G7 երկրների ԱԳՆ ղեկավարները հայտարարել են, որ Ուկրաինային պաշտպանելու իրենց հակվածությունն «անսասան» է, քննադատել են Չինաստանին եւ Իրանին։

Վերջիններս համատեղ հայտարարություն են տարածել, որում շարադրված է Ուկրաինայի, Ռուսաստանի, Չինաստանի, Իրանի հարցով ընդհանուր դիրքորոշումը։

«Մենք հաստատում ենք, որ մենք վճռական ենք՝ ֆինանսական, մարդասիրական, պաշտպանական, քաղաքական, տեխնիկական եւ իրավական աջակցություն ցուցաբերելու Ուկրաինային»,-ասվում է հաղորդագրության մեջ։

Նախարարները Ռուսաստանին մեղադրել են Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը խախտելու եւ բնակչությանը վախեցնելու փորձերի մեջ։

Նրանք նաեւ նշել են «Մերձավոր Արեւելքում եւ դրա շուրջ Թեհրանի շարունակվող ապակառուցողական գործունեությունը»։

Նախարարները հայտարարել են, որ ձգտում են «Չինաստանի հետ կառուցողական համագործակցության» այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են կլիմայի փոփոխությունը, մաքուր էներգիան եւ առողջությունը, սակայն զգուշացրել են, որ Պեկինը «պետք է պահպանի գլոբալ կանոնները, հատկապես՝ Թայվանի հարցում»։

Այսօր` նոյեմբերի 22-ին, լեգենդար հերոս ԼԵՈՆԻԴ ԱԶԳԱԼԴՅԱՆԸ  կդառնար 71 տարեկան: Ուստի` միացնելով «Ժամանակի մեքենան», ուղևորվենք դեպի 1988 թվականի փետրվարի 20-ը` Ազատության հրապարակ, ուր արցախյան առաջին հանրահավաքն էր տեղի ունեցել: Հրապարակ է գալիս նաև Լեոնիդը: «Եկավ, կանգնեց, լսեց և, ձեռքը թափ տալով, հեռացավ` ասելով` այս պայքարը վերածվելու է զինված պայքարի: Իր մարգարեական հեռատեսությամբ, իմաստուն և ազգային հոգեկերտվածքով նա լծվեց զենքեր ստեղծելու գործին: Առաջին ինքնաստեղծ, ինքնաշեն զենքերը ստեղծվեցին Լեոնիդ Ազգալդյանի, Ալեքսանդր Թամանյանի և իրենց մյուս ընկերոջ` Կարեն Գրիգորյանի ջանքերով և շատ ուրիշ մտավորականների աջակցությամբ»,-պատմում է նրա ջոկատի անդամ, ազատամարտիկ Գագիկ Գինոսյանը: Ու այդպիսով տաղանդավոր ֆիզիկոսը, որը միաժամանակ մի քանի մարզաձևի սպորտի վարպետ էր, 45 տարեկանում ծնվում է երկրորդ անգամ` արդան որպես ռազմական գործիչ, զորավար: Իսկ այժմ` նրա նախառազմական կենսագրությունը.

Լեոնիդ Ռուբենի Ազգալդյան՝ ֆիզիկոս, ռազմական գործիչ, Արցախյան ազատամարտի հերոս: Ծնվել է 1942 թ. Թիֆլիսում , Կամոյից տեղափոխված Ռուբեն Ազգալդյանի ընտանիքում։ 

1947—1959 թթ. սովորել է Երևանի Ա. Մռավյանի անվան դպրոցում։ 

1960 թ. ընդունվել է Մոսկվայի Լոմոնոսովի անվան համալսարանի ֆիզիկայի ֆակուլտետ, որտեղից հետագայում տեղափոխվել է Երևանի պետական համալսարանի համապատասխան ֆակուլտետ և այն փայլուն ավարտել է ռադիոֆիզիկա մասնագիտությամբ։ 

Աշխատել է ժողովրդական տնտեսության տարբեր բնագավառներում, զբաղվել է պլանավորման մեթոդաբանությամբ և կառավարման համակարգերի ավտոմատացման խնդիրներով, գիտական ուսումնասիրությունների ավտոմատացված համակարգերի հարցերով։ Տարբեր ժամանակաշրջաններում զբաղեցրել է Պետպլանի լազերային տեխնիկայի հաշվողական կենտրոնում Լազերային տեխնիկայի գիտաարտադրական միավորումում,  «էներգիա» գիտաարտադրական միավորումում և Ատոմային էլեկտրակայանների համամիութենական գիտահետազոտական ինստիտուտի Երևանի մասնաճյուղի համակարգային ծրագրավորման և հաշվողական տեխնիկայի գծով բաժնի վարիչի պաշտոններ։

Եվ ահա 1990-ի սկզբներին նրան տեսնում ենք Աշոտ Նավասարդյանի կողքին: Նոր կազմավորվող ՀՀԿ-ի անդամ չի դառնում, բայց փոխարենը 1990 թ. փետրվարից վարել է «Անկախության բանակի» հրամանատարությունը, կազմակերպել մի շարք շրջանների և հատկապես Վարդենիսի ինքնապաշտպանությունը, մասնակցել ազատագրական մարտերի, այդ թվում հատկապես Նյուվադիի առաջին գրոհին, իսկ մայիսի 27-ի կայարանի և Սովետաշենի արյունալի սադրանքից հետո ծրագրավորել և իրականացրել խորհրդային պատժիչ զորքերի Երևան ներթափանցման խոչընդոտումը։

1991 թ. հունիսին, ֆրանսահայ Հովսեփ Հովսեփյանի հետ միասին, նա ստեղծել է «Ազատագրական բանակ» ռազմական կազմակերպությունը, որը, թեկուզ միայն Հայաստան-Արցախ-Սփյուոք ճիգերի համադրման իմաստով, նոր որակ էր հայ ժողովրդի գոյամարտին ծառայագրված շարժումների շղթայում և որի գլխավոր հրամանատարը մնաց մինչև իր կյանքի վերջը։

Ահա  Լեոնիդ Ազգալդյանի  մտքերից մի քանիսը.

Այն ազգը, որը կկորցնի Ղարաբաղը, կտապալվի լրիվ:Թո՛ւրքը կկորցնի` ուրեմն թուրքը: Հա՛յը` ուրեմն հայը: Դրա համար այստեղ շատ կարևոր հարցեր են լուծվում. դա միայն մի փոքր կտոր հողի հարց չէ:

Մենք մինչև հիմա հանձնել ենք հողեր թշնամուն: Դիմադրության ոգին շատ է թուլացել մեր մեջ: Այդ պատճառով էլ մեր մեջ գտնվում են մարդիկ, նույնիսկ բարձրաստիճան, ովքեր կարծում են, թե մենք պետք է հրաժարվենք ՀԱՅ ԴԱՏԻՑ: Դրա պատճառն այն է, որ մեր ազգի «ինտելիգենցիան» հիմնականում ցածր ոգու տեր անձինք, չգիտեն մարտնչելու ձևը:

Հաղթանակները հավասարվելու են զրոյի, եթե հաղթանակների հետևում կանոնավոր բանակ չկա:

Ես մահ չունեմ, երբ կասեն զոհվել եմ` չհավատաք: Ես Ստամբուլի պատերի տակ եմ զոհվելու:

Գույներով չեմ պատկանում այս կամ այն կուսակցությանը, իմ գույնը հողն է:

Չի կարելի հանձնել ոչ մի կտոր հող. ինչ էլ ասեն կենտրոնական կամ ոչ կենտրոնական, միջազգային կամ ազգային գործիչները. Սա Հայաստան է և … վերջ:

Մեջբերենք պետերբուրգցի մի հայ երիտասարդի վկայությունը. «Երկու ամիս Լեոնիդի ջոկատում մարզվում էի: Վերջում մի քանիսի հետ ինձ էլ խոտանեց: Վերադարձա Պետերբուրգ, բայց չդիմացա` նորից հետ եկա: Ինչո՞ւ: Չգիտեմ: Լեոնիդի հետ այդ երկու ամիսն ինձ փոխել, ուրիշ մարդ էին դարձրել: Մեջս ոնց որ թթխմոր դրած լիներ: Չկարողացա անտարբեր մնալ, Հայաստանից հեռու` Պետերբուրգում, ինձ համար հանգիստ ապրել: Վերադարձա: Թող Լեոնիդի ջոկատը չլինի, մեկ այլ ջոկատ լինի: Եկա, կռվում եմ, հիմա ինձ լավ եմ զգում»:

Ու եզակին այն էր, որ Լեոնիդը թերևս գտել էր ազատագրական պատերազմի ֆիզիկայի գաղտնիքները, և դրա շնորհիվ նրա ջոկատի մարտական կորուստները ռեկորդային ցածր էին: Արցախյան գոյամարտի ընթացքում Ազգալդյանի գլխավորած ջոկատը տվել է 6 զոհ: Յոթերորդն ինքն էր: Մինչդեռ, Գագիկ Գինոսյանի վկայությամբ` «Լեոնիդ Ազգալդյանը ստեղծել է 300 հոգանոց կանոնավոր բանակ, որն ամենօրյա ֆիզիկական, մտավոր, գաղափարական մարզումներ էր կատարում: Նա Արցախում ազատագրել է 27 բնակավայր: Սա, ինձ թվում է` բավականին լուրջ թիվ է` արցախյան հերոսամարտի չափանիշներով, և այս մարդուն հերոսի կոչում չշնորհել, ոչ միայն նշանակում է մեղանչել իրականության դեմ, այլ նաև հայ պատմության և ապագայի դեմ»: Ավելին, «քանի դեռ Լեոնիդը կենդանի էր, ոչ ոք չկարողացավ մտնել Մարտակերտի շրջան: Մարտակերտն ընկավ նրա զոհվելուց հետո, որը նույնպես կասկածելի է»:

Իսկ ի՞նչ մեթոդներով էր Լեոնիդը ապահովում ֆանտաստիկ կարգապահությունն ու մարտունակությունը: Ջոկատում ծխելը, խմելը խստիվ արգելված էր, իսկ զենքը կամ պահեստում պետք է լիներ, կամ` ձեռքիդ բռնած: Եթե զենքդ մի կողմ դնեիր, հաջորդ ակնթարթում ջոկատում չէիր լինի: Ի սկզբանե Լեոնիդի Ազատագրական բանակը շատ ավելի կարգապահ էր, քան նույնիսկ խորհրդային բանակը: Նրա բանակի կարգապահության հիմքում, Նժդեհի բառերով ասած, գիտակցական կարգապահություն կար: Այսինքն` երբ զինվորը հասկանում էր իր կարգապահ լինելու առաքելության կարևորությունը, նրան պետք չէր պարտադրել կարգապահություն, ինչպես արվում է շատ-շատ բանակներում: Եղել են դեպքեր, երբ Լեոնիդը զինվորին դիրքերում տեսել է քնած, արթնացրել է նրան ու հրամայել «գնալ քնելու»` վերջինիս փոխարեն անձամբ հերթապահելով դիրքում: Զինվորը հաջորդ անգամ ամեն ինչ անում էր` հանկարծ նման օրը չընկնելու համար: Նա շատ ավելի ուշիմ էր լինում, ամոթից չգիտեր, թե ուր գնար, ոչ թե ասում էր` ինչ լավ է, գնամ քնեմ:

Լեոնիդ Ազգալդյանն ընկավ 1992թ. հունիսի 21-ին` 50 տարեկանը չբոլորած: Իսկ նրա ջոկատի պրակտիկ ռազմադպրոցն անցած հարյուրավոր ազատամարտիկներից շատերը  հետո իրենք դարձան ջոկատների հրամանատարներ, այնուհետ համալրելով  Հայոց բանակի սպայական կազմը:  Ու այն, որ մեր բանակը Հարավային Կովկասում լավագույնն է, դրանում Լեոնիդի ներդրումը վիթխարի է: Եվ այսօր էլ փաստորեն ի դեմս հրամանատարական պաշտոններ վարող Լեոնիդի մարտիկների, Լեոնիդի ստվերը անտեսանելի հսկում է շատ ու շատ զորամասերի  անցուդարձը, մթնոլորտը, ոգին… Այսինքն` նա անտեսանելիորեն կա, և ճշմարտություն է նրա խոսքը, որ զոհվելու է միայն Ստամբուլի մատույցներում:

«Ժամանակի մեքենան» վարեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ

Լուսանկարները` http://azgaldyan.am կայքից

Մարտի 23-ին իր երկրային կյանքն ավարտեց Ռուսաստանի երբեմնի ամենահարուստ և ազդեցիկ օլիգարխը` Բորիս Բերեզովսկին. օտարության մեջ` Մեծ Բրիտանիայում, որպես վտարանդի:

Մահից ընդամենը շաբաթներ առաջ վերաիմաստավորելով ամեն ինչ, և գրավոր դիմելով Վլադիմիր Պուտինին` թույլ տալ վերադառնալ Ռուսաստան ցանկացած նախապայմանով:

Երբեմնի ստվերային տիրակալին, կոտրելով լոգասենյակի դուռը, մահացած գտավ թիկնապահը: Ինչպես սիրում են ասել ռուսները` «դագաղը գրպաններ չունի»:

ԱՄԵՆԱՏԱՐԱԾՎԱԾ ՎԱՐԿԱԾՆԵՐԸ

 Մինչ ԽՍՀՄ-ի կործանումը Բերեզովսկին ավելի շուտ հայտնի էր որպես միջին կարգի գիտնական: Վկայություններ կան նաև, որ 1979-ից նա եղել է ԿԳԲ-ի գործակալ` խոշոր հաշվով, ԽՍՀՄ-ում շատերի համար կարիերային նպաստող հանգամանք: Ակադեմիկոս նա դարձավ արդեն հարստանալուց հետո` այդ տիտղոսը որպես խաղալիք նետելով դարակի հեռավոր անկյունում: Հարստանալու պատմությունն էլ ստանդարտ է և անհետաքրքիր` ճիշտ ժամանակին հայտնվել ճիշտ տեղում և ի սպառ զրկված լինել խղճից, և դա առանձնապես հետաքրքիր չէ, Ռուսաստանի բնակչության 90 տոկոսը բաղկացած է բերեզովսկիներից, պարզապես նրանք փող չունեն…

Առավել հետաքրքիր է նրա քաղաքական դերակատարությունը. Բերեզովսկին եղել է ԱՊՀ գործադիր քարտուղար, ՌԴ Անվտանգության խորհրդի քարտուղար: Նրա անվան հետ կապվում են բազում քաղաքական սպանություններ ամբողջ հետխորհրդային տարածքով մեկ, այդ թվում` վարչապետ Ժվանիայի սպանությունը Վրաստանում և Յուշչենկոյի թունավորումն Ուկրաինայում:

Բայց գրեթե վստահաբար կարելի է ասել, որ նա կապ չի ունեցել «Հոկտեմբերի 27-ի» հետ, թեև 1999  թվականին քիչ ստվերային ջանքեր չի գործադրել, որպեսզի նպաստի Գոբլի ծրագրի կենսագործմանը… Սակայն ամենանշանակալին նրա դերն էր Ռուսաստանի իշխանության ներսում, հենց նա եղավ Վլադիմիր Պուտինին իշխանության բերողը: Դրանից և բխում է ամենահարգի վարկածը` Բերեզովսկուն սպանել են ռուսական հատուկ ծառայությունները:

 ՌՈՒՍԱԿԱՆ ՀԵՏՔ. Հայտնի է, որ հենց նրա գաղափարն էր` համեստ պետականամետ ԿԳԲ-ի սպա Վլադիմիր Պուտինին ներկայացնել Բորիս Ելցինին որպես լավագույն իրավահաջորդ: Հենց Բերեզովսկու հորդորով Պուտինը նշանակվեց վարչապետ, և Բերեզովսկուն պատկանող հեռուստակայսրության շնորհիվ Ռուսաստանին անհայտ սպան ընտրվեց նախագահ: Բերեզովսկին վստահ էր, որ Պուտինը երբեք ռեալ չի ձգտի առաջին դերակատարմանը: Նա հույս ուներ, որ կստեղծի երկու կուսակցություն. մեկը`ազգային-պահպանողական, հենց Պուտինի ղեկավարությամբ, մյուսը` լիբերալ, և երկուսի ռեալ ստվերային ղեկավարումը կպահի սեփական ձեռքերում, փաստացի մինչև կյանքի վերջ մնալով Ռուսաստանի իրական տիրակալ: Սակայն այդ խորամանկ ծրագիրը տապալվեց` Վլադիմիր Պուտինը աստիճանաբար Բորիս Բերեզովսկուց խլեց իշխանական և լրատվական լծակները, ու ի վերջո երբեմնի ամենակարող օլիգարխը դարձավ վտարանդի: Բնականաբար, նա ատելությամբ լցվեց Պուտինի հանդեպ, և հետագայում ֆինանսավորեց բոլոր ընդդիմադիր շարժումները:

Ըստ «Ռուսական հետքի» վարկածի, Պուտինի վարչակազմը պարզապես որոշեց վերացնել Բերեզովսկուն, քանզի վերջինս գիտեր բոլոր մութ գաղտնիքներն այն մասին, թե ինչպես իրականում Պուտինը եկավ իշխանության, գումարած դրան` Բերեզովսկու ֆինանսներով են սնվում ռուսական բոլոր «նարնջագույն» շարժումները:

 ԲՐԻՏԱՆԱԿԱՆ ՀԵՏՔ. Մեծ Բրիտանիայում հաստատվելուց հետո, Բորիս Բերեզովսկին սերտորեն համագործակցում էր բրիտանական հատուկ ծառայությունների հետ, ինչը չի էլ թաքցրել իր հարցազրույցներում: Իրականում նա ռուսական ընդդիմությանը ֆինանսավորում էր ոչ թե սեփական, այլ բրիտանական հատուկ ծառայությունների փողերով: Նա միջնորդ եղավ ինչպես նախկին ԽՍՀՄ տարածքում, այպես էլ Մերձավոր Արևելքում բրիտանական բազում դավադիր ծրագրեր իրագործելու գործում: Երբ նա մտադրվեց ցանկացած նախապայմանով վերադառնալ Ռուսաստան ու խնդրագրով դիմեց Վլադիմիր Պուտինին, բրիտանացիները որոշեցին նրան լիկվիդացնել` սեփական գաղտնի օպերացիաների մասին ճշմարտությունն ընդմիշտ գերեզմանելու նպատակով:

 ԻՆՔՆԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐԿԱԾ. Վերջին տարիներին Բորիս Բերեզովսկին հսկայական ֆինանսական կորուստներ ունեցավ, աստղաբաշխական գումարներ վճարելով ինչպես նախկին կանանց, այնպես էլ ատելի մրցակիցներին: Ամենադաժան հարվածը դատարանում իր ախոյան Ռոման Աբրամովիչին պարտվելն էր, ինչը գործնականում սննկացնում էր Բերեզովսկուն: Նախկին ամենազորն ընկավ դեպրեսիայի մեջ և վերջ տվեց կյանքին:

«ԱՐԳԵԼՎԱԾ» ՎԱՐԿԱԾ. ԴԺԲԱԽՏ ՊԱՏԱՀԱՐ ՍԵՌԱԿԱՆ ԱՅԼԱՍԵՐՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԻՆ

Գոյություն ունի, սակայն, վարկած, որը անհարմար է աշխարհի զորավորաց համար, քանզի թույլ չի տալիս Բերեզովսկու մահը խաղարկել աշխարհաքաղաքական հակառակորդի դեմ և կիրառել դա որպես շահարկման լծակ: Դա յուրահատուկ պայմաններում տեղի ունեցած դժբախտ պատահարի վարկածն է:

Բերեզովսկու դիակի հերձումը ցույց տվեց, որ նա մահացել է կախելու կամ կախվելու հետևանքով, սակայն Սքոթլանդ-Յարդը բռնության գործադրման որևէ հետք չի հայտնաբերել: Բերեզովսկու դին հայտնաբերվել է ներսից կողպած լոգասենյակում, կողքն ընկած էր նրա շարֆը: Անշուշտ, կախվելու կամ կախելու համար շարֆը ամենահարմար գործիքը չէ, այդպիսի գործերի համար գոյություն ունի պինդ պարանների լայն տեսականի… Շարֆն առավել հարմար է մարդուն կիսախեղդ վիճակի հասցնելու համար: Ստացվում է, որ Բորիս Բերեզովսկին լոգասենյակում փակվել էր, որպեսզի բոլորից թաքուն ինքն իրեն հասցնի կիսախեղդ վիճակի, սակայն չափն անցավ և մահացավ: Սակայն նրա ինչի՞ն էր պետք ինքնակիսախեղդ լինելը…

Մի շարք ռուս բլոգերներ առաջ քաշեցին հետաքրքիր վարկած` յուրահատուկ այլասերված ինքնաբավարարման հակումների մասին, որը կոչվում է ԱՈՒՏՈԱՍՖԻՔՍՈՖԻԼԻԱ:

Ուշագրավ է, որ այդ մասին բլոգային գրառումները ռեկորդային արագությամբ արգելափակվում էին բլոգոհոսթինգների ադմինիստրատորների կողմից: Տողերիս հեղինակը 5 օրում հայտնաբերեց այդպիսի արգելափակումների շուրջ 200 դեպք… Ուստի դիտարկենք, թե ինչ է իրենից ներկայացնում այդ սեռական այլասերումը:

 ԱՈՒՏՈԱՍՖԻՔՍՈՖԻԼԻԱ. Սեռական ինքնագրգռման կտրուկ ուժեղացում դեպի թոքեր և հետևաբար` ամբողջ օրգանիզմ թթվածնի հոսքի կտրուկ նվազման ժամանակ: Դա ենթադրում է ինքնախեղդում այնպիսի «կառավարելի» միջոցներով, ինչպիսիք են շարֆերը, ձիգ վիրակապերը, գլխին քաշած պոլիէթիլենե տոպրակները, և այլն: Դատական բժիշկներին հայտնի է այն փաստը, որ կախելու միջոցով մահապատժի ենթարկվածների մոտ երբեմն պատահում է սերմնաժայթքում մահից առաջ: Գլխուղեղի թթվածնային քաղցը առաջացնում է տարբեր տեսիլքներ և զգացողություններ, ու ինչպես ալկոհոլի, այնպես էլ թմրանյութերի կողմից էյֆորիկ վիճակի հարուցումը կապված է այն պարզ փաստի հետ, որ դրանք հարուցում են գլխուղեղի թթվածնային քաղց, որից մահանում է նյարդային բջիջների որոշակի քանակ, որոնք և մեռնելիս գոյացնում են տարբեր հաճելի զգացողություններ: Կիսախեղդելու վիճակները առավելագույնս ուժեղ արդյունք են տալիս հենց այդ տեսակետից:

Միայն ԱՄՆ-ում արձանագրվում են շուրջ 1000 մահեր աուտոասֆիքսոֆիլիայի ակտի պահին տեղի ունեցած դժբախտ պատահարներից: Որոշ դեպքերում անգամ խեղդող միջոցից վերջին պահին ազատվելը չի փրկում սիրտի կանգ առնելուց: Այդ եղանակով մահացել են այնպիսի հայտնի մարդիկ, ինչպիսիք են կինոաստղ Դևիդ Քերրադայնը (խաղացել է Բիլլի դերը Տարանտինոյի «Սպանել Բիլլին» ֆիլմում), Արգենտինայի կառավարության անդամ Իվեն Հեյնը և բրիտանացի հռչակավոր հեռուստահաղորդավար Քրիսթիան Դիգբին:

Սակայն ի՞նչը պետք է Բերեզովսկու սեռական կյանքում բերեր սեռական այլասերության այդ ծայրահեղ տարբերակին: Պատասխանը գտնում ենք նրա սեքսուալ կենսագրությունում: Այդտեղ առկա է երկար տարիների մանկապղծություն, այդ թվում` սադոմազոխիստական դրսևորումներով:

 ՄԱՆԿԱՊԻՂԾԻ ՈՒՂԵԾԻՐԸ.  Բրիտանական մամուլը բավականին մանրամասն նկարագրել է Բերեզովսկու մանկապիղծ հակումները: Բրիտանիայում բնակվելու 12 տարիների ընթացքում նրա մոտ շատ հաճախ բերում էին անչափահաս աղջիկների: Այդ մանրամասները լույս աշխարհ դուրս եկան, երբ նրան դատի տվեց նախկին վարորդ-թիկնապահ, նախկինում հատուկջոկատային Մարկ Փենդլբերին: Վերջինիս վկայություններով, որոնք հնչել են նաև դատարանում, նա մանկահասակ` մինչև 16 տարեկան աղջիկներին, բերում էր օլիգարխի դղյակ:

Բացի այդ, Բերեզովսկին սիրում էր անչափահասների հետ սեքսով զբաղվել կատաղի արագությամբ սլացող ավտոմեքենայի մեջ և, վարորդի վկայությամբ, երբեմն դա անում էր միաժամանակ երկու աղջիկների հետ:

Սակայն մանկապղծությունն սկսվել էր դեռ Ռուսաստանում, դեռ 1990-ականներին:  1997-ին նա հանդիպեց այն դեռահասին, որի հետ երկար տարիներ պահպանում էր սադոմազոխիզմով ուղեկցվող սեռական կապ: Հայտնի լուսանկարիչ Լև Բորոդուլինի որդի, էրոտիկ լուսանկարչության գծով մասնագիտացած Ալեքսանդր Բորոդուլինը Բերեզովսկու մոտ բերեց 14 տարեկան Մարիանա Կոնովալովային: Նովոկուզնեցկ քաղաքից եկած այդ` արդեն իսկ որոշ քրեական հեղինակությունների ձեռքով անցած փչացած գեղեցկուհին այնքան էր դուր եկել Բերեզովսկուն, որ օլիգարխն այլևս հրաժարվեց անչափահաս պոռնիկների մատակարար ոմն Լիստերմանի ծառայություններից: Փչացած պարմանուհին և օլիգարխը իրար լավ համապատասխանում էին: Բերեզովսկին նրան հրապարակավ նվաստացնում էր` այսպես, 1999-ին «Էլդորադո» ռեստորանում, ռուս լրագրողների վկայությամբ, Մարիանան, մտնելով խնջույքի սեղանի տակ, Բերեզովսկուն մինեթ էր անում` չքաշվելով սեղանակիցների և մատուցողների ներկայությունից: Օլիգարխը նրան տներ և շքեղ ավտոմեքենաներ էր նվիրում, նա Մարիանայի ծննդյան օրերի տոնակատարություններին հրավիրում էր ամանահռչակավոր էստրադային աստղերին, բայց նաև ծեծում ու նվաստացնում էր սիրուհուն, և ըստ ռուսական դեղին մամուլի, նաև սադոմազոխիստական գործիքներ էին կիրառվում: Սակայն Մարիանան նույնպես նվաստացնում էր այդ ամենազոր օլիգարխին, վերջինիս ընկերների ներկայությամբ նրան անվանելով «կեղտոտ գարշելի ջհուդ»:

Նա բավականին հաճախ դավաճանում էր Բերեզովսկուն տարբեր երիտասարդների հետ, որոնք բոլորը (այդ թվում մեր հայրենակից Աղաջանովը) սպանվել են, և սպանությունները չեն բացահայտվել: Ի վերջո, երբ Մարիանան դարձավ չափահաս, նրանց կապը կտրվեց, և Մարիանա Կոնովալովան հայտնվեց արտերկրում (որոշ մանրամասներ տես տեսանյութում` http://youtu.be/-qbYc2g7_bI): Սակայն սադոմազոխիզմի տարրերով հակումը մանկահասակ աղջիկների նկատմամբ նրա մոտ պահպանվեց ընդմիշտ: Դա տարավ դեպի սեքսի էքստրեմալ տեսակներ (զորօրինակ` 250 կմ/ժամ արագությամբ Լոնդոնով սլացող ավտոմեքենայի մեջ), ու ի վերջո հանգեցրեց դեպի ինքնաբավարարում ինքնախեղդման պայմաններում: Ու սեփական շարֆը սպանեց երբեմնի գերհզոր և գերազդեցիկ օլիգարխին 67 տարեկան հասակում, գարնանային օրահավասարից երկու օր անց, որն ապրեց որպես հրեշավոր սրիկա և մեռավ անհեթեթ ու ծիծաղելի…

«Ժամանակի մեքենան» վարեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ

Գարուն է…Նման է, որ Հայոց աշխարհում շատերն են գժվել: Գժվել է հասարակ մարդկանց մի մասը, գժվել են ընդդիմադիրները հրապարակներում, գժվել են նաև իշխանական միջանցքներում… Մի խելագար դանակով ներխուժում է ԱԺ տարածք, նրան կրակոցներով կանգնեցնում են շենքի աստիճանների մոտ` դա նշանակում է, որ ինչ-որ բան այն չի: Հակառակ պարագայում նա չէր կարողանա անցնել ԱԺ պարսպից: Ուրեմն` մթնոլորտում ինչ-որ խենթ էներգետիկա է տարածվել…

Այդ` օդում կախված խենթությունը կար 1990 թվականին, երբ մի երիտասարդ նռնակը ձեռքին ներխուժել էր Գերագույն խորհրդի նիստերի դահլիճ: Այն ժամանակ նրան կանգնեցրեց Բաբկեն Արարքցյանը և նռնակը սառնասրտորեն վերցրեց ձեռքից: Այդ խենթությունը կար 1999-ին, երբ Հունանյան եղբայրներն աննկատ զենք էին անցկացրել ԱԺ շենք, ու հետո այդ զենքը կրակեց: Այդ խենթությունը կար օդում 2008-ին, երբ հայտնվել էին գործարանային պայմաններում հատուկ պատրաստված ձողեր հատուկ փողոցային մարտերի համար, սակայն իրավապահները դրանցով բարձած մեքենան հայտնաբերեցին միայն մարտի 1-ի առավոտյան՝ ողբերգությունից ժամեր առաջ… Եվ հիմա էլ դանակավոր երիտասարդի պահը:

Այն, որ Րաֆֆին ընդունակ չեղավ ոչ հեղափոխական ալիք բարձրացնել, ոչ էլ գլխանց գնալ իշխանության հետ ողջամիտ փոխհամաձայնության, արդեն պարզ է: Ու հացադուլի նստելու իռացիոնալ քայլը` «միայն իմ դիակի վրայով» բանաձևով հանդերձ հուշում էին վերջնական պարտության հեռանկարը: Բոլորը տեսան, որ նա թույլ է որպես ընդդիմադիր առաջնորդ, և այդ պատճառով և ԲՀԿ-ն, և ՀԱԿ-ը, և անգամ ՀՅԴ-ն գերադասեցին առանձին-առանձին գնալ Երևանի ավագանու ընտրություններին և չմտնել «Բարև, Երևան» դաշինքի մեջ: Նույնիսկ առանձին գնալու պարագայում Րաֆֆին թույլ տվեց հաջորդ սխալը` չգլխավորեց «Բարև, Երևան»-ի ցուցակը, համարելով, որ «ընտրված նախագահին» դա վայել չէ: Բայց Լևոնն էլ ինքն իրեն համարում էր «ընտրված նախագահ», սակայն այնուամենայնիվ 2009-ի մայրաքաղաքային ընտրություններին գլխավորեց ՀԱԿ ցուցակը: Ի դեպ, նույն Րաֆֆու սխալը կրկնեց և ԲՀԿ-ն, որի ցուցակը գլխավորում է ոչ թե Գագիկ Ծառուկյանը, այլ Երևանի համար ամբողջովին խորթ Վարդան Օսկանյանը… ԲՀԿ-ում էլ են գժվել, դեպի ստույգ փոխքաղաքապետությունը տանող ճանապարհի փոխարեն ընտրել են ինչ-որ գունավոր հեղափոխական խաղեր` Օսկանյանով հանդերձ, և արդյունքում ոչինչ, բացի ՀՀԿ-ի հարվածներից, չեն շահելու: Բայց դա արդեն առանձին թեմա է:
Վերադառնանք մեր չհաջողված հեղափոխականներին:

«ԲաRevolution»-ի առաջնորդը գլխանց դրսևորեց չիմացություն` թե ինչ անել և ինչպես շարունակել: Սերժ Սարգսյանի հետ նրա հանդիպման մանրամասները բացահայտեցին այդ իրողությունը, և երբ երկրի նախագահը պատմեց այդ մանրամասները, դա չէր կարող չհիասթափեցնել մարդկանց: Բոլորը տեսան Րաֆֆու քաղաքական ինֆանտիլիզմը: Ու Սերժ Սարգսյանի գրավոր առաջարկության վրա «իքս» քաշելը և հետ ուղարկելը հասուն գործչին չսազող տղայական քայլ է:

Բայց պարզվում է, իշխանության մեջ էլ տղայականությամբ առաջնորդվողների պակաս չկա: Օրինակ, Կոտայքի մարզպետ Կովալենկո Շահգալդյանը ենթադրում է, թե Րաֆֆի Հովհաննիսյանի մարտի 22-ի առաջարկությունների վրա Սերժ Սարգսյանը նույնպես «իքս» կքաշի և հետ կուղարկի… Մարզպետը, որը երկրի նախագահից ակնկալում է այդպիսի տղայամտություն, թերևս արժանի չէ մարզպետ մնալուն: Նույնիսկ համընդհանուր ատելություն «վայելող» Լիսկայի պատասխանն էր ավելի ողջամիտ: Դե պարզ է, որ Րաֆֆու առաջարկները մերժվելու են, սակայն մերժումը լինելու է կիրթ լեզվով: Եթե նույնիսկ Ռուբեն Հախվերդյանին Սերժ Սարգսյանը տվել է այդքան կիրթ պատասխան, ապա Րաֆֆուն` առավել ևս…
Սակայն ըստ էության ի՞նչ էր Րաֆֆի Հովհաննիսյանի մարտի 22-ի առաջարկությունը: Բառացիորեն դա նշանակում է հետևյալը` այսուհետ կճանաչեմ, որ նախագահական ընտրությունները կեղծված չեն, եթե ինձ տաս 8 համապետական ոլորտ և 5 մարզպետական պաշտոն: Քաղաքական սկզբունքայնությունից քարը քարին չմնաց, այդպիսի հրապարակային առևտուրը հաստատ կվանի ընդդիմադիր տրամադրություններ ունեցող քաղաքացիներին: Համ էլ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը չուներ 13 գործունակ թիմակից, որ գոնե 13 ընտրատեղամասերից կեղծիքի ստույգ ապացույց բերի, հիմա ո՞ւմ պիտի նշանակի այդ 13 պաշտոններին, եթե հանկարծ իշխանությունն ընդառաջի… Երևի ինքն էլ գիտեր, որ չեն ընդառաջի:

Սերժ Սարգսյանի այն առաջարկը, որ Րաֆֆին գլխավորի սահմանադրական փոփոխությունների խորհուրդը, իսկը նրա «հագով» էր, բայց արհամարհանքով մերժվեց… մինչդեռ հենց այդպիսի գործառույթ ստանձնելը բոլորովին չէր վնասի նրա ընդդիմադիր վարկանիշին: Բայց գնացքը գնաց, ու ՀՀԿ-ի հաստիքային կանխատեսող Գալուստ Սահակյանն արձանագրեց, որ Րաֆֆի Հովհաննիսյանի առաջարկություններն ուշացած են:

Համ էլ այսպիսի հարց կա. ինչպե՞ս նա պիտի իր ասածի տակից դուրս գա ապրիլի 9-ին, երբ գալու է Սերժ Սարգսյանի երդմնակալության պահը: Թերևս իրավացի էր Արման Մելիքյանը, երբ պնդում էր, որ միայն իշխանությունը կարող է փրկել Րաֆֆի Հովհաննիսյանի դեմքը: Սակայն դրա համար «Ժառանգության» առաջնորդը գոնե դեմք փրկելու տեղ պիտի թողնի: Այդպես կլինի, եթե նա նոր իռացիոնալ քայլեր չանի, և գոնե մինչև մայիսի 5-ը հրապարակային երկխոսություն ընթանա: Այդ դեպքում միգուցե «Բարև, Երևան» դաշինքը առաջ ընկնի ԲՀԿ-ից և մայրաքաղաքային ընտրություններում վերցնի երկրորդ տեղը…
Բայց ավաղ, այդ գործիչը միշտ էլ հակված է եղել իռացիոնալ քայլերի: Կա մարդկային տեսակ, որ ինքն իրեն անհաջողակ է համարում, և ժամանակ առ ժամանակ արտառոց բաներ է անում ինքնահաստատման համար, և անգամ երբ իրական հաջողությունը որպես նվեր ստանում է ճակատագրից, այն չի կարողանում զարգացնել և մեկընդմիշտ ջնջել սեփական ներաշխարհից անհաջողակի խարանը:

Ինչևէ, հուսանք, որ «գարնանային սրացումները» տևական ու չարորակ բնույթ չեն ստանա: Որ նորանոր խելապակասներ չեն գրոհի պետական շենքերի վրա, իշխանական համակարգի մարդկանցից ու ընդդիմադիր հարթակներից «գժական» բաներ չեն հնչի: Որ, խոշոր հաշվով, ամեն ոք կզբաղվի իր գործով, որն իր մոտ լավ է ստացվում:

Շաբաթվա Վարկածները մշակեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ

Փետրվարի 9-ը մերկապարի միջազգային օրն է: Լավ էլ կատարվել է օրվա ընտրությունը` այդ «ազիզ» օրով ականատես եղանք քաղաքական մերկապարի աննախադեպ դրսևորումների: Գլխավոր հերոսներն են Անդրեաս Ղուկասյանը և Պարույր Հայրիկյանը:

Հացադուլավոր թեկնածուն բոլորի նյարդերը կերավ՝ սեփական առողջությունն ու կյանքը հրապարակավ խաղալիք դարձնելով:

Դա սկսվեց այն բանից հետո, երբ խելոք մարդիկ բացատրեցին, որ Անդրեասը չի կարող դիմել Սահմանադրական դատարան քարոզարշավի անհաղթահարելի խոչնդոտի (սեփական առողջական վիճակի) պատճառով ընտրությունները 14 օրով հետաձգելու, քանի որ համաձայն Սահմանադրական դատարանի մասին օրենքի, դա հնարավոր է, եթե խոչընդոտն առաջացել է թեկնածուի կամքից անկախ, իսկ Անդրեասի առողջական վիճակի փոփոխությունները պայմանավորված են միանգամայն իր սեփական կամքով հացադուլ անելով: Ու հիմա գործնականում նրա ոչ թե առողջությունը, այլ կյանքն է դարձել քաղաքական խաղագումար…

Եվ առողջապահության նախարար Դերենիկ Դումանյանի առաջարկությանը` հացադուլի հույժ վտանգավոր երկրորդ 20-օրյակը մտնելու կապակցությամբ հետազոտվելու իր ընտրած բուժհիմնարկում, թեկնածուն պատասխանեց «կհետազոտվեմ-չեմ հետազոտվի» հրապարակային խաղով, օրվա ընթացքում բազմիցս փոխելով սեփական որոշումը:

Փաստորեն թեկնածուն, իմանալով, որ իրեն կարող են բռնի հոսպիտալացնել միայն գիտակցությունը կորցնելու դեպքում, մազից է կախում սեփական կյանքը, հետևաբար` նաև նախագահական ընտրությունների ճակատագիրը: Քանզի թեկնածուի մահվան դեպքում նշանակվում են նոր ընտրություններ` 40 օր անց… Հայրիկյանի դեմ մահափորձով այդ արդյունքը չստացվեց, բայց հիմա Ղուկասյանի կամոք հարցը վերածվեց «ռուսական ռուլետկայի» ամբողջ երկրի համար: Ու այդ լարվածությունը տևելու է դեռ 9 օր…

Պարույր Հայրիկյանն էլ սկսեց խաղալ  «Սահմանադրական դատարան կդիմեմ-չեմ դիմի» խաղը: Ու կրկին` բոլորի աչքի առաջ, առանց քաշվելու ու ամաչելու, բոլորի հետ` և՛ իշխանության, և՛ ընդդիմության: Դե պարզ է իշխանությանն ուղղված մեսիջը` «ի՞նչ կտաք ինձ չդիմելու համար»: Իսկ ընդդիմությանն ուղղված հարցադրումը փոքր-ինչ այլ է:

  Նրա` գիշերով «Ֆեյսբուքում» հրապարակված և Րաֆֆի Հովհաննիսյանին ու Հրանտ Բագրատյանին ուղղված բաց նամակը տիպիկ «բազարային» առաջարկություն է. « Մամուլից տեղեկացա, որ միասնական թիմի ցանկություն է եղել… և չի իրականացել: Այդ ուղղությամբ իմ զանգերն էլ անարձագանք էին մնում: Եվ Րաֆֆի Հ.-ն էր շատ զբաղված և Հրանտ Բ.-ը: Ճշգրիտ հարցումներով 5 օր առաջ ՍՍ-ն ուներ 43-45%, իսկ ՊՀ-ն, ՀԲ-ն և ՐՀ-ն` 5-35%: Եռյակի միասնաբար հանդես գալու դեպքում ՍՍ-ն ունենում էր 30%, իսկ եռյակը` 67-69% (սա քվեարկողների` ընտրության մասնակցողների թվում): Ուզում էի առաջարկել ծանոթանալ այս թվերին և նույնիսկ միասնական ուժերով ստուգել այս հրաշքը: Բայց սիրելի գործընկերներս միասնաբար հաղթանակի ձգտելու փոխարեն մտածում էին ինչպես բարձրացնել իրենց պարտության տոկոսները: Եվ արդեն ասում են` ուշ է:

Իրականում, եթե ես ընտրությունները հետաձգեմ 14 օրով, ապա մենք կարող ենք մեկ միասնական թեկնածու առաջարկել, ի մի բերել բոլորիս ծրագրերը և 10 օր էլ միասին ներկայանալ ժողովրդին: Եվ այդ դեպքում մեր միասնական տոկոսը ոչ թե 70%, այլ` 80% էլ կդառնա:

Սիրելի Րաֆֆի և Հրանտ, կամ մենք իրար հետ կհասնենք արդյունքի կամ կպարտվենք առանձին-առանձին:

Հիմա Ձեզ հրապարակավ եմ դիմում և Ձեզ ձայն տալու տրամադրված մարդիկ էլ թող իմանան, թե պարզունակ հավակնությունների պատճառով ձեր ծրագրերն իրականացնելու ինչ հնարավորությունից եք դուք զրկվում: Սա ձեզ ասում է 96թ. միասնական թեկնածուի ճարտարապետը:

ժողովուրդ, մենք ընդամենը 30 Ժամ ունենք ու ոտքի ելեք ու ոտքի հանեք ձեր բոլոր հնարավորութեունները: ՐՀ-ին և ՀԲ-ին բացատրեք, որ սա մեր բոլորի հաջողության հասնելու վերջին հնարավորությունն է: Ինձ ձայն տվողներին բացատրել պետք չէ: Նրանք պատրաստ են…

Մշակված են նաև կազմակերպական, հոգեբանական, միասնական թեկնածուի ընտրության տարբերակները»:

Իսկ հետո` այց Անդրեաս Ղուկասյանին: Նա նույն առաջարկության կրկնությունն արեց և պնդեց, որ Րաֆֆի Հովհաննիսյանն իր առաջարկին դեռ չի պատասխանել, իսկ Հրանտ Բագրատյանն ասել է, որ առաջարկն ուշացած է: Մինչդեռ Հայրիկյանն ասում է, որ ինքը մինչև փետրվարի 10-ը, ժամը 15:30 կարող է դիմել ՍԴ ընտրությունները երկշաբաթյա ժամկետով հետաձգելու համար, ինչը բավարար է համատեղ հանդես գալու համար:

Անդրեասը հայտնեց, որ կպատասխանի փետրվարի 11-ին, այսինքն` ՍԴ դիմելու վերջնաժամկետից մի օր անց, իսկ Բագրատյանը հասցրեց Հայրիկյանին հրապարակավ մեղադրել ստախոսության մեջ. «Այսօր մամուլում կարդացի քո բաց նամակը ուղղված ինձ: Այն ինձ զարմացրեց: Նախ, դու միշտ էլ հնարավորություն ունես ինձ զանգելու, մենք դա հաճախ ենք անում և կարիք չունես ինձ բաց նամակով դիմելու: Երկրորդ. այդ նամակում ներառված փաստերը ինձ համար անհասկանալի են և չեն համապատասխանում իրականությանը: Այսպես օրինակ. նամակից հետո չսպասելով պատասխանի, մամուլով հայտարարում ես, որ Բագրատյանը ասել է, թե քո` ՍԴ դիմելը ուշ է:

Պարույր, կարո՞ղ ես աղբյուրը ցույց տալ. որտեղից գիտես, որ ես նման բան եմ ասել: Հիմա` ըստ էության: ՍԴ դիմելու մասին մենք հստակ հայտարարություն ենք արել և դա քեզ հայտնի է: Դիմել, թե չդիմել, դա քո իրավունքն է և խնդիրը: Իմ կարծիքը դու գիտես:

Երկրորդ. ընտրությունները հետաձգելն ի՞նչ կապ ունի միասնական թեկնածուի գաղափարի հետ: Մենք այդ քայլի հնարավորությունը քննարկում էինք, նույնիսկ համատեղ հայտարարություն ստորագրեցինք: Դրանից երկու օր հետո քեզ վրա կրակեցին: Եվս մեկ անգամ հայտնելով քեզ իմ զորակցությունը, հույս ունեմ, որ ամեն ինչ կպարզվի և ամեն ինչ, ի վերջո, կհարթվի ու տեղը կընկնի: Արդ, միասնական թեկնածուի հարցը մենք կարող ենք և պետք է քննարկենք, բայց դա կապ չունի քո` ՍԴ դիմելու խնդրի հետ»:

Այսպիսով, ստացվում է, որ և՛ Անդրեասը, և՛ Բագրատյանը նրան ասում են` դու դիմիր, նոր կխոսենք: Իսկ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, որին սոցիոլոգները խոստանում են մինչև 34 տոկոս, գերադասեց անտեսել Հայրիկյանի առաջարկությունը: Իր ինչի՞ն է պետք այդ հրապարակային «բազարը»` ճիշտ է, նույնիսկ ամենահոռետեսական կանխատեսումներով անգամ Սերժ Սարգսյանը ստանում է 55 տոկոսից ոչ պակաս և հաղթում է առաջին փուլով, սակայն ինչու Րաֆֆին պիտի իր վարկանիշի աճը ինչ-որ ռիսկերի ենթարկի… Ու նա արդեն նաև թիմակիցների համար բացատրություն է գտել, թե ինչու է անցանկալի համարում անգամ երկու շաբաթով հետաձգելը, քանզի «քըխ» ռուսներն են ձգտում խառնել ընտրությունները, որպեսզի ճնշեն Արևմուտքի հետ կապերը խորացնող Սերժ Սարգսյանին:

Խոշոր հաշվով, արդեն նշանակություն էլ չունի` Հայրիկյանը վերջին պահին կիրակի օրով կդիմի՞ ՍԴ, թե՞ ոչ:

Նրա` քաղաքական մերկապարից չտարբերվող հրապարակային «բազարները» արդեն իսկ ապացույց են, որ նրա դիմել-չդիմելը պայմանավորված է  ոչ թե առողջական վիճակով, այլ ընդդիմադիր գործընկերների վարքագծով:

Քաղաքական մերկապարը կարող էր ծավալվել և մահափորձի վարկածների գծով, սակայն դա կասեցվեց ԱԱԾ-ի կողմից: Հայրիկյանը խոսում էր կրակողների «սլավոնական արտաքինի» մասին, ինչին Վահան Հովհաննիսյանն արձագանքել էր շատ կոպիտ. «Միանգամից վճռականորեն նշել մի հասցե՝ Ռուսաստան, չի կարելի: Եթե Ռուսաստանն արդեն այն աստիճանի է հասել, որ Հայաստանում ընտրություններում առանձնապես շանսեր չունեցող պրոարևմտյան թեկնածու է փնտրում, որ խփի, նրանից շատ պրոռուսական թեկնածուներ կան:  Նախ չեմ կարծում, որ Ռուսաստանն այդպես վարվեր, բայց չեմ կարող պնդել հակառակը, որովհետև չգիտեմ: Միանգամից մեղադրում են ռուսներին՝ կրակեցին, արա դուք ո՞վ եք որ ձեզ կրակեն, կարաք մի հատ ինձ բացատրեք»:

Եվ ահա հանրությունը տեսավ հանցագործության կատարողների միանգամայն հայկական «սֆաթները», ԱԱԾ պաշտոնական առաջին և երկրորդ հաղորդագրություններն էլ պարունակում են ծով տեղեկատվություն պրոֆեսիոնալների համար: Սկսած արտաքին պատվիրատուի հնարավորության մասին «մեսիջից», վերջացրած նրանով, որ ԱԱԾ-ն արդեն գիտի ամեն ինչ… Մասնավորապես` «գործի քննության շրջանակներում կատարված քննչական և այլ դատավարական գործողությունների արդյունքների,  մասնավորապես, ձեռք բերված ցուցմունքների, տեսաձայնագրությունների և այլ օբյեկտիվ տեղեկատվության, ինչպես նաև իրականացված օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների համալիր վերլուծությունը թույլ է տալիս անել հիմնավոր ենթադրություն, որ հանցագործությունն ամբողջությամբ բացահայտելու համար առկա են օբյեկտիվ նախադրյալներ»:

Նաև գործնականում հասկանալի է, որ ԱԱԾ-ն հանցագործության պատկերը դրվագներով ու այնուհետ` ամբողջությամբ, կհրապարակի այն ժամանակ, երբ դա իշխանության կողմից կհամարվի նպատակահարմար. «Քրեական վարույթն իրականացնող մարմինն այսուհետ ևս շարունակելու է ՀՀ քրեադատավարական օրենսդրության պահանջների շրջանակներում հանրությանը պարբերաբար տեղեկատվություն տրամադրել իրականացվող նախաքննության ընթացքի և միջանկյալ արդյունքների վերաբերյալ, այնքանով, որքանով դա չի վտանգի սույն քրեական գործում ներգրավված անձանց իրավունքներն ու քննության շահերը»:

Իսկ Գյումրիում նաև պարզ երևաց, որ Սերժ Սարգսյանն արդեն շատ է զայրացել տարատեսակ ինտրիգներից ու քաղաքական մերկապարերից: Իր շանսերի մասին հարցին նա տվեց շոկային պատասխան. «Շանսը ո՞րն ա, իմ շանսը 100-ից 90 խփեմ, 80 խփեմ, թե 60, էդ ա: Ինչքան ուզես՝ էնքան խփենք»: Ահա այդպես, նախազգուշացում և՛ ներսին, և՛ դրսին` ինչ խաղեր էլ տաք, ինչ էլ ձեռնարկեք, մտադիր չեմ ընկրկելու, ցանկացած պահի կարող եմ դադարեցնել խաղերը և անտեսել վայնասունը «բռնապետության» ու այլ բաների մասին…

Ահա այդքանը: Մնում է միայն մաղթել Անդրեաս Ղուկասյանին, որ փորձանքը շրջանցի նրան, քանզի այդ դեպքում կշրջանցի նաև մեզ բոլորիս…

Շաբաթվա Վարկածները մշակեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ

(Շարունակություն, սկիզբը` ԺԱՄԱՆԱԿԻ ՄԵՔԵՆԱ. Սերժ Սարգսյանի 35 տարվա «քաղաքական շախմատը» | Arm Version

ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ «ՎԵՐԵՎԻՑ»

Եվ այսպես, կրկին տեղափոխվենք 1996-ի թեժ սեպտեմբեր, երբ ընդդիմությունը միավորվել էր միասնական թեկնածու Վազգեն Մանուկյանի շուրջ, և մազ էր մնացել մինչև իշխանափոխություն: 22 սեպտեմբերի, գիշեր: Ազատության հրապարակ: Ամփոփելով տեղամասային արձանագրությունների պատճեների տվյալները, Վազգեն Մանուկյանի շտաբում տեսնում են, որ առնվազն երկրորդ փուլի հնարավորություն կա: Միտինգավորներին հայտնում են, որ Վազգեն Մանուկյանը հաղթել է, նաև հրապարակում են տեղեկություններ, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի շտաբում հուսահատություն է տիրում: Հրապարակը ցնծում է…

22 սեպտեմբերի, գիշեր: ՀՀՇ վարչության շենք: Իրոք հուսահատություն է տիրում: Հավաքված են Վազգեն Սարգսյանը, Վանո Սիրադեղյանը, Սերժ Սարգսյանը, Ռոբերտ Քոչարյանը, Արկադի Ղուկասյանը, Լեոնարդ Պետրոսյանը, այլոք… Բոլորն իրար կասկածում են: Ռոբերտ Քոչարյանը նկատում է, որ թվերի մասին տվյալները և տիրող հուսահատական տրամադրության մասին տեղեկատվությունը ինչ-որ մեկը հասցնում է Ազատության հրապարակ: Վազգեն Սարգսյանն ու Վանո Սիրադեղյանը մի պահ առանձնանում են Վանոյի առանձնասենյակում, խորհրդակցելու` Լևոնը կքաշի՞ երկրորդ փուլ, թե՞ ոչ: Երկուսն էլ կիսում են այն տեսակետը, թե` ոչ: Հետագայում, 1998-ի դեկտեմբերին Հ1-ի եթերում պատմելով այդ ամենը, Վանոն հայտարարեց, որ հետո մի օր կասի, թե ով էր ինֆորմացիան իրենց ներսից հասցնում Ազատության հրապարակ: Այդ «հետո»-ն այդպես էլ երբեք չեղավ…

Ինչևէ, ընդունվում է որոշում երկրորդ փուլ չանել, և Լևոն Տեր-Պետրոսյանին առաջին փուլով հռչակում են հաղթած: Նախագահը հեռուստաեթերում շամպայնով հայտարարում է. «Շնորհավորում եմ իմ թիմին»: Հրապարակը պայթում է ցասումից, սեպտեմբերի 25-ին ցուցարարները ներխուժում են ԱԺ: Բայց Վազգեն Մանուկյանը խուսափում է գրոհով նախագահի նստավայրը վերցնելու տարբերակից: Հաջորդ առավոտ Երևանը լցվում է զորքով:

25 սեպտեմբեր, գիշեր: Հեռուստատեսությամբ ելույթ են ունենում Անվտանգության խորհրդի անդամները:

Հատված ՎԱԶԳԵՆ ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ ելույթից. «Այստեղ հավաքված են մեր կոլեգիայի անդամները, որպեսզի ողջ հայ ժողովուրդը հասկանա, որ սա սոսկ պաշտպանության նախարարի խոսք չէ, ՆԳ նախարարի խոսք չէ, մենք արտահայտում ենք մեր բոլոր ընկերների կամքը, բանակի ողջ հրամանատարությունը միանշանակ կողմնակից է արյունով նվաճված խաղաղությունը վտանգի չենթարկելու, ստահակներին չզոհաբերելու, և եթե մարդիկ, որոնք իրենց քաղաքական պարտությունը փորձում են վերածել ուժային միացությունների, կարծում են հաջողություն կունենան, միանշանակ սխալվում են: Այս դեպքերից հետո, եթե անգամ իրենք հավաքած լինեին 100 տոկոսանոց ձայն, միանշանակ է, որ ո՛չ բանակը, ո՛չ ներքին գործերը նման քաղաքական ղեկավարներ չեն ընդունելու և չեն ընդունել»: Հենց այս խոսքերն էին հարուցել ժողովրդի վրդովմունքը, և հենց այս խոսքերի համար 1998-ին նա ժողովրդից ներողություն խնդրեց:
Վազգեն Սարգսյանը հրապարակում է նաև ԼՂՀ կառավարության, այսինքն` ՌՈԲԵՐՏ ՔՈՉԱՐՅԱՆԻ տեսակետը. «ԼՂՀ կառավարությունը վերջին օրերին Երևանում տեղի ունեցող իրադարձությունները գնահատում է որպես հանրապետության անվտանգությանն ուղղված սպառնալիք և դավաճանություն ազգային շահերին:

 Ընտրությունների արդյունքների ուժային մեթոդներով փոփոխության փորձն անթույլատրելի է և պետք է խստորեն կանխվի:

ԼՂՀ կառավարությունը պաշտպանում է օրենքով ընտրված իշխանություններին և զգուշացնում անկարգության կազմակերպիչներին իրավիճակի ապակայունացման համար, որի հետևանքների համար նրանք պետք է պատասխանատվություն կրեն»:

Ազգային անվտանգության նախարար ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ ելույթը. «Այսօր Հայաստանի պատմության մեջ խայտառակվեցինք, որովհետև հայերը կրակեցին հայերի վրա: Խայտառակվեցինք մի խումբ բախտախնդիրների իշխանատենչության պատճառով: Խայտառակվեցինք, որովհետև մի խումբ մարդիկ ամեն գնով ցանկանում են ունենալ իշխանություն, բայց, փառք Աստծո, այս խայտառակությունը արյունահեղության չվերածվեց` միայն ու միայն հանրապետության նախագահի սառնասիրտ կեցվածքի պատճառով:

     Ես հաստատում եմ լրատվական գործակալությունների այն հաղորդագրությունը, որ Ազգային ժողովի շենքը պաշտպանում էր նաև ազգային անվտանգության նախարարության հատուկ ջոկատը և այդ ջոկատը բարեխղճությամբ կատարեց հանրապետության նախագահի հրամանը: Բոլորիս քաջ հայտնի է, որ նրանք տիրապետում են զենքին, ու եթե լիներ հրաման, անպայման կլիներ արյունահեղություն: Ինչպես զարգացան դեպքերը. ես կարող եմ մի երկու խոսքով ասել. մոտ 10-15 հազար մարդ, որ հավաքվել էին հանրահավաքի, նախօրոք պատրաստված լինելով լուրերով, սադրանքներով, Վազգեն Մանուկյանի կոչով շարունակեցին դեպի Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նստավայր, որը, ինչպես գիտենք, ԱԺ շենքն է: Վերջին խոսքերը, որ լսել են հանրահավաքի մասնակիցները, հետևյալն էր` հիմա շարժվում ենք դեպի ԿԸՀ, եթե մեզ ներս չթողնեն` այնտեղ ինչ-որ բաներ պարզելու, ապա մենք ուժով ներս կմտնենք:

     Այստեղ մենք ոչ մի սարսափելի բան չենք տեսնում, երբ մի խումբ պատգամավորներ մտնում են ԿԸՀ շենք, գրասենյակ, այդպես տեղի ունեցավ և երեկ, բայց այսօր արդեն պարզվեց, որ նպատակը ոչ թե հանդիպելն էր ԿԸՀ նախագահի հետ, այլ պատրաստվում էր, այսպես ասած, արյունահեղություն, պատրաստվում էր պետական հեղաշրջում: Երբ Ռուբեն Հակոբյանը, Սեյրան Ավագյանը, Շավարշ Քոչարյանը Վազգեն Մանուկյանի գլխավորությամբ մտան ԿԸՀ շենք, արդեն ժողովրդի մեջ լուրեր էին շրջում, թե նրանց պիտի ձերբակալեն, և պատրաստ եղեք, որպեսզի ազատենք մեր նախագահ Վազգեն Մանուկյանին:

     Համարյա բոլորի մոտ կային երկաթյա ձողեր, փայտեր, և արդեն ժամը 19:15-ին հայտարարվեց, որ եթե Վ.Մանուկյանը դուրս չգա շենքից, ապա մենք կգրոհենք շենքը: Վազգեն Մանուկյանը, բնական է, այդ ժամին շենքից դուրս չեկավ, և արդեն նախապատրաստված ամբոխը սկսեց հարձակումը ԱԺ շենքի վրա: Այսօր ուշ երեկոյան դուք հնարավորություն ունեցաք դիտելու այս պահը, թե ինչպես էին զինորները իրենց պահում, և ինչպես էր ամբոխը ջարդում պարիսպները: Եվ ես չեմ կարող չասել, որ պատգամավոր Արշակ Սադոյանը, մի խումբ խուժանի գլխավորությամբ ներս մտավ ԱԺ նախագահ Բաբկեն Արարքցյանի գրասենյակը և լկտիաբար ասաց` սրանք են, վերցրեք: և նորմալ մարդու ուղեղի մեջ չի կարող տեղավորվել, որ ԱԺ նախագահին կամ նրա տեղակալին այս ամբոխի միջով ծեծելով, ծանակելով գողացան, հասցրին ինչ-որ մի նկուղ, որտեղ արդեն գտնվում էր Աշոտ Մանուչարյանը: Եվ նա տեսնելով ԱԺ նախագահին, որ արնաքամ է լինում: Բժիշկների պնդմամբ նրան տարան հիվանդանոց:

     Ես կարծում եմ, որ ոչ միայն ժողովրդի այն մասը, որ քվեարկել է Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օգտին, այլ նաև ամբողջ ժողովուրդը կդատապարտի այս մի խումբ դավաճաններին, այդ մի խումբ հանցագործների արարքը, և վստահեցնում եմ, որ այն մարդիկ, ովքեր կատարել են այդ հանցագործությունը, անպայման պատասխանության  կենթարկվեն: Այստեղ ես ուզում եմ ավելացնել նաև այն մասին, որ թե՛ երեկ, թե՛ այսօր այս հանրահավաքի մասնակիցների շրջանում տարածել էին այն լուրը, որ իշխանությունները պատրաստվւմ են ձերբակալել, պատժել այն մարդկանց, ովքեր եղել են Վազգեն Մանուկյանի ընտրական շտաբի անդամներ և նույնիսկ այն մարդկանց, ովքեր քվեարկել են Վ.Մանուկյանի օգտին: Ես կարծում եմ, որ բոլորս հասկանում ենք այդ լուրերի անհեթեթությունը, և վստահ եմ, որ ոչ մեկի մոտ այդպիսի կասկած չի առաջանում, և ուզում եմ նշել նաև, որ հանրահավաքի այն մասնակիցները, ովքեր քրեական հանցագործություն չեն կատարել, նրանք, բանական է, չեն պատժվի»:

Այստեղ ուշագրավ են ենթատեքստային հատվածները. «հայերը կրակեցին հայերի վրա», « այդ ջոկատը բարեխղճությամբ կատարեց հանրապետության նախագահի հրամանը: Բոլորիս քաջ հայտնի է, որ նրանք տիրապետում են զենքին, ու եթե լիներ հրաման, անպայման կլիներ արյունահեղություն»… Կրակողը, այսինքն`խայտառակության հեղինակները, ցուցարարները չէին, և ԿԱՐՈՂ էր լինել արյունահեղության հրաման: Այսինքն` ՊՆԴՈՂՆԵՐ կային, որ պետք է կրակել: Հիշենք արդեն իսկ հիշատակած սեպտեմբերի 30-ի խնջույքը, որի ժամանակ Վանոն հայտարարել էր, որ պետք էր մի 800 հոգու սպանել: Հիշենք նաև, որ Սերժ Սարգսյանն այդ խնջույքին չկար, իսկ տեսագրությունն ընկել էր ընդդիմության ձեռքը…

…Բայց առայժմ ներկայացնենք այլ վկայություն 1996-ի սեպտեմբերից` ՊԱՐՈՒՅՐ ՀԱՅՐԻԿՅԱՆԻ վկայությունը, «…Երկու օրից ինձ հրավիրեցին դատախազություն` գործով քննության, իսկ հաջորդ օրը` Ազգային Անվտանգության նախարարի հետ հանդիպման: Հանդիպումը մեղադրյալի և մեղադրողի հանդիպում չէր, այլ` զրույց: Հաջորդ հանդիպման ժամանակ իմ ձեռքի տակ եղած տեսաժապավենների և այլ նյութերի միջոցով ես փորձում էի ապացուցել բազմաթիվ մարդկանց անմեղությունն ու կանխել նրանց նկատմամբ քրեական գործերի հարուցումը:

Եվս մի հանդիպման ժամանակ Սերժ Սարգսյանին ներկայացրի, թե որքան բացասաբար է անդրադառնալու Հայաստանի վարկի վրա ընտրություններից հետո տանկերի, զրահամեքենաների առկայությունը Երևանի փողոցներում: Դրական արդյունքը իրեն սպասել չստիպեց: Ընդհանուր առմամբ, սեպտեմբերի 25-ի դեպքերից հետո ակնհայտ դարձավ, որ ամենահավասարակշռված և ստեղծված իրավիճակի համար իսկապես մտահոգ պետական գործիչը Սերժ Սարգսյանն է»: Համադրենք դրա հետ հրապարակավ ասվածը` « հանրահավաքի այն մասնակիցները, ովքեր քրեական հանցագործություն չեն կատարել, նրանք, բանական է, չեն պատժվի»: Այսինք` հենց ԱԱ նախարարը ջանք էր գործադրել, որպեսզի հալածանքները հասնեն մինիմումի:

Իսկ հետո եղավ կառավարության փոփոխություն: Ե՛վ Վանո Սիրադեղյանի, և՛ Վազգեն Սարգսյանի`1998-ին տված հրապարակային վկայություններով, Հրանտ Բագրատյանի կառավարությունը 1996-ի սկզբից ևեթ վատ է աշխատել, և Լևոն Տեր-Պետրոսյանը պիտի պաշտոնանկ աներ վարչապետին: Նախագահը այդ առիթն օգտագործեց, որ ազատվի նաև ժողովրդի աչքի գրող և ամերիկացիների աչքի փուշ դարձած Վանոյից: Հետագայում հույս ուներ ազատվել նաև Վազգենից ու հենվեր երկու արցախցիների` Սերժ Սարգսյանի և Ռոբերտ Քոչարյանի վրա: Սակայն ի տարբերություն արցախցիներին ատող Վանոյի, Վազգենը նրանց հետ գերազանց հարաբերություններ ուներ: 1998-ի հունվարին իր հռչակավոր ասուլիսին նա խոստովանեց, որ հենց ինքն էր 1993- վերջին Երևան բերել Սերժ Սարգսյանին, իսկ 1997-ի մարտին` Ռոբերտ Քոչարյանին:

1997-ի մարտի 20-ից, երբ Քոչարյանը նշանակվեց վարչապետ, Լևոն Տեր-Պետրոսյանն արդեն դատապարտված էր: Արցախի թիմը  միացել էր Վազգեն Սարգսյանի հետ, Սերժ Սարգսյանի ջանքերով ընդդիմությունը փրկվել էր ջախջախումից, և մեկ կայծ էր պետք, որպեսզի նա իշխանազրկվի: Այդ կայծը եղավ 1997-ի սեպտեմբերին հրապարակված «Պատերա՞զմ, թե՞ խաղաղություն. Լրջանալու պահը» պարտվողական հոդվածը:

Արցախցի վարչապետին, արցախցի ՆԳ և ԱԱ նախարարին և ամենազոր Վազգեն Սարգսյանին նա ուներ հակադրելու ընդամենը գեներալ Ռոմեն Ղազարյանի (Բուդոյի) նախագահական գվարդիան, մեկ էլ Վանոյին հավատարիմ մնացած ներքին զորքերի հրամանատար Արծրուն Մարգարյանին: 1997-98 թվականների ձմռանը կազմակերպվեցին երկու սադրանքներ` Արծրուն Մարգարյանի ոտքերի և գեներալ Բուդոյի ավտոմեքենայի վրա կրակելը, որոնք պետք է դուրս գրվեին «ղարաբաղյան ահաբեկիչների» վրա, սակայն ոստիկանության և ազգային անվտանգության ամբողջ քննչական ապարատը ձեռքի տակ ունեցող Սերժ Սարգսյանին դժվար չէր դա օպերատիվորեն պարզել և տեղյակ պահել Վազգեն Սարգսյանին:  Հունվարին Վազգենը գրեթե ամբողջը հրապարակեց իր ասուլիսին, հայտնեց, որ կանգնած է Ռոբերտ Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի թիկունքին ու հրաժարական չի տա: Լևոն Տեր-Պետրոսյանը փետրվարի 4-ին հարկադրված էր հրաժարական տալ: Եվ այդ ամենում շատ մեծ էր շախմատիստ Սերժ Սարգսյանի դերը:

(Շարունակելի)

1996-1998-ի ժամանակահատվածի մասին ուշագրավ տեսանյութեր.

http://youtu.be/ZSQ-oet2IzE

http://youtu.be/U54i2klR-lA

http://youtu.be/wlWFXqGzlwc

http://youtu.be/UggA7GpXqlk

http://youtu.be/OQpkd7EQOwQ

http://youtu.be/5lC8_pg5_Ug

«Ժամանակի մեքենան» վարեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ

Եվ այսպես, ԲՀԿ առաջնորդը որոշեց չառաջադրվել և չպաշտպանել որևէ այլ թեկնածուի: Ճիշտ է, ԲՀԿ-ի քաղաքական վարկանիշի վրա դա հույժ բացասաբար կազդի, սակայն փաստ է, որ Գագիկ Ծառուկյանը շատ-շատերի հաշվարկը խառնեց:

Շատերը տարբեր դրդապատճառներով ցանկանում էին, որ նա առաջադրվի.

Սերժ Սարգսյանին ցանկալի էր, որ Ծառուկյանն առաջադրվի, ընտրությունների արդյունքով ստանա երկրորդ տեղը և շնորհավորի ՀՀԿ առաջնորդի հաղթանակը:

Ռոբերտ Քոչարյանին ցանկալի էր, որ Ծառուկյանն առաջադրվի, որպեսզի նրա միջոցով կոշտ ճնշում գործադրի Սերժ Սարգսյանի վրա և ապահովի սեփական սահուն վերադարձը իշխանական դաշտ:

Լևոն Տեր-Պետրոսյանին ցանկալի էր, որ Ծառուկյանն առաջադրվի, որպեսզի առճակատվի իշխանության հետ և երկրում հեղափոխական իրավիճակ ստեղծի:

Շատերը նաև որպես տարբերակ հույս էին փայփայում, որ կվայելեն Ծառուկյանի պաշտպանությունը: ՀՀԿ-ի համար «հին, բարի» կոալիցիայի վերականգնումը կնշանակեր ազատվել մի շարք գլխացավանքներից: Ռոբերտ Քոչարյանի համար իդեալական տարբերակ էր Վարդան Օսկանյանի առաջադրումը և նրա պաշտպանությունը Ծառուկյանի և ԲՀԿ-ի կողմից: Իսկ Լևոն Տեր-Պետրոսյանն իր «քաղաքագիտական վերլուծությամբ» նաև հույս ուներ, որ որոշակի իրավիճակի դեպքում Ծառուկյանը հենց իրեն կսատարի…

Իսկ իր որոշումով ԲՀԿ առաջնորդը փաստորեն բոլորին ուղարկեց գրողի ծոցը: Քաղաքական տեսակետից, իհարկե, դա նշանակում է քաղաքական կարիերայի ավարտ և դաժան հարված իր իսկ կուսակցության վարկանիշին, ինչպես նաև «տուկի թել» և անվճար տրակտորներ սիրող ընտրողների դառը հիասթափություն: Սակայն Ծառուկյանի վճիռն անթերի է արժանապատվության տեսակետից, թեև մեզանում, ցավոք, արժանապատվությունը քաղաքական կատեգորիա չէ:

ԲՀԿ առաջնորդը փաստորեն պարզ ասաց բոլորին, որ թույլ չի տա իրեն օգտագործել, ու դրանով արժանապատվության դաս տվեց շատ-շատերին: Իսկ դա երկրի համար շատ պոզիտիվ է, որ արժանապատիվ վճիռ է կայացնում, մեղմ ասած, ոչ անթերի կենսագրություն ունեցող օլիգարխը: Իսկ եթե որպես շարունակություն նա Վարդան Օսկանյանին վռնդի նույն խայտառակ ձևով, ինչ ձևով, որ ժամանակին վռնդել էր Հմայակ Հովհաննիսյանին, ապա հրաշալի կլինի, որովհետև դրանով շառաչուն ապտակ կհասցվի նաև արտերկրյա խաղացող-օգտագործողներին…

Գագիկ Ծառուկյանին «պլյուս» է նաև այն, որ իր որոշումը հրապարակայնացրեց ՀՀԿ համագումարից առաջ և դրանով քաղաքական խաղացողներին հստակություն ապահովեց, քանզի եթե ձգեր մինչև վերջին հնարավոր ժամկետը, դա կլիներ ամբողջ դաշտը լարվածության մեջ պահող նենգություն:

ԲՀԿ առաջնորդը իր որոշմամբ նաև ցույց տվեց, որ հեռանկար չեն կարող ունենալ խամաճիկային ապագաղափարական կուսակցությունները: Ժամանակին նա ԲՀԿ-ն ստեղծել էր Ռոբերտ Քոչարյանի «քավորությամբ»` վերջինիս նպատակները սպասարկելու համար:

ԲՀԿ-ն նախատեսված էր 2007-ի ԱԺ ընտրություններում հաղթելու համար, ու հետագայում դրա շնորհիվ Վարդան Օսկանյանը պետք է դառնար Ռոբերտ Քոչարյանի իրավահաջորդ: Սակայն Սերժ Սարգսյանը հաղթեց ՀՀԿ-ով, ու 2008-ին ընտրվելուց հետո «ֆուկ» արեց Քոչարյանին:

Իսկ Օսկանյանը, Հմայակն էլ վրադիր, Քոչարյանի ձեռամբ հայտնվեցին ԲՀԿ-ում այս տարվա ԱԺ ընտրություններին: Երկուսն էլ իրենց ամպագորգոռ հայտարարություններով քանիցս Ծառուկյանին անհարմար վիճակի մատնեցին` թիկունքում ունենալով Ռոբերտ Քոչարյանին: Հմայակն ի վերջո աքացիներ ուտելով դուրս թռավ, սակայն Օսկանյանը շարունակեց իր պրակտիկան արդեն նախագահական ընտրություններից առաջ, երբեմն ԲՀԿ առաջնորդի համար ստեղծելով ոչ միայն անհարմար, այլև նվաստացուցիչ կացություն: Իսկ Օսկանյանի ծրագրով Բրյուսել կատարած ձախողակ այցն արդեն Ծառուկյանին նաև ծիծաղելի վիճակի մատնեց…

Ինչևէ, հիմա ԲՀԿ առաջնորդը վերջ տվեց իրեն օգտագործելու պրակտիկային: Ամենայն հավանականությամբ, նախագահական ընտրություններից հետո նաև հաճույքով հրաժեշտ կտա քաղաքականությանն ընդհանրապես, և ԲՀԿ-ում ծվարած կարիերիստները կթռնեն ՀՀԿ-ի գիրկը: Իսկ Քոչարյանի կադրերի հետագա ճակատագիրն այլ խնդիր է…

Անշուշտ, Ծառուկյանի քայլն ամենից առավել խանգարեց նախևառաջ իր գլխավոր օգտագործողին` Քոչարյանին, որն օրերս հոխորտում էր, որ իր վերադարձն անխուսափելի է: Քաշվեց նաև Տեր-Պետրոսյանը, քանզի եթե առաջադրվի` մեծ տոկոսների շանս չունի, իսկ չառաջադրվելու դեպքում ո՞ւմ սատարի` արդեն կրկես հիշեցնող ընտրարշավը սկսած Րաֆֆի Հովհաննիսյանի՞ն, դաշնակների թեկնածուի՞ն… Ախր ծիծաղի առարկա կդառնա: Ճիշտ է, կա մի տարբերակ, որի դեպքում Լևոնը քչից-շատից դեմքը կպահպանի` եթե Վարդան Օսկանյանը դուրս գա ԲՀԿ-ից և ինքնուրույն առաջադրվի: Այդ դեպքում էլ Օսկանյանը կդառնա թեկնածու, ում միաժամանակ սատարում են և Քոչարյանը, և Տեր-Պետրոսյանը: Անհարմար բան կստացվի, քանզի դրանով ՀՀ առաջին նախագահը կգործակցի մարտիմեկյան արյան պատասխանատու երկրորդ նախագահի հետ:

Արյունն ուրանալը գարշելի բան է, սակայն քաղաքական մեծ ամբիցիա ունեցողները հաճախ են գնում անթասիբ քայլերի… Սրանք դժար թե ընդունակ լինեն օրինակ վերցնելու արժանապատվորեն  հեռացած Ծառուկյանից: Քաղաքական դաշտում առկա է բարքերի անկում և անպակաս են անկման բարքերը: Ու ցավալի է, որ այդ տեսանկյունից մականունավոր հանցագործ օլիգարխը ավելի բարձր է կանգնած լինում, քան երկրի նախկին նախագահները:

Շաբաթվա Վարկածները մշակեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ

Այս կիրակի թիվ 1 և թիվ 35 ընտրատարածքներում տեղի ունեցած ԱԺ լրացուցիչ ընտրությունները թեև խորհրդարնի պատկերը չեն փոխում (ՀՀԿ-ն ստանում է մեկ լրացուցիչ մանդատ), սակայն ի ցույց են հանում մի քանի կարևոր միտումներ, որոնք լակմուսի թղթի պես բացահայտում են և ապագա նախագահական ընտրությունների սպասվելիք պատկերը:

Նախ` ընտրողների մասնակցությունն է շատ ցածր եղել, ընդամենը 31-32 տոկոս: Եթե հաշվի առնենք այն, որ ըստ Ստյոպա Սաֆարյանի շտաբի, Ռոբերտ Սարգսյանի ընտրողներից  շուրջ 10 հազար հոգի ավտոբուսներով և «գազելներով» են տեղափոխվել ընտրատեղամասեր, ապա կստացվի, որ իրենց ոտով տեղամաս եկողները 20 տոկոսից ավել չեն: Մոտավորապես նույն պատկերն է և Գյումրիում: Ակտիվության այդպիսի ցուցանիշը նախագահական ընտրություններից 2,5 ամիս առաջ, երբ ընդհակառակը, ավելի  սպասելի պետք է լիներ ընտրողների ակտիվությունը, ցույց է տալիս, որ ժողովուրդը ընտրությունների նկատմամբ դարձել է անտարբեր, ընտրությունների հետ ընդհանրապես առանձնակի հույսեր չի կապում:

Երկրորդ առանձնահատկությունն այն է, որ և Գյումրիում, և Ավանում ՀՀԿ թեկնածուները ստացել են շուրջ 4 անգամ ավել քվե, քան ընդդիմադիրները: Դա նշանակում է, որ ընդդիմության հանդեպ վստահությունն էլ է կտրուկ անկում արձանագրել: Շատ ցայտուն է Ստյոպա Սաֆարյանի օրինակը` այդ ակտիվ և ժրաջան ընդդիմադիրը այս անգամ ստացավ գրեթե 3 անգամ քիչ քվե, քան մայիսի 6-ի ընտրություններին:

Իսկ ընդհանուր առմամբ, ընդդիմադիր թեկնածուներ Ստյոպա Սաֆարյանը և Մուրադ Գրիգորյանը չեն ստացել ընդդիմության միասնական աջակցությունը: Օրինակ, ո՞ւր էր Ավանում ՀԱԿ-ի աջակցությունը, կամ ո՞ւր էր Գյումրիում «Ժառանգության» աջակցությունը:

ՀՅԴ-ի դիրքորոշումն էլ քիչ հասկանալի է. Ավանում չշտապեցին աջակցել Ստյոպա Սաֆարյանին, իսկ Գյումրիում «տակից» աջակցում էին ՀՀԿ թեկնածու Արման Սահակյանին: ԲՀԿ-ի մասին չենք էլ խոսում` Ավանում զրո աջակցություն Ստյոպա Սաֆարյանին, իսկ Գյումրիում պաշտպանեցին Արման Սահակյանին: Հիմա այդպիսի մոտեցումներով արժի՞ ակնկալել, որ նախագահական ընտրություններում հանդես կգան միասնական թեկնածուով: Եւ, եթե նույնիսկ միասնական թեկնածուի գործընթաց սկսվի, հազիվ մինչև դեկտեմբերի վերջ պայմանավորվեն, հետո գալիս են ամանորյա տոները… էլ ընտրարշավի համար տակը բան չի մնում: Այնպես որ, նույնիսկ եթե համախմբվեն, դրանից հեղափոխական արդյունք սպասելի չէ…

Բայց հիմա էլ անորոշ վիճակում են, ամբողջ ընդդիմությունը սպասում է Գագիկ Ծառուկյանի «հաջորդ դասին», սպասման ընթացքում էլ մատնվելով պարապուրդի և իրականացնելով քաղաքական գործունեության իմիտացիա:

«Հաջորդ դասի» կարգավիճակն էլ է անհասկանալի: Եթե ինքը Ծառուկյանն է առաջադրվում, ապա նրան զորակցելը կարող է ՀԱԿ-ը ներսից պայթեցնել, համ էլ մեծ հարցական է` ի՞նչ դիքորոշում կորդեգրեն ՀՅԴ-ն ու «Ժառանգությունը»: Եթե ԲՀԿ-ն առաջադրի Վարդան Օսկանյանին, ապա ԲՀԿ բովանդակ ռեսուրսը նրան չի աջակցի, զորօրինակ, բացառված է Սամվել Բալասանյանի աջակցությունը:

Ինչևէ, ԱԺ լրացուցիչ ընտրությունները ինչ-որ տեղ նախագահական ընտրությունների մոդել են: Եթե Ծառուկյանը չմասնակցի այդ ընտրություններին, ապա Սերժ Սարգսյանը կստանա 70-80 տոկոս քվե, մնացյալ 30 տոկոսը կբաժանվի ընդդիմադիրների մեջ: Իսկ եթե մասնակցի, ապա Ծառուկյանը կտանի իր 30-35 տոկոսը ու կշնորհավորի Սերժ Սարգսյանի հաղթանակը: Իսկ մնացյալն արդեն քաղաքական ճղճիմ սակարկությունների տիրույթից է:

Ահա այդպիսի տխուր պատկեր: Ընդդիմության հայ-հայը գնացել, վայ-վայն է մնացել, գարնանը ընդդիմության վարկանիշը էլ ավելի ցածր կլինի, ժողովուրդն էլ թքած ունի ընտրությունների վրա:

Ստեղծվել է իրավիճակ, որ շտապ պահանջվում է գործունակ ընդդիմություն: Ճիշտ է, ՀՀԿ-ն հանձն է առնում ընդդիմությանը նախագահական ընտրություններից հետո ընդառաջել ցանկացած հարցում, բացի իշխանությունը հանձնելու հարցից (օրինակ, սիրով ընդառաջեցին ՀԱԿ-ին մարտիմեկյան նոր հանձնաժողով ստեղծելու հարցում), բայց ախր տակը պիտի գոնե ընդդիմություն մնա, որ ընդառաջեն: Ու ընտրություններից հետո ծառանալու նոր, գործունակ ընդդիմություն ձևավավորելու հարցը: Եղածը բանի պիտանի չէ, ԲՀԿ-ն էլ թեկուզ մեջտեղից պատռվի, չի կարող նորմալ ընդդիմություն դառնալ:

Միգուցե ընդդիմության նախարարությո՞ւն ստեղծենք: Եւ ծիծաղելի է, և լացելու է…

Շաբաթվա Վարկածները մշակեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ

Սկսենք պոզիտիվից: Ռուսաստանի միգրացիոն ծառայությունը մեր երկրում դադարեցրել է «Հայրենակիցներ» ծրագիրը, որը ոչ այլ ինչ էր, քան կազմակերպված արտագաղթի մի տարբերակ: Հիշեցնենք, որ ժամանակին այդ ծրագիրը անհանդուրժելի էր անվանել վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը, սակայն դա չէր խանգարել, որ այն անխափան գործի մինչ օրերս: Կարող էինք ասել` ապրի մեր վարչապետը, տարոսը ամերիկյան «Գրին-քարտ լոտոյին», և անցնել առաջ, բայց…

Արևմուտք — Ռուսաստան մրցակցության ֆոնի վրա ինչ աբսուրդային բաներ ասես կարելի է տեսնել: Համացանցը լեցուն է պնդումներով, թե «ռուսական կայսերապաշտությունը» կերավ մեր ինքնիշխանությունը, վայ-վույ, ինչ վատ բան է Եվրասիական միության մեջ մտնելու գաղափարը: Բայց ոչ ոք չգիտես ինչու չի ասում, թե ինչ վատ բան է Եվրամիություն ձգտելու գաղափարը: Մինչդեռ Եվրասիական միություն մեզ սիրով հրավիրում են, բայց Եվրամիություն մտնելու համար հազարավոր նախապայմաններ են դեմ տալիս: Համ էլ Եվրամիությունը մեզանից հազարավոր կիլոմետրերով հեռու է, իսկ Եվրասիական միությունից բաժանված ենք ընդամենը փոքրիկ Վրաստանով, որն էլ Իվանիշվիլու` իշխանության գալուց հետո ձգտում է ռուսների հետ լեզու գտնել, ուղիներ է փնտրում Աբխազական երկաթգիծը բացելու:

Կամ վերցնենք Մաքսային միության հարցը: Չգիտես ինչու մերոնց շատ է այդտեղ խանգարում ընդհանուր սահմանի բացակայությունը, բայց Եվրամիության հետ ընդհանուր սահմանի էլ ավելի բացակայությունը չի խանգարում միանալ «եվրաինտեգրացիոն» ցանկացած աղբի:

Մինչդեռ Մաքսային միության ավելի քան տրիվիալ է: Ընդամենը մեր օլիգարխների շահերի հարցն է: Օլիգարխից մեր մաքսավորները գրեթե մաքս չեն վերցնում, իսկ ոչ օլիգարխիկ ներմուծողից հազար կաշի են քերթում: Իսկ մաքսային միության դեպքում Ռուսաստանի, Բելառուսի, Ղազախստանի ցանկացած ապրանք կներմուծվի առանց մաքսի, ու մեր օլիգարխը արդեն ոչ մի առավելություն կամ արտոնություն չի ունենա: Իսկ, ասենք, Ուկրաինայից կամ Չինաստանից ներմուծվող ապրանքի մաքսի հարցն արդեն Ռուսաստանի սահմանին է լուծվելու, և մեր մաքսավորները չեն կարողանալու որոշել` օլիգարխ Պողոսից կամ Պետրոսից մաքս չենք վերցնում, իսկ միջին գործարար Կիրակոսից ու Մարտիրոսից վերցնում ենք… Ահա ամբողջը` ընդամենը օլիգարխների շահը, որի համար վարչապետով, պատգամավորներով, դիվանագիտական կորպուսով, վարձու փորձագետներով ինչ խուճուճ բացատրություններ ասես դեմ են տալիս և մեզ, և ռուս գործընկերներին, և աշխարհին:

Բայց մի պահ վերադառնանք «Հայրենակիցներ» ծրագրին: Վարչապետը ելույթ ունեցավ` ռուսներն ընդառաջեցին: Իսկ պատկերացնո՞ւմ եք, ինչ համաշխարհային ոռնոց կբարձրացնեն ամերիկացիները, եթե հանկարծ Հայաստանի տարածքում կառավարությունը որոշի արգելափակել «Գրին-քարտ լոտոյի» կայքէջը: Հիմա ո՞վ է մեր ինքնիշխանության հերն անիծում` ռո՞ւսը, թե՞ ամերիկացին: Կամ գանք ռազմական համագործակցությանը և ռուսների, և ՆԱՏՕ-ի հետ: ՆԱՏՕ-ի հետ անհատական գործընկերության քոսոտ ծրագիր ունենք, որի տակ մի հատիկ ավելորդ փամփուշտ չենք ստանում, բայց համաձայնագրում հազարումի նախապայման կա, ընդհուպ մինչև այն հարցը` ինչ դատական համարարգ ունենք, ինչ մամուլ, Երևանի քաղաքապետն ընտրվի՞ է, թե՞ նշանակովի: Բայց գրողը տանի, ի՞նչ կապ ունի այդ ամենը ռազմական ոլորտի հետ: Իսկ ռուսը մեզ մոտ ռազմաբազա ունի, մեր բանակի ամբողջ սպառազինությունն ու ռազմամթերքը շան մսի գնով ռսից ենք ստանում, ՀԱՊԿ ռազմական դաշինքի լիարժեք անդամ ենք, բայց տեսե՞լ եք երբևէ, որ որևէ ռուս գեներալ քիթը խոթի մեր ընտրական համակարգի, դատարանների, մամուլի, ցանկացած այլ ոչ ռազմական ոլորտի մեջ:

Հիմա ո՞վ է խանգարում մեր ինքնիշխանությանը, ռո՞ւսը, թե՞ ՆԱՏՕ-ն: Ոմանք կասեն, թե ՆԱՏՕ-ն մեզ ժողովրդավարությո՞ւն է բերում` թող գնան այդ հեքիաթները իրենք բակի հավերին պատմեն…

Լավ, գրողի ծոցը ռսին էլ, ամերիկացուն էլ, դառնանք մեր ներքաղաքական աբսուրդներին: Օրինակ, ո՞ւր են ՀԱԿ-ի, ՀՅԴ-ի, ԲՀԿ-ի նախագահական թեկնածուները: Ինչ-որ «խորհրդարանական հանրապետություն» են խաղացնում, չկայացած արտահերթ նստաշրջաններ հրավիրում, այլ անիմաստ բաներով զբաղվում… ՀԱԿ-ը Արամ Մանուկյանի շուրթերով ասում է, թե «ինկուբացիոն շրջանից» հետո կակտիվանա, կարծես իրենք վարակիչ հիվանդություն են կամ ինկուբատորում ձվերի վրա թուխս են նստելու, ՀՅԴ-ն Ամանորի տոներից առաջ` դեկտեմբերի 21-ին, նոր-նոր է քննարկելու, թե ինչ է անելու նախագահական ընտրություններին, ԲՀԿ-ն մինչև հիմա չգիտի` ինքը ընդդիմությո՞ւն է, թե՞ ոչ, Ծառուկյանի «հաջորդ դասն» էլ հա հետաձգվում է ու հետաձգվում:

Լավ, դուք կուսակցություննե՞ր եք, թե՞ …., ժողովրդի՞ն եք ձեռ առնում, թե՞ ձեր անելիքը չգիտեք: Եթե չգիտեք, գրողը տանի, ապա գնացեք թոշակի, քաղաքականության փոխարեն այլ բանով զբաղվեք, գոնե դրանով օգուտ կտաք ձեզ և ժողովրդին:

Էպոսագետը, չհաշված, ընդամենը երկու կուսակցություն պարզ ասացին, թե ովքեր են իրենց թեկնածուները` ՀՀԿ-ն և «Ժառանգությունը»: Դե, առաջինը, հասկացանք, «վերարտադրությանը ձգտող հանցագործ ռեժիմ» է, բայց երկրորդի առաջնորդ Րաֆֆի Հովհաննիսյա՞նը ինչ էր կորցրել Բաքվում: 1992-ին, երբ Աշոտ Բլեյանը գնաց Բաքու, նրա անունով «քֆուրներ» գրվեցին մայրաքաղաքի բոլոր աղբամանների վրա, իսկ Րաֆֆուն բոլորը մի գլուխ գովում են: Նույնիսկ Հ1-ով են գովերգում: Բլեյանը իրավացիորեն համարվեց դավաճան, որովհետև Բաքու գնալուց հետո սկսեց գովերգել «լույսերով ողողված այդ քաղաքը» ու ադրբեջանցիներին, բայց ինչո՞ւ հանկարծ Րաֆֆին, որը հայտարարեց, թե 700 հազար ազերիներ իրավունք ունեն վերադառնալ հայոց հող, հանկարծ դառավ «հայրենասեր»: Սա ի՞նչ մարազմ է:

Իսկ ՀՀԿ-ի թեկնածու Սերժ Սարգսյանի դեմ նրա թունդ հակառակորդները նախընտրական պայքարի այլ ձև չգտան, քան քաղաքի կենտրոնում գիշերով մի քանի հարյուր տեղ սև ներկով տրաֆարետով նկարել նրա` խաչ քաշած դեմքը, և մակագրություն` «Մի՛ ենթարկվիր»: Լավ, դրանից Սարգսյանի քվենե՞րը պակասեցին, թե՞ ընդամենը շենքերի պատերն ու մայթերը կեղտոտվեցին: Վաղը որ ձեզ ոստիկանությունը բռնեց, ինչ-որ մեկն էլ կսկսի լրջորեն ասել, որ դուք ոչ թե խուլիգան եք, այլ «քաղբանտարկյալ»: Եթե ատում եք ՀՀ նախագահին` դա ձեր գործն է և ձեր իրավունքը, բայց գոնե առանց քաղաքի պատերն ապականելու դա արտահայտեք: Գոնե «Ֆեյսբուքի» պատերով ու մամուլի էջերով բավարարվեք:

Կարճ ասած` մարազմ, մարազմ մինչև վերջ: Իսկ հանրությունը արդեն հոգնել և զզվել է այդ ամենից, բոլորդ գնացեք գրողի ծոցը` ձեր արտաքին ու ներքին քաղաքականությունով հանդերձ…

Վարկածները մշակեց Արսեն ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ

Սերժ Սարգսյանի, Հովիկ Աբրահամյանի և Ռոբերտ Քոչարյանի`միաժամանակ արտերկրում գտնվելը վերլուծաբաններին և լրագրողներին առիթ տվեց մտածելու, որ ինտենսիվ ստվերային բանակցություններ են ընթանում առաջիկա նախագահական ընտրությունների շուրջ: Սակայն տարօրինակ նյարդային շեշտադրումներով Քոչարյանն արձագանքեց դրան` իր խոսնակ Վիկտոր Սողոմոնյանի շուրթերով. «Այդ հրապարակումներն իրականությանը չեն համապատասխանում: Ռոբերտ Քոչարյանը և Սերժ Սարգսյանը չեն հանդիպել, այդ լուրերի ի հայտ գալու պահին էլ Ռոբերտ Քոչարյանը Կանադայում էր: Թերևս, կարող էի բավարարվել այս կարճ պատասխանով, բայց կուզենայի մի հռետորական հարց տալ. իսկ ինչո՞ւ պետք է Ռոբերտ Քոչարյանը և Սերժ Սարգսյանը, Երևանը թողած, հանդիպեն արտասահմանում: Կոնսպիրատիվ տեսության սիրահարներին առաջարկում եմ թողնել այս թեման և դադարեցնել խորհրդավոր հանդիպումների փնտրտուքը, առավել ևս` օտար երկրներում: Վստահ եմ, դա անպտուղ զբաղմունք է»:

Հասկացանք`չեն հանդիպել: Բայց ի՞նչ կապ ունի Երևանը կամ արտերկիրը: Համ էլ ընդհանրապես անկախ աշխարհագրական վայրերից Քոչարյանն ու Սարգսյանը կարող են հարկ եղած պահին զրուցել` հուսալի կապի միջոցներ կան, որ չեն կարող գաղտնալսվել, բայց…

Արի ու տես, Քոչարյանը «նյարդացած» ժխտում է ու ժխտում: Ի՞նչն է նրան հունից հանել` թերևս այն, որ ԲՀԿ-ի միջոցով չի կարողանում իր ուզածին հասնել:

Այն, որ Գյումրիի ընտրատարածքում ԲՀԿ-ն սատարում է ՀՀԿ-ական Արման Սահակյանին, Սամվել Բալասանյանի ցուցադրական ակտն է, որ 2013-ին նա սատարելու է հենց Սերժ Սարգսյանին: Բայց դա քիչ էր, մի բան էլ չի ստացվում ԲՀԿ-ի վրա փաթաթել՝ Օսկանյանի թեկնածությունը:

Ահա մի հատված նրա սրտաճմլիկ ֆեյսբուքյան գրառումից. «Հանդիպումները ԲՀԿ տարածքային կառույցներում ցույց տվեցին, որ կուսակցության ակտիվ անդամները գտնում են, որ ԲՀԿ-ն նախագահական ընտրություններին պետք է մասնակցի սեփական թեկնածուով և այդ թեկնածուն պետք է լինի Գագիկ Ծառուկյանը: Այդ հանդիպումների ընթացքում արվել է հետևյալ հարցադրումը. «Նախագահական ընտրություններին մասնակցելու դեպքում ԲՀԿ թեկնածուն պետք է լինի Վարդան Օսկանյանը, բայց չի բացառվում անհրաժեշտության դեպքում Գագիկ Ծառուկյանի առաջադրումը»: Չնայած այն հանգամանքին, որ հենց Գագիկ Ծառուկյանի առաջարկով որպես առաջնային տարբերակ քննարկվել է իմ թեկնածությունը, կուսակցության անդամները արտահայտվել են հօգուտ Ծառուկյանի առաջադրման, ինչին համաձայն եմ նաև ես:

Գագիկ Ծառուկյանը ժողովրդի մոտ մեծ հեղինակություն և համակրանք է վայելում: Միաժամանակ, ժողովրդի և քաղաքական ուժերի մոտ պահանջ կա հասարակական համախմբման և համակարգային լուրջ փոփոխություններ ենթադրող օրակարգի հիման վրա միասնական ուժերով, ինչու չէ՝ նախագահական ընտրություններին նաև միասնական թեկնածուով երկիրը դուրս բերել ծանր վիճակից»:

Այսինքն ի՞նչ ստացվեց`Քոչարյանը փորձեց Ծառուկյանին պարտադրել Օսկանյանի առաջադրումը, Ծառուկյանն էլ դրան պատասխանեց ԲՀԿ կառույցների «ոչ»-ով, Օսկանյանն էլ ճարահատյալ դա բացահայտեց «Ֆեյսբուքում», փորձելով անհարմար վիճակ ստեղծել Ծառուկյանի համար…

Ակամա հիշում ես ԱԺ քարոզարշավի ժամանակ ԲՀԿ-ի մասին հակաքարոզչական հոլովակից մի հատված. «Բժիշկ, բժիշկ, եկ մեր տուն, շատ «Սիվիլիթաս» է մեր կատուն»: Դե այն ժամանակ Քոչարյանի կերցրած «առյուծի սրտով» Հմայակ Հովհաննիսյանը բերանը հրապարակավ շաղ տվեց Ծառուկյանի վրա, և զրկվեց մանդատից: Հիմա էլ Օսկանյանն է ավել-պակաս խոսում, ու թեև նրան դժվար թե ծանոթացնեն ոսկեզօծ կրակող «Վերտու» հեռախոսի և «տնական» տփոցի հետ, բայց ԲՀԿ-ում նա կայուն հեռանկար, էլ հաստատ չունի: ԲՀԿ-ն հաստատ ամերիկամետ «ավազակապետություն կազմաքանդող» չի դառնա, կմնա Եվրասիական միության հավատարիմ կողմնակից, հետևաբար Օսկանյանն այդտեղ անելիք չունի: Իսկ առանց ԲՀԿ նա ոչինչ է`ինչքան էլ «միասնական թեկնածու» հռչակվի ու վերահռչակվի:

Հա, ի դեպ, եթե խորանանք ոչ վաղ անցյալի քաղաքական խոհանոցի մեջ, ապա սա Օսկանյանին առաջ մղելու ամենևին առաջին փորձը չէ: Հիշենք Օսկանյանի խոստովանությունը, որ իրեն առաջարկվել էր ԲՀԿ մտնել դեռ 2006-ի վերջին կամ 2007-ի սկզբին: Ռոբերտ Քոչարյանը ԲՀԿ-ն ստեղծել էր, որպեսզի 2007-ի ԱԺ ընտրություններին վերցնի մեծամասնություն, իսկ այնուհետ իրավահաջորդ նշանակի իր և ԱՄՆ-ի հավատարիմ Վարդան Օսկանյանին: Չստացվեց`Սերժ Սարգսյանը ՀՀԿ-ում հավաքեց գրեթե բոլոր «հայերեն վատ խոսող» «ֆեոդալներին» ու վերցրեց ԱԺ մեծամասնությունը, և Քոչարյանը ստիպված եկավ գնալ ՀՀԿ գրասենյակ և անձամբ շնորհավորեց: Եվ Օսկանյանի իրավահաջորդությունը գրվեց սառույցին, ու անխուսափելի դարձավ Սերժ Սարգսյանի իրավահաջորդությունը: Ճիշտ է, 2008-ի մարտի 1-ին Քոչարյանը, ուշացնելով արտակարգ դրություն մտցնելը, արյունով ներկեց Սարգսյանի նախագահության մեկնարկը, սակայն շախմատի ֆեդերացիայի նախագահ Սարգսյանը քաղաքական շախմատային պարտիայով հաջողությամբ չեզոքացրեց ու փոշիացրեց ՀԱԿ-ի հսկայական հեղափոխական ներուժը, ու այսօր Լևոն Տեր-Պետրոսյանի առաջադրումն է նաև մեծ հարցականի տակ: Ու ԱԺ արտահերթ նիստ հրավիրելու ՀԱԿ-ի նախաձեռնությունն էլ դառավ ոչ թե ընդդիմության բեկումնային համախմբման առիթ, այլ վերածվեց ծիծաղելի ֆարսի:

Փաստորեն Ռոբերտ Քոչարյանը այդպես էլ չկարողացավ ԲՀԿ-ով ու Օսկանյանով հաջող շախմատ կամ բասկետբոլ խաղալ` 2007-ից սկսած մինչ օրս: Ամեն հաջորդ քայլին ուժեղացան ոչ թե իր, այլ Սերժ Սարգսյանի ու ՀՀԿ-ի դիրքերը: Ռևանշը հա չի ստացվում ու չի ստացվում: Ու հիմա մնացել է նախագահական ընտրությունների երկու ամենահավանական սցենար.

1)  ԲՀԿ-ն առաջադրում է Գագիկ Ծառուկյանի թեկնածությունը, վերջինիս սատարում կամ չի սատարում ընդդիմությունը: Նա ստանում է մինչև 30 և ավել տոկոս քվե, այնուհետ շնորհավորում է Սերժ Սարգսյանի հաղթանակը, և ԲՀԿ-ն վերադառնում է իշխող կոալիցիա,

2)  ԲՀԿ-ն սատարում է Սերժ Սարգսյանին, միգուցե` խորհրդարանական կառավարմանն անցնելու նախապայմանով: Երկրորդ տեղը ստացած ընդդիմության թեկնածուին (լինի դա Լևոնը, Րաֆֆին թե Արամ Զավենիչը) չի հաջողվում ընտրությունները չճանաչելու ժողովրդական ալիք բարձրացնել` ակնհայտ թուլության պատճառով, ԲՀԿ-ն, բնականաբար, վերադառնում է կոալիցիա:

Բնականաբար, երկու դեպքում էլ ներկայիս ընդդիմությունից մնում են «կոտոշներ և սմբակներ», ՀՀԿ-ն այնքան է ուժեղանում, որ իր ազդեցությամբ գրեթե հավասարվում է խորհրդային ժամանակների Կոմկուսին: Իսկ արդյո՞ք Քոչարյանը տեղ ունենլու է քաղաքական մենաշնորհատեր ՀՀԿ-ում, թե՞ նախաձեռնելու է նոր ընդդիմության ձևավորումը, դա այսօր գուշակությունների ոլորտից է:

Ինչպես կասեր Արթուր Մեսչյանը` «ահա և վերջ…»:

 Վարկածները մշակեց Արսեն ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ