«Ուտոպիանան» 2001թվականից մեր երկրում գործող մշակութային ստեղծագործական հասարակական հայ-շվեյցարական կազմակերպություն է, որն աջակցում է ժամանակակից արվեստի գործընթացի զարգացմանը Հայաստանում:

Ուտոպիանան` Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանատան հետ համագործակցությամբ և AFG Film Club-ի մասնակցությամբ դեռևս կանանց միամսյակի շրջանակներում ներկայացրել էր «Մայր-դուստր` եռակողմ հարաբերություն» նախագիծը, որի ընթացքում տեղի էր ունեցել Նատալի Հեյնիշի և Կարոլին Էլիաչեֆի կողմից առաջարկվող և մայր-դուստր հարաբերությունների հնարավոր մոդելներ արտացոլող ֆիլմերի ցուցադրություն-քննարկում:

Կին և մայր՝ երկու հասկացություն, որ առաջին հայացքից ենթադրում են մեկը մյուսին: Կարծես թե չկա առավել կանացի կոչում, ինչպես մայրը, և մոր կերպարում է մարմնանում ամեն կանացին: Մինչդեռ, առավել խորը հայացքը կբացահայտի այն դժվար ըմբռնելի ներքին բախումը, որ կա այս երկու հասկացությունների միջև: Մի ծայրահեղությունում կին, որի համար մայրությունը միայն ծանրություն է ու բեռ իր կին լինելու ճանապարհին, մյուս ծայրահեղությունում մայր, որն իր ողջ կյանքի իմաստը երեխայի մեջ կենտրոնացնելով, երեխայի կյանքն է վերածել տանջանքի՝ նրա յուրաքանչյուր սխալն ընկալելով որպես սեփական կյանքի դժբախտություն։ Եվ այս երկու ծայրահեղությունների միջև կինը պիտի կարողանա ստեղծել իր դիրքը՝ ապահովելով կին ու մայր դերերի միջև յուրօրինակ հավասարակշռություն:

«Կին և մայր… Կին, որ դառնում է մայր… Արդյո՞ք այս հաճախ պարզագույն թվացող անցումն այնքան խաղաղ է, ինչպես կարող է երևալ առաջին հայացքից: Արդյո՞ք դերակատարը մեկն է: Արդյո՞ք կին-մայր առանցքի վրա կնոջ ընտրած դիրքն իր խորքում չի կրում այն ազդեցությունը, որ ինքը՝ մայրացող կինն է կրել սեփական մորից և վերջինիս կողմից նույն առանցքի վրա զբաղեցրած դիրքից: Եվ արդյո՞ք տեղին չէ հայրեր-որդիներին համահունչ` մայրեր-դուստրեր սերունդների երկխոսության ու սերնդափոխության գաղափարը:

Արդյո՞ք խորաթափանց հայացքը կին-մայր և կին-դուստր, յուրօրինակ զույգի հարաբերություններում չպիտի արձանագրի մի երրորդ՝ կարևորագույն դերակատարի՝ տղամարդ-հոր ներկայությունը: Ուղղակի թե անուղղակի, գիտակցաբար թե անգիտակցաբար, տղամարդը մշտապես ներկա է մայր-դուստր հարաբերությունում, որն ընկալվում է որպես եռակողմ հարաբերություն»:

Ահա այս հարցերն են, որ «Ուտոպիանան» փորձել է բարձրացնել՝ նախաձեռնելով մայր-դուստր՝ եռակողմ հարաբերություն նախագիծը:

Ուտոպիանան հայտարարել էր բազմամեդիա մրցույթ իր «Մայր-դուստր՝ եռակողմ հարաբերություն» նախագծի շրջանակներում։ Մրցույթին ներկայացվել էին միայն գրական գործեր.

«Նամակ» Անի Մաթևոսյան

«Երեք կին, որոնք ուզում են երջանիկ լինել» Արփի Մաղաքյան

«Մամաս ո՞վ ա» Լուսինե Վայաչյան

«Կաֆե-գալսե» Նարինե Կռոյան

«Կարևորության խնդիրներ» Սոնա Ավետիսյան

«Երեք երգ Բեատրիսին» Տաթևիկ Խուրշուդյան

«Կրկնվող պատմություն» Վահան Իշխանյան

Գործերին հնարավոր էր ծանոթանալ և նախընտրած գործի օգտին քվեարկել Ուտոպիանայի կայքում: Գործերը դրվել են բաց քննարկման նաև Ֆեյսբուք սոցիալական ցանցում, Ուտոպիանայի էջում: Մրցույթի արդյունքներն ամփոփելիս կարևորվել են նաև քվեարկողների հիմնավորումներն այս կամ այն գործի վերաբերյալ, իսկ արդյունքներին կարելի է ծանոթանալ Ուտոպիանայի կայքէջում:

Օրերս քվեարկության արդյունքում ընթերցողի ձայների մեծամասնությամբ լավագույն գրական ստեղծագործություն համարվեց Լուսինե Վայաչյանի «Մամաս ո՞վ ա» ստեղծագործությունը:

Ուտոպիանան հրավիրել էր նաև հատուկ հանձնաժողով՝ Մարինե Պետրոսյան, Արա Նեդոլյան, Միսաք Խոստիկյան, Կարեն Անտաշյան և Աննա Բարսեղյան: Գործերը քննարկելուց հետո որոշվել է նաև հանձնաժողովի կողմից ընտրված լավագույն գրական ստեղծագործությունը՝ Սոնա Ավետիսյանի «Կարևորության խնդիրներ»-ը:

Հ.Գ. Լուսինե Վայաչյանը «Հայկական Վարկածի» լրագրողն է, շնորհավորելով նրան մրցանակի կապակցությամբ, չենք կարող չօգտվել առիթից ու չասել, որ Լուսինե- գրողի Աստվածատուր շնորհը դեռ չի գտել իր արժանի գնահատականը։Սրանք պարզապես խոսքեր չեն, Լուսինեն հետաքրքիր ու վառ անհատականություն է, ավելի քան վստահ ենք, որ ժամանակը ցույց կտա նրա ստեղծագործության իրական արժեքը։

Հայկական Վարկած

Մեր նախագահին հրավիրեցին Ռուսաստանի Աստրախան քաղաք: Հոկտեմբերի 27-ին` հայտնի ողբերգության տարելիցին: Դա դեռ քիչ էր, այդ օրը Աստրախանում բացեցին Հեյդար Ալիևի արձանը…

Այս երկու հանգամանքը լիուլի բավարար էր չգնալու համար: Մանավանդ այնպես չէր, որ րոպե առ րոպե պատերազմ կսկսվի ու պետք էր անպայման հանդիպել Ալիևի հետ` պատերազմը կանխելու վերջին շանսն օգտագործելու համար:

Երեք նախագահով քննարկման արդյունքում էլ ձեռքբերված պայմանավորվածությունը պարզապես ծիծաղելի է` ռազմագերիների ու դիակների փոխանակում: Մի հարց, որի համար ոչ միայն երրորդ երկրի նախագահի միջնորդությունն է ավելորդ, այլև դա ենթակա է լուծման երկու պաշտպանության նախարարների աշխատանքային հեռախոսազրույցով: Այլ հարց է, որ ռուսներին ցանկացած զիբիլ էլ կբավարարեր, միայն թե ներկայացնեն, թե իրենք միակ միջնորդն են Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև: Բայց մե՞զ ինչ, մի՞թե դրա խաթեր մեր նախագահը պիտի մեկներ Աստրախան հենց հոկտեմբերի 27-ի տարելիցին, ու հենց այն օրը, երբ Հեյդար Ալիևի արձանն է բացվում:

Մեր հյուսիսային ռազմավարական դաշնակցի խաթրը առնելու համար կարելի էր այլ օր առաջարկել, դրա մասին հայտնել նրան: Ոչ աշխարհը փուլ կգար, ոչ մենք, ոչ էլ Ռուսաց երկիրը… Բայց մերոնց մտքով այդ տարրական բանը չանցավ:

Հաջորդ «շառուփորձանքը» ԱՄՆ փոխնախագահ Ջո Բայդենի տեսագրությունն էր համաշխարհային «վիդեոզիբլանոց» Յութուբում: Լավ է, մերոնց թասիբն ու համարձակությունը հերիքեց, որ միանգամից հայտարարեն, որ «լոխ սոտ ա» և պահանջեն հրապարակել ՀՀ նախագահի և Ջո Բայդենի հեռախոսազրույցների ձայնագրությունները: Իհարկե, ամերիկոսները դա երբեք չեն հրապարակի, քանզի այդ դեպքում ավելի շատ կորցնելու բան ունեն, քան մերոնք (թեկուզ որոշ գաղտնիքների առումով): Նախագահականը այս դեպքում իրեն լավ դրսևորեց, սակայն շատ տգեղ իրենց պահեցին որոշ ընդդիմադիր շրջանակներ: Նրանք միանգամից որոշեցին, որ եթե ամերիկյան պաշտոնյան է ասել, ուրեմն` վերջին ատյանի ճշմարտություն է: Չմտածեցին, որ հայ քաղաքական գործչին սազական է առաջին հերթին հավատ ընծայել ՀՀ նախագահի խոսքին, նունիսկ եթե այդ նախագահն իր աչքի գրողն է: Պարզապես առաջնորդվեցին օտարամոլական գարշելի սկզբունքով` ամերիկացու կեղտը կոնֆետ է: Ճիշտ այնպես, ինչպես մտածում են մեր գործարարները, երբ իրենց «օբյեկտների» վրա օտարանուն ցուցանակ են կախում, թեկուզև հայը դրա անունը կարդալիս լեզուն կոտրի… Ջհանդամը, միան թե «արտասայմանյան» լինի:

Բայց մեր իշխանավորներն էլ պակաս չեն: Այսպես. ծամոն դարձած «Լեզվի մասին» և «Հանրակրթության մասին» օրենքների վերաբերյալ Գալուստ Սահակյանն ազդարարեց, որ սկզբունքն է փոխվել` օտարալեզու դպրոց չենք ունենալու, սակայն հնարավորություն ենք ստեղծում հիմնել միջազգային «զարգացման» ավագ դպրոցներ: Ու պարզ բացատրեց` մեր «բիրդան զարգացածները» իրենց զավակներին ուղարկում են արտերկրում ավագ դպրոցներում և քոլեջներում սովորելու, եկեք այդպիսի ուսումնական հիմնարկները Հայաստանում ստեղծենք: Համ իրենց «արտասահմանյան» մոլուցքը կբավարարեն առանց Հայաստանից դուրս իրենց զավակներին կրթելու, համ էլ վրեքները «բիզնես» կանենք… Յախկ, դրան միայն մերոնք են ընդունակ` բիզնես սարքել տականքային մղումների վրա: Ախր նույն հաջողությամբ կարելի է բացել «այլընտրանքային սեքսի» դասընթացներ, որ էդ զիբիլը սովորելու համար Եվրոպա չհասնեն, Հայաստանում սովորեն:

Բայց ամեն ինչի գլուխգործոցը Թուրքիայի «Հզոր Թուրքիա» կուսակցության առաջնորդ Թունա Բեկլևիչի երևանյան «արկածներն» են: Քիչ է, որ հանգիստ եկավ Երևան, ասուլիս կազմապերպեց, որին ականջը կախ լիքը լրագրող եկավ, այլև պնդեց, որ հոկտեմբերի 11-ին ինքն իրոք ապօրինաբար հատել է ՀՀ սահմանը: Եվ ի՞նչ… Եփած հավի ծիծաղը կգա. տարան ԱԱԾ, հետո հայտարարեցին, որ այդ թուրքը իրենց չի կարողացել ապացուցել, որ իրոք հատել է մեր սահմանը, ու «բարեկամաբար» խորհուրդ տվին լքել ՀՀ տարածքը: Ախր իրականում պիտի կամ բանտ տանեին, կամ գժանոց, բայց ոչ մեկը արին, ոչ՝ մյուսը: Այսինքն` թուրք գրանտակեր կուսակցապետը եկավ Երևան, մեզ ձեռ առավ, հանգիստ գնաց: Բա հետո ամերիկյան դրամաշնորհ կերած ամեն մի եմիշագլխի թո՞ւյլ եք տալու նման բան: Բա ո՞ւր մնաց պետության հեղինակությունը, նամուսն ու թասիբը… Չկա, դեֆիցիտ է դարձել, այլապես թշնամու ներկայացուցիչը մայրաքաղաքի հարմարավետ մամլո սրահում չէր հայտարարի. «Սահմանները բացելուց հետո մենք կնստենք մի տեղ, և մի բաժակ թեյի շուրջ կքննարկենք բոլոր հարցերը»: Ու մեր լրագրողների թասիբն էլ չերևաց` ինչպես գրում է բլոգերներից մեկը` «հայերի մեջ մեկը չի եղել, որ կոշիկը հաներ ու գլխին տար, ու դա դեռ հեչ, պարզվում է` նրանց ուղղակի հրավիրել են ԱԱԾ պարզաբանումներ տալու, ոչ թե բռնել տարել են, այլ սպասել են, որ սրանք իրենց գոհարները թափեն ի առաջ խոզաց, ու հետո նոր հրավիրել են զրուցելու»: Կամ Գեորգի Վանյանի` Երևանում ադրբեջանական ֆիլմերի փառատոն կազմակերպելու նախաձեռնությունը: Ինչ ահավոր են կողք-կողքի հնչում այդ բառերը` «ադրբեջանական» և «փառատոն»: Փառատոնը բաղկացած է երկու արմատից` «փառք» և «տոն»: Թշնամու փառքի տոնը… ո՞նց չեք ընդվզում:

Պատկերացնո՞ւմ եք, որ Երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին, ասենք` 1944-ին, որևէ մեկը ժողովրդավարության ամրոց Անգլիայում գերմանական ֆիլմերի փառատոն կազմակերպեր: Դե պատասխանեք… Անշուշտ, նման բան չէր կարող լինել, այդպիսի բան կազմակերպողն անհապաղ կհայտնվեր կամ բանտում, կամ հոգեբուժարանում: Իսկ մեր երկրում դեռ մի բան էլ քննարկվում է: Պետությունը պատժիչ գործողություններ ձեռնարկելու փոխարեն լռում է, այդ գարշանքի դեմ պայքարը թողել են բլոգերների և լրագրողների ուսերին, որոնց կեսը վճարովի հիմունքներով ցանկացած սրբություն կուրանա:

Բայց էն մյուս կեսի մեջ, բարեբախտաբար, կան նրանք, ովքեր այս անգամ էլ կփրկեն մեր բոլորի թասիբն ու նամուսը: Քարկոծվելու, ֆաշիստի ու հակաժողովրդավարի պիտակ վաստակելու գնով, բայց կանեն:

Ուղղակի զարմանալի և ապշեցուցիչ է մեր երկրում անթասիբության շրջապտույտի ընդգրկումը: Անթասիբ իշխանավորներ, որոնց մի մասը պարզապես տավարի ցավ են: Գրանտակեր ցինիկ «հասարակական գործիչներ»: Սկզբունքից զուրկ լրագրողներ: Պարզապես անտարբեր, ամեն ինչի վրա թքած ունեցող զանգված: Լավ, այսքան մարդիկ ինչպե՞ս չեն ընկալում այն տարրական ճշմարտությունները, որոնք հասու են նույնիսկ անգրագետ չոբանին: Թե՞ ձեռք չի տալիս, ու թասիբն էլ են դարձրել հարմար գնով վաճառվող ապրանք:

Աջաբսանդալի բաղադրությունը զննեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ

Երկու օր առաջ տեղեկություն էր տարածվել, թե «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի ցմահ ազատազրկման դատապարտվածների բաժանմունքում բողոքի ակցիա է նախապատրաստվում։ ՀՀ Քրեական օրենսգրքի փոփոխությունների հանդեպ իրենց անհամաձայնությունը ցմահ դատապարտվածներն իբր պատրաստվում էին արտահայտել զանգվածային հացադուլով: Այդ փոփոխություններով նախատեսվում է ցմահ ազատազրկումից առաջ սահմանել ևս մեկ առավելագույն պատժաժամկետ` ազատազրկում 20 տարի ժամկետով:

Սա, որքան էլ տարօրինակ է, որոշ դատապարտյալների մոտ նեգատիվ վերաբերմունք է առաջացրել: Պատճառն այն է, որ դատապարտյալներին լուրեր են հասել, թե ՀՀ Գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանը ձգտում է հասնել նրան, որ այս փոփոխությունները չտարածվեն մինչև փոփոխությունների ուժի մեջ մտնելը դատապարտվածների վրա, այսինքն` այս փոփոխությունները «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի դատապարտյալների վրա չեն տարածվելու: Հենց սա էլ ընդվզում է առաջացրել դատապարտյալների շրջանում, որոնք պահանջում են մարդու իրավունքների միջազգային կոնվենցիայի դրույթները հարգել և իրենց պատժաչափը վերանայել:

Մեր հարցումները, սակայն, ցույց տվեցին, որ զանգվածային հացադուլի վերաբերյալ լուրերն ավելի քան անհիմն են եղել: Իրականում նման մտադրություն ծագել է ընդամենը երկու բանտախցերում, որտեղ հիմնական կազմակերպիչը եղել է Արմեն Տեր-Սահակյանը` Վանո Սիրադեղյանի բանդայի ղեկավարը: Տեր-Սահակյանը փորձել է բողոքի ակցիա կազմակերպել, սակայն նրան հասկացրել են, որ անտեղի իրար խառնվել չարժե, որ ավելի լավ է հանգիստ նստի իր տեղում: Թե ի՞նչն է ստիպել Տեր-Սահակյանին այդ աստիճան ակտիվություն դրսևորել, դժվար է ասել: Արդյո՞ք դա կարող է պայմանավորված լինել Վանո Սիրադեղյանի հնարավոր վերադարձի խոսակցություններով, նույնպես հայտնի չէ: Ամեն դեպքում, մեր տեղեկություններով ցմահ ազատազրկման դատապարտվածների շրջանում Արմեն Տեր-Սահակյանն առանձնապես մեծ հեղինակություն չի վայելում, գոնե այն աստիճան, որ նրա ասելով, կամ հրահանգով բոլորը մի մարդու նման մասշտաբային բողոքի ակցիաներ սկսեն անել:

Ի դեպ, ի տարբերություն քրեակատարողական մյուս հիմնարկների առանձին բաժանմունքների, կոնկրետ «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի ցմահների բաժանմունքում ավելի քան նորմալ բարքեր են, եթե այդ կերպ կարելի է արտահայտվել. այստեղ «գող», «զոնը նայող» հասկացություն` որպես այդպիսին, պարզապես չկա, այստեղ շատ խցերում էլ գրեթե ընտանեկան մթնոլորտ է տիրում` հավանաբար պայմանավորված կարգավիճակից բխող անհուսությունից։ Դատապարտյալները հասկանում են, որ ուզած-չուզած դատապարտված են իրար հետ լինելու, ուստի նախընտրում են գոյատևել հնարավորինս համերաշխ` փոխադարձ հարգանքի մթնոլորտում:

«Drudge Report» կայքը տեղեկացնում է, որ լրագրողները կարողացել են պարզել ԱՄՆ նախկին նախագահ Ջորջ Բուշ- կրտսերի հուշերի բովանդակությունը: Նախկին նախագահի հուշերի գիրքը վաճառքի է հանվելու այս տարվա նոյեմբերի 9-ին:

Հայտնի է դարձել, որ գիրքը բաղկացած է լինելու 14 գլուխներից, որոնցից առաջինը կոչվում է «Quitting»:

Գրքում խոսվում է նաև սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչության մասին: Բուշը պատմում է, որ հրամայել է ոչնչացնել ահաբեկիչների ինքնաթիռները:

Գրքի մնացած գլուխներում Բուշը պատմում է համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամի և Հռոմի պապի հետ ունեցած զրույցների մասին:

Լրագրողները ընդգծել են, որ ԱՄՆ նախկին նախագահը ինքնաքննադատությամբ չի զբաղվել, նաև խուսափել է Բարաք Օբամայի մասին գրելուց:

«Росбалт» գործակալությունը հաղորդում է, որ քրեական հեղինակություն Ասլան Ուսոյանը (Դեդ Հասան իր բոլոր գործերը փոխանցել է զարմիկներին:

Տեղեկությունների համաձայն Դեդ Հասանի «իրավահաջորդներն են» դարձել Յուրի Ուսոյանը, ով առավել հայտնի է Յուրա Լազարովսկի մականունով, և Միրոն մականունով Դմիտրի Չանտուրիան:

Առաջինին Դեդ Հասանը վստահել է Կրասնոդարի շրջանի գործերը, իսկ երկրորդին հանձնարարել է բանակցություններ վարել Մոսկվայում: Հիշեցնենք, որ Ասլան Ուսոյանի հանդեպ մահափորձ էին կատարել այս տարվա սեպտեմբերի 16-ին: Օրենքով գողը ծանր հրազենային վնասվածք էր ստացել, սակայն նրան վիրահատել են ու կարողացել են փրկել: Գործակալությունը հայտնում է, որ Դեդ Հասանը այժմ գտնվում է իր տանը ` տասնյակ թիկնապահների պաշտպանության տակ:

«Աշխարհում գործարար-պատգամավոր հասկացություն չկա: Եթե դուք ընդունում եք, որ ես գործարար -պատգամավոր եմ, չի կարող էդպես լինել, որովհետև ես 11 տարի զբաղվում եմ քաղաքականությամբ, դեռ դրանից առաջ էլ եմ զբաղվել, տեղական ինքնակառավարման մարմիններում, եթե հիշում եք, խորհուրդներ կային, խորհուրդի անդամ էի, այնպես որ, ես գտնում եմ, որ անպայման անհրաժեշտ են մարդիկ, ովքեր այստեղ կարողանան պաշտպանել գործարարների շահերը, և աշխարհում ընդունված է, բոլոր տեղերում, կան համապատասխան պատգամավորներ, որոնք պաշտպանում են այն մարդկանց շահերը, ովքեր նաև գործարար են, այնպես որ, ես պաշտպանելու եմ, շարունակելու եմ աշխատել և պաշտպանել մանր և միջին բիզնեսի շահերը»,- այս ծավալուն, հուզաթաթավ ելույթը պատկանում է ԱԺ նորընտիր փոխնախագահ Սամվել Բալասանյանին, ով Հայաստանի Ազգային ժողովի գործարար-պատգամավորի դասական օրինակ է, նրանցից մեկը, որ մանդատը որպես կրիշա են օգտագործում: Բալասանյանին են պատկանում Գյումրու գարեջրի գործարանը, ռեստորաններ:

Ելույթից, սակայն, կարելի է հասկանալ, որ Սամվել Բալասանյանը, բացի գործարար-պատգամավորի դասական օրինակ լինելուց, նաև մտքի տիտանի կատարելատիպ է։ Բալասանյանն ասում է, թե գործարար-պատգամավոր չկա, ինքը գործարար-պատգամավոր չէ, այլ՝ ընդամենը մարդ, որ պաշտպանում է գործարարների շահերը, այսինքն` գործարան կամ ռեստորան ունենալը գործարարությամբ զբաղվել չի նշանակում, Բալասանյանն ընդամենը պաշտպանում է այլ գործարարների շահերը:

Բալասանյանի` այս աստիճան խառնվելու առիթը ԱԺ-ում վերջերս նախաձեռնված գործընթացն է։ Մի քանի օր առաջ խմբակցությունները հավաքվել և որոշել են վերջ դնել Սահմանադրության պահանջի խախտման դեպքերին։ Հայտնի է, որ ՀՀ Սահմանադրությամբ ԱԺ պատգամավորը պարտավոր է զբաղվել միայն օրենսդրական գործունեությամբ, իսկ դրան զուգահեռ թույլատրելի է միայն մանկավարժական և գիտական գործունեությունը։ Ձեռնարկատիրականի մասին ոչինչ չի ասվում: Սակայն ում հայտնի չէ, որ Հայաստանի պատգամավորների մեծամասնությունը հենց գործարարներ են, և հայտնի է նաև, որ եթե նրանք գործարարներ չլինեին, չէին լինի նաև Ազգային ժողովում։ Ինչպե՞ս էին խորհրդարանում հայտնվելու Սամվել Ալեքսանյանը, Գագիկ Ծառուկյանը, Ալեքսանդր Սարգսյանը, Լևոն Սարգսյանը, Աշոտ Աղաբաբյանը, Աշոտ Տոնոյանը, Աշոտ Արսենյանը…(այս շարքը կարելի է երկար շարունակել), եթե չլինեին գործարարներ:

Բայց, ինչպես երևում է, մեր պատգամավորներին հոգնեցրել է, որ անընդհատ նրանց երեսով են տալիս իրենց գործարար լինելը և նրանք որոշել են «սրբագրվել»: Սրբագրումը լինելու է վերջնական և շատ հարմար եղանակով։ ԱԺ կանոնակարգի փոփոխությամբ այլևս ձեռնարկատիրական գործունեությունը չի կարող համատեղվել օրենսդրականի հետ, և որպեսզի չհամատեղվի, պատգամավորներին հարկավոր է ընդամենը մի նրբություն ապահովել՝ հանձնել իրենց բիզնեսները հավատարմագրային կառավարման: Ընդ որում, հատուկ Էթիկայի հանձնաժողով է ստեղծվելու, որը վերահսկելու է այս գործընթացը` թույլ չտալով պատգամավորներին շեղվել կանոնակարգից:

«Այսինքն՝ պատգամավորը իրավունք չունի՞ որևէ բան ունենալու: Իրավունք չունի՞, ունի, չէ՞, ամեն մի քաղաքացի ՀՀ-ում ունի սեփականության իրավունք»,- այսօր արդարանում էր Սամվել Բալասանյանը: Էթիկայի հանձնաժողովի` բոլոր հարցերը կարգավորելուց հետո պատգամավորներին այլևս արդարանալու բան չի մնա։ Հավատարմագրային կառավարումը հենց այն էր, ինչ անհրաժեշտ էր մեր պատգամավորներին: Բայց դե, սա Հայաստան է, կառավարման կհանձնեն ու հանգիստ կբազմեն ազգընտիրի աթոռին, ախր դա շատ գայթակղիչ աթոռ է, միանգամից չեն կարող հրաժարվել։

Առկա փաստերը թույլ են տալիս պնդել, որ Թուրքիայի տարածքում բնակվող և ուծացման տարբեր մակարդակներում գտնվող հայերի ու նրանց սերունդների համար արմատներին վերադառնալու հարցում կարող են խթան դառնալ տարատեսակ հանգամանքներ: Այս առումով, վերջին տարիներին նկատվող հայ-թուրքական տարբեր շփումները, հայ զբոսաշրջիկների այցերը Արևմտյան Հայաստան, Թուրքիայում հայկական թեմատիկայով տպագրվող գրքերը և այլ հանգամանքներ նպաստում են իսլամացված հայերի իրական ինքնության կարևորման գործընթացին: Հետաքրքիր այս երեւույթը դիտարկենք վերջին ժամանակներս հայ հասարակական-քաղաքական օրակարգը մեծապես զբաղեցրած Վանի Աղթամար կղզու Սուրբ Խաչ եկեղեցում տեղի ունեցած պատարագի և դրան ուղեկցած ու հաջորդած որոշակի դեպքերի համատեքստում:

Այսօր արդեն ակնհայտ իրողություն է, որ Սուրբ Խաչ եկեղեցում պատարագի թույլտվությունը թուրքական քարոզչական մեքենան փորձեց օգտագործել իր նպատակների համար, սակայն մեծ մասամբ ձախողվեց: Թուրքական կազմակերպված շոուի բացասական դրսևորումների կողքին սկսվեց մեզ համար ուշագրավ մի գործընթաց. Սուրբ Խաչի պատարագը դարձավ Արևմտյան Հայաստանի տարբեր վայրերում բնակվող իսլամացված, ծպտյալ հայերի ու նրանց սերունդների շրջանում իրական ինքնության բացահայտման կարևոր խթան:

Այստեղ հարկ ենք համարում որոշակի պարզաբանում անել. հայտնի փաստ է, որ Հայոց ցեղասպանության տարիներին և դրանից հետո Թուրքիայում սկսվեց մշակութային եղեռն, որին զոհ գնացին ավելի քան երկու հազար հայկական եկեղեցիներ, վանքեր, սրբատեղիներ: Եկեղեցիների ու վանքերի փլուզումն անմիջականորեն ազդել է բռնի իսլամացված հայության ինքնության վրա, քանի որ հայոց լեզվի, հայոց մշակույթի փաստացի չգոյության պայմաններում, թեկուզ եւ չգործող, եկեղեցիները նրանց ինքնությունը վառ պահող կռվաններ կարող էին լինել և լուռ վկան հայկական նախկին ներկայության: Այսինքն` այդ պայմաններում եկեղեցին զուտ ճարտարապետական կառույցից վերածվում է հայկական ինքնության բաղադրիչի, իսկ որոշ դեպքերում` միակ բաղադրիչի:

Այս առումով, հարկ է նշել, որ իսլամացվա և ծպտյալ հայերը մինչև օրս էլ կազմակերպում են գաղտնի ուխտագնացություններ դեպի հայկական եկեղեցիների ավերակներ: Նմանատիպ օրինակներից է Սասունի Մարութա սարի վրա գտնվող Սուրբ Աստվածածին վանք ամեն տարի հուլիսին կազմակերպվող ուխտը, որը վերջին մեկ-երկու տարում դարձավ նաև թուրքական մամուլի ուշադրության առարկա և փաստորեն «բացահայտվեցե: Բացի սրանից, կան բազմաթիվ այլ օրինակներ, որոնց մասին մենք անձամբ ենք տեղեկացել Արևմտյան Հայաստանի տարբեր վայրերում բնակվող հայության սերունդների հետ շփումների արդյունքում: Օրինակ` տարվա որոշակի օրերին գաղտնի ուխտագնացություն է կատարվում Մշո Առաքելոց վանքի, Դերսիմի մի քանի եկեղեցիների ավերակներ: Այն, որ հայկական, թեկուզ և կիսաքանդ, եկեղեցիները կարեւոր նշանակություն ունեն իսլամացված եւ ծպտյալ հայերի սերունդների համար, կարող է փաստել մեկ այլ օրինակ, որի մասին տեղեկացել ենք 2008թ. Մուշում: Այսպես, Մուշ քաղաքի հայկական եկեղեցիներից մեկը 1980-ականներին պետության կողմից քանդվում է, և նույն տեղում կառուցվում է դպրոց: Շինարարության ժամանակ օգտագործվում են նաև եկեղեցու քարերը և, ինչպես մեզ փոխանցեց հայկական արմատներով մի մշեցի, Մուշում բնակվող ծպտյալ հայերը ներքին պայմանավորվածության են գալիս, և նրանցից ոչ մեկն իր երեխային չի ուղարկում այդ դպրոց:

Անդրադառնալով Աղթամարի Սուրբ Խաչի հանգամանքին` նշենք, որ այն մեծ աղմուկը, որը թուրքական իշխանությունները բարձրացրին եկեղեցու շուրջ, իսլամացված հայերի համար ունեցավ բոլորովին այլ էֆեկտ. փաստորեն թուրքական պետությունն իր միջոցներով վերականգնեց հայկական եկեղեցին, արվեց պաշտոնական բացում, թույլ տրվեց տարին մեկ անգամ անցկացնել պատարագ, կոչ արվեց զբոսաշրջիկներին այցելել Աղթամար և այլն: Այսինքն` Սուրբ Խաչ եկեղեցու նկատմամբ, կարելի է ասել, ձեւավորվեց պետական վերաբերմունք, և սա հատկապես առանձնահատուկ է նրանով, որ Թուրքիայի արևելյան շրջաններում Սուրբ Խաչը միակն է, որի հայկական պատկանելությունը թուրքական պետությունը, թեկուզ անուղղակի, ճանաչում է: Վերոնշյալ հանգամանքը փոքր-ինչ վստահություն է ներշնչում իսլամացված հայերի սերունդներին, որոնք արդեն կարող են ոչ թե գաղտնի այցելել հայկական խոնարհված սրբավայրեր, այլ բացահայտ գնալ ուխտի թեկուզ և եկեղեցու կարգավիճակ չունեցող ու թանգարան համարվող Սուրբ Խաչ եկեղեցի:

Այս երևույթը ցայտուն կերպով ի հայտ եկավ արդեն պատարագի օրը, ինչի մասին սկսեցին տեղեկություններ տարածվել: Հուրախություն մեզ, այդ ամենը չի վրիպել պատարագի ժամանակ Վանում գտնվող հայաստանցի լրագրողների ուշադրությունից, և նրանք փոխանցում են բավական հետաքրքիր մանրամասներ: Օրինակ` news.am լրատվական կայքէջի թղթակից Անդրանիկ Իսպիրյանն իր հոդվածում նշում է. «Վանից, Մուշից, Սասունից, Դերսիմից, Համշենից և Թուրքիայի այլ վայրերից Աղթամար եկած ծպտյալ հայերի ուրախությունը և արտասուքը խոսում էր այդ մարդկանց համբերատարության և համարձակության մասին: Մուշից 20 միկրոավտոբուսներով և մարդատար մեքենաներով պատարագին մասնակցելու եկածները մոմ էին վառում, համբուրում չտեղադրված խաչը և արտասվում: Իրենց շուրջը հայեր տեսնելով` շատերը փորձում էին պատմել, արտահայտել իրենց տարիների թաքցրածըե: Ուշագրավ տեղեկություններ է հաղորդում նաև «Առավոտե թերթի լրագրող Գոհար Հակոբյանը. իսլամացված հայի թոռ` 38-ամյա Սինան Դեմիրբաշը հայ լրագրողին պատմել է, որ հինգ տարի առաջ մահացած իր Ջաֆեր պապը մահից առաջ ընտանիքին հայտնել է, որ իրենք իրականում հայ են և անգամ ցույց է տվել իր տոհմական լուսանկարները, որոնք տասնամյակներով խնամքով թաքցրել է: Ըստ Սինանի, միայն Վանում իսլամացված հայերի և նրանց սերունդների թիվը հասնում է հազարի:

Պատարագից հետո կղզում գտնվող իսլամացված հայերից ոմանք փորձել են գտնել իրենց հարազատներին Հայաստանում, հայտնել են իրենց նախկին հայկական ազգանունները, ծնողների, պապերի, տատերի հայկական անունները և խնդրել հայաստանցիներին օգնել:

Այդ նույն օրերին թուրքական մամուլում լայն տարածում գտավ նաև իսլամացված հայերի կրոնադարձման (քրիստոնեություն վերընդունելու) թեման, և փորձ արվեց դա ևս կապել Սուրբ Խաչի պատարագի հետ: Քրիստոնեություն վերընդունելու խնդիրը ներկայացվեց Ստամբուլի Հայոց պատրիարքության ընդհանուր փոխանորդ Արամ արքեպիսկոպոս Աթեշյանի զարմիկների օրինակով. այսպես, Դիարբեքիրում ապրող Արամ Սրբազանի քույրն ու փեսան 1950-ական թվականներին ստիպված կրոնափոխ են եղել և ընդունել իսլամ: Մի քանի անգամ մամուլում խոսվել էր, որ հայ բարձրաստիճան հոգեւորականն ունի մուսուլման ազգականներ, ինչը չէր ժխտել նաև ինքը` Արամ Սրբազանը: Եվ ահա վերջերս տեղեկություն տարածվեց, որ 2010թ. մայիս ամսին Արամ արքեպիսկոպոսի Դիարբեքիրում բնակվող երկու զարմիկները` 33-ամյա Մեսուրե Քափլանը և 28-ամյա Ջիհան Բեսքինսիզը, կրոնադարձ են եղել` վերադառնալով քրիստոնեության: Նրանք իրենց անձնագրերում փոխել են նաև ազգային պատկանելությունը` գրվելով հայ և ընդունել են հայկական անձնանուններ. Մեսուրեն դարձել է Սիրուն, իսկ Ջիհանը` Պարետ: Կրոնադարձվելուց հետո նրանք պատմել են, որ տասնամյակներով իրենց ընտանիքը վարել է ծպտյալ հայի կենսակերպ. տանը և հայկական միջավայրում եղել են հայեր, իսկ դրսում, աշխատանքի վայրում իրենց պահել են որպես մուսուլման, և անգամ իրենց մերձավոր շրջապատը չի իմացել, որ իրենք ոչ թե քուրդ են, այլ` հայ:

Դիարբեքիրի ծպտյալ հայերի շրջանում բավական տարածված են նաև ներքին ամուսնությունները. օրինակ, Մեսուրե-Սիրունի ամուսինը` Քուդբեթթին Քափլանը, ծպտյալ հայ է և նույնպես դիմել է կրոնադարձության` ընդունելով քրիստոնեություն: Հայկականության վերադարձածները նաև նշել են, որ Դիարբեքիրի Սուրբ Կիրակոս հայկական եկեղեցու վերակառուցումից հետո պատրաստվում են մկրտվել հենց այնտեղ: Պարետը և Սիրունը փոխանցել են նաև, որ Դիարբեքիրում բազմաթիվ ծպտյալ հայեր կան, որոնք չեն համարձակվում բացահայտել իրենց իրական ինքնությունը և վերադառնալ հայկականության, սակայն անգամ նրանց մոտ վերջերս սկսվել է արմատների կարևորման գործընթաց, որը հետզհետե վերածվում է զարթոնքի:

Ծպտյալ հայերի շրջանում սկսված կրոնադարձության և արմատների որոնումների գործընթացին է անդրադարձել նաև Պոլսո Հայոց պատրիարքական ընդհանուր փոխանորդ Արամ Աթեշյանը` նշելով. «Անատոլիայում բազմաթիվ հայեր չեն համարձակվում ասել, որ հայ են: Ինչքան մեր երկիրը ժողովրդավար դառնա, այնքան շատ մարդիկ կվերադառնան իրենց կրոնին: Նույնիսկ այսօր Թուրքիայի չորս կողմերից` Թունջելիից, Տրապիզոնից, Կաստամոնուից երիտասարդներն իրենց ընտանիքների արմատները գտնելու համար դիմում են մեզե:

Ավելորդ չէ նշել, որ Աղթամարի Սուրբ Խաչ եկեղեցում տեղի ունեցած պատարագը և բռնի իսլամացված հայերի կրոնադարձության մասին տեղեկությունները ևս մեկ առիթ դարձան, որպեսզի Թուրքիայում ազգայնամոլական մամուլը և գործիչները բացասական երանգներով անդրադառնան իսլամացված հայերի թեմային` կրկնելով իրենց նախկին անտրամաբանական թեզերը: Խնդրին կրկին անդրադարձավ պատմակեղծարար Յուսուֆ Հալաչօղլուն` նշելով, որ Թուրքիայում ամենաքիչը հինգ հարյուր հազար ծպտյալ հայեր կան:

Ամփոփելով` նշենք, որ վերոհիշյալ գործընթացները ևս մեկ անգամ փաստում են, որ Թուրքիայում էթնիկ ինքնության հիմնախնդիրները ծավալվում և նորանոր դրսևորումներ են ունենում:

Ռուբեն Մելքոնյան

Էսօր կխոսեմ ոտքերի ֆետիշի մասին, դա հատուկ ֆետիշ ա, ու շատ հետաքրքիր: Ասենք, բոլոր ֆետիշներն էլ հետաքրքիր են, երբ մենք չենք հասկանում, թե ի՞նչ հաճույք են ստանում դրանից էդ մարդիկ: Էս մեկը ինձ ձգեց, որովհետև ոտքի ֆետիշ սիրողները մյուս ԿՏՍՄ-ով հետաքրքրվող տղամարդկանցից շատ են տարբերվում: Ոտքի ֆետիշ ունեցողները հաճելի ու լավ մարդկային որակներով օժտված տղամարդիկ են:

Որոշեցի խոսել էս թեմայով, որովհետև մի քանի շաբաթ ա, լավ եմ զգում ոտքի ֆետիշ ունեցող մարդկանց շնորհիվ, ավելի ճիշտ, նրանք էին, որ ազատեցին ինձ դեպրեսիայից: Վեց շաբաթ առաջ շատ ահավոր մի կլիենտ ունեցանք, մի տղամարդ պահանջեց, որ երկու տիրուհիներով իրան ստորացնենք: Ահավոր սեսիա էր նրանով, որ էդ մարդն ինքը անհասկանալի էր խոսում հենց սկզբից, ու սեսիայի ընթացքում էլ անընդհատ հեգնանքով ասում էր, որ լավ չենք անում իրա «չպահանջածը»: Ու պահանջում էր բավականին ծայրահեղ բաներ՝ կապված բռնաբարության հետ, հետը մի մեծ «դիլդո» էր բերել՝ ֆալոիմիտատոր, մեզ համար պրոբլեմ չէր նրան դրանով գոհացնելը, պրոբլեմն էն էր, որ նա չհավանեց սեսիան, ոնց որ խաղար մեզ հետ, ձեռ առներ:

Էդ սեսիայից հետո ես երեք շաբաթ խորը դեպրեսիայի մեջ էի: Ո՞նց կարա կլիենտդ քեզ վրա ծիծաղի, ինձ թվում էր, ես լավ տիրուհի չեմ, որ իմ միակ առավելությունն էն ա, որ լավիկն եմ, և որ էդ էլ բավարար չի կլիենտի համար, որ վատ չվերաբերվի, որ միայն էրոտիզմի հետ ա կապված գործս: Երբ վատ սեսիա ես ունենում, դրանից վատ բան չկա: Բոլոր տգեղ, այլանդակ անհարմարությունները զգում ես, դու անհարմար ես զգում քեզ, գիժ ես զգում ինքդ էդ սենյակում տղամարդու հետ, նրա մերկ հետույքի ներկայությամբ…

Առանց սեքս անելու, ասես սեքս ես անում, էնքան մութ գործ ա էս տիրուհու գործը: Ու նույն զգացումն ա, ոնց որ վատ սեքս ես արել, քեզ համար զզվելի, որ մաշկդ ուզում ես հանես ու թափես աղբաման, մոռանաս ինչ ա կատարվել…

Բոլոր աղջիկները համաձայն են, որ էս գործը 40%-ով ա վատ, հաճախ լավ ա ավելի: Բալորս գիտենք, որ երբ դու լավ ես զգում կլիենտի հետ, սեսիայի ընթացքում, դու դրանից փոխվում ես, փոխվում ա քո կյանքը, իսկ վատ կլիենտով սեսիայից հետո դու վատանում ես, դեպրեսիա ա սկսվում մոտդ, կասկածում ես, որ դու լավ տիրուհի չես: Դրա համար շատ կարևոր ա, երբ դու ինքդ ես փորձում նենց անես, որ լավ անես գործդ: Դրա համար գրում եմ էս օրագիրը, որ հասկանամ, թե ինձ հետ ի՞նչ ա կատարվում, որ հետևեմ զգացմունքներիս: Շատ կարդում եմ, ուսումնասիրում: Ամերիկայից գրքեր եմ խնդրել, բերել են էս գործի մասին: Անգլերեն էդքան էլ լավ չգիտեմ, բայց բավարար ա, որ հասկանամ:

Ինչպես ասեցի, էդ սեսիայից հետո դեպրեսիայի մեջ ընկա երեք շաբաթ: Մինչև էսօր էլ տհաճ զգացողություն եմ ապրում էդ անտեր սեսիան հիշելով: Դրանից մի երկու շաբաթ անց Տանջատուն եկավ մի շատ, շատ լավ կլիենտ, որն ինձ լրիվ փոխեց: Նա ոտքերի ֆետիշիստ էր:

Առաջին անգամ էդ տիպի կլիենտ պիտի ունենայի, չգիտեի՝ ի՞նչ ա լինելու: Ռիման ասեց, որ շատ կանացի հագնվեմ, որ ուժեղ վիզուալ ազդեցություն ունենամ, բայց կպնելու ա նա միայն ոտքերիս: Մեկը աղջիկներից ինձ տվեց իրա կոշիկները՝ սպիտակ, մատները բաց, սիրուն, փոքրիկ կոշիկներ էին: Մատներիս եղունգներին մուգ կարմիր քսեցի՝ գինու գույն: Ու մտա սենյակ: Ցածրահասակ, բարի մի մարդուկ էր ժպտալով սպասում ինձ: Աչքերից երևում էր, որ լավ մայր ա ունեցել, լավ մանկություն՝ ուրախ ու հանգիստ, ու դա իրա մայրն ա իրան ապահովել:

Ասեց, որ լիբանանցի ա, հարցրեց՝

— Անգլերեն խոսո՞ւմ ես, կամ ֆրանսերեն:

— Մի քիչ անգլերեն:

— Օքեյ, դե բացատրեմ ի՞նչ եմ ուզում, տիրուհի:

— Սիրով, նստի ու բացատրի:

— Ես ամուսնացած մարդ եմ, բայց մեջս ինչ-որ հնազանդության, ենթարկվելու պահանջ կա, ես բնատուր հեզ եմ, բայց դա չեմ կարողանում իմ առօրյա կյանքում արտահայտեմ: Դու ինչ ուզում ես արա ինձ հետ, ես ամեն ինչ կընդունեմ, ինչ անես, բայց իմացիր, որ ամենաշատը ոտքի ֆետիշ եմ սիրում, ուզում եմ ոտքերդ համբուրեմ:

Տենց են իրանք, ենթարկվող-պաշտող են, նրանց ստորացնել պետք չի, պետք ա լինել ուրախ. Լավ տրամադրություն ունենալ, մի քիչ թիթիզանալ՝ նա քեզ ծառայում ա շուրթերով, մատներով (ոտքերը համբուրել, շոյել, ոչ մի ուրիշ բան): Շատ ուրախ էր ինքն էլ ու հանդարտ:

Ոտքերի ֆետիսշիստները շատ հանգիստ մարդիկ են: Նրանք մարմնովդ ընդհանրապես չեն հետաքրքրվում: Նույնիսկ ամաչում են մերկանան ու չեն նեղացնում: Հարցնում են՝ «Կարո՞ղ եմ լրիվ չմերկանալ», կամ մերկանալուց ձեռքը պահում են ամոթի տեղը, որ չտեսնես: Կարճ ասած, համեստ են ու կատաղած չեն, նրանք կենտրոնացած են միայն ոտքերի վրա, նրանք էստեղ են, որ քեզ զվարճացնեն:

Ոտքի ֆետիշիստների երկու տեսակ կա: Կան՝ որ մանկուց հիշողություններ ունեն, թե՞ ընտանիքում որևէ կնոջ ոտքեր են շատ սիրուն եղել, նրանք էլ նայել ու խաղացել են երեխա ժամանակ: Կամ էլ ժամանակի ընթացքում, սովորաբար 25-ին մոտ, սկսում են ԿՏՍՄ սիրել ու հասկանում են, որքան են ոտքեր սիրում:

Վերջին տեսակն ա ինձ հետաքրքրում, որովհետև տեսնում եմ տղամարդու բիոլոգիկ հորմոնային կառուցվածքը: Ո՞նց կարա հասուն տղամարդը ոտքեր սիրի էնքան, որ դրա համար վճարի:

Աղջիկներով քննարկում ենք, որ տղամարդիկ ուժեղ պահանջ ունեն մեջները, որ պատրաստ են փող տալ սենց փոքր բաների համար՝ ոտքի ֆետիշ… Աներևակայելի ա տղամարդու էս ցանկությունը՝ այլաշխարհային:

Էս վերջին տեսակից մեկին, որը հասունանալով ա հասկանում, որ ինքը ոտքի ֆետիշիստ ա, հանդիպեցի անցած շաբաթ: Նա շատ գեղեցիկ տղամարդ ա, ամուսնացած, 10 անգամ զանգում ա, երբ իրա էդ ցանկությունն արթնանում ա, ու երբ ասում եմ՝ ո՚՞ւմ ես ուզում, ասում ա. «Ո՞նցն են ոտքերդ, լա՞վ ոտքեր ունես, սիրո՞ւն են, կարա՞ս նկարագրես, ի՞նչ կոշիկ ա հագդ, որակյա՞լ ա»: Ուզում ա ամեն ինչ իմանա ոտքերի մասին, բարեմասնություների՝ փամփլիկ են, թե՞ ոսկրոտ: Շատ լավ մարդ ա, բայց էդ իրա ոտքի ֆետիշի հակումները…

Իրար գտել ենք ԿՏՍՄ ինտերնետ ֆորումից: Շատ եմ իրան հավանում: Կրթված ու խելացի մարդ ա: Չգիտեմ ի՞նչ գործ ա անում, բայց կասկածում եմ, որ կամ չինովնիկ ա, կամ քաղաքականությամբ ա զբաղվում: Կարող ա հրեա ա, որովհետև Իսրայելից շատ ա խոսում ընթացքում, ինչորայա: Միշտ ինձ ասում ա. «Լիլիթ, երբ գալիս եմ տանջատուն, ու տգեղ ոտքեր եմ տեսնում, վատանում եմ, խնդրում եմ, որ փակ կոշիկ հագնեն»: Մարդը տգեղ ոտներ չի հանդուժում: Այ մարդ, դու որտեղի՞ց հայտնվեցիր: Էս շաբաթ Ռիման ասում էր՝ դու չկայիր, էդ մարդը զանգեց հարցրեց, թե ուրիշ տիրուհիներ կա՞ն ինձնից բացի, եթե կան, անցնի տանջատուն, յանի տեսնի ում ոտքերն են դուրը գալիս, ո՞ւմ ա ուզում սեսիայի համար:

Ընդհանրապես, կասեի հիվանդ ա էս մարդը, բայց հետո, մտածում ես, թե խոսքը մենակ ոտքերի մասին ա, մտածում ես, թե ի՞նչ կա դրա մեջ, ինձնից հիմար բաներ չի պահանջում, մարդասպան չի, չի ասում ստորացնեմ քեզ, կամ մի ուրիշ բան: Էդ էլ ընդունեցի, ու հաճելի եմ գտնում էն անկեղծությունը, որը մի տեսակ ազատություն եմ համարում: Իրան սիրում եմ, որովհետև լավ մարդկային որակներ ունի: Էսքան ժամանակ ինձ մի թթու խոսք ասած չկա: Երբ մի բան դուրը չի գալիս, շատ դիպլոմատիկ կերպով ու զգույշ ա ասում, որ չնեղանամ, չվիրավորվեմ: Իմ ամենաառաջին կիլենտին ա շատ նման:

Էս մարդուց հետո հասկացա, որ ես մարդ եմ ու տիրուհի, կարող եմ երկուսն էլ օգտագործել գործիս մեջ: Սիրում են ոչ միայն տիրապետությունը,այլ նաև իմ նուրբ, թույլ կանացի կողմերը, իմ ոտքերը, իմ հումորը, եթե ուրախ եմ՝ շոյում են, եթե վատ եմ զգում՝ ոտքի մասաժ են առաջարկում:

Ու էդպես, իմ դեպրեսիան անցավ ու ես էլ չեմ մտածում, որ վատ տիրուհի եմ:

Մեր գործի մեջ սեքս չկա որպես այսպիսին: Ուղղակի եթե սեքս անես, կամ ուրիշ տեսակ հաճույք պատճառես, դու էլ չես լինի Տիրուհի: Դու կդառնաս սովորական սեքս-աշխատող: Ես ինքս ինձ համարում եմ Տիրուհի, ֆետիշ տվող ու ինքս էլ երևի ֆետիշիստ կին եմ:

Էդ գրքում, որ բերեցին ինձ Ամերիկայից, տարբեր տեսակներ են նկարագրվում Ֆետիշ տիրուհու համար, վեցից ավելի տեսակներ կան: Կա «թագուհի», «կառավարիչ», «աստվածուհի», «մայր» և այլն:

Ոտքի ֆետիշեիստները շատ են սիրում «աստվածուհի» տեսակը: Նա շատ պահանջում ա իրա ստրուկից, բայց հետո լավ նվերներ ա անում: Պահանջում ա, որ կլիենտն անցնի մարմնական տանջանքների միջոցով, որ հետո, եթե ուզենա, ու «աստվածուհին» թույլ տա՝ ոտքերը համբուրել: Աստվածուհին սառն ա, ինքը սիրում ա հագնվել հռոմեական ժամանակաշրջանի կամ հունական հագուստ, նա վստահ ա իր սեքսուալության ու ձգողականության մեջ, կարա ստրուկի մազերը շոյի, բայց ոչ ավելին, ստրուկն ա ավելի շատ տալիս: Իսկ տալիս ա ստրուկը խոսքերով, համբույրներով, նվերներով, նույնիսկ եթե ուզես ավելի ստորացնես, պահանջում ես, որ ստրուկը քո ոտքերը լվա ու հետո պեդիկյուր անի:

Եթե էդ տղամարդուն տաս ավելին, նա քեզ էլ չի տեսնի որպես իսկական տիրուհի, ու հնարավոր ա, որ մի անգամից հետո էլ քեզ մոտ չգա…

Լուսինե Վայաչյան

Մեր թերթում տպագրված «Ֆիլիպինցին քթից բռնած ման է տալիս բոլորին» հոդվածին արձագանքել են ընթերցողները։ Քանի որ այն ավելի ամբողջական է ներկայացնում հոդվածի հերոսին, ստորև ներկայացնում ենք նաև այդ պատմությունը.

4 ամիս առաջ Թումանյան փողոցում ուշադրությունս գրավեց « Police, police» բղավող տարօրինակ գլխարկով արտասահմանցին: Վերջինս նկատելով իմ հայացքը, վազելով մոտեցավ ու պատմեց, որ իրեն անպատվել են նույն փողոցում գտնվող «Գուրման» սուպերմարկետում: Արտասահմանցին ասաց, որ ինքը ֆիլիպինցի է, և ընդամենը ցանկանում էր բրինձ գնել վերոնշյալ խանութից, սակայն այնտեղ նրան խնդրել էին նախ` մոտը եղած գումարը ցույց տալ, և դրանից հետո միայն ինչ-որ բան պահանջել: Խանութի աշխատողի նման քայլը խիստ վիրավորել էր նրան, ուստի ինձ խնդրեց աշխատակցին բացատրել, որ նման վերաբերմունքն անթույլատրելի է:

Ինձ նույնպես դուր չեկավ, որ Երևանի կենտրոնում գտնվող բավականին հայտնի սուպերմարկետում նման կերպ են սպասարկում արտասահմանցի հաճախորդներին: Վրդովված ու անդադար բղավող ֆիլիպինցու ուղեկցությամբ, ես գնացի «Գուրման» սուպերմարկետ ու խնդրեցի բրինձ վաճառող կնոջը բացատրություններ տալ:

«Աղջիկ ջան, օրական հազար նման բոմժեր են մտնում, բա չհարցնե՞մ, փող ունի, թե` չէ: Համ էլ սա գիժա: Գործ չունես դրա հետ»,- պատասխանեց վաճառողուհին:

Նման պատասխանից խիստ բարկացա, սակայն ֆիլիպինցուն փորձեցի բացատրել, որ կինը իրեն չի ցանկացել վիրավորել: Պարզապես չէի ցանկանում, որ արտասահմանցու մոտ վատ կարծիք ձևավորվեր Երևանի ու հայերի մասին:

Դեռ բղավող ֆիլիպինցուն մի կերպ դուրս բերեցի խանութից ու ասացի, որ բրինձ կարող է ուրիշ խանութից գնել: Նա էլ խնդրեց, որ ուղեկցեմ իրեն: Ճանապարհին պատմեց, թե շատ կարևոր գործ ունի Հայաստանում:

«Ես հայերին շատ եմ սիրում, բոլոր հայերը շատ հյուրասեր են, բացի այդ վաճառողուհուց»,- կրկին ամբողջ փողոցով մեկ բղավեց ֆիլիպինցին:

Ես նրան տարա մոտակա խանութ ու հաջողություն մաղթելով թողեցի այնտեղ: Այդ խանութի աշխատակիցներն ինձ հաջորդ օրը պատմեցին, որ ֆիլիպինցին ինչ-որ մանրունքից դարձյալ սարսափելի աղմուկ է բարձրացրել ու շարունակ պահանջել, որ ոստիկանություն կանչեն, քանի որ իրեն վիրավորել ու կողոպտել են:

Էլեոնորա Ասատրյան

2011-ի բյուջեն արդեն բազմաթիվ որակումներ է ստացել. սոցիալական, տնտեսական, հետճգնաժամային բյուջե: Իսկ նախկին պատգամավոր, տնտեսական գիտությունների դոկտոր Թաթուլ Մանասերյանն էլ այսօր այն անվանեց հակասական բյուջե: Նա անդրադարձավ տնտեսության մի քանի ճյուղերի, որոնցում 2011-ին կգրանցվի աճ, հատկապես գյուղատնտեսությանը։ Երկրի տնտեսության վրա, ինչպես նշեց Թաթուլ Մանասերյանը, լուրջ ազդեցություն է գործել գյուղատնտեսության անկումը: Այս ոլորտում, տնտեսագետի կարծիքով, անց է կացվում ոչ արդյունավետ քաղաքականություն:

«Լավ գյուղատնտեսություն ունենալը մեծ շռայլություն է ցանկացած երկրի համար,իսկ այդ շռայլությունը կարող ենք մեզ թույլ տալ միայն այն ժամանակ,երբ հասկանանք, թե ինչը կարող ենք լավ արտադրել մյուս երկրների համեմատ. մինչ այդ, մենք մնում ենք հիմնականում որպես ներմուծող երկիր, մեր սպառած ապրանքի մեջ տեղականը շատ քիչ է, ուստի ունենք խոցելի տնեսություն»: Թաթուլ Մանասերյանն համոզված է, որ ՀՀ տնտեսությունն ունի հսկայական ներուժ, որն այս պահին չի օգտագործվում: Նրա խոսքերով` Հայաստանի հնարավորությունները գտնվում են ստվերում. «Եթե երկրի տնտեսությունը հազիվ է զարգանում, ապա ստվերային տնտեսությունն աճում է արագ տեմպով, իսկ Սփյուռքի մասնագիտական և նյութական ներուժը նպատակաուղղված չի օգտագործվում »։

Հայաստանում ագրոարդյունաբերական համակարգը և պարենային անվտանգությունը խոցելի է, գյուղատնտեսության ոլորտում քաղաքականությունն ուղղակի բացակայում է, մենք մեծապես կախում ունենք համաշխարհային շուկայից և գներից, բայց Հայաստանը սեփական բազայի վրա էլ կարող է ձևավորել տնտեսական քաղաքականությունը, ինչը կկրճատեր այդ կախվածությունը»,-ավելացրեց Մանասերյանը:

Տնտեսագետն ընդգծեց, որ չի հավատում մի շարք ոլորտներում բարձր տոկոսների հասնող տնտեսական աճին, պատճառաբանելով`«եթե 2011-ի տարեկան դեֆիցիտը կազմում է 148,6 միլիարդ դրամ, ապա անհավանական աճին այդքան էլ չեմ հավատում»։ Նրա խոսքերով` կա որոշակի դրական առաջընթաց, սակայն այն հիմնականում պայմանավորված է մոլիբդենի և պղնձի միջազգային գների աճով: Նա նշեց նաև բանկային հատվածում առկա բարձր տոկոսադրույքները, ինչը փոքր և միջին ձեռնարկատիրությանը խանգարում է զարգանալ: Տնտեսագետը պետությանն առաջարկում է թելադրել խաղի կանոնները և տոկոսադրույքները սահմանել 5-6%-ից ոչ ավելի:

Շուշան Գալստյան