Ռուսաստանի արտաքին հետախուզության գեներալ-լեյտենանտ Լեոնիդ Ռեշետնիկովը վերլուծել է Հայաստանի շուրջ ստեղծված լարված աշխարհաքաղաքական իրավիճակը։

RUSARMINFO-ի եթերում Ռեշետնիկովը նշել է, որ Ադրբեջանը թուլություն է զգում Հայաստանի ամենաբարձր օղակներում, և հասկանում է, որ ՀՀ ղեկավարությունը չունի արմատական ​​որոշումներ կայացնելու հաստատակամություն։ Ուստի Բաքուն պարբերաբար, քայլ առ քայլ, կծում է հայկական տարածքները։

Արտաքին հետախուզության գեներալ-լեյտենանտը «Օրը Նվեր Մնացականյանի հետ» հաղորդաշարի շրջանակում խոսել է ռուսական կողմի դիրքորոշման, Բաքվի և Անկարայի հետ Մոսկվայի հարաբերությունների, Երևանի հետ հարաբերություններում հնարավոր խնդիրների մասին։

Ադրբեջանը երկու օր առաջ հայկական կողմին փոխանցեց վերջին եռօրյա պատերազմում սպանված ևս 95 զինվորի դի։

Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանի խոսքով՝ դիերի մեծ մասը տեղափոխվել է Մարտունու դիահերձարան ու երկու օր է՝ բազմաթիվ ծնողներ փորձում են մտնել դիահերձարան՝ իրենց որդիների մարմինները ճանաչելու համար։
«Հանրապետության բոլոր դիահերձարանները, որտեղ տեղափոխվել են տղաների դիերը,  հսկվում են անվտանգության աշխատակիցների կողմից և առանց քննիչների ուղեկցության՝ ծնողները չեն կարող դիակի ճանաչում իրականացնել։

Խոսել եմ դատաբժշկական կենտրոնի պատասխանատուների հետ և ընթացակարգը հետևյալն է՝

հայկական կողմին փոխանցված բոլոր դիերը լուսանկարված են և ուղարկված Ուլնեցու կենտրոն՝ զինծառայողների հարցերով օպերատիվ արձագանքման  հանձնաժողով։

Այն ծնողները, ովքեր կճանաչեն իրենց որդիներին լուսանկարներով՝ միայն քննիչի ուղեկցությամբ կարող են մուտք գործել դիահերձարան։ Ցավոք, տղաների բազմաթիվ մարմիններ անճանաչելի են, և ԴՆԹ նույնականացում պիտի արվի», — Facebook-ում գրել է Զոհրաբյանը։

Ըստ նրա, սակայն, բազմաթիվ ծնողներ ասում են, որ իրենց որդու մարմնի վրա կան հատուկ նշաններ՝ սպի, դաջվածք, որով կարող են ճանաչել որդու մարմինը։

«Ինձ փոխանցեցին, որ եթե դեմքով հնարավոր չէ նույնականացնել, սակայն, հարազատները կարող են մարմնի վրա եղած  հատուկ նշաններով ճանաչել իրենց որդիներին, կրկին Ուլնեցու կենտրոնին պիտի տեղեկացնեն, և ինձ վստահեցրեցին, որ անմիջապես քննիչի ուղեկցությամբ նրանց կուղեկցեն դիահերձարան։

Այս պարզ քայլերի հաջորդականությունը ինչ-որ մի պատկան կառույց կարո՞ր էր չէ հրապարակել, որպեսզի առանց այդ էլ էմոցիոնալ ծանր հոգեվիճակում գտնվող ծնողները Արմավիրից, Շիրակից, Երևանից կամ այլ բնակավայրից չհասնեն Մարտունի, Մեծամոր և ինչ-որ մի ախրանիկ նրանց չթողնի մտնել դիահերձարան։

Հասկանում եմ, որ թքած ունեք որդի կորցրած ծնողի վրա և, ինչպես երեկ արեցիք «Եռաբլուրում», կարող եք  զինվորի մայր ծեծել, բայց ձեր միջից գտեք գոնե մի կիասագրագետի, որ այս քայլերի հաջորդականությունը պաշտոնապես հրապարակի, որպեսզի վշտից խելագարված մայրը չհասնի Մարտունի ու դիահերձարանի պատուհանից փորձի նայել ներս՝ իր սպանված որդուն գտնելու վերջին հույսով», — նշել է Զոհրաբյանը։

Արհեստածին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը այսօր կրկին սպառնացել է Հայաստանին ու բացահայտ ներկայացրել իր նկրտումները՝ Հայաստանի տարածքային ամբողջականության դեմ։

«Նրանք կարծում էին, որ ամբողջ Ղարաբաղը և Զանգեզուրը կմնան իրենց հսկողության տակ։ Դրա համար էլ նրանք հայ-ադրբեջանական սահմանին ոչինչ չեն արել։ Այս մասին հայտարարել է Ալիեւը՝ Լաչինում դրոշի բարձրացման արարողության ժամանակ։

«Այսինքն՝ առանց սահմանազատման ոչ ոք չի կարող ասել, թե որտեղով է անցնում սահմանը։ Եվս մեկ անգամ ասում եմ՝ մենք պատրաստ ենք քննարկումների և պատասխանատվություն ենք ստանձնում սահմանազատման՝ հայ — ադրբեջանական հանձնաժողովների աշխատանքի համար»,- հայտարարել է Ալիեւը ու նշել, թե իրենք  հավաքել  են բոլոր քարտեզները, այդ թվում և 19-րդ դարի, և 20-րդ դարի, որոնց վրա հստակ երևում է, թե ով որ հողի վրա է գտնվում։ 

Հայաստանի դեմ պատերազմ սանձազերծած Ալիեւը հայտարարել է, թե սեպտեմբերի 13-ին իրենց մոտ կրկին սպանվել են շահիդներ ու պնդել, թե իրենք պատերազմ չէին ուզում։ «Հենց այդ պատճառով մենք շուրջ 30 տարի բանակցել ենք։ Հենց այդ պատճառով մենք ցանկանում ենք Հայաստանի հետ խաղաղության պայմանագիր կնքել երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմից հետո»,- հայտարարել է նա։

Մշտապես սադրանքների դիմող այս երկրի ղեկավարը դեռ ինքն է սպառնացել, թե  սադրանքի դեպքում «արժանի պատասխան» կտան։ Անգամ անդրադարձել է Հայոց Ցեղասպանությանը՝ նշելով, որ  2013 թվականին Մոսկվայում ստեղծվել է Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը։ «Ոչ ոք չի կարող մեզ հետ վերջնագրերի լեզվով խոսել, եւ նրանք չեն կարող որեւէ մեկի վրա հույս դնել։ Մեկ անգամ ևս ուզում եմ ասել, որ մեզ ոչ ոք և ոչինչ չի կարող կանգնեցնել»,- նշել է Ալիեւը՝ ավելացնելով, թե ամբողջ աշխարհին ցույց են տվել, թե ինչի են ընդունակ։

Առաջիկա օրերի Մոսկվա-Երևան ուղիղ չվերթների տոմսերը գրեթե սպառվել են: Այս մասին «Արմենպրես»-ը տեղեկացավ aviasales.ru կայքէջից:

Եթե սեպտեմբերի 20-ին Մոսկվա-Երևան ուղիղ չվերթի գինը կազմում էր միջինը 80 հազար դրամ, ապա առաջիկա օրերին տոմսերը գրեթե սպառվել են, իսկ առկա տոմսերի արժեքը սկսվում է 800 հազար դրամից:

Ռուսական լրատվամիջոցները ստեղծված իրավիճակը պայմանավորում են Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ մասնակի զորահավաք անցկացնելու հայտարարության հետ:

Նույն իրադրությունն է նաև այն երկրների հետ, որտեղ մուտքի արտոնագիր չի պահանջվում:

ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կողմից այսօր առավոտյան Ռուսաստանի տարածքում մասնակի զորահավաք հայտարարելուց հետո ՌԴ-ից դեպի Երևան, Թբիլիսի և Ստամբուլ տոմսերը միանգամից սպառվել են:

Նույնիսկ մոտակա օրերի համար այդ ուղղություններով տոմս գտնելը շատ դժվար է: Եվ սա այն դեպքում, որ Պուտինի հայտարարությունից րոպեներ անց Մոսկավա-Երևան ուղղությամբ չվերթի ավիատոմսերի գները հաշված րոպեների ընթացքում բարձրացան 700 հազարից մինչև 1 մլն դրամ:

Քաղաքագետ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրառում է կատարել, որում առաջարկում է տրամաբանել՝ ի՞նչ է այս պահին պահանջում Ադրբեջանը Հայաստանի իշխանություններից։

Գրառումը՝ ստորև.

«Եկեք փորձենք տրամաբանել։ Ի՞նչ է այս պահին պահանջում Ադրբեջանը Հայաստանի իշխանություններից։

Ճանաչել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ այդ թվում Արցախն Ադրբեջանի կազմում։

Ադրբեջանին հանձնել այսպես կոչված անկլավները։

ՀՀ տարածքով միջանցք տրամադրել Ադրբեջանին՝ Նախիջևանի և Թուրքիայի հետ կայուն և չվերահսկվող կապ ունենալու համար։

Իրականացնել սահմանների սահմանագծման և սահմանազատման այնպիսի ծրագիր, որը լիարժեք կբխի Ադրբեջանի շահերից։

Թշնամու այս պահանջներից ո՞րը չի ցանկանում բավարարել հայկական կողմը։ Պաշտոնական հայտարարությունների մակարդակում, թերևս, միայն մեկը՝ միջանցք տրամադրելը։ Մնացածի մասին Փաշինյանն այս կամ այն կերպ իր համաձայնությունն արդեն հայտնել է։ Ընդ որում, հրապարակայնորեն է հայտնել։

Բայց ասեմ, որ միջանցքի հարցում էլ դեմ չէ։ Պարզապես այստեղ Ռուսաստանի և Իրանի խնդիրը կա։ Կարծում եմ՝ հենց այս երկուսն են պահանջում, որ այդ հարցում Փաշինյանը չշտապի. նրանք ցանկանում են ֆիքսել, որ այդ միջանցքը պետք է վերահսկվի Ռուսաստանի կողմից (այս դեպքում, Իրանն էլ դեմ չի լինի)։

Ստացվում է, բոլորը գոհ և երջանիկ են։ Իսկ ո՞վ է դժգոհ։ ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ։

Դրա համար էլ հենց մեր ժողովուրդն է հիմա թիրախավորվում։ Բոլորի կողմից է թիրախավորվում։ Հիմա էլ սկսել են ահաբեկել ժողովրդին՝ թե բա 44-օրյա պատերազմից էլ դաժան պատերազմ է սպասվում, ամբողջ երկրով ապաստարաններ ենք կառուցում և այլն, և այլն։

Ժողովուրդը պետք է վախենա ու հանձնվի, որպեսզի՝

ա) թուրք-ադրբեջանական դաշինքը ստանա իր ուզածը,

բ) Նիկոլն էլ պահպանի իր իշխանությունը։ Ամեն ինչ շատ պարզ է։

Ցավալին միայն այն է, որ եթե ժողովուրդն այնուամենայնիվ չհամաձայնվի ստորացուցիչ այդ պահանջներին, ապա իսկապես կարող է նոր պատերազմ սկսել։ Ու այո, ավերիչ պատերազմ։ Այնպես, որ ժողովուրդը կոտրվի։

Պարզ է, որ երկու այս սցենարն էլ շատ վատն են Հայաստանի ու մեր ժողովրդի համար։ Թվում է՝ ելք չկա՝ պիտի կա՛մ հանձնվենք, կա՛մ մեզ կոտորեն։ Բայց ասեմ, որ սա կեղծ ընտրություն է, որ դրվել է մեր ժողովրդի առջև։ Որովհետև իրականում կա նաև երրորդ ուղին՝ դավաճան իշխանությունների հեռացումը։ Այդժամ մենք ստիպված չենք լինի հանուն Նիկոլի իշխանության Հայրենիք հանձնել կամ կոտորվել մարտի դաշտում։ Այդ ժամանակ նույն մարտի դաշտում մեզ միանգամայն այլ հեռանկարներ են սպասվում։ Վստահեցնում եմ»,- գրել է նա:

ՀՀ ԱԻ նախարարը ֆեյսբուքյան իր էջում իրազեկող տեսանյութ է տարածել՝ կից գրառմամբ. «Քաղաքացիական պաշտպանության կառույցները (պատսպարաններ) թաքստոցներ են, որոնք նվազեցնում են հարվածային ալիքի ուժգնությունը: Այդ կառույցների կարևորությունն էլ ավելի է զգացվում պատերազմական պայմաններում:
Պատսպարանների բարեկարգման ծրագրեր են իրականացվում հանրապետության ամբողջ տարածքում:
Բնակչության պատսպարման հաշվարկումն իրականացվում է համայնքների ղեկավարության կողմից: Ամբողջ տեղեկատվությունն ամփոփվում է, ուղարկվում է Երևան քաղաքի և մարզային փրկարարական վարչություններ:
Իմ և փրկարար ծառայության տնօրենի հանձնարարականներով ԱԻՆ փրկարար ծառայության հրշեջ-փրկարարական ջոկատներից կազմված խմբերը տեղական ինքնակառավարման մարմինների (ՏԻՄ) աշխատակիցների ուղեկցությամբ պարբերաբար իրականացնում են բազմաբնակարան շենքերի, մասնավոր տների և նկուղների ուսումնասիրություն: Լուսանկարում են տարածքը, վիճակի մասին տեղեկացնում վերադասին, նրանք էլ, իրենց հերթին, իրավիճակը ներկայացնում են ՏԻՄ-երին, առկա թերությունները վերացնելու համար:
Որպես պատսպարան ծառայում են նաև մետրոպոլիտենի կայարնները, գետնանցումները, դպրոցների ու մանկապարտեզների նկուղային հարկերը:
Բնակչության իրազեկումը տեղի է ունենում ՏԻՄ-երի կողմից: Արտակարգ իրավիճակների նախարարության կողմից կազմակերպվում են թեմատիկ վարժանքներ»:

ՀՀ ԱԺ նախագահի տեղակալ Հակոբ Արշակյանը Հայաստանում Ճապոնիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Մասանորի Ֆուկուշիմային մանրամասներ է ներկայացրել սեպտեմբերի 13-ին ադրբեջանական զինուժի ծավալած հարձակողական գործողությունների մասին:

Նա հայտնել է, թե վստահելի ապացույցներ կան, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է նոր հարձակման՝ ընդլայնելով աշխարհագրությունը, այդ թվում՝ Նախիջևանի կողմից՝ ոտնձգություն կատարելով Հայաստանի տարածքային ամբողջականության նկատմամբ:

Դեսպանը տեղեկացրել է, որ կփոխանցի Ճապոնիայի կառավարությանը Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի իրավիճակի վերաբերյալ փոխնախագահի ներկայացրած տեղեկությունները:

Ադրբեջանական ագրեսիայի հետեւանքով զոհվածների եւ անհետ կորածների թիվը հասնում է 207-ի, այդ թվում՝ զոհվել է քաղաքացիական 3 անձ, 2 քաղաքացիական անձի գտնվելու վայրը համարվում է անհայտ, վիրավորվել է 293 զինծառայող, 3 քաղաքացիական անձ, գերեվարվել է 20 զինծառայող: Առկա են ապացույցներ հայաստանցի գերեվարված կամ զոհված զինծառայողներին ադրբեջանցիների կողմից խոշտանգումների ենթարկելու, անդամահատելու, այդպիսով ապօրինի կերպով կյանքից զրկելու դեպքերի վերաբերյալ:

Այս մասին ասված է սեպտեմբերի 19-ին վարչապետ Ն. Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի ունեցած ՀՀ Անվտանգության խորհրդի նիստում ընդունված հայտարարության մեջ: 

Հայտարարության մեջ նշված է, որ Ադրբեջանի զինված ուժերի կողմից թիրախավորվել են 36 բնակավայրեր, այդ թվում Գորիս, Սիսիան, Կապան, Ջերմուկ, Վարդենիս, Տեղ, Գեղամասար համայնքները, ինչի հետեւանքով մասնակի կամ ամբողջական ավերվել են 192 տուն, 3 հյուրանոց, 2 դպրոց, 1 բժշկական հաստատություն, 1 հանդիսությունների սրահ, 4 անասնագոմ: Վնասվել է 7 էլեկտրական ենթակառուցվածք, 5 ջրային ենթակառուցվածք, 3 գազամուղ, 1 կամուրջ, 2 ավտոճանապարհ, 1 փողոց: Թիրախավորվել են 2 շտապօգնության մեքենա, 4 անձնական օգտագործման ավտոմեքենա:

Մի քանի քայլի իրականացման դեպքում 2020 թվականի պատերազմը կարելի էր հաղթել։ Այս մասին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց «Ազատություն» կուսակցության նախագահ, ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը։

Նա բացատրեց, որ Սարսանգի ջրամբարի բացումը կհանգեցներ Մարտակերտում առաջնագծի անհետացմանը, սակայն նման հրաման չի ստացվել։

Բագրատյանը կարծում է, որ կենդանի ուժի կորուստները նվազեցնելու համար մարտական դիրքերում պետք է բունկերներ կառուցել։

«Յուրաքանչյուր զինվոր պետք է իր հետ ունենա 2-3 ոչ մեծ դրոն, որոնք նա կօգտագործի նախքան փոխհրաձգության մեջ մտնելը։ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ի վիճակի չէ ապահովել այս ամենը»,- հավելեց նա։

Նրա խոսքով, Հայաստանն ունի բալիստիկ հրթիռներ արտադրելու եւ ռազմական գործողությունների ընթացքում դրանք օգտագործելու հնարավորություն։

«Հայաստանը պարկուճների արտադրության գործարան է կառուցել։ Ամբողջ աշխարհում ընդամենը 10-15 երկիր ունի նման հնարավորություն։ Ադրբեջանում նման գործարան չկա»,- ընդգծեց նախկին վարչապետը՝ կոչ անելով օգտագործել այդ ձեռնարկությունների հնարավորությունները։

«Նոյեմբերի 9-ի էջը շրջելու հնարավորություն ես չունեմ, բայց Գորիս-Կապան ճանապարհի 21 կիլոմետրանոց հատվածը կարելի է վերադարձնել Հայաստանին»,- հավելեց քաղաքական գործիչը։