Այսօր խորհրդարանում բավական հետաքրքիր զրույց ծավալվեց պատգամավոր Աշոտ Աղաբաբյանի հետ: Տևական ժամանակ Աղաբաբյանն էլ չէր գալիս խորհրդարան, ավելի շուտ, երևի թե այն ժամանակից, ինչ արաբ շեյխերի հետ պայմանագրեր կնքեց` «Ջերմուկ» հանքային ջուր արտահանելու հաշվով: Դուբայ մեկնումներն այլևս հնարավորություն չտվեցին այս պատգամավորին օրենսդրական գործունեություն ծավալել` ինչպես հարկն է: Կառավարության արտահերթ նստաշրջանը Ազգային ժողով բերեց նաև նրան:

— Էդ որ ըտենց հա’ գրում եք` Բուռնաշ, ինչ էլ ասեմ, տակը վերջը փչացնում, գրում եք` Բուռնաշ, խի՞ չեք մի անգամ գրում, որ էդ Բուռնաշը կռվի վախտվա իմ պազիվնոն ա էղել:

— Բայց, պարոն Աղաբաբյան, Դուք սիրում եք Ձեր մականունը, չէ՞: Ի՞նչ կա դրա մեջ:

— Է, հա’, էն «Վրիժառուների» կինոյի միջի Բուռնաշին չե՞ք հիշում, դրանով են ինձ ըտենց կանչել:

— Բայց նա վախենալու կերպար էր, Դուք էլ ե՞ք ըտենց վախենալու:

— Էսօր Ռուսաստանը ըտենց չի՞: Սաղ Ռուսաստանը հիմի բուռնաշներ են: Պայքար էր, պայքարի ձև էր, էդ էլ անուն էր: Ինձ համար ոնց որ ասում են` Արծիվ 2, Ճայ 4…

— Դե, Ձեզ դա չէր սազի, ասենք` Ծիծեռնակ ասեին:

— Ինչի՞ չէր սազի:

— Ծիծեռնակ Ձեզ կսազե՞ր

— Օրինակ` կարաս ծիծեռնակին բնութագրես, անգամ երգ կա իրա մասին:

Այսօր դարձյալ Ազգային ժողովն իր ներկայությամբ պատվել էր Լևոն Սարգսյանը` Ալրաղացի Լյովը: Պատգամավոր Սարգսյանը մասնակցեց բոլոր քվեարկություններին. կառավարության հրավիրած արտահերթ նստաշրջանում խորհրդարանը զբաղված է մի ամբողջ խումբ բավական վիճահարույց օրենքներ դակելով: Սարգսյան Լևոնը բոլորից շուտ էր ձեռքը մեկնում կոճակին և կողմ քվեարկում: Սարգսյանը խորհրդարան էր եկել նաև երեքշաբթի` արտահերթի առաջին օրը. որևէ մեկը հույս չուներ էլ, թե նա էլի կարող է գալ, և, ո~վ զարմանք, դարձյալ պատգամավորը խորհրդարանում էր` իր մշտապես դատարկ, սակայն երկու օր է ծանրությունից «զարմացած» աթոռին:

— Պարո´ն Սարգսյան, ինչո՞վ է պայմանավորված ձեր գալը այս արտահերթ  նստաշրջանին:

— Ինչո՞վ պտի պայմանավորվի:

— Դե, տևական ժամանակ չէիք գալիս և հանկարծ գալիս եք:

— Դե, լավ էի անում` չէի գալի, հիմա էլ գալիս եմ:

— Չէ, դե շատ լավ է, որ գալիս եք, բայց ինչ-որ առանձնահատուկ առիթ կա գուցե…

— Է~~~~, — այստեղ Սարգսյանը մատը տնկեց, կարծես ասեր` «էս ի~նչ տուֆտա հարցեր են տալիս», կարծես եթե խորհրդարանի ընթացիկ օրինագծերի վերաբերյալ կամ քաղաքական գործընթացներին վերաբերող մի այլ հարց լիներ, Ալրաղացի Լյովիկը փայլելու էր իր խորիմաստ պատասխաններով կամ գեոպոլիտիկ վերլուծություններով:

Նախորդ անգամ, երբ Սարգսյանը` որպես հազվագյուտ հանդիպող դեմք հայտնվել էր խորհրդարանում, լրագրողները փորձել էին նրա հետ զրուցել, սակայն ի պատասխան պատգամավորը ձեռքը նախազգուշական բարձրացրել էր` արգելելով անգամ  մոտենալ: Հաշվի առնելով, որ գոնե նման պատասխաններ հաջողվեց լսել, կարելի է երևի թե հայ ժողովրդին շնորհավորել, որ ի վերջո հաջողվեց իր պատգամավորից գոնե բառ լսել: Իհարկե, «Է~» ասելու և մատը տնկելու ժամանակ Ալրաղացի Լյովի աչքերը, որի բիբերը գրեթե սպիտակ էին և սուբյեկտիվ ընկալմամբ` բավական վախենալու (երբ այդ հայացքը ուղղվեց վրաս, կյանքում առաջին անգամ մի տեսակ կորցրեցի խոսելու ընդունակությունս` վախեցա, ապշեցի, չգիտեմ, թե ինչ կատարվեց), աստիճանաբար կատաղի ցոլքեր սկսեցին արձակել:

Ալրաղացի Լյովը «Է~» ասելուց հետո քայլերն ուղղեց ՀՀԿ խմբակցության ղեկավարի սենյակ և մի վերջին շեդևր-նախադասություն պարգևելով հայ հանրությանը` կորավ տեսադաշտից:

— Ոնց որ մարդ իրա տուն գա մտնի, ասեն` խի՞ ես էկել:

Ազգային ժողովն ընդունեց «Աղբահանության և սանիտարական մաքրման մասին» կառավարության բերած և մեծ աղմուկ հանած օրինագիծը, որով նոր հարկատեսակ է սահմանվելու հայ ժողովրդի գլխին` աղբի վճար` ներկա վարձավճարից շատ ավելի բարձր, որի ուշացման դեպքում նաև որպես տույժ տոկոսային հավելումներ են գալու` 0,15 տոկոսի չափով: Օրինագիծը պատգամավորներն ընդունեցին առաջին ընթերցմամբ, որով իբր իրականացվելու է ավելի լավ աղբահանություն և սանմաքրում:

Հանրությանը մաքրության համար վճարել պահանջող  քաղաքապետի աչքը, չգիտես ինչու, չի տեսնում փողոցների` այս դեպքում հենց քաղաքապետարանի քթի տակ կուտակված աղբակույտերը (այս լուսանկարներն արվել են կեսօրին` քաղաքապետարանից մի քանի քայլ հեռավորության վրա, Սունդուկյան թատրոնի դիմաց). հետաքրքիր է` քանի տոկոս տուգանք է նախատեսված քաղաքապետարանի սանմաքրման ծառայությանը:

Մեկ ուրիշ օրինակ: Հենց երեկ Բաղրամյան պողոտայի` Ազգային ժողովին կից կանգառում կեղտի մի մեծ, թարմ կույտ էր. ինչ-որ մեկը, հավանաբար գիշերը կամ գուցեև առավոտյան, իր բնական կարիքներն էր հոգացել: Վայրը մարդաշատ էր, իսկ կույտը միանգամից  աչքի էր զարնում` սրտխառնոց առաջացնելով:

Այսօր կեղտի կույտը դեռ տեղում էր: Ինչ-որ մեկը փորձել էր ծածկել թղթով, բայց թուղթը մի մասն էր փակել. այդ մասում մայթի հատվածը նեղ է, ու կույտը սպառնում էր ոտքի տակ ընկնել: Թե ինչպես է Երևանի քաղաքապետարանն իր դրայվոտ քաղաքապետի հետ իրականացնում քաղաքի մաքրությունը, կարելի է դատել այս` «աննշան», բայց մեր իրականության մաս կազմող փաստից: Չի բացառվում, որ կույտն այնքան մնա իր տեղում` քաղաքի կենտրոնում` օրենսդիր մարմնի հարևանությամբ, մինչև չորանա, ու քամին քշի տանի: Միևնույն է, հարգարժան պատգամավորները տրանսպորտով չեն երթևեկում, իսկ հանրությունը այլ տարբերակ չունի` նման դեպքերում միակ ելքը աչքերը փակելն է:

Գալուստ Գրիգորիչի մուրազը հերթական անգամ կատարվեց: Նրա պատգամավոր որդին` թատերական ինստիտուտ ավարտած, մասնագիտությամբ էստրադնիկ Արմանը քիչ առաջ նշանակվել է ՀՀ կառավարությանն առնթեր պետական գույքի կառավարման կոմիտեի վարչության պետ (այս վարչության անվան երկարության պատճառով, թե. Կիրակոսյանի երկար պաշտոնավարման, այն հաճախ` հենց կառավարության անդամ պարոնայք անվանում էին Կարինե Կիրակոսյանի վարչություն):

Լավ պապաներ ունեցող բոլոր զավակներն էլ աչքի են ընկնում մի առանձնահատկությամբ` նրանք բոլորն էլ տարաբնույթ հավակնություններ են դրսևորում, որոնք պապաները պետք է ամեն գնով իրականացնեն. Գալուստ Սահակյանի որդին մյուս բոլոր հավակնորդներից տարբերվում էր նրանով, որ նման ամենակարող պապա ունի որը գրեթե միշտ ի կատար էր ածում որդու հավակնությունները: Սկզբում էստրադնիկ Արմանը փորձեց կյանք մտնել քեռու` հռչակավոր Բուռնաշի միջոցով` աշխատանքի անցնելով նրան պատկանող «Հրազդան» մարզահամալիրում:

Սկզբում Արմանի հավակնությունները մշակույթի ոլորտում էին` քեռու մոտ մարզաթատերական գործունեություն ծավալելուց հետո Արմանը 25 տարեկանում «նստում է» Ալ. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի տնօրենի տեղակալի աթոռին (ըստ երևույթին Արմանը քեռուն պատկանող «Օպերա» կլուբ հաճախելու ընթացքում տեղանքին լավ ծանոթացել է, հետո էլ սիրտը կպել է շենքին և ցանկություն է հայտնել ամբողջ շենքում ելումուտ ունենալ. դե, քանի որ տղան նման ցանկություն է դրսևորել, բնական էր, որ դա պետք էր ի կատար ածել):

Հետո արդեն Արմանը անցում կատարեց քաղաքապետարան` տեղավորվելով Մշակույթի, երիտասարդության հարցերի և սպորտի վարչության պետի պաշտոնում: Դրանից հետո Արմանի հավակնություններն արդեն գնալով ավելացան. 2004-2006թթ.նա Երևանի փոխքաղաքապետն էր: Հետո արդեն կրտսեր Սահակյանի մտքով անցավ թաղապետ դառնալ: Պապան ու քեռին էլի անցան գործի, ամեն ինչ արին, որ իրենց զավակի մուրազը կատարվի, բայց հաշվի չառան, որ ուրիշներն էլ կարող են ունենալ իրենց հարազատների հավակնություններն իրականացնելու խնդիր և քանի որ նման խնդիր իրագործողը ոչ այլ ոք էր, քան ՀՀ գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանը, ուստի Աջափնյակի թաղապետ դարձավ ոչ թե Արման Սահակյանը, այլ ամենազոր Գառնիկիչի եղբայր Ռուբեն Հովսեփյանը:

Արմանը չէր կարող հաշտվել պարտության հետ. հավանաբար պապան ու քեռին էլ տղային խոսք էին տվել և, այդպես, տղայի հաջորդ թռիչքը երկրի խորհրդարանն էր. 2007թ. խրհրդարանական ընտրություններից այս ընտանիքը տուն տարավ երեք մանդատ. պատգամավորներ դարձան Գալուստ Սահակյանը, Աշոտ Աղաբաբյանը և Արման Սահակյանը: Մի երկու տարի «պատգամավոր-կոճակ» աշխատելուց հետո Արմանը էլի սկսեց հավակնություններ դրսևորել. այս անգամ արդեն նրա աչքը ուղղվեց կառավարություն: 2009թ. Արմանը աչքը դրեց Կրթության և գիտության նախարարի պորտֆելի վրա, բայց նախագահը նախապատվությունը տվեց ավելի ակտիվ երիտասարդի` Արմեն Աշոտյանին դարձնելով նախարար:

Եվ փաստորեն, ինչպես տեսնում ենք, այդ օրից Արմանի մոտ գործադիր դաշտ տեղափոխվելու հավակնությունը չի մարել` հարկավոր էր ընդամենը սպասել պատեհ պահի, հատկապես, որ եղբայրն էլ դարձավ առողջապահության փոխնախարար: Եվ ահա պատեհ պահը եկավ` Կարինե Կիրակոսյանի պաշտոնանկությունից հետո կառավարության նիստերին այդ աթոռը զբաղեցնում էր ոմն Աշոտ Մարկոսյան:

Վարչապետ Տիգրան Սարգսյանն այսօր է նշանակում կատարել, սակայն զարմանալի արագությամբ կառավարության պաշտոնական կայքում արդեն որպես հիշյալ պաշտոնի պաշտոնակատար Արման Սահակյանն է «բազմած».:

Ի՞նչ է տալու Արման Սահակյանի նշանակումը այս պաշտոնում Հայաստանի Հանրապետությանը` իհարկե ոչինչ: Ընդհանրապես սա այն պաշտոնն էր, որտեղ նաև Կարինե Կիրակոսյանն ի զորու չէր որևէ բան անել. Այս պաշտոնին նստածները ընդամենը պետական գույքի հետ վարվում են այն կերպ, ինչ իրենց թելադրում են վերևից. Այստեղ ինքնուրույնություն լինել չի կարող. Ինքնուրույնության, խարիզմի բացակայության առումով կրտսեր Սահակյանն իհարկե իդեալական թեկնածու է:

Բայց դրանով հանդրեձ չենք կարող նաև ևս մեկ անգամ չարձանագրել Հայաստանի Հանրապետությունում հաստատված անշրջելի դարձած կարգուկանոնը բոլոր պաշտոնները միայն և միայն յուրայիններին: Չի բացառվում, որ Կարինե Կիրակոսյանի անսպասելի պաշտոնանկության` այդպես էլ հստակորեն չպարզված հանգամանքները ևս ընդամենը հորինված են եղել` Գալուստ Գրիգորիչի ժառանգի հավակնությունների համար ճանապարհ բացելու նպատակով: Հատկապես, որ հայտնի էր այն, որ խորհրդարանական հաջորդ ընտրություններում նախագահն այլևս մտադիր չէ այս ընտանիքի հանդեպ շռայլ գտնվել և առանց արդարացման մանդատներ բաշխել:

Կառավարության հրավիրած Ազգային ժողովի արտահերթ նստաշրջանը, պարզվեց, ոչ միայն արտահերթ էր, այլև արտակարգ: Արտակարգ էր նախևառաջ խորհրդարան եկած «արտակարգ» պատգամավորներով:

«Ալրաղացն ա էկել…»

Լևոն Սարգսյանը հետևողականորեն խորհրդարան չեկողներից է, սակայն այն բանից հետո, երբ վերջապես հասկացավ որ, կարող է կորցնել ազգընտիրների շարքում իր տեղը, քանի որ Արաբկիրի ընտրատարածքում առաջադրվելու է Արաբկիրի նախկին թաղապետը Հովհաննես Շահինյանը, որոշեց իր օրվա գոնե մի փոքր հատվածը նվիրել հայրենի խորհրդարանին:

Դե նա նաև խնդիր ունի ցույց տալու թե որտեղ է իր տեղը, Քրեական հետախուզության նախկին պետ Հովհաննես Թամամյանի գործով որպես վկա անցնելու և ցուցմունք տալու ոչ դյուրին գործընթացում, ասում են, Սարգսյանի դուխը մի փոքր ընկել է:

Լևոն Սարգսյանի գալուց սակայն քննարկվող արտահերթ խնդիրներին որևէ օգուտ չտվեցին. Ալրաղացը ընդամենը մի 20-25 րոպե բազմեց իր մշտապես դատարկ բազկաթոռին, հետո, հենց ԱԺ նախագահը «պոչը քաշեց», տեղից վեր կացավ ու դուրս եկավ: Վրա հասած մեկ-երկու լրագրողին պատգամավորը չմոտենալու նշան էր արել, ձեռքը թափ տվել և հեռացել. հաշվի առնելով լրագրողների մեջ շրջող այն տեսակետը, թե այս պատգամավորը անկանխատեսելի է, որ կարող է թափով շուռ գալ ու հարվածել, որևէ մեկը չի էլ փորձել նախաձեռնող լինել:

Գալում ես, գալում ես դու ինձ մոտ…

Ալրաղացի Լյովի հետ ձեն-ձենի տված խորհրդարան էր եկել նաև «ստիլյագ» բառով որակվելու համար դատարանից եկամուտ չստացած Տիգրան Արզաքանցյանը:

— Պարո´ն Արզաքանցյան, էս ի՞նչ խաբար է, այսօր էսպես խմբով խորհրդարան եք եկել` Դուք, Լևոն Սարգսյանը, որ ընդհանրապես չի գալիս, Սամվել Ալեքսանյանն էլ էր եկել, թեև նա գոնե մեկ-մեկ գալիս է, Սեյրան Սարոյանը… Պայմանավորվել ե՞ք, թե՞ ուղղակի ձեր գալը համընկել է:

— Չենք գալում, ասում եք խի՞ չես գալում, եկել ենք ասում եք խի՞ ես էկել: Ես ձեզ չեմ հասկանում, – ի պատասխան հարցիս լսվեց քյավառա անուշ բառբառը:

Դատարանը Արզաքանցյանի օգտին ֆինանսական փոխհատուցման վճիռ կայացրեց միայն «լակոտ» բառի համար (այդպես էր Արզաքանցյան Տիգրանին անվանել ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը, որի խոսքը մեջբերել էր թերթերից մեկը): Խորհրդարան եկած պատգամավոր Արզաքանցյանն ապացուցեց, որ ինքը վաղուց արդեն «լակոտ» չէ. ինտելիգենտ տեսք տվող ակնոցներով, դարչնագույն կաստըմ-շըլվարը քիպ նստցրած, նայողը կասեր` «էրնեկ քո տիրոջը»: Չլինեին կազինոներն ու ռուս գեղեցկուհիները, քյավառա հող ու ջրից դուրս եկած այս ամուսնալուծված, բայց դեռևս երիտասարդական ավյունը չկորցրած պարոնը կարող էր դասվել Հայաստանի ամենացանկալի փեսացուների շարքը. հետն էլ` որ դատարանը որոշեց, որ Արզաքանցյանը հեչ էլ «լակոտ» չէ:

Քանի՞ տարեկան է Լֆիկ Սամոն

Արզաքանցյան պատգամավորն իսկապես այսօր ապացուցեց, որ վաղուց է անցել «լակոտության» շեմը. նիստերի դահլիճից դուրս գալուց հետո պատգամավորը կանգնեց և բավական բարեկրթորեն պատասխանեց լրագրողների բոլոր հարցերին: Ի տարբերություն Արզաքանցյանի, չորրորդ գումարման Ազգային ժողովի մյուս արտակարգ դեմքը` Լֆիկ Սամոն վերջնականապես որոշել է ջահելանալ. ըստ երևույթին խորհրդարան չայցելելու օրերին պատգամավորն իր օրն ամբողջությամբ

նվիրում է իր 5 երեխաներին, ինչի ազդեցությամբ էլ աստիճանաբար ջահելացել է: Դժվար է ասել` բազմազավակ հայր լինելն է վերջնականապես ազդել պատգամավորի վրա, թե այլ պատճառ, բայց, որ Ալեքսանյանին տեսնողը երբեք չի ասի, թե նման վարք դրսևորողը 43 տարեկան նախկին երիտասարդ է, փաստ է.

Ալեքսանյանի խորհրդարան գալը ընթանում է գրեթե նույն սցենարով. պատգամավորը մտնում է նիստերի դահլիճ, հետո տեմպով անսպասելիորեն դուրս գալիս և թափով սկսում արագ քայլքը: «Պարո´ն Ալեքսանյան, ախր մի րոպե սպասեք». Լֆիկ Սամոն «թռնում է» նույն ձևով` արագ-արագ քայլում է, գրեթե վազում, հետ-հետ նայում, խնդմնդում և շարունակում: Այդպես այսօր իջավ առաջին հարկ, դուրս եկավ խորհրդարանի շենքի ներքին բակ, հետո էլի շրջվեց, ձեռքով արեց ու էլի խնդմնդալով

հեռացավ:

Հրանտ Բագրատյանը տեսնես Սամվել Ալեքսանյանի մասին ցիտատներ չունի՞…

«Հրապարակում» հաղորդման եթերազրկման վերաբերյալ նոր մանրամասներ են ի հայտ եկել: Մենք արդեն տեղեկացրել էինք, որ այս հրապարակման եթերազրկման գործում վճռորոշ դերակատարում է ունեցել մի հաղորդման  պատրաստում ներկրվող լոլիկի վերաբերյալ, որի հետևում կանգնած է եղել ԱԺ պատգամավոր Ալեքսանդր Սարգսյանը: Սակայն պարզվում է, այս հաղորդաշարի վրա վետո դնելու գործում եղել են նաև խորքային գործոններ:

«Հրապարակում»-ի միջոցով կառավարության պարոնայք, ենթադրվում է` վարչապետի գլխավորությամբ, իրենց ցանկալի փիառն են իրականացրել Հանրայինի եթերով: Սակայն դեղին քարտի արժանանալն ու եթերից դուրս մղվելու պատճառը,   սև ու սպիտակ փիառները խառնելն է եղել, ով գիտե գուցեև միտումնավո՞ր: Կառավարության համար ոչ այդքան հաճելի անձնավորությունների վրա «Հրապարակումը» հրապարակումներ է պատրաստել, այլ կերպ ասած, այս զենքի միջոցով վարչապետը գրոհել է նրանց վրա, ում ցանկացել է: Բավական տևական ժամանակ գերատեսչական այս հաղորդաշարին հաջողվել է իրականացնել իր «քարոզարշավը», մինչև որ, չափն անցել են, կամ գուցե ոգևորված հաջողություններից` հրապարակումներ են կազմակերպվել նաև նրանց վրա, ում «դունչները» չպիտի հասներ, ի վերջո, ամեն ինչ ավարտվել է նրանով, որ ստեղծագործական կոլեկտիվին արձակուրդ են ուղարկել:

Հ.Գ.Մեր տեղեկություններով, հնարավոր է, որ հաղորդաշարը կրկին եթեր դուրս գա` քանի որ սա գերատեսչական հաղորդաշար է և երևի թե կառավարությունում կտրտնջան այն բանից, որ իրենց զրկում են աշխատանքները լուսաբանելու հնարավորությունից: Բայց բնական է, որ եթեր դուրս գալուց հետո «Հրապարակումը» այլևս աչքաթող չի արվի Հանրայինի ղեկավարության կողմից և խաղեր տալն այլևս կարող է ճակատագրական լինել:

Կառավարության այսօրվա նիստին ներկա էր նաև գյուղատնտեսության նախարարության կազմում գործող Սննդամթերքի անվտանգության ծառայության պետ Գրիգոր Գրիգորյանը, ում գործունեությանը մի քանի անգամ անդրադարձել ենք: Քանի որ հիշյալ նորաստեղծ կառույցի և հատկապես նորանշանակ պետի գործունեության հետ կապված բազմաթիվ հարցեր կան, որոշեցինք դրանք ճշտել հենց թիվ մեկ պատասխանատուից:

Կառավարության հետնամուտքով դուրս գալու իրավունք ունեն ոչ բոլորը. հիմնականում անվտանգության խորհրդի անդամները, շարքային նախարարները, փոխնախարարները, առավել ևս վարչությունների կամ ծառայությունների պետերը ելումուտ են անում միայն գլխավոր մուտքից:

Նիստի ավարտից հետո գաղտնի մասում մնալու թույլտվություն չունեցող Գրիգորյանը սկսեց իջնել աստիճաններով. ուղղությունը դեպի գլխավոր մուտքն էր: Գրիգորյանի կողքից քայլում էր Քաղաքացիների ընդունելության և դիմումների քննարկման վարչության պետ Ալեքսանդր Ղազարյանը: Ծառայության պետը արդեն ոտքը դրել էր դեպի նախասրահ իջնող աստիճանավանդակի առաջին աստիճանին, երբ «պարոն Գրիգորյան» բառերը լսելով՝ անմիջապես շրջվեց և Ղազարյանի հետ անհետացավ տեսադաշտից: Ճիշտ է, Գրիգոր Գրիգորյանը երիտասարդ պաշտոնյա է, բայց ես ավելի երիտասարդ եմ և արագորեն հասա նրան:

— Պարո´ն Գրիգորյան, ես Ձեզ մեկ-երկու հարց ունեմ:

— Մեր բաժնից հարցրեք:

— Ես Ձեզանից եմ ուզում հարցնել, ի՞նչ է, Ձեր մամուլի բաժնում Ձեզանից ավելի լա՞վ կարող են պատասխանել:

— Զբաղված եմ:

— Ես շատ ժամանակ չեմ խլի, հիմա ընթացքում, թեկուզ այսպես քայլելով:

— Ընթացքում, խնդրեմ, եկեք ընթացքում, հայտնեք:

— Ձեր ծառայության ազատված անդամները ի՞նչ կարգավիճակում են հիմա, ի՞նչ է լինելու նրանց հետ: Օրինակ, հայտնի է, որ Ձեր բոլոր կուրսեցիներին ազատել եք աշխատանքից: Ինչո՞վ է դա պայմանավորված, ինչ-որ անձնական խնդիրնե՞ր ունեք, թե՞ այլ պատճառ կա:

— Ես խնդրում եմ, մեր Հասարակայնության հետ կապերի բաժնի պետին դիմեք,- բառերն ու վանկերը հատ-հատ արտաբերելով պատասխանեց սուպերտեսուչը:

— Դուք խնդիրներ ունե՞ք ԶԼՄ դաշտի հետ շփվելու առումով:

— Հիմա զբաղված եմ, կներեք:

— Բայց սա նորմա՞լ եք համարում:

Այս հարցս արդեն Ղազարյանին էր ուղղված, որը ժպտալով հետևում էր ծառայության պետի պատասխաններին: Դուռը փակվեց, և հարցերը մնացին դռան հետևում: Պարզ է, որ աշխատանքից ազատված շուրջ 70 հոգին առավել ևս զրկված են պատասխան ստանալու հնարավորությունից: Վերջերս նրանց ընդունել էր Քաղաքացիական ծառայության պետ Մանվել Բադալյանը, քանի որ բոլորն էլ քաղաքացիական ծառայողներ էին համարվում, և բոլորին ազատել են օրենքի խախտմամբ: Ճիշտ է, Գրիգոր Գրիգորյանը չցանկացավ որևէ բան հստակեցնել, սակայն, մեր տեղեկություններով, հիշյալ ծառայությունում դրությունը շարունակում է մնալ լարված. աշխատանքից չազատվածներն արդեն երանի են տալիս աշխատանքից ազատվածներին` խոստովանելով, որ ուղղակի անհնար է ոլորտից անտեղյակ այդ ինքնահավան երիտասարդի հետ աշխատել:

Անցյալ տարեվերջին ՀՀ ոստիկանությանը կից հասարակական խորհուրդը ցրվեց: Ալիկ Սերգեյիչի աչքը վախեցավ մանկապղծության համար մեղադրվող Սերոբ Տեր-Պողոսյանի նմանին իր հասարակական խորհրդում ունենալուց, որոշեց հատ-հատ ստուգել այս խորհրդի անդամների դոսյեները և միայն դրանից հետո հավաքել նոր խորհուրդ: Այդպես, ոստիկանությունն արդեն որերորդ ամիսն է հավանաբար դոսյեները ստուգում ու ստուգում է, բայց դեռ, ինչպես երևում է, չի վերջացնում:

Այսօր ոստիկանապետը կարծես հուլիս ամիսը նշեց՝ որպես հասարակական խորհրդի վերագործարկման ժամկետ: Մեր տեղեկություններով, սակայն, հասարակական խորհրդի  լուծարման պատճառը ոստիկանապետի ժլատությունն էր եղել, որն անգամ թուղթ ու գրչի, թաղման ծաղկեպսակ գնելու փող էր զլացել տալ:

Դրա մասին այսօր հարցրինք Ալիկ Սարգսյանին.

-Ճի՞շտ է, որ պատճառը Դուք եք եղել՝ չեք ապահովել հասարակական խորհրդի անդամներին իրենց անհրաժեշտ բաներով:

Ոստիկանապետը վրա բերեց.

— Բայց էլ ի՞նչ անեի. շենքը տվել եմ, կաբինետը, սենյակները, վկայականներ էլ եմ տվել, էլ ի՞նչ անեի:

— Դե, չգիտեմ, ամեն դեպքում դժգոհ են մնացել Ձեզանից:

— Այսինքն ի՞նչ անեի, աշխատավարձ տայի՞… մերոնց շատ եմ կարում տամ` հասարակական խորհրդին տայի՞:

— Երևի ինչ-որ ակնկալիքներ են ունեցել, որ չեն արդարացել:

— Ես չգիտեմ, ի՞նչ ակնկալիք. երևի մի հատ ինսպեկտոր կկանգնեցնի, վկայականը ցույց կտան, թե հասարակական խորհրդից են, կանցնեն: Ուրիշ էլ ի՞նչ ակնկալիք, չգիտեմ:

— Դե, չգիտեմ, գուցե փող աշխատեին, չեմ կարող ասել:

— Չէ, բայց էդ ընենց չի, թե իրանք են հրաժարվել, սխալ տպավորություն ա:

— Ֆելիքս Բախչինյանը հենց այդ նկատառումներից ելնելով չէ՞, որ այլևս չի ուզում նախագահել:

— Չէ, ղեկավարը շատ սիրով աշխատում էր` Բախչինյանը, հիմա էլ էլի ուրախությամբ կաշխատի, ուղղակի ես գտնում եմ, որ մի քիչ պիտի ոճը, ձևը փոխվի: Ինքը չի կարա դրանց հետ: Երևի հիմի կփոխեմ, ինքը կմնա էլի հասարակական խորհրդում, բայց երևի՝ ոչ նախագահ:

— «Դրանց» վրա՞, այսինքն` անկառավարելի պերսոնանե՞ր են հավաքվելու:

— Չէ, զբաղված են, գործի մարդ են, արվեստագետ մարդիկ են…

Նախորդ հասարակական խորհրդի կազմը բավական «գունագեղ» էր` Սոֆի Դևոյան, Փարավոն Միրզոյան, Աշոտ Ղազարյան, Հրանտ Թոխատյան…

Մնում է սպասել և տեսնել, թե այս անգամ ինչ կազմ կհավաքի Ալիկ Սերգեյիչը, ովքեր կբռնեն Սերգեյիչի ճաշակին և ավելին՝ Սերգեյիչի ճաշակի «քննությունը» հանձնելուց հետո դոսյեների քննությունն է՞լ կկարողանան հանձնել:

Ռուսաստանի հայերի միության նախագահ Արա Աբրահամյանն իր ղեկավարած կառույցի փոխնախագահ է ընտրել ՕԵԿ փոխնախագահ Մհեր Շահգելդյանին: Եվ ինչպես Արամ Գասպարի Սարգսյանն է միաժամանակ ղեկավարում Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցությունն ու զբաղեցնում այս նույն Արա Աբրահամյանի ստեղծած Հայերի համաշխարհային կոնգրեսի փոխնախագահի պաշտոնը, այդպես էլ Մհեր Շահգելդյանն է շարունակելու զբաղվել ՕԵԿ «կուսակցաշինությամբ» և Արա Աբրահամյանի տեղակալ աշխատելով: Թե ի՞նչն է դրդել Արա Աբրահամյանին նման ընտրություն կատարել, դժվար է ասել: Այս կապակցությամբ կարելի է ընդամենը վարկածներ առաջ քաշել:

Վարկած առաջին. Հատկապես Մհեր Շահգելդյանն է լուրջ դերակատարում ունեցել Աբրահամյանի եղբայր Սերյոժա Աբրահամյանի՝ «Օրինաց երկիր» կուսակցության քվոտայով խորհրդարանում հայտնվելու հարցում, և հիմա եկել է «վարձատրության» ժամը: Չի բացառվում նաև, որ խոսքը 2012 թ. խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ պատգամավորական տեղի զիջման մասին լինի. նախարարական պորտֆելից զրկված, բայց կուսակցաշինությամբ զբաղվելու գործուղված ՕԵԿ փոխնախագահն, այսպես թե այնպես, գոնե պատգամավորական մանդատի պետք է հավակներ: Հնարավոր է, որ գործարքը կնքված լինի եղբորը նորից ՕԵԿ համամասնական ցուցակով անցկացնելու համար, ինչը հնարավոր կդառնա միայն որևէ մեկի կողմից սեփական մանդատը զիջելու պայմանով:

Վարկած երկրորդ. Գործարքը կնքվել է Արթուր Բաղդասարյանի մակարդակով, իսկ Շահգելդյանին այլ բան չի մնացել՝ կատարելուց բացի:

Վարկած երրորդ. Արտակարգ իրավիճակների նախարարությունում փող աշխատել չկարողացած, ՕԵԿ քվոտան մսխած և ՕԵԿ առաջնորդի ֆինանսական ակնկալիքները չարդարացրած Շահգելդյանը նախարարի պաշտոնը թողնելուց հետո, հնարավոր է, ֆինանսական դժվարություններ է ունեցել: Կուսակցապետը չի ցանկացել բացել գրպանը` իր հույսերը չարդարացրած կուսակցի ֆինանսական վիճակը բարելավելու նպատակով: Սակայն հնարամիտ Արթուր Բաղդասարյանը նաև չէր կարող թույլ տալ, որ իր տեղակալը հայտնվեր անհուսալի վիճակում, և կարողացել է գործի դնել դիվանագիտական կարողություններն ու գործ գտնել Շահգելդյանի համար. Արա Աբրահամյանն այս հարցում հարմար քսակի դեր է կատարել:

Վարկած չորրորդ. Անցյալ տարի Շահգելդյանի` նախարարի պաշտոնը թողնելու ժամանակ www.wikipedia.org կայքում մենք բախվեցինք մի հետաքրքիր փաստի. Մհեր Շահգելդյանի կենսագրական տվյալները փնտրելիս ահա թե ինչ հայտնաբերեցինք այդտեղ. «2004թ. հուլիսին Շահգելդյանը հայտնվեց հոմոսեքսուալ սկանդալի կենտրոնում: Հակոբ Հակոբյանը` «Ժողովրդական պատգամավոր» խմբակցությունից, Շահգելդյանին հրապարակավ մեղադրեց հոմոսեքսուալիզմի մեջ, ինչին վերջինս պատասխանեց, թե ցանկանում է նրա հետ խոսել «տղամարդավարի»: Դրանից հետո անմիջապես «Հայ արիների միաբանություն» կուսակցության ղեկավար Արմեն Ավետիսյանը սպառնաց հրապարակել Հայաստանի իշխանության մեջ գտնվող գեյերի մի ամբողջ ցուցակ: Հայ քաղաքական գործիչ հոմոսեքսուալիստների պաշտպանության օգտին հանդես եկավ օմբուդսմեն Լարիսա Ալավերդյանը` հայտարարելով, որ պաշտոնատար անձն իրավունք չունի չարաշահել մարդու կենսաբանական կարգավիճակը և օգտագործել այն սեփական հետաքրքրություններից ելնելով»:

Ճիշտ է, այս կայքը բրիտանական հանրագիտարանը չէ, սակայն ամեն դեպքում զարմանալի էր, թե ինչպես է լրատվական ծառայություն ունեցող, կոալիցիոն կառավարության մաս հանդիսացող կուսակցությունը թույլ տվել, որ իր փոխնախագահի հասցեին նման բան զետեղվեր բավական մեծ հաճախելիություն և լսարան ունեցող կայքում և զետեղվելուց հետո էլ ինչպե՞ս է այդքան ժամանակ դուրս մնացել ուշադրությունից: Մի խոսքով, մենք ահազանգեցինք, որից հետո, զարմանալի արագությամբ, Շահգելդյանի կենսագրության այդ հատվածը հանվեց  կայքից:

Ինչ վերաբերում է այս վարկածի բովանդակությանը, ապա դա կարելի է ամփոփել հետևյալ ենթադրությամբ: Ռուսաստանում, ինչպես հայտնի է, հայերը բավականին ազատ կյանքով են ապրում: Ռուսաստանի հայերի միությունը այնտեղ ապրող բոլոր հայերի միությունն է` առանց խտրականության. Ռուսաստանի հայ են համարվում անգամ ազատ սեռական կյանքով ապրող և անգամ ոչ տրադիցիոն սեռական կողմնորոշում ունեցողները, որոնց հետ ևս Ռուսաստանի հայերի միությունը պետք է աշխատանք տանի: Չի բացառվում, որ Մալիշկա գյուղից դուրս եկած, հայկական ավանդույթներին հավատարիմ Արա Աբրահամյանը դժվարությունների է հանդիպել նման հայերի հետ շփումներում: Չի կարելի բացառել, որ Աբրահամյանի ընտրությունը պայմանավորված լինի հենց նման հայերի հետ ավելի արդյունավետ աշխատանք տանելու նկատառումով: Իսկ Մհեր Շահգելդյանը եթե որևէ առնչություն էլ չունենա իր հասցեին պտտվող խոսակցությունների հետ, այնուամենայնիվ, իր խաղաղ ու հանդարտ մարդկային տեսակի առումով գոնե չի խորշի նման մարդկանցից. ՕԵԿ-ը լավագույն դպրոց է ամեն կարգի մարդկանց հետ աշխատելու համար:

2011 թ. մարտի 10-ի նիստում գործադիրն ի գիտություն էր ընդունել 2010 թ. ընթացքում ՀՀ-ում մարդկանց շահագործման (թրաֆիքինգի) դեմ պայքարի ուղղությամբ կատարված աշխատանքի հաշվետվությունը, որը ներկայացրել է Հայաստանի Հանրապետությունում մարդկանց շահագործման (թրաֆիքինգի)  հարցերով խորհրդի նախագահ Արմեն Գևորգյանը: Մենք հարցում էինք ուղղել թրաֆիքինգի հարցերով խորհրդի նախագահ, համատեղության կարգով ՀՀ փոխվարչապետ, տարածքային կառավարման նախարար Արմեն Գևորգյանին` փորձելով հասկանալ, թե ի՞նչ պատկեր է այս ասպարեզում: Ի պատասխան կոնկրետ տրված հարցերի՝ ստացանք նախորդ տարվա հիշյալ հաշվետվությունը: Հաշվետվության 25 էջերի ուսումնասիրությունից պարզվեց, որ Հայաստանում թրաֆիքինգի դեմ պայքարը բավականին գրավիչ բան է:

Թրաֆիքինգի դեմ պայքար ասելով՝ այստեղ հիմնականում հասկանում են ճանապարհորդությունների մեկնելը, նորանոր երկրներում սեմինարների ու կոնֆերանսների մասնակցելը, ձեռքի հետ էլ` Հայաստանում մի երկու կլոր կամ քառակուսի սեղան կազմակերպելը: Իհարկե, մանկատների սաների համար թրաֆիքինգ կոչվածի լուսաբանմանն ուղղված աշխատանքները կարևոր են, իհարկե՝ կարևոր են սովորական դպրոցականների համար կազմակերպված լուսաբանումները, իհարկե՝ թրաֆիքինգի ենթարկվելուց խուսափելու համար գուցեև օգնեն բրոշյուրները: Բայց դատելով հաշվետվությունից և այն ամենից՝ ինչ կատարվում է Հայաստանում, թրաֆիքինգի դեմ պայքար ասելով՝ այստեղ հիմնականում հենց դա են հասկանում:

ԱՄՆ պետքարտուղարության տարեկան զեկույցում Հայաստանը դասվել է 2-րդ խմբի երկրների շարքը. սրանք այն երկրներն են, որտեղ իշխանությունները որոշ միջոցառումներ ձեռնարկում են թրաֆիքինգի կանխարգելման ուղղությամբ, սակայն այդ պայքարը լիարժեք չի համարվում: Որպես պայքարի ցուցանիշ՝ նաև ոստիկանության վրա է պատվեր դրված` տարվա կտրվածքով այս հանցագործության գծով որոշ գլխաքանակ ապահովել: 2010 թ. զեկույցի համաձայն, անցյալ տարի ՀՀ քրեական օրենսգրքի 132-րդ, 132<sup>1</sup>-րդ հոդվածների հատկանիշներով (հենց թրաֆիքինգով) հարուցվել են 15 քրեական գործեր: «2010 թ.-ի ընթացքում ՀՀ քրեական օրենսգրքի 261-րդ, 262-րդ հոդվածների հատկանիշներով (սա արդեն պոռնկությանն է վերաբերում- Լ.Կ.) հարուցվել են քրեական 31 գործեր, որոնցով բացահայտվել են հանցագործության 43 դեպքեր: Դեպքերից 1-ը վերաբերել է Թուրքիա փոխադրելով անձի պոռնկությամբ զբաղվելուն նպաստելուն, 20-ը` մահճակալներով սննդի օբյեկտների` «հյուրանոցային համալիրների» աշխատակիցների կողմից պոռնկությամբ զբաղվելուն նպաստելու դեպքերին, որից 1-ը՝ անչափահասի օգտագործմամբ, 9 դեպքերը տաքսու վարորդների կողմից պոռնկությամբ զբաղվելուն նպաստելու դեպքերին, իսկ մնացած 13-ը՝ պոռնկությամբ զբաղվելուն նպաստելու, ներգրավելու այլ դեպքերի, որոնցից 1-ը՝ անչափահասի օգտագործմամբ»:

Հաշվի առնելով, որ Երևանի փողոցները ուղղակի բացօթյա հասարակական տներ են, պարզ է, որ ոստիկանությունը չէր կարող գոնե նման կարգի ցուցանիշ չապահովել: Որքան էլ հայտնի է այն պարզ իրողությունը, որ նման հանցագործությամբ զբաղվողները չեն կարող որևէ բան անել առանց համապատասխան մարմինների աջակցության, այնուամենայնիվ, պարզ է նաև, որ տարվա մեջ կարող են պատահել նաև ոստիկանների «գլխից թռնողներ», որոնց` իրենց տեղը ցույց տալը ավելի քան հարմար առիթ կծառայի ոստիկանների համար` միջազգային ատյանների կողմից  իջեցված թրաֆիքինգի դեմ արդյունավետ պայքարի անհրաժեշտ արդյունք նկարելու համար:

Քանի որ հիշյալ հաշվետվության մեջ միայն չոր թվաբանություն է, թրաֆիքինգի դեպքի մեկ օրինակ մենք ներկայացնենք: Այս տարվա մարտ ամսին հայրենի իրավապահները բացահայտեցին նման հանցագործության մի զարհուրելի դեպք. հանցագործը Հայաստանի քաղաքական շրջանակներում ոչ անհայտ Սուսաննա Հարությունյանն էր: Քրեական օրենսգրքի բազմաթիվ հոդվածներով մեղադրվող (անձնագրերի, դիպլոմների կեղծում, շորթում, գողություն…) այս կինը Արմավիրի մարզի սոցիալապես անապահով բազմանդամ ընտանիքների երեխաներին որդեգրության անվան տակ տեղափոխել էր եվրոպական երկրներ, որտեղ այդ երեխաներին մորթել էին, հետո օրգանները վաճառել: Սուսաննա Հարությունյանը նախկինում Էջմիածնի քաղաքապետարանում հանրակրթության վարչության պետն էր (հավանաբար, գյուղացիները հենց դրա համար էին հավատացել այս կնոջն ու վստահել իրենց երեխաներին նրան` մտածելով, թե որդեգրվելով եվրոպական ընտանիքի կողմից, երեխաները ավելի լավ կապրեին), այնուհետև նախկին արտգործնախարար Ալեքսանդր Արզումանյանի գլխավորած «Անհնազանդություն» շարժման բետեէռի կարգավիճակում մտավ քաղաքական կյանքի հորձանուտ, տևական ժամանակ ԱԺ նախկին պատգամավոր Հակոբ Հակոբյանի (Ճոյտ) հավատարիմ զինակիցն էր, նրա ցեմենտի գործարանը տնօրենը, որտեղ զբաղված էր թալանով, ինչի բացահայտումից հետո էլ Հակոբյանը նրա հետ կապերը խզեց, հետո էլի ներեց, հետո էլի խզեց, և այդպես դեռ երևի էլի շատ ու շատ զինակիցներ կփոխեր այս հազվագյուտ գործարար ջիղ ունեցող կինը, բայց հայրենի իրավապահները որոշեցին կասեցնել «բաշարող» տիկնոջ գործունեությունը և նա այժմ «Աբովյանում» է:

Թրաֆիքինգի դեմ պայքարի համար միլիոնների հատկացումներ ստացող, միջազգային կառույցների կողմից ևս ֆինանսավորվող պետական կառույցներին ամենամեծ օգնությունը ապահովում են նաև այս գործում մասնագիտացած հասարակական կազմակերպությունները. նախ, այդ ասպարեզում պատահական հկ-ները չեն կարող որևէ դրամաշնորհի հավակնել. դրամաշնորհներ տրվում են միայն յուրայիններին, որից հետո, արդարացնելու համար ֆինանսավորումը, հիշյալ կազմակերպությունները լծվում են թրաֆիքինգի դեմ պայքարի իմիտիացիայի ստեղծմանն ու ամրապնդմանը:  Հարկավոր է հավատացնել բոլորին, թե Հայաստանում հզոր պայքար են մղում այս գործով զբաղվող մութ ուժերի դեմ, որոնք, բնականաբար, դրսից են: Իսկ իմիտացիայից այն կողմ իրական Հայաստանն է, որտեղ ավելի ու ավելի հաճախ են հանդիպում մարդկանց շահագործման ենթարկելու դեպքերը: Այդ գործով զբաղվողները անհրաժեշտ նյութեր կարող են հավաքել թեկուզ որոշ ֆերմերային տնտեսություններ դիտարկման ենթարկելով: Հայաստանյան թրաֆիքինգի հեղինակները անհայտ մարդիկ չեն, նրանք ամեն ինչ անում են օրը ցերեկով, բոլորի աչքի առաջ, սակայն Հայաստանում թրաֆիքինգը հենց նրանով է յուրահատուկ, որ այստեղ մեղադրանքները «լողացող» են, և չի բացառվում, որ փաստեր բացահայտողն ընկնի քաշքշուկի մեջ, և ինքը մեղադրվի անհիմն լուրեր տարածելու համար:

Մի հետաքրքիր մանրամասն ևս՝ վերը հիշատակված հաշվետվությունից: Թրաֆիքինգի կանխարգելման ուղղությամբ տարվող աշխատանքների մեջ իր հատուկ տեղն ունի նաև «Օգնության հեռախոս» կոչված ծառայությունը: Եվ ահա, ըստ հաշվետվության, անցյալ տարի այս թեժ գիծն ընդունել է 394 զանգ, որոնցից 9-ն են եղել թրաֆիքինգի ահազանգեր. երևի մնացյալ 385-ը համարը սխալ էին հավաքել…