Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի նախագահությամբ տեղի է ունեցել ՀԱՊԿ Հավաքական անվտանգության խորհրդի արտահերթ նիստ, որն անցկացվել է տեսակոնֆերանսի ձևաչափով:

Վարչապետի աշխատակազմից NEWS.am-ին հայտնում են, որ նիստին մասնակցել են նաև Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն, Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը, Ղրղզստանի նախագահ Սադիր Ժապարովը, Տաջիկստանի նախագահ Էմոմալի Ռահմոնը և ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասը:

Նիստում քննարկվել են Հավաքական անվտանգության խորհրդի ս/թ սեպտեմբերի 13-ի նիստին ընդունված արձանագրային որոշմամբ Հայաստան ուղարկված առաքելության աշխատանքի արդյունքում ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի զեկույցը:

Նիստի ընթացքում ՀՀ վարչապետը նշել է, որ գլխավոր քարտուղարի զեկույցը մեծապես արտահայտում է առկա իրողությունները, մասնավորապես ադրբեջանական ստորաբաժանումների կողմից ՀՀ ինքնիշխան տարածք ներխուժման փաստը և դրա կրկնության վտանգը, ինչպես նաև ադրբեջանական ուժերի՝ ելման դիրքեր վերադառնալու անհրաժեշտությունը:

Վարչապետ Փաշինյանն անդրադարձել է ՀԱՊԿ արձագանքի շուրջ Հայաստանի ակնկալիքներին: Մասնավորապես, ևս մեկ անգամ ընդգծել է ՀՀ ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ 2021 թվականի մայիսի 12-ին և դրանից հետո, այդ թվում՝ 2022 թվականի սեպտեմբերի 13-14-ին սանձազերծված ադրբեջանական ագրեսիային ՀԱՊԿ-ի կողմից հստակ քաղաքական գնահատական տալու և Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը վերականգնելու ուղղությամբ ճանապարհային հստակ քարտեզի ձևավորման անհրաժեշտությունը:

Նիստի արդյունքներով ՀԱՊԿ երկրների ԱԳ նախարարներին տրվել է որոշման նախագիծ համաձայնեցնելու հանձնարարական:

Աննա Հակոբյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է.

«Դավաճանությունը մահ է: Դավաճանության պահին արձանագրվում է մահ, մեռնում են այն հարաբերությունները, որ մինչ այդ գոյություն են ունեցել կամայական երկու սուբյեկտների միջեւ: Իսկ այն ինչ մահացած է պետք է թաղվի, այլապես կնեխի:

Երբ դավաճանություն է տեղի ունենում ամուսինների միջեւ, մարդիկ սկսում են վիճել, թե ով էր դրա մեղավորը, փնտրում են կատարվածի պատճառահետեւանքային կապերը, եւ դեպքերի գերակշիռ մեծամասնության պարագայում պարզապես հեռանում են իրարից: 

Այդպիսով պատժում են իրար եւ միեւնույն ժամանակ նոր հարաբերություն են փնտրում, հույսով, որ այն իրենց երջանկություն կբերի: Միամյանց մեղադրելու  ամբողջ աղմուկի մեջ սակայն մոռանում են արձանագրել մահը եւ հողին հանձնել մահացածին: Այդպիսով ամենքն իր մեռելին շալակում է եւ գնում նոր հարաբերություն, նոր երջանկություն գտնելու:

Երբ դավաճանություն է տեղի ունենում հայրենիքի եւ հայրենիքի զավակի միջեւ, ամեն ինչ նույնն է: Մահանում են այդ երկուսի մեջ մինչ այդ եղած հարաբերությունները: Եւ հեռանում են իրարից հայրենիքն ու իր զավակը: Մեր դարավոր պատմությունը վկա: 

Դժվար է ասել՝ ով ում է պատժում, բայց հայրենիքը մնում է առանց իր զավակի, միայնակ, ու անտեր: Զավակը մնում է առանց հայրենիքի: Յուրաքանչյուրը շալակում է իր մեռելին եւ գնում նոր հարաբերություն, նոր երջանկություն գտնելու: Մի բան, որ այդպես էլ էլ չի գտնվում: Մեր դարավոր պատմությունը վկա: 

Որովհետեւ հայրենիքի համար չկա երջանկություն առանց իր զավակի եւ զավակի համար չկա երջանկություն առանց իր հայրենիքի:

Եւ ուրեմն, պետք է մի օր, ի վերջո, մեր եւ մեր հայրենիքի հարաբերությունները ճանաչել մահացած, թաղել հինգհազարամյա մեռելին եւ նոր հարաբերությունների, անդավաճան հարաբերությունների, նոր երջանկության ծնունդի հնարավորություն տալ:

Սա նշանակում է դադարեցնել աղմուկը՝ Պողոսն էր մեղավոր, չէ՛, Պետրոսն էր մեղավոր, չէ՛, Բարդուղիմեոսն ավելի մեղավոր էր: Նախկիններն էին մեղավոր, որ 30 տարի թալանեցին երկիրը, չէ՛, ներկաներն են մեղավոր, որ երկու տարում 30 տարվա մեր բոլորի փորած փոսը չլցրեցին եւ ազգովի ընկանք մեջը: Դաշնակիցն էր մեղավոր, որ չհասավ, չէ՛, թշնամին էր մեղավոր, որ ավելի շատ դաշնակից ունեցավ, միջազգային հանրությունն էր մեղավոր, որ անտարբեր եղավ, եվրոպական ստանդարտներն են մեղավոր, որ երկակի դուրս եկան, մեծ երկրներն են մեղավոր, որ զենք չտվեցին, փոքրներն էլ են մեղավոր, որ զենք չունեին, որ տային, Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսի սպիտակ արջերն են մեղավոր, որ վերանում են, հայի բախտն է մեղավոր, հետին խելքն է մեղավոր, արդյունքում՝ մեր ճակատագիրն է մեղավոր:

Ե՞ս: Ես ի՞նչ։ Ես պատգամավոր էի, ես նախարար, ես մարզպետ էի, ես դիվանագետ, ես բիզնեսմեն, ես պրոֆեսոր, ես բժիշկ էի, ես ուսուցիչ, ես թարգմանիչ էի, ես արվեստագետ, ես ծրագրավորող, ես փիառշիկ, ես տաղանդ, ես հանճար․ թիկունքում մենք ավելի պետքական էինք: 
Ե՞ս։ Ես ի՞նչ։ Ես այլ երկրների մայթերին դրամահավաք էի կազմակերպում, ես գիշերուզօր միջազգային կառույցներին նամակներ էի գրում, ես ծխախոտ ու պեչենի էի հավաքում տղերքի համար, ես ջերմատեսիլ սարքեր էի ճարում, ես մեր հերոսներին վրանով եւ վերմակով էի ապահովում, ես առյուծ տղեքի տնեցիների համար ֆուռերով շոր ու կոշիկ էի ուղարկում, ես հածանավերով դեղերի խմբաքանակներ, ես ինքնաթիռներով զենքեր, ես այլ երկրներում միտինգներ էի կազմակերպում՝ օտարներից ուշադրություն պահանջելով, ես պիկետներ էի անում, ես դրոշներ էի պատռում, ես դեսպանատների վրա ձու էի շպրտում, ես քոչարի էի պարում, ես գիշեր-ցերեկ դարդ էի անում: 

Մենք բոլորս ո՛չ քուն ունեինք, ո՛չ դադար, ո՛չ ուտում էինք, ո՛չ խմում, հնարավոր ու անհնարն էինք անում առյուծ տղերքի եւ մեր հայրենիքի համար:

Իմ տղեն մինուճար էր, մառանում էի թաքցրել, իմ ամուսինը տան միակ կերակրողն էր, որ իրեն բան լիներ, բա մենք ո՞նց կապրեինք, իմ տղեն ողնաշարի հետ խնդիր ունի, իմ տղի կույրաղիքը նոր էին հեռացրել, իմի ատամն էր ցավում, իմի՝ բութ մատը:
Բայց ա՜յ, որ օ՜դը փակվեր, օ՜դը, այսքան զոհ չէինք ունենա։ Էն 100 գեներալը դավաճան չլինեի՜ն, էն 1000 սպան դիլետանտ չլինեի՜ն, առաջնագծում խուճապ չտարածեի՜ն, չվախենայի՜ն, չփախչեի՜ն, զենքը լինե՜ր, զինվորը լինե՜ր, զենքը կրակե՜ր, ժամանակին զանգեի՜նք, ժամանակին զիջեի՜նք, ժամանակին խնդրեի՜նք…

Դավաճանությունը մահ է: Պետք է արձանագրել այդ մահը եւ թաղել մեռելին: Եթե նույնիսկ մեռնողը հարաբերությունն է։ Երբ մեր սիրելի մարդն է մահանում, մենք նրան չենք թողնում անթաղ ու հեռանում: Մենք նրան հողին ենք հանձնում, բայց չենք լքում: Շարունակում ենք սիրել, գուցե ավելի շատ ենք սիրում, շարունակում ենք կարոտել, գուցե ավելի շատ ենք կարոտում, շարունակում ենք շփվել, գուցե ավելի շատ ենք շփվում՝ նոր հարաբերություն ենք կառուցում, նոր հարթություն։ Չպետք է վախենալ․ երբե՛ք չենք մոռանում։ 

Սա մե՛նք ենք եւ մե՛ր հայրենիքը: Մենք սիրում ենք մեզ այնպիսին ինչպիսին կանք, մենք սիրում ենք մեր հարաբերությունները, եթե նույնիսկ դրանք մահացել են, բայց մենք պետք է թաղենք այդ հարաբերությունները եւ նորի ծնունդի հանարավորություն տանք: 

Հակառակ դեպքում մեռելը նեխում է, շուրջը տարածում թանձր գարշահոտ, ոչնչացնում ցանկացած ծիլ, որ կկանաչեր եւ պտուղ կտար, ցանկացած բջիջ, որ կբեղմնավորվեր եւ նոր կյանք կտար, ցանկացած էլեմենտ, որ նոր էներգիա կստեղծեր:

Ինչպես թաղե՞նք։ Դադարեցնե՛նք սուգն ու վայնասունը, լացն ու կոծը, անհիշելի ժամանակներից դատարկ լոզունգ դարձած ինքզինքը ձոներն ու փառաբանումները, մեզ կառավարող, մեր վախերի վրա կազմած քաղաքական բանաձեւերի շրջանառությունը, փուչ  բաժակաճառերը՝ դրանք երբեք չե՛ն բերել մխիթարություն, երբեք չե՛ն մեղմացրել ցավը, չե՛ն սքողել մեղավորությունը եւ չե՛ն փոխել իրականությունը: 

Մենք պետք է թաղենք այդ ամենը, ինչպես մայրն է թաղել իր 19-ամյա որդուն: 

Մենք պետք է ծնենք նո՛ր երգեր, նո՛ր բաժակաճառեր, նո՛ր ոտանավորներ, նո՛ր բանաձեւեր, նո՛ր կյանք, նո՛ր իրականություն։ Հայրենիքի հետ նո՛ր հարբերություն՝ անդավաճա՛ն հարաբերություն, երջանի՛կ հարաբերություն»։

Իրանի Իսլամական Հանրապետության ԱԳ նախարար Հոսեյն Ամիր Աբդոլլահյանը նշել է, որ Թեհրանը թույլ չի տա, որ իր ազգային շահերն ու անվտանգությունը վերածվեն ահաբեկիչների եւ Իրանի ներքին գործերին արտաքին միջամտություն իրականացնողների ձեռքի խաղալիքը։

«Այս հանցագործությունն ամբողջությամբ բացահայտեց Իրանում ահաբեկչությանն ու բռնությանը աջակցողների վատ մտադրությունները։ Վստահելի ապացույցներ կան այն մասին, որ թշնամիները՝ Իրանում անկայունություն հրահրելու բազմաշերտ նախագիծ են մշակել … Անշուշտ, մենք թույլ չենք տա, որ Իրանի ազգային շահերն ու անվտանգությունը խաղալիք դառնան ահաբեկիչների եւ արտաքին աշխարհի միջամտողների ձեռքին՝ շահարկելով մարդու իրավունքները»,- գրել է Աբդոլլահյանը սոցցանցերից մեկի իր էջում՝ մեկնաբանելով Շահ-Չերախի դամբարանի վրա հարձակումը։

Ավելի վաղ իրանական մի շարք լրատվամիջոցներ հայտնել էին, որ երեք անհայտ անձինք կրակ են բացել Իրանի հարավում գտնվող Շիրազ քաղաքի Շահ Չերախի դամբարանի տարածքում։ Tasnim լրատվական գործակալությունը հայտնել էր, որ միայն մեկ անձ է գործել, սակայն, ինչպես նշել է Իրանի պետական ​​հեռուստաալիքը, ահաբեկիչները երկուսն են եղել։ Ահաբեկչության հետեւանքով, ըստ լրատվամիջոցների, զոհվել է 13 մարդ, եւ եւս 45-ը՝ վիրավորվել։

Ռուսաստանը երկար տարիներ Հայաստանին առաջարկում էր Ղարաբաղի հարցը լուծել 5 շրջանները, որտեղից մարդիկ դուրս էին եկել, Բաքվին վերադարձնելու ճանապարհով, սակայն Երևանը գնաց իր ճանապարհով․ այս մասին այսօր հայտարարել է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը։

«Մենք երկար տարիներ հայկական կողմի հետ երկխոսում էինք ու առաջարկում Ղարաբաղի հետ կապված հարցը լուծել հետևյալ կերպ, Հայաստանը փաստացի տնօրինում էր Ադրբեջանի 7 շրջանները։ Մենք ասում էին՝ եկեք շարժվենք դեպի կարգավորում, ահա կա երկու շրջան, մեծ շրջաններ։ Ինչ-որ փուլի կպայմանավորվենք ադրբեջանական կողմի հետ․ տվեք 5 շրջանները, դրանք պետք չեն, դատարկ են, այնտեղից մարդիկ հեռացել են, ինչո՞ւ դրանք պահենք, անմիտ է»,-ասել է Պուտինը՝ «Վալդայ» ակումբի ժողովի ժամանակ։

Նա պնդել է, թե արդար կլիներ փախստականներին վերադարձնելն ու դա լավ քայլ կլիներ տարածաշրջանում իրավիճակի կարգավորման ուղղությամբ։

«Բայց Հայաստանի ղեկավարությունը գնաց իր ճանապարհով։ Ինչպես գիտեք, դա հանգեցրեց այն իրավիճակին, որն այսօր ստեղծվել է»,- ասել է ՌԴ նախագահը։

ՌԴ պետդումայի պատգամավոր Կոնստատին Զատուլինը հայտարարել է, որ իր դիտարկմամբ Նիկոլ Փաշինյանի ու նրա կողմնակիցների «վերջին շրջանի» գործողությունները տանում են Ռուսաստանից Հայաստանի իրական անջատմանը, եթե հաջողվի նաեւ ռուս ժողովրդին՝ հայերից։ Հայաստանի իշխանությանը նրանք արդեն կտրել են Ղարաբաղի ժողովրդից։ Միայն Պուտինի գիտի, արդյոք Հայաստանի իշխանությունների հետ հարաբերություններում հասել ենք անդառնալիի կետին։

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք՝ հոկտեմբերի 25-ին հայտնի դարձավ, որ ՀՀ իշխանությունների համար անցանկալի է Կոնստատին Զատուլինի այցը Հայաստան։ Ընդ որում՝ նրան ոչ թե օրենքով սահմանված կարգով «persona non grata» են ճանաչել, այլ ուղղակի ԱԺ արտաքին կապերի բաժնի պետի մակադրակով գրություն ուղարկել, որ ցանկալի չէ նրա այցը Հայաստան։

«Փաստինֆո»-ի հաղորդմամբ՝ Զատուլինն այդ կապակցությամբ հանդես է եկել հայտարարությամբ, որը հրապարակված է նրա տելեգրամյան էջում։

«Երկրորդ օրն ապրում եմ տպավորությունների ներքո. մի ամբողջ «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի արտաքին կապերի վարչության պետ»՝ Ուկրաինայում Հայաստանի նախկին դեսպանը «անցանկալի» է հայտարարել իմ այցը Հայաստանի Հանրապետություն։ «Ցավոք, — գրում է նա,- Հայաստանի Հանրապետության հասցեին վերջին շրջանի Ձեր հրապարակային հայտարարությունները վնասում են մեր պետությունների միջև բարեկամական և դաշնակցային հարաբերությունների զարգացմանը»։

Հակիրճ, ինչպես Հեմինգուեյի դեպքում, բայց առանց նրա ոճին բնորոշ պարզության: Ո՞ր արտահայտությունների: Ո՞ր ժամանակահատվածը համարել վերջինը: Եվ ինչպե՞ս ես կարողացա լոկ արտահայտություններով «վնաս հասցնել մեր պետությունների միջև հարաբերությունների զարգացմանը»։

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հարազատներն ավելի խոսուն էին։ Թերթում կանայք ինձ մեղադրեցին այն բանում, որ ես Հայաստանի կառավարությանը համարում եմ պատասխանատու Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմում կրած պարտության և Հայաստանի վարչապետին՝ դրա տարածքով միջանցքներ ստեղծելու ծրագրերի մասին հարցը վերահասցեավորելու համար (հետաքրքիր է, իսկ դա այդպե՞ս չէ։ ). Պատգամավոր Հրաչյա Հակոբյանը, որին պարոն Փաշինյանի խնամի են անվանում, ուրախությամբ հայտարարել է, որ այն փաստը, որ Հայաստանն այժմ միացել է Ադրբեջանին, որն ինձ 2010 թվականին անցանկալի անձ է հայտարարել, վկայում է երկու երկրների ընդհանրության առաջ գալու մասին։

Ես նույնպես այդպես եմ կարծում։ Ընդհանրությունն առերևույթ է, «Կոզա Նոստրա»: «Իմ գործերն հրաշալի են, իմ խոսքեր՝ հիասքանչ», — իր մասին այսպես է գրել Դարեհը երեք լեզուներով՝ Բեհիստունյան արձանագրության մեջ Մ. թ. ա. 5-րդ դարում․.. Եթե «Հայաստան պետությունը՝ Նիկոլն է։ Եվ վերջ», ապա հասկանալի է, թե ինչի համար են ինձ պատժել՝ Նիկոլ Փաշինյանը ոչ մի բանում մեղավոր չի կարող լինել։

Ինձ այնքան էլ չեն անհանգստացնում Նիկոլ Փաշինյանի և նրա համախոհների «վերջին շրջանի հրապարակային հայտարարությունները»։ Ես եկել եմ այն եզրակացության, որ իրենց «վերջին շրջանի» գործերն իրապես տանում են դեպի Հայաստանը Ռուսաստանից, իսկ եթե ստացվի, ապա ռուս ժողովուրդը հայ ժողովրդից բաժանելուն։ Հայաստանի իշխանությունների տարանջատմանը Լեռնային Ղարաբաղի հայերից նրանք արդեն հասել են։ Միայն Պուտինը մեզ մոտ գիտի, թե արդյո՞ք մենք արդեն հասել ենք Հայաստանի իշխանության հետ հարաբերություններում անդառնալիության կետին։ Հնարավոր է՝ հոկտեմբերի 31-ին Սոչիում կայանալիք հանդիպումը դա կպարզի։

Ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի պատգամավորներին, կուսակցություններին, հասարակական կազմակերպություններին և Հայաստանում, Ռուսաստանում և այլ երկրներում ազգությամբ հայ բոլոր հասարակ քաղաքացիներին, ովքեր երեկվանից ինձ աջակցության նամակներ են ուղարկում։ Դա թանկ արժե. Մի կարծեք, խնդրում եմ, որ ես, նեղացած եմ արգելքից, որ կփոխեմ իմ վերաբերմունքը եղբայրական քրիստոնյա հայ ժողովրդի նկատմամբ։ Իսկ ես չեմ փոխել վերաբերմունքը, նույնիսկ պատերազմի սկսվելուց հետո, եղբայրական ուկրաինացի ժողովրդի նկատմամբ, ինչի համար շատ ավելի շատ հիմքեր կային։

Պարտադիր չէ հայ լինել՝ Հայաստանն ու հայերին սիրելու համար։

Հ.Գ. ընթերցեցի Ալեն Սիմոնյանի ճամարտակություններն իր, Մարգարիտա Սիմոնյանի, մանկուրտների և այլնի մասին։ Ափսոսում եմ, որ նա չի ամաչում»,- գրել է Զատուլինը։

Զինված ուժերի բարեփոխումների վերաբերյալ նախագծերը չեն քննարկվել նաև այս պահին խորհրդարանում չներկայացված «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության ներկայացուցիչների հետ։  «Հայկական օրակարգ. Բանակի ռեֆորմացիա. չհաշվարկված գաղափարներ» թեմայով պանելային քննարկմանն ասաց ԲՀԿ-ական նախկին պատգամավոր Իվետա Տոնոյանը։

Նրա խոսքով, անվտանգությունն այն ոլորտը չէ, որտեղ արմատական փոփոխությունները իրականացնելու հետ կապված սխալներ, բացթողումներ թույլ տալու ճոխություն կարող ենք մեզ թույլ տալ։

«Անվտանգությունն այսօր այն հարցն է, որ բոլորիս է մտահոգում՝ անկախ քաղաքական այս կամ այն ուժի պատկանելիությունից։ Սա բացարձակ առաջնահերթություն է, քանի որ մեր երկրի անվտանգության գլխին ծառացած վտանգների մասին մտածում է մեզանից յուրաքանչյուրը։ Բանակում չի կարելի իրականացնել սիրողական մակարդակի բարեփոխում»,-ասաց քաղաքական գործիչը։

Տոնոյանն ընդգծեց՝ անվտանգությունը միայն բանակը չէ, այլև արտաքին քաղաքականությունը, որտեղ անընդհատ վայրիվերումներ են տեղի ունենում։

«Մենք ականատես ենք լինում քաղաքական գծի անընդհատ փոփոխությունների, որը որևէ լավ բանի չի հանգեցնի»,-ասաց նա։

Բանախոսն անդրադարձավ նաև ՌԴ պատգամավոր Կոնստանտին Զատուլինի մուտքը Հայաստան արգելելու որոշմանը, մտահոգություն հայտնեց, որ այն կունենա հետևանքներ, ինչը մտորելու տեղիք է տալիս։

«Մենք տեսնում ենք, թե ինչ փոփոխություններ են տեղի ունենում մեր ռազմավարական գործընկերոջ հետ հարաբերություններում։ Այսօր տեղեկացանք Զատուլինի՝ Հայաստան մուտքի արգելքի մասին։ Որքանով ես տեղյակ եմ, Կոնստանտին Զատուլինը նաև Ադրբեջանում է հայտարարված պերսոնա նոն գրատա իր հայանպաստ գործունեության համար։ Առնվազն տարօրինակ է, որ նույն գործելաոճով հանդես է  գալիս նաև Հայաստանի Հանրապետությունը»,-ասաց Տոնոյանը՝ ավելացնելով, որ տեղի ունեցածին հիմնավոր կերպով պետք է արձագանքեն Հայաստանի իշխանությունները։

Հիշեցնենք, որ Կ. Զատուլինը Ադրբեջանի ԱԳ նախարարության կողմից անցանկալի անձ է հայտարարվել 2013 թվականին Արցախի Հանրապետություն այցելելու համար։

Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման բանակցություններում Հայաստանի հատուկ ներկայացուցիչ Ռուբեն Ռուբինյանը «Ազատության» հետ զրույցում հերքեց թուրքական «Սաբահ» պարբերականի տեղեկությունը, թե բանագնացների առաջիկա հանդիպումը տեղի կունենա Թուրքիայում։

«Չկա այդպիսի բան։ Դեռևս պայմանավորվածություն չկա հանդիպման և դրա վայրի հետ կապված», -ասաց Ռուբինյանը։

«Սաբահ» պարբերականը, հղում անելով սեփական աղբյուրներին, հայտնել էր, որ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը դրական է ընթանում, իսկ սահմանի բացման համար անհրաժեշտ է Երևանի և Բաքվի միջև խաղաղության հաստատումը։

«Եթե ստորագրվի խաղաղության պայմանագիրը, այն կազդի ողջ տարածաշրջանի վրա։ Մինչ սահմանի փակվելը՝ 1993 թվականին այնտեղով 40 հազար տոննա ապրանք և 140 հազար մարդ էր անցնում, իսկ այսօր սահմանը բացելու դեպքում այդ թիվը կտասնապատկվի։ Կարգավորման հարցերով հատուկ ներկայացուցիչներ Սերդար Քըլըչն ու Ռուբեն Ռուբինյանը շուտով կրկին կհանդիպեն։ Ակնկալվում է, որ հանդիպումը տեղի կունենա Թուրքիայում»,- ասել է աղբյուրը։

ԱԳՆ -ի հետ կապ հաստատել չհաջողվեց, Ռուբեն Ռուբինյանի փոխանցմամբ, առաջիկայում Հայաստանի Արտգործնախարարությունը ևս հերքում կտարածի։

Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման բանակցություններում կողմերի նշանակած հատուկ ներկայացուցիչներ Ռուբեն Ռուբինյանն ու Սերդար Քըլըչը մինչ հիմա չորս հանդիպում են ունեցել՝ առաջինը Մոսկվայում, մյուսները` Վիեննայում։

Թեև իրենց վերջին հանդիպմանը կողմերը համաձայնել էին հայ-թուրքական սահմանը մասնակի բացել երրորդ երկրների քաղաքացիների համար ու սկսել ուղիղ օդային բեռնափոխադրումները, սակայն ո՛չ Երևանը, ո՛չ Անկարան չեն հայտնում, թե երբ կսկսեն իրագործել այդ պայմանավորվածությունները:

Նախիջևանի մեծ մասը սահմանակից է Իրանին, հավանակություն կա, որ այնտեղ իսրայելական կամ թուրքական ռազմական նոր ուժեր կտեղակայվեն՝ նպատակ ունենալով հետագայում ազդել Իրանի վրա: Իրանն այս ամենը շատ լավ հասկանում է և փորձում է կանխարգելիչ գործողություններ ձեռնարկել, ինչի մի մասն էլ վերջերս Նախիջևանում ձևավորված շարժումն է: «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասել է ադրբեջանագետ Գառնիկ Դավթյանը:

Ավելի վաղ «Փաստինֆո»-ն հայտնել էր, որՆախիջևանում ձևավորվել է նոր՝ Ազգային-հայրենասիրական շարժում, որը պահանջում է վերադարձ՝ Իրանի կազմ, ընդ որում, տեղեկությունը ակտիվորեն շրջանառում են հենց իրանական աղբյուրները:

Մեզ հետ զրույցում ադրբեջանագետ Գառնիկ Դավթյանը ընդգծեց, որ այս հայտարարությունը սկզբնական փուլում բացառապես քաղաքական է և հստակ ուղերձ՝ Թուրքիային և Ադրբեջանին, որ Իրանը որևէ դեպքում թույլ չի տա, որ իր դեմ գործողություններ իրականացվեն և կկանխի դրանք: Փորձագետը սակայն չի բացառում, որ եթե հետագայում Հարավային Կովասում էսկալացիան այնքան մեծանա, որ այլ տարբերակ չմնա, Իրանը, հանուն իր տարածքային ամբողջանության և այս տարածաշրջանում իր ազդեցության պահպանման համար ցանկացած քայլի կգնա.

«Սրանք կանխարգելիչ գործողություններ են, Նախիջևանի վերաբերյալ նման հայտարարությունը զգուշացում է Ադրբեջանին Իրանից, որ կկանխի հակաիրանական այն գործընթացները, որոնք կան և շարունակում են աճել Արցախի օկուպացված տարածքներում, մասնավորապես՝ Վարանդայում, և ողջ հարավային երկայնքով մինչև Կովսական, ինչու չէ՝ նաև Նախիջևանում: Իրենք բնույթով Փաշինյան չեն, չեն սպասարկում օտար ուժերի շահեր և իրենց համար գերակշռող է տարածքային ամբողջականության պահպանումը, սրա համար էլ փորձում են հայտարարություններով զսպել, չեզոքացնել վտանգը և նախազգուշացնել, որ յուրաքանչյուր գործողություն, որը կարող է ծնունդ տալ հակաիրանական որևէ պրոցեսի, հետագայում իրենք կկանխեն դա »,-ասաց Դավթյանը:

Էներգետիկ փորձագետները դժգոհում են Էներգիտային ոլորտում տարվող քաղաքականությունից։ Մասնավորապես, Panorama.am-ի հետ զրույցում Էներգետիկ փորձագետ Էդվարդ Արզումանյանը մտահոգություն հայտնեց, որ ոլորոտում իրականացնում են ծրագրեր, որոնք վտանգավոր կարող են լինել երկրի անվտանգության առումով։

«Առաջարկում են 1200 Մգ/Վտ հզորությամբ ատոմային բլոկի կառուցում, ինչը Հայաստանի համար աղետալի կլինի։ եթե ուզում եք պատկերացնել, ապա ողջ Հայաստանում գործող ատոմային բլոկը, ջերմային կայանները, հիդրոկայանները, ՓՀԷԿ-երը միասին ամենածանրաբեռնված ժամին 1200 Մգ/Վտ է։ Հիմա ուզում են մի ատոմային բլոկով այս արդյունքը ստանան։ Ասում են ՝ մենք էներգիա արտահանող երկիր ենք, դրա համար մեզ անհրաժեշտ է, բայց սխալ է։ Ոչ ոք Հայաստանից էլեկտրաէներգիա չի վերցնում և չեն էլ վերցնի, բացի Իրանից, այն էլ՝ մեկ միավոր գազի դիմաց երեք միավոր էլեկտրաէներգիա ստանալու պայմանով։ Սա էլ ժամանակավոր է՝ մինչև պայմանագրի ավարտը»,- ասաց Էդվարդ Արզումանյանը։

Նրա խոսքով՝ գործող Մեծամորի ՀԱԷԿ-ի 2-րդ 440Մվտ հզորությամբ բլոկը 2021թ նոեմբերին ստացել է մինչև 2031թ․-ն աշխատելու լիցենզիա՝ այն պայմանով, որ 2026թ․-ին կկատարվեն ռեակտորի ստուգման գործառույթներ,որից հետո կերկարաձգվի աշխատանքի լիցենզիան՝ մինչև 2041թ:

«Այսինքն՝ նոր ատոմային բլոկի մասին կարելի է խոսել կամ մտածել մոտ 9-10 տարի հետո՝ 2032թ․-ից: Այս պահին Հայաստանում նոր ատոմային բլոկի մասին խոսեկը, այն էլ՝ 1200Մվտ հզորության, էներգետիկ տեսակետից անգրագիտություն է, իսկ հետևանքների գնահատման տեսակետից՝ պետական հանցագործություն: Այդպիսի 1200Մգ/վտ ատոմային բլոկի կառուցումը Հայաստանում կարող է բերել նոր «Չերնոբիլի»: Սա ունի գիտական և տեխնիկական բացատրություն։ Այս ամենի մասին գրել եմ երկրի ղեկավարությանը, սակայն որևէ արձագանք այդպես էլ չեմ ստացել»,- նշեց Արզումանյանը։

Մասնագետը մյուս կողմից էլ առաջ է քաշում հնարավոր էլեկտրաէներգիայի բարձրացման խնդիրը։

«Այս կայանի կառուցման համար նախատեսվում է ներդնել ավելի քան 6 մլդ դոլար։ Սա նշանակում է, որ առաջիկա 10-15 տարվա ընթացքում էներգետիկայի սակագնի մեջ հաշվի կառնվեն այս գումարները  և սակագինը կբարձրանա։ Պարզ է՝ ծախսեր են արվել և պետք է վճարվեն։ Կարող ենք ասել, որ նոր ատոմային բլոկի կառուցումը կբերի էներերգիայի սակագնի բարձրացման,եթե հիմա 49 դրամ է, ապա այդ դեպքում կդառնա մոտավորապես 60 դրամ»։

Սա այն պայմաններում, երբ արդեն իսկ փորձագետի գնահատմամբ անհիմն թանկացումներ են եղել։

«Էլեկտրաէներգիայի սակագնի բարձրացումը, որը տեղի ունեցավ վերջին ժամանակները, անհիմն է։ Կան այնպիսի սխալներ, որոնց ուղղումը թույլ կտար սակագինը նվազեցնել։ Օրիանկ՝ էլեկտրական ցանցում կորուստների ճիշտ պլանավորումը և հաշվառումը։Սակայն այս խնդիրները վերցացնելու փոխարեն, սակագինն են բարձրացնում»,- հավելեց նա՝ պնդելով, որ հնարավոր էր սակագինը իջեցնել 4-5 դրամով։
  

ՀՀ արդարադատության նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել ՀՀ քրեական օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագիծ, որի ընդունման պարագայում քրեորեն պատժելի արարքներ են համարվելու ինքնիշխանությունից հրաժարվելուն՝ բռնություն գործադրելու կամ բռնություն գործադրելու սպառնալիքի միջոցով հօգուտ այլ պետության կամ միջազգային կամ վերպետական հանրային կազմակերպության Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանությունը լրիվ կամ մասնակի սահմանափակելուն ուղղված գործողություններ կատարելը, ինքնիշխանությունից հրաժարվելուն ուղղված հրապարակային կոչերը:

Նախագծի հիմնավորման մեջ նշված է․ «Քրեական օրենսգրքում հատուկ քրեաիրավական պաշտպանություն է սահմանվել Հայաստանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության համար՝ պատասխանատվություն նախատեսելով այնպիսի գործողությունների համար, որոնք ուղղված են տարածքային ամբողջականությունը խախտելուն, այն է՝ բռնություն գործադրելու կամ բռնություն գործադրելու սպառնալիքի միջոցով Հայաստանի Հանրապետության տարածքի մասն առանձնացնելուն կամ Հայաստանի Հանրապետության տարածքը կամ դրա մասն այլ պետությանը հանձնելուն:

Քրեական օրենսգրքի 422-րդ հոդվածում արդեն քրեական պատասխանատվություն է նախատեսվում հրապարակային կոչի համար, որն ուղղված է իշխանությունը զավթելուն, տարածքային ամբողջականությունը խախտելուն կամ սահմանադրական կարգը բռնի տապալելուն:

Օրենքի նախագծով առաջարկվում է ՔՕ 421-րդ հոդվածը լրացնել հետեւյալ բովանդակությամբ 2-րդ մասով.

«2. Ինքնիշխանությունից հրաժարվելուն՝ բռնություն գործադրելու կամ բռնություն գործադրելու սպառնալիքի միջոցով հօգուտ այլ պետության կամ միջազգային կամ վերպետական հանրային կազմակերպության Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանությունը լրիվ կամ մասնակի սահմանափակելուն ուղղված գործողություններ կատարելը պատժվում է ազատազրկմամբ՝ տասներկուսից տասնհինգ տարի ժամկետով»:

Նախագիծը կքննարվի մինչև նոյեմբերի 6–ը։