամսյա վարժական հավաքներից ու պարտադիր զինվորական ծառայությունից խուսափած քաղաքացիներին ընդգրկել եռամսյա վարժական հավաքներում։

Իրականում ստացվում է, որ իշխանությունից տարբերվող տեսակետ արտահայտելու, հակաիշխանական հավաքներին մասնակցությունը զսպելու համար այդ կերպ իշխանությունը պատժում է այլախոհներին:

Խնդրել եմ ուշադրության կենտրոնում պահել վերոնշյալ անարդար մոտեցումները և հրապարակային արձագանքել մարդու իրավունքների խախտման նմանօրինակ դեպքերին։ Սրանք Հայաստանին դուրս են դնում ժողովրդավարական ուղուց»։

Թովմասյանը միաժամանակ հրապարակել է որշման լուսանկարները։

ՀՀ քննչական կոմիտեի զինվորական քննչական գլխավոր վարչության հատկապես կարևոր գործերի քննության վարչությունում իրականացված քննչական և դատավարական այլ մեծածավալ գործողությունների արդյունքում պարզվել են ՊՆ N զորամասի գումարտակի հրամանատարի կողմից պետի օրինական և սահմանված կարգով տրված  հրամանը չկատարելու, մարտադաշտն ինքնակամ լքելու և ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունք ցուցաբերելու դեպքերի բոլոր հանգամանքները: Այս մասին հայտնում է ՀՀ Քննչական կոմիտեն։

Քննությամբ ձեռք բերված փաստական տվյալների համաձայն՝ Ադրբեջանի Հանրապետության կողմից Արցախի Հանրապետության դեմ սանձազերծած ագրեսիվ պատերազմից և 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին եռակողմ համաձայնագրի կնքումից հետո՝ 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին ՀՀ կառավարության որոշմամբ հայտարարված ռազմական դրության պայմաններում, Ա.Ղ.-ն, իրականացնելով ՊԲ N զորամասի տանկային աշտարակների գումարտակի հրամանատարի պարտականությունները, 2020 թվականի դեկտեմբերի 12-ին ստացած հրամանի համաձայն՝  իր ենթակա անձնակազմի հետ տեղակայվել է Արցախի Հանրապետության Հադրութի շրջանի Խծաբերդ և Հին Թաղեր գյուղերի խաչմերուկում գտնվող տեղամասում:

Հաջորդ օրը՝ ժամը 11:00-ի սահմաններում, նշված տեղամասում հակառակորդի զինված ուժերի ներկայացուցիչները Ա.Ղ.-ին պահանջ են ներկայացրել ենթակա անձնակազմի հետ միասին մինչև նույն օրը՝ ժամը 17։00-ն, լքել բոլոր մարտական հենակետերը։ Այդ մասին վերջինս զեկուցել է վերադաս հրամանատարությանը, որին ի պատասխան հրաման է ստացել իր ենթակա գումարտակի անձնակազմի հետ անցնել շրջանաձև պաշտպանության, իրականացնել իրենց պահպանությանը հանձնված մարտական դիրքերի պաշտպանությունը՝ կանխելով հակառակորդի առաջխաղացումը։

Սակայն Ա.Ղ.-ն դեկտեմբերի 13-ին՝ ժամը 12:00-ի սահմաններում, տեղեկանալով հակառակորդի հնարավոր հարձակման մասին, չի կատարել իր անմիջական ղեկավարի օրինական և սահմանված կարգով տրված հրամանը, փոխարենը՝ մարտական դիրքերում տեղակայված դասակների անձնակազմին հրաման է տվել թողնել մարտական դիրքերը և նահանջել զբաղեցրած բնագծի տարածքից:

Այնուհետև, նույն օրը՝ ժամը 17:00-ի սահմաններում, գումարտակի շտաբի պետն ինքնակամ լքել է մարտադաշտը, ապա ենթակա դասակի անձնակազմին հրաման է տվել թողնել տեղամասում զբաղեցրած մարտական դիրքերը և նահանջել, ինչը առաջացրել է ծանր հետևանքներ՝ Արցախի Հանրապետության Հադրութի շրջանի Խծաբերդ գյուղի պաշտպանության համար զբաղեցրած մարտական դիրքերը և Խծաբերդ գյուղն անցել են հակառակորդի վերահսկողության տակ։

Բացի այդ, մինչև մարտական հերթապահության մեկնելը, Ա.Ղ.-ն, ստանալով ծառայողական գաղտնիք պարունակող՝ Արցախի Հանրապետության Խծաբերդ գյուղի տեղանքը պատկերող աշխատանքային քարտեզ, ինչպես նաև N զորամասի տանկային աշտարակների գումարտակի անձնակազմի վերաբերյալ անհատականացնող տեղեկատվություն պարունակող էլեկտրոնային կրիչ, անձնական պատասխանատվություն կրելով ծառայողական գաղտնիք պարունակող վերոնշյալ քարտեզի և էլեկտրոնային կրիչի պահպանման համար և պարտավոր լինելով իր մոտ պահել դրանք, անփույթ վերաբերմունք է դրսևորել ծառայության նկատմամբ, որի հետևանքով գաղտնիք պարունակող հիշյալ տեղեկատվությունն անցել է հակառակորդի տիրապետության տակ:

Ձեռք բերված բավարար ապացույցների համակցությամբ՝ Ա.Ղ.-ին մեղադրանք է առաջադրվել՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 356-րդ հոդվածի 3-րդ մասով, 380-րդ հոդվածի 1-ին մասով և 376-րդ հոդվածի 3-րդ մասով։

Նախաքննությունն ավարտվել է, և քրեական գործը, մեղադրական եզրակացությամբ, ուղարկվել դատավարական հսկողություն իրականացնող դատախազին:

Ծանուցում. Ենթադրյալ հանցանքի մեջ կասկածվողը կամ մեղադրվողը համարվում է անմեղ, քանի դեռ նրա մեղավորությունն ապացուցված չէ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքով սահմանված կարգով` դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով:

Մայիսի 4-ին Երեւանում առանձնակի դաժանությամբ կնոջ սպանության մեջ մեղադրվող Ն. Ս-ն համայնքներից մեկի ղեկավարի որդին է, հաղորդում է Aravot.am-ը:

Կայքի տեղեկությունների համաձայն՝ Ն. Ս-ին կինը լքել էր, ամուսնալուծվածի կարգավիճակում էին: Այս տեղեկությունը սակայն, Ն. Ս-ի հայրը կայքի հետ զրույցում մասամբ հերքել է. «Չգիտեմ՝ ով է ձեզ նման տեղեկություն տվել, ես նման տեղեկություն չունեմ: Այնպես չէ, որ միասին էին, բայց ամուսնալուծված էլ չէին»:

Սպանության մեջ մեղադրվողի հայրն ասաց՝ տեղեկություն չունի, թե որդին ինչ հաշիվներ է ունեցել կնոջ հետ, ինչ է փորձել պարզել կնոջից դեպքի օրը: Նա ասաց, որ որդու ընտանեկան հարցերից հստակ տեղեկություն չունի:

Չհաստատված տեղեկությունների համաձայն՝ Ն. Ս-ն թմրամիջոցի ազդեցության տակ է կնոջը սպանել, մեր զրուցակիցն այս տեղեկությանն այսպես արձագանքեց. «Թող բժշկությունն արդեն դրանով հետաքրքրվի, իմանա, եթե հիմա ասեմ՝ ոչ, կարող է մտածեք, տղայիս պաշտպանում եմ: 32 տարի իմ տղան է, նման բան իր մոտ չեմ տեսել, ոչ թմրամիջոց, ոչ ալկոհոլ, ոչ էլ հասարակ սիգարետ»:

Մեր զրուցակիցն ասաց՝ հեռախոսներից է լուրի մասին տեղեկացել, դեռ չգիտի՝ ինչքանով է լուրը հավաստի:

Հետաքրքրական է, որ Ն. Ս-ն մամուլում հայտնվեց դեռ 2017-ին, ընկերներով ԵՊՀ դասախոս Տ. Ա-ին առեւանգելու դեպքով: Այդ ժամանակ ոստիկանությունում նյութեր նախապատրաստվեցին դեպքի առթիվ: Ն. Ս-ի կողմից սպանվածը հենց ԵՊՀ դասախոս Տ. Ա-ն է, որը փաստորեն դարձել էր նրա կինը:

Ավելի վաղ NEWS.am-ը հայտնել էր, որ մայիսի 4-ին, սպանություն էր տեղի ունեցել Երևանում։  Այսօր՝ մայիսի 5-ին, ժամը 01։50-ի սահմաններում շտապօգնության «Արաբկիր» ենթակայանից ոստիկանության Արաբկիրի բաժին ահազանգ էր ստացվել, որ բժիշկների հերթապահ խումբը կանչով մեկնել է Ադոնցի փողոցի շենքերից մեկը, որտեղ հայտնաբերել են կնոջ դի։  Ոստկիկաններն ու քննիչները նշված շենքի բնակարաններից մեկում հայտնաբերել էին նույն տան բնակիչ՝ 35-ամյա Տաթևիկ Ա-ի դին։  Դատաբժշկի նախնական եզրակացության համաձայն՝ պարանոցի և դեմքի շրջանում կային բռնության հետքեր։

Տավուշում շատ արագ տեմպերով երկրորդ ու երրորդ գիծ խրամատներ են փորում նիկոլի հրամանով:Հասկանալի է չէ՞, որ էդ խրամատները չեն փորում, որ Տավուշը ավելի լավ պաշտպանեն: Առավոտից իրիկուն նիկոլները խոսում են թուրքի հետ խաղաղության մասին ու որ ընդհանրապես սահմանին պետք է զինվոր չլինի:Փորում են խրամատները երրորդ գիծ, որ նիկոլները հող նվիրեն իրենց թուրք տերերին, Շամշադինն ու Նոյեմբերյանն էլ կդառնան անկլավներ՝ բոլոր կողմերից շրջափակված թուրքերի կողմից:Տավուշցիներին հազար անգամ զգուշացրել ենք.

Նրանք չեն կարող ասել, որ չեն իմացել, նամանավան, որ Տավուշի դեպուտատ / մարզպետ, նիկոլի սանիկ-քավորներ Ղալումյան դավաճան մսագնդերը բացահայտ ասել են. «Բա ի՞նչ պետք է անենք, թուրքերին հողեր պետք է տանք»:

Մի հատ թուրք դեպուտատ տեսե՞լ եք, որ ասի հայերին հող պետք է տանք:Էդ ասելուց հետո, տավուշցիները գնացել են դրան ընտրել են:Տավուշցիները ընտրել են երբևիցե բանակում չծառայած նիկոլներին, ովքեր առանց որևիցե պատճառի ծառայությունից ազատել են Տավուշը հերոսաբար պաշտպանող հրամանատարներին՝ որպես հատուկ նվեր իրենց թուրք տերերի համար:

Ոնց որ մի մարդ, որ ինքն իրեն ծակում է թմրանյութ, որ շուտ կործանվի, էդպես էլ տավուշցիները, ընտրել են նիկոլներին, որ իրենց Հայրենիքի մի մասը հանձնի թուրքերին:Տրամաբանությունից դուրս է, բայց ոնց որ զոհն ընտրի իր դահիճին:Կարող ես հազար անգամ զգուշացնել, բայց վերջում ընտրությունը մարդն է կատարում ….Իսկապես, երբ մարդը խելքը կորցնում է, սկսում է ինքն իրեն վնասել, խորտակել այն նավը, որում նա գտնվում է:Ափսոս : Հուսանք, որ չեն կարող ու չեն հասցնի իրականացնել այդ կործանարար պլանը

…. Թերեզա Մխիթարյան

«Germolio» բարեգործական ասոցիացիայի նախագահ

ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հոդված է հրապարակել՝ անդրադառնալով ԼՂ խնդրին ու ներքաղաքական իրադարձություններին։ Այս մասին հայտնում է ilur.am-ը։

Մաս 1.

Այն, որ փոխզիջումների մերժման և ստատուս-քվոյի պահպանման քաղաքականությունը հանգեցրեց ազգային աղետի, ապացուցման կարիք չունի, ինչը աղետից հետո խոստովանում են անգամ այդ քաղաքականության երբեմնի կողմնակիցներից ոմանք:

Սակայն, դրանով հանդերձ, իրենց արդարացնելու համար շատերը փորձում են ապացուցել, որ նույն բանը տեղի էր ունենալու նաև փոխզիջումային ճանապարհն ընտրելու պարագայում: Սա ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ ինքնարդարացման խղճուկ փորձ և բացարձակապես անապացուցելի, քանի որ պատմությունը «եթե» չի սիրում: Պատմությունն արձանագրում է այն, ինչն արդեն իրականացած է: Ուստի, ինչպիսի ձեռնածություններով էլ Ղարաբաղի հարցի փոխզիջումային լուծման հակառակորդները (պետական այրեր, կուսակցապետեր, մտավորականներ) փորձեն արդարացնել իրենց ազգակործան քայլերը, միևնույն է, նրանք վաղ, թե ուշ կանգնելու են պատմության դատաստանի առջև, ինչից ոչ ոք դեռևս չի խուսափել: Ահա նման ճակատագրի գիտակցումն է, որ նրանց այսօր էլ մղում է ամեն կերպ արդարացնելու իրենց աղետաբեր պահվածքը, ինչը, ցավոք, ավելի ու ավելի է խորացնում Հայաստանի ու Ղարաբաղի ներկայիս ճգնաժամը:

Մաս 2.

Խոսքը վերաբերում է ընթացիկ ներքաղաքական առճակատմանը, ինչն, իմ կարծիքով, ոչ թե ուժեղացնում, այլ ավելի է թուլացնում Հայաստանի դիրքերը առաջիկա դժվարագույն բանակցություններում: Ուստի անհասկանալի է, թե որն է այսօրվա ընդդիմության բուն նպատակը: Սերժ Սարգսյանի թեթև ձեռքով Նիկոլ Փաշինյանին փակցվել է «կապիտուլյանտ» պիտակը, ինչը թեև դիպուկ է, բայց կես-ճշմարտություն: Իրականում կապիտուլյացիայի է ենթարկվել ոչ թե Փաշինյանը, այլ Հայաստանը. Փաշինյանն ընդամենը ստորագրել է Հայաստանի կապիտուլյացիայի ակտը:

Հետևաբար, ով էլ լինի Փաշինյանի փոխարեն՝ Ռոբերտ Քոչարյանը, Սերժ Սարգսյանը կամ թեկուզ՝ Իշխան Սաղաթելյանը, միևնույն է՝ նրանք հլու-հնազանդ ընդունելու են այն լուծումը, ինչը փաթաթվելու է Հայաստանի վզին: Խնդիրն, ըստ այդմ, Հայաստանի ղեկավարի անձից կախված չէ: Եթե այս պարզ ճշմարտությունը չհասկացվի, և մեր երկրի ներքաղաքական ցնցումները շարունակվեն, ապա մեզ պարտադրվող լուծումները շատ ավելի ցավոտ են լինելու, անկախ այն հանգամանքից, թե Փաշինյանը կամ մեկ ուրիշը կստորագրի վերջնական փաստաթուղթը:

Հարց է ծագում՝ արդյո՞ք ներկայիս ընդդիմության առաջնորդները չեն գիտակցում սա: Եթե չեն գիտակցում, ապա դա նշանակում է, որ քաղաքականությունից ոչինչ չեն հասկանում: Իսկ եթե գիտակցում են, բայց շարունակում ներքաղաքական ցնցումները, ապա դրանից բխում է, որ նրանք բոլորովին այլ նպատակներ են հետապնդում, որոնք բացարձակապես կապ չունեն ազգային շահերի հետ: Ազգային շահերի հետ ոչ մի կապ չունեն նաև ներկայիս իշխանությունների կոշտ գործողություններն ընդդիմության կազմակերպած ցույցերի, երթերի և հանրահավաքների նկատմամբ:

Անհույս լավատես լինելով՝ դեռևս ակնկալում եմ, որ հակամարտող կողմերը վերջիվերջո կհասկանան իրենց դիրքորոշումների վտանգավորությունը և ջանքեր կգործադրեն ինչ-որ փոխհամաձայնության գալու՝ իրավիճակն ավելի ևս չբարդացնելու և նոր վտանգներից խուսափելու նպատակով:

Եթե մեր մտավորականներն իրապես ցանկանում են ազգանպաստ գործ կատարել, թող ստիպեն Նիկոլ Փաշինյանին, Ռոբերտ Քոչարյանին և Սերժ Սարգսյանին նստել մեկ սեղանի շուրջ և ելք գտնել ներքաղաքական ճգնաժամից: Ի դեպ, այսպիսի հորդորով ես հանդես եմ եկել դեռևս ներկայիս ճգնաժամից առաջ, ս.թ. հունվարի 15-ին:

ԱԺ-ի՝ կառավարության հետ հարց ու պատասխանի տապալված նիստից հետո Նիկոլ Փաշինյանը ԱԺ-ում փակ հանդիպում է ունեցել քպականների հետ ու ակնարկել հնարավոր հրաժարականի մասին։

«Փաստինֆո»-ի հաղորդմամբ՝ մայիսի 4-ին ընդդիմադիր պատգամավորները ԱԺ նիստում հրապարակեցին Նիկոլ Փաշինյանին ուղղված հրաժարականի հանրային պահանջը, ինչից հետո քպական պատգամավորները հանեցին կառավարությանն ուղղված հարցերը ու նիստը ավարտվեց։ Սակայն Ն. Փաշինյանը չի շտապել անմիջապես հեռանալ ԱԺ շենքից, թեեւ այնտեղ գնացել էր՝ վախը սրտում՝ օրենսդիր մարմնի մոտ բերելով մի քանի հազար ոստիկան, դիպուկահարներ, զրահապատ տեխնիկա։

ԱԺ-ի՝ մեր աղբյուրները հայտնում են, որ նախքան շենքից հեռանալը Նիկոլ Փաշինյանը փակ քննարկում է ունեցել քպականների հետ, որի ժամանակ ակնհայտ եղել է նյարդային ու չի բացառել, որ ակցիաները շարունակվելու դեպքում կարող է նաեւ հրաժարական ներկայացնել։ Պարզվում է՝ ոչ բոլոր ոստիկանական ստորաբաժանումներն են պատրաստ մասնակցել ժողովրդի ծեծուջարդին։

ՔՊականներից ոմանց համար տարակուսելի է եղել Փաշինյանի վարքագիծը՝ իսկապես հող է նախապատրաստում փախուստի դիմելու համար, թե քպականների տրամադրություններն ստուգելու համար, քանի որ արդեն համառորեն լուրեր են շրջանառվում, որ առանձին քպականներ արեն սկսել են կոնտակտներ փնտրել՝ ընդդիմության հետ բանակցելու համար:

Ներկայում Զանգիլանի (Կովսական) շրջանում խոշոր ենթակառուցվածքային ծրագրեր են իրականացվում։ Դրանց թվում ուզում եմ նշել տրանսպորտային ենթակառուցվածքը, որը «Զանգեզուրի միջանցքի» (չակերտները՝ Tert.am) անբաժանելի մասն է։ Այս մասին հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը։

Ալիևը նշել է, որ Զանգիլանի (Կովսական) միջազգային օդանավակայանը շահագործման կհանձնվի այս տարի։

«Վստահ եմ, որ այս օդանավակայանը շատ մեծ գործառույթներ է ունենալու։ Որովհետև մենք Զանգիլանը տեսնում ենք որպես ապագայում միջազգային տրանսպորտային և լոգիստիկ կենտրոն։ Դա կապահովեն տարածքի աշխարհագրական դիրքը, միջազգային շուկաներին մոտ լինելը և այլ գործոններ… Ինչ վերաբերում է «Զանգեզուրի միջանցքին» (չակերտները՝ Tert.am), ապա այս միջանցքն արդեն իրականություն է։ Ե՛վ երկաթգիծը, և՛ Զանգիլանի շրջանի տարածքով անցնող մայրուղին ոչ միայն կկապեն Ադրբեջանի հիմնական մասը Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության հետ, այլև կդառնան միջազգային բեռնափոխադրումների նոր երթուղի, կլինեն միջազգային երթուղի։ Հետևաբար, և միևնույն ժամանակ, նախկին ներքին տեղահանվածների հարմարության համար, մենք արագորեն կառուցում ենք չորս և վեց գոտիներով ճանապարհ։ Այս ճանապարհի փուլային շահագործումը կսկսվի հաջորդ տարի»,- ասել է Ալիևը։

Հայաստանը դաժանորեն շահագործել է ոսկու և այլ թանկարժեք մետաղների հանքավայրերը Զանգիլանում և այլ վայրերում։ Դաժանորեն շահագործել է Զանգիլանի «Վեջելիի» ոսկու հանքավայրը։ Այս մասին հայտարարել է Իլհամ Ալիևը՝ ընդունելով օկուպացված Կովսականի շրջանում նախագահի նորանշանակ հատուկ ներկայացուցչին։

Նրա խոսքով՝ «կոշտ շահագործումը տարածքը վերածել է էկոլոգիական աղետի գոտու, իսկ ապօրինի արդյունահանված ոսկին արտահանվել և վաճառվել է արտերկիր»։

«Այժմ մենք սկսել ենք բոլոր իրավական ընթացակարգերը։ Այս մասին տեղեկացրել եմ ադրբեջանական հանրությանը։ Ոչ մի հանցագործություն անպատասխան չի մնա. նախ՝ մենք հաշվում ենք բոլոր վնասները, մեր բոլոր քաղաքների և գյուղերի անձնագրավորման գործընթացը շարունակվում է։ Կատարվում է յուրաքանչյուր շենքի կամ մնացած քանդված մասերի տեսանկարահանում և լուսանկարում։ Սա ապացույց է, և մենք վճռական ենք դիմել միջազգային ատյաններ, նախապատրաստական աշխատանքներ են տարվում։ Բացի դրանից՝ Վեջելիի ոսկու հանքավայրի ապօրինի շահագործումը օտարերկրյա, այդ թվում՝ հայկական ծագում ունեցող քաղաքացիների կողմից, թանկ կնստի նրանց վրա։ Մենք գիտենք այս մարդկանց անունները։ Մենք նրանց մերկացնելու ենք ամբողջ աշխարհի աչքի առաջ, իսկ նրանք մեզ փոխհատուցում են վճարելու։ Նրանք, անշուշտ, կփոխհատուցեն վնասը»,- նրա բարբաջանքն է մեջբերում APA-ն։

Ժողովրդավարությունը չպետք է դիտարկել որպես պետության կամ գործող իշխանության թուլություն։ Այս մասին Ազգային ժողովի նիստում կառավարության հետ հարցուպատասխանի ժամին հայտարարեց վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը՝ պատասխանելով իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության պատգամավոր Վահագն Ալեքսանյանի խնդրանքին՝ մեկնաբանել ընդդիմության հանրահավաքներն ու անհնազանդության ակցիաները։

Վարչապետը նշեց, որ այսօր ժողովրդավարությունը Հայաստանի գլխավոր միջազգային բրենդն է։ «Եվ մենք կպահենք այդ բրենդը: Բայց դա չի նշանակում, որ չկան գծեր, որոնց հատման համար ժողովրդավարությունն իրեն իրավունք չի վերապահի գործել՝ օգտագործելով իր բոլոր օրինական, իրավական, ինստիտուցիոնալ մեխանիզմները, ընդ որում՝ իր ողջ ուժով ու խստությամբ»,- զգուշացրեց Փաշինյանը։

Իշխող կուսակցության մյուս 7 պատգամավորները, որոնք գրանցվել էին կառավարությանը հարց տալու համար, հերթով հանեցին հարցերը։

Նիկոլ Փաշինյանը այդպես էլ չարեց մինչև ընդմիջումը խոստացած բացահայտումը, հիմնավորելով, թե ինքը դրա մասին պետք է խոսի միայն ընդդիմության աչքերին նայելով, իսկ նրանք դահլիճում չեն։

Արդյունքում ԱԺ նիստը հայտարարվեց փակված։

Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ խորհրդարանական ընդդիմությունը լքել էր ԱԺ նիստերի դահլիճը իշխող կուսակցության պատգամավորների բուռն ծափահարությունների ներքո՝ վանկարկելով «առանց Նիկոլ Հայաստան» կարգախոսը։