Երբ կիրթ է հասարակությունը, ծաղկում է երկիրը: Հայաստանը և մտավորականությունը պիտի հոմանիշներ դառնան, ասում է .- «Ուսուցիչների Ստեղծագործական Վարպետանոցներ» կրթահամալիրի տնօրեն Իրինա Քրիշչյանը։

— Մտավորականի Ձեր բնորոշումը:

— Երկար տարիներ սխալ պատկերացում ենք ունեցել, կարծելով թե մտավորականները դիպլոմավոր մասնագետներն են: Սակայն մտավորական լինել չի նշանակում լավ կրթություն ունենալ, այլ` լինել կիրթ մարդ` բարձր ինտելեկտով, գրագետ, բայց նախ և առաջ ` մարդկային բոլոր առաքինություններով օժտված: Եվ մենք այդպիսի մտավորականներ շատ ունենք:

— Իսկ մտավորականությու՞ն:

— Վերջերս մի տխուր արարողության էի ներկա և շփվեցի մի մեծ խումբ մտավորականների հետ: Թեև հանդիպումը տխուր միջավայրում էր, ես մեծ հաճույք ստացա նրանց հետ հաղորդակցվելուց: Տեսա մտավորականների միասնություն։ Ստալինյան ժամանակներից սկսած փորձել են ոչնչացնել այն, բայց համոզված կարող եմ ասել, որ այսօր ունենք մտավորականություն, որովհետև մարդկությունը ունի հոգևոր արժեքներ, որոնք հնարավոր չէ ոչնչացնել: Ցավով պիտի ասեմ, որ այսօրվա մտավորականին մի տեսակ կորսված եմ տեսնում: Թեև շատերը և աշխատանք ունեն, և բավարար վարձատրվում են, սակայն իրենց հոգևոր արժեքների, գաղափարների ռեալիզացման խնդիր ունեն: Ինքս էլ, դպրոց եմ բացել, բայց Տեր իմ Աստված, որքան դժվար է առաջ տանել այն կրթահամակարգը, որը պիտի վաղվա մտավորականին ձևավորի: Մենք բոլորս մի տեսակ մասնատված ենք: Թեև պատրաստ ենք ուժներիս ներածին չափով ծառայել մեր երկրին:

— Իսկ ին՞չը կարող է միավորել մտավորականությանը:

— Երևի պետության ուշադրությունը: Եթե մեր ազգային պետական խորհրդին կից ներգրավված լինեին ավելի մեծ թվով մտավորականներ, հասարակական շատ-շատ հարցեր իրենց լուծումը կգտներ: Մենք էլ կիմանայինք,թե ին՞չ ասել, ինչ±ով օգնել, իսկ դրան մենք միշտ պատրաստ ենք:

-Ի՞նչն է տարանջատում մտավորականներին:

— Կենցաղային, սոցիալական պրոբլեմները: Բերեմ իմ օրինակը` ես սերվում եմ մանկավարժների գերդաստանից,1971թվից դասավանդում եմ, 14 տարի է ղեկավարում եմ «ՈւՍՎ» կրթահամալիրը և 14 տարի է փորձում եմ հովանավոր գտնել: Ամեն մեկս մեր խնդիրների մեջ թաղված ենք: Այնուհանդերձ մենք ունենք հրաշալի դպրոց, ունենք ուսուցչական վարպետանոցներ։ Ոմանք դա բիզնես են համարում, բայց դա այդպես չէ, դա առաքելություն է։

— Ինչո՞վ է Ձեր դպրոցը տարբերվում մյուս դպրոցներից:

— Նախ մեր դպրոցն ունի մեկ ուրիշ , ոչ պաշտոնական անվանում` «Ուրախության դպրոց»: Այս տերմինը մեծ մանկավարժ Սուխոմլինսկին է առաջադրել, որը հիմնված է ուսուցչի և աշակերտի համագործակցության սկզբունքի վրա: Սա հրաշալի մանկավարժական առաջարկ է: Այն ապահովում է հոգեկան ներդաշնակությունը, որից աշակերտները հաճույք են ստանում: Մեր գերխնդիրն է, որ երեխան ժպիտը դեմքին գա դպրոց և այն պահպանվի ամբողջ օրվա ընթացքում:

— Ի՞նչ յուրահատուկ մեթոդներ եք կիրառում վաղը մտավորական դաստիրակելու համար:

— Սկսած առաջին քայլերից երեխային մատուցում ենք ոչ միայն մեր ազգային մշակույթը, այլ նաև ծանոթացնում ենք համաշխարհային մտքին: Հեքիաթները հրաշալի հիմք են ծառայում հետագա կրթության համար: Ընդհանրապես հեքիաթը մեծ ձեռքբերում է մարդկության համար, որովհետև բարի հոգի է դաստիարակում և զարգացնում ինտելեկտը: Այնուհետև 5-րդ դասարանից դասավանդվում է համաշխարհային կուլտուրա, գրականություն, պատմություն: Այն կզարգացնի աշակերտի ինտելեկտը, մտահորիզոնը, որովհետև չի կարող ձևավորվել մտավորական մարդ, որն անտեղյակ է համաշխարհային կուլտուրայից: Ունենք մանկական թատրոն, որտեղ մի քանի տարի առաջ նույնիսկ Սարոյանի « Իմ սիրտը լեռներում է» պիեսն ենք բեմադրե,լ որտեղ կուշտ երեխաները խաղում են սոված մանուկների դերեր: Երեխաները այնքան էին հուզվել, որ ներկայացման վերջում Ջոնիի դերակատարը իրեն վատ էր զգում և ասում, — <<Բայց մենք բոլոր մարդկանց երջանկության խնդիրը չկարողացանք լուծել»: -Սոցիալական ո՞ր խավի երեխաներն են սովորում Ձեր դպրոցում: - Մեր դպրոցում սովորում են ոչ թե հարուստների, այլ հիմնականում ինտիլիգենտ, մտավորական խավի երեխաներ: Դրանք նորմալ վարձատրվող մարդիկ են, և գիտակցելով կրթության անհրաժեշտությունը, իրենց զավակներին բերում են մեր դպրոց: Եղել են երեխաներ, որոնց ծնողների համար կարևոր արժեքը եղել է փողը: Սովորելու ընթացքում տեսնելով, որ այդօրինակ երեխաները շատ անկառավարելի են և ընտանիքից բերած արժեքները մեզ չեն բավարարել, ստիպված ենք եղել հրաժեշտ տալ: Մեր սաները հագնվում են պարզ, որակյալ ֆիլմեր և ներկայացումներ են դիտում, որը նաև ընտանիքի ճիշտ դիրքորոշումն է: - Ի՞նչ վերաբերմունք ունեք օտարալեզու դպրոցներ բացելու ծրագրին: - Այդ մտավախությունը, որ կա, անհիմն է: Օտարալեզու կրթությունը չի կարող վտանգել Հայոց Լեզուն։ Ի վերջո օտարալեզու դպրոցները կապահովեն այն, որ արտերկրում մենք ի վերջո կներկայանաք լեզվի բարձր մակարդակով հաղորդակցվելու հնարավորությամբ։ Պարզապես անհրաժեշտ է պահպանել հավասար իմացության մակարդակները: Մեր գերխնդիրը թող լինի երեխաների կրթվածությունը: - Ի՞նչ առաքելություն, ի՞նչ պարտավորություն ունի այսօրվա մտավորականը: - Նախ և առաջ չհուսահատվել: Չսպասել, որ որևե մեկը քեզ օգնի, այլ անել այն, ինչը ուղղակի պարտավոր ես անել: Ժամանակին ես երազում էի մանկական սրճարան ունենալ, որը կլիներ ավելի եկամտաբեր։ Բայց հասկանում էի, որ պետք է ինձ համար ամենակարևոր առաքելությունը իրականացնեմ, եթե ես մտավորական եմ, պիտի մտավորականներ աճեցնեմ: Հեշտ է նստել ու քննադատել բոլորին, բայց չէ որ լավ բաներն էլ քիչ չեն մեր շուրջը: Պետք է տեսնել այդ բարի սերմերը: Ես լավատես եմ: - Ո՞ր երևույթն է, որը հակադաստիարակչական բնույթ է կրում: - Հայերեն լեզուն մեր հեռուստատեսությունում, ռաբիզ երաժշտությունը, որն ամեն րոպե ականջ է ծակում: Զայրանում եմ, երբ ասում են, թե մենք առաջին առևտրական ազգն ենք: Ի սեր Աստծո, մենք առաջին կրթված ազգն ենք, մենք Գլաձոր ունեինք, երբ ուրիշները չունեին, մենք Գեղարդում կոնսերվատորիայի տիպի երաժշտանոց ունեինք: Մեր արժեհամակարգը շատ ցածր վիճակում է: Մի շրջան կար, երբ կրթությունը հետին պլանում էր , և ահա այսօր քաղում ենք այդ չարչիության շրջանի պտուղները: Բայց միևնույն է, ես լավատես եմ: - Կա՞ մի բան, որ չասել չեք կարող: - Այո, շատ բաներ կան , որոնց համար նույնիսկ իմ ընտանիքը ինձ նախատում է: Ես կարող եմ զանգել հեռուստատեսություն և հանդիմանել որևէ ցածր մակարդակի հաղորդման համար, կարող եմ փողոցում որևէ մեկին կանգնեցնել և խրատել: Զայրանում եմ, երբ խախտվում են մարդկային բարոյական նորմերը: Հատկապես, երբ մտավորականին փորձում են արհամարհանքով խեղդել, ես չեմ կարող լռել: - Ձեր խոսքը` ուղղված մտավորականներին: - Թող մտավորականը փորձի ճանապարհ գտնել իր գաղափարները իրականացնելու, նույնիսկ եթե կյանքը բարդ է: Հայաստանը և մտավորականությունը պիտի հոմանիշներ դառնան: Երբ դպրոցը բացում էի, գրպանումս 10 դրամ էր, բայց կար գաղափար և այն արժանապատիվ էր: - Ձեր խրատը երիտասարդին և հայ ծնողին: - Առաջնային խնդիրը պիտի համարվի կրթությունը` թե ինտելեկտուալ , թե հոգևոր, իսկ այն ամենը, ինչը արագ փող ստեղծելու համար է, պիտի լինի երկրորդական: Երբ կիրթ է հասարակությունը, կծաղկի երկիրը: Ամբողջ աշխարհում լավ կրթությունը թանկ է գնահատվում, և ես հորդորում եմ ծնողներին մտածել այդ ուղղությամբ ամենայն ողջախոհությամբ: Իսկ դպրոցը կոչված է ոչ միայն լավ կրթություն տալու, այլ նաև մտավորական մարդ կերտելու: Երբեմն հուսահատվում եմ, երբ մտավորական մարդու կերպարը այդպես աղավաղված ու արհամարված են ներկայացնում մեր մշակույթի որոշ գործիչներ, ավելին` այսպես ասած «լավ տղերքը» այսօրվա հերոս են ներկայացվում: Սա սոսկալի է: Այստեղ համատեղ ջանքեր են պետք բարձրացնելու ռեժիսորների, սցենարիստների գեղարվեստական ճաշակը: Սա գլոբալ խնդիր է, բայց այսօր իրականում մեր մտավորականությունը ուղղակի պաշտպանության, փրկվելու կարիք ունի: - Ի՞նչ եք երազում մեր ժողովրդի համար: - Ուզում եմ ունենանք զարգացած տնտեսություն, այնպիսի պետություն, որը ոչ թե խոսքով, այլ գործով համընկնի եվրոպական չափանիշներին: Այն ինչ ծրագրում է մեր կառավարությունը, ուզում եմ իրականություն դառնա, որ մեր արվեստի մարդիկ, ողջ կրթական համակարգը լինի պետական, թե մասնավոր, ունենա պետական հոգածություն: Իսկ հոգևորը մեր ազգի արյան մեջ է, այն երբեք չի սպառվի: Երազում եմ բոլորի դեմքին ժպիտ տեսնել: - Ի՞նչ եք երազում Ձեզ համար, դպրոցի համար: - Երազում եմ ավարտին հասցնել ռուսերեն լեզվի իմ ունիվերսալ գիրքը: Երազում եմ հրատարակել մեր ուսուցիչների ստեղծած ուրախ մաթեմատիկան, հետաքրքրաշարժ հայերենի այբենարանը, որտեղ տառերի մասին հեքիաթներ են: Դպրոցի համար այնպիսի շենք եմ երազում, որտեղ կաբինետային համակարգ լինի, կամերային երաժշտության դահլիճ, թատերական դահլիճ, ունենալ կանաչ դասարան և մայրերի լսարան: Այս տարվանից ծրագրում եմ իրականացնել հոգևոր կրթության կաբինետի ստեղծումը, որտեղ երեխանեը մեր եկեղեցիների մակետները կպատրաստեն, կուսումնասիրեն հայ եկեղեցու պատմությունը և Սուրբ Գիրքը: Այս նախագիծը ուզում եմ ներկայացնել Վեհափառին: Ես անուղղելի երազող եմ. զերոյից եմ սկսել, իսկ այսօր շատ բաներ արդեն իրականություն են դարձել: Կարինե Ջանջուղազյան

Հայաստանում երկու պետական կառույց կա, որոնց պատերից ներս Հայաստանի քաղաքացիները ըստ պաշտոնական հաղորդագրությունների պարբերաբար ինքնասպան են լինում շատ կասկածելի հանգամանքներում՝ Ոստիկանություն եւ Պաշտպանության նախարարություն:

Վերջին այդպիսի երկու դեպքերից են պայմանագրային զինծառայող Արտակ Նազարյանի, իսկ մինչ այդ … Խալաֆյանի դեպքերը: Նորմալ գործող պետական եւ քաղաքական համակարգի պայմաններում ոլորտի պատասխանատուները պետք է անհապաղ հրաժարական տված լինեին այսպիսի դեպքերից հետո: Սակայն Հայաստանում դա տեղի չի ունենում: Պաշտոնյաները մնում են իրենց տեղում, իսկ քննչական եւ դատական համակարգը ամեն ինչ անում է նման գործերը հնարավորինս կոծկելու եւ «մեղմելու» համար: Մինչ տեղի ունեցած դեպքերի մեծ մասը ակնհայտ սպանություններ են, դրանց կապակցությամբ ինքնասպանության պաշտոնական վարկածի հապճեպ առաջքաշումը, նշանակում է ուղղակի ձեռք առնել եւ «գժի տեղ» դնել հասարակությանը: Հետեւաբար այս իրավիճակում մեզ մնում է միայն մեկ ելք՝ պահանջել ՊՆ նախարարի եւ Ոստիկանության պետի ինքնասպանությունը:

Այդ պահանջը՝ ա. Հայ սպայի եւ հայ պաշտոնյայի արժանապատվության եւ պատվի փրկության վերջին շանսն է, քանի որ ուղղակի հրաժարականը այլեւս չի կարող կատարել այդ գործառույթը, եւ բ. Հասարակության վիրավորված արժանապատվության եւ պատվի վերականգնման վերջին շանսն է: Ինքնասպանության պահանջով հանդես գալով՝ մենք ընդամենը վերադարձնում ենք մեր պաշտոնյաներին այն վարկածը, որը նրանք փորձում են հրամցնել մեզ:

Միաժամանակ, անկախ անձնական համակրանքներից եւ հակակրանքներից մենք հոգում ենք մեր պետության եւ մեր բանակի պաշտոնյաների եւ սպաների պատիվը, որը բարձր է կոնկրետ անձերի կյանքից եւ շահից: Պահանջո՛ւմ ենք Սեյրան Օհանյանի եւ Ալիկ Սարգսյանի անհապաղ ինքնասպանությունը: Բա՛րձր պահեք հայ սպայի եւ հայ պաշտոնյայի պատիվը՝ հեռացեք այս կյանքից:

Հրանտ Տէր-Աբրահամեան

Մեր «աջաբսանդալը» այս անգամ կսկսենք շատ տխուր և մտահոգիչ նյութից` ՀՀ ՊՆ տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի վարչության երկու պաշտոնական հաղորդագրությունից:

« Հուլիսի 27-ին` ժամը 08.00-ի սահմաններում, ՀՀ Տավուշի մարզի Չինարի գյուղի մերձակայքում գտնվող մարտական հենակետում հրաձգային դասակի հրամանատար, հենակետի ավագ, լեյտենանտ Արտակ Սինարի Նազարյանը (ծնված 1979թ.), ըստ նախնական տվյալների, իրեն ամրակցված մարտական զենքից ինքն իրեն հասցրել է հրազենային մահացու վիրավորում: Կատարվում է հետաքննություն»:

«Հուլիսի 28-ին զինված ուժերի զորամասերից մեկում մարտական հերթապահության կանոնների կոպիտ խախտման հետևանքով ծագած միջադեպի պատճառով զոհվել են ավագ լեյտենանտ Վարդգես Արարատի Թադևոսյանը (Երևան) և ժամկետային զինծառայողներ Գարեգին Սամվելի Հովսեփյանը (Էջմիածին), Անդրանիկ Սարգսի Սարգսյանը (Երևան), Ռոբերտ Միքայելի Հովհաննիսյանը (Վանաձոր), Արտյոմ Սուրենի Մանասյանը (Չարենցավան), Կարո Շուրիկի Այվազյանը (Երևան): ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը խորապես ցավակցում է զոհվածների հարազատներին և մերձավորներին և հավաստիացնում, որ ձեռնարկվում են անհրաժեշտ բոլոր միջոցառումները՝ միջադեպի պատճառները բացահայտելու և մեղավորներին օրենքով նախատեսված կարգով պատասխանատվության ենթարկելու համար»:

Այդ չորուցամաք տողերի հետևում, անկախ նրանից, թե ինչն է թաքցրել ՊՆ-ն, ինչը` ոչ, մի զարհուրելի իրողություն է. երկու օրում երկու տարբեր զորամասերում, ԽԱՂԱՂ պայմաններում հրազենի գործադրումից զոհվել են 7 հայորդիներ, 7 զորականներ: Եթե զոհված լինեին կռվի դաշտում` հարցեր չէին առաջանա. ի վերջո, ցանկացած տղամարդ (եթե իրոք տղամարդ է բառիս բուն իմաստով) մարտում զոհվելը նախընտրում է սեփական անկողնում հարազատների լացի ներքո դանդաղ հանգչելուց: Սակայն բոլոր յոթը զոհվել են ՀԱՅԻ արձակած գնդակից, և այդքան էլ կարևոր չէ սպանության կամ ինքնասպանության հանգամանքը:

Պարզապես անհնար է չհարցադրել նախարար Սեյրան Օհանյանին. Պարո՜ն, էս ինչ ԲԱՌԴԱԿ եք սարքել մեր բանակում: Այն էլ` երբ Հայաստանի չորս հարևաններից երկուսը թշնամի են, մեկը «դարավոր բարեկամի» էն սորտից, որ թշնամուց վերան է, չորրրդն էլ` ցանկացած պահի կարող է ենթարկվել «սահմանված աշխարհակարգի» պահապանների ռմբահարումների: Այսինքն` երբ լիովին մենակ ենք, և մեր միակ դաշնակիցը և որպես ազգ ու պետություն ողջ մնալու միակ երաշխիքը մեր ԲԱՆԱԿՆ է:

Սակայն այս հռետորական հարցադրումից հետո անդրադառնանք մի հարցի, որից ուղղակի թե անուղղակի կախված է բանակի վիճակը: Մեր քաղաքական համակարգին: ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Գալուստ Սահակյանը «Ազդակ» ակումբում հայտարարել էր. «Ես ընդհանրապես սկսել եմ մոռանալ, թե ինչ բան է ընդիմությունը»: Ու բացատրեց, թե ինչու. լևոնականները իրենց սպառել են, և իրենց առաջնորդը վաղուց «քաղաքական թոշակառու» է, «Ժառանգությունը» բոլորի հետ կռիվ է անում և ինքն էլ չգիտի, թե ինչ է ուզում, ՀՅԴ-ն էլ ոչ այնքան ընդդիմություն է, որքան «խորը կոսակցություն», ազգային արժեք, թանգարանային արժեքավոր նմուշի պես մի բան: Նա կանխատեսեց, որ 2012-ին խորհրդարան են անցնելու ՀՀԿ-ն, ԲՀԿ-ն, ՕԵԿ-ը և ՀՅԴ-ն, իսկ ՀԱԿ-ն ու «Ժառանգությունը» չեն անցնելու:

Դե, տրամաբանություն կա: Եթե ՀՀՇ-ն մենակ գնա ընտրությունների, մաքուր ՀՀՇ-ական մտածողություն ունեցող մի քանի տասնյակ հազար ընտրող նրան քվե կտան, սակայն հավես չունեն ձայն տալ Դեմիրճյան Ստյոպիկի ու 16 նրա նման իրենց դարն ապրած «քաղաքական արժեքներին»: Ի վերջո, պատգամավորական մանդատները փող ու լծակ են, որոնք չի կարելի տարբեր «խառախուռեքին» բաժանել:

Ինչ վերաբերում է «Ժառանգությանը», ապա Րաֆֆի Հովհաննիսյանի ամերիկյան «կուլտուրական» «պոնտերը» հարուցում էին նորմալ հայկական մասսայի ծիծաղը միայն, քանզի դրա թիկունքում ոչ ոք ուժ չէր տեսնում, նրա ակտիվիստների «քույրիկական» շարժուձևն էլ հակառակ արդյունքն էր տալիս, մանավանդ մարզերում: 2007-ին էլ մի բան չէին. Քըրք Քըրքորյանը և Րիչարդ Հավհաննիսյանը Ռոբերտ Սեդրակիչին խնդրել էին, որ «Ժառանգությանը» վարչական ռեսուրսով անցկացնի ԱԺ: Երևի 2012-ին էլ Սերժ Ազատիչին կխնդրեն, եթե իհարկե բանի տեղ դնի: Կարճ ասած` հեչ իսան չեն…

Իսկ դաշնակները… Ոչ էն է` ընդդիմություն են, ոչ էն է` իշխանության կցորդ:

Մնացինք «նոր ուժի» սպասելով, բայց դա էլ… Գալուստ Գրիգորիչը ինչքան էլ ցինիկ լինի` ճիշտ է ասում. «Քաղաքական ուժը ստեղծվում է տարիների ընթացքում: Հնարավոր է, որ մինչեւ ընտրություններ ընտրաթիմեր ստեղծվեն, անունն էլ դնեն կուսակցություն, բայց քաղաքական ուժ, որն իր սկզբունքներով ամբողջանա հասարակության մեջ, դրա համար տարիներ են պետք եւ փորձառություն»:

Խոշոր հաշվով, ընտրաթիմ էլ չի ստացվում: Քանի՛-քանի՛ կուսակցաստեղծման «իշխանական պրոյեկտներ» տապալվեցին… Թեկուզ Գարիկ Մարտիրոսյանի և Սերժ Սարգսյանի փեսա Միշիկի քավորոթյամբ ստեղծած ՄԻԱԿ-ը` իր ճոխ ֆինանսավորումով ու կաշառակեր դասախոսների լուսանկարները փակցնելով: Բան չստացվեց, ու Վահան Բաբայանը իր ջահելներին հավաքեց և ՄԻԱԿ-ից հայդե Գագիկ Ծառուկյանի թևի տակ:

Ընդդիմադիր դաշտում էլ միգուցե բան ստացվի Ազգային նոր պահպանողական շարժումից, բայց տարիներ հետո, ոչ հիմա: «Հին ոսկոր» ոչ նարնջագույն ընդդիմադիրներն էլ դեռևս անորոշ ապագայով են…

Դե, լևոնականների մասին խոսել էլ չեմ ուզում. թուրքի տակ պառկելու, «Սերգո ջանի» վատ ապրելու և «Պատերազմ, թե խաղաղություն» իրենց բայղուշությամբ միայն զզվանք են առաջացնում: Բայց մյուսներն էլ մի բան չեն. ում խոսացնես` ասում է, թե Աստված մի արասցե, պատերազմ լինի: Ախր ինչո՞ւ եք վախեցնում, փչացնում, հիվանդացնում ազգը: Ախր վաղ թե ուշ էդ անտեր պատերազմը լինելու է, համ էլ, ըստ Նժդեհի, առողջացած ազգեր են պատերազմի ձգտում:

Եվ 2012-ին, երբ գա քվեարկության պահը, ամենաառողջ ընտրոթյունը կարող է լինել հենց «պատերազմի կուսակցության» ընտրությունը: Զի «պատերազմի կուսակցությունը» երբեք թույլ չի տա, որ բանակում բառդակ լինի և թուրքին սպանելու փոխարեն իրար սպանեն: Լինի դա իշխանական, թե ընդդիմադիր: 1998-ին Լևոնը Ռոբերտ Քոչարյանին անվանում էր «պատերազմի կուսակցություն», բայց վերջինս դուրս եկավ օլիգարխների ու զոռբաների կուսակցապետ:

Իսկ ո՞վ կլինի «պատերազմի կուսակցության» 2012-ին: Հանրապետակա՞նը, որ Նժդեհից նույնքան է հասկանում, ինչքան խոզը` տուրնիկից. դժվար թե, եթե Սերժ Սարգսյանը նրանց տփելով չսիպի: Բարգավա՞ճը` ախր սրանք բացի Ծառուկյանի փողերից ու «տուկի թելից», ուրիշ ոչնչից բան չեն հասկանում:

2008-ին Սերժ Սարգսյանի ձեռքը «արժանապատվորեն սեղմած» ԱԽՔ- ի «Օրինա՞ցը»` ինձ մի ծիծաղեցրեք: Դաշնակնե՞րը` կասկածում եմ: «Ժառանգությո՞ւնը», որ հայդատական կարգախոսներ է գոռում, բայց ստրասբուրգներում Հայաստանի վրա «բոչկա գլորում»` բացառված է:

Էլ ո՞վ մնաց: Նա, ով առաջինը հասկանա «պատերազմի կուսակցության» հրամայականը` լինի եղած կուսակցություններից, թե նոր ստեղծվելիքներից, նա էլ կբավարարի ազգի խորքային պահանջը: Չէ՞ որ մենք, գրողը տանի, առողջ ազգ ենք, նույնքան ծուռ ենք, որքան «Սասնա ծռերի» հերոսները: Ու մի օր նույնքան զորավոր պիտի դառնանք:

Աջաբսանդալի բաղադրությունը զննեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ

Բանակ, բանակ, բանակ….

Չէ, մեկ օր սրան վերջ պետք է լինի, թե չէ։ Մարդիկ, էլի լռելո՞ւ ենք, էլի
հարմարվելո՞ւ ենք, էլի մտածել՞ու ենք, թե հերթակա՞նն է… Չե՛, հերթականը
չի, Ծովինարի եղբայրն է, ի´մ եղբայրն է, քո՛ եղբայրն է….մե՛ր, բոլորիս
եղբայրն է։ Ես հանդուրժելու միտք չունեմ….

Զառա Հովհաննիսյան

16 տարեկանից էն կողմ թաղում չեմ գնացել հիսթերիա ա բռնում մոտս, ծիծաղում եմ, հետո լացում, հետո ուշաթափվում եմ, պապիս թաղմանը չեմ գնացել, շատ մոտ մարդկանց թաղմանը չեմ գնացել, բայց Արտակ Նազարյանի թաղմանը պիտի գնամ: Ու եթե հիսթերիան սկսվի, թող վերածվի մասսայական փսիխոզի, թող պայթի 20 տարի փչված փուչիկը, թող հասկանանք ի վերջո, որ մեր թշնամին էնքան թուրքը չի, ինչքան մենք ինքներս: Ու էդ պայթյունը մարդկանց մեջ շոկ առաջացնի…

Պիտի գնալ էստեղից
Պիտի մնանաք ու մերն ասենք

Չէ, պիտի լարել ստեղից…

Ոչնչի մասին գրել ի վիճակի չեմ, բացի բանակից:

Էս վերջին իրադարձությունների մասին էլ կարգին ինֆորմացիա չկա, մանավանդ վերջին դեպքի,տարբեր բաներ են պատմում, որ զինվորը պահակակետում քնով է անցել, 4 սպա եկել են, տեսել քնած է, արթնացրել են ու սկսել հայհոյել ու ծեծել նրան, «տղայականով, լավով, բանով», զինվորն էլ չի դիմացել, ավտոմատը հանել ու կրակել է սրիկաներին ու հետո էլ ինքն իրեն: Էդ եմ լսել, էդ կարդացել, էդ գիտեմ:

Լիբանանի բանակն իրեն ավելի վնաս էր տալիս, քան օգուտ, որովհետև ներքաղաքական վիճակը արտաքին քաղաքականից խառն էր, անընդհատ բանակի ներսում ընհարումներ էին լինում հակախոհների միջև, կրակոցներ, սպանություններ, Լիբանանը որոշեց, որ ինքը լավ է բանակ չունենա, քան էդպիսի բանակ: Գուցե՞մե՞նք էլ ասենք, մեզ բանակ պետք չի, չենք կարողանում բանակ պահել:

Հիմա մեր բանակում անկախ ներքին քաղաքական վիճակից որ երրորդ դեպքն է, մարդիկ են զոհվում: Ինչի՞: Ո՞վ պիտի պատասխան տա դրա համար:

Հրանտ Տեր-Աբրահամյանը facebook-ում ստորագրահավաք է կազմակերպել՝ « Սեյրան Օհանյան և Ալիկ Սարգսյան ինքնասպան եղե՛ք»: Պատրաստվում են քաղաքացիական նախաձեռնությամբ հանդես գալ, պատասխանատվության կանչել մեր գեներալներին ու հաստավի զինվոր տանջող սպաներին: Ու թող մեղքը սովետի վրա չգցեն, Մերձբալթիկան էլ էր Սովետ, հիմա էնտեղ սենց “բեսպրեդել” չկա: Հա, ամեն տեղ բանակում պրոբլեմներ լինում են, լինում են և´ ինքնասպանություններ, և´ կռիվ-ղալմաղալներ, և սպանություններ…. Բայց միշտ ինչ-որ մեկը պատժվում է: Ու եկեք մենք չհամեմատենք մեզ մեծ երկրների հետ, մենք իրավունք չունենք զինվորի կորցնել բանակում ոչ պատերազմի դաշտում, մենք ռազմական վիճակում ենք, մեզ Ադրբեջանը հրահրում է հենց էս պահին… Էդ ի՞նչ բանակ ենք, որ չենք կարողանում գոնե նախապատերազմական իրավիճակում բանակի նմանվել, ի՞նչ մի դժվար բան է մեկին մի 10-15 տարի նստացնելը, որ մյուսներին դաս լինի, ինչի՞ ենք մենք սպասում, որ բանը բանից անցնի, որ ժողովուրդը դառնա անկառավարելի… Թե՞ ձեռ ա տալիս, բա ո՞նց, հետո տանկեր քաղաք մտցնենք, եթե բունտ չկա: Ես կամ կատարյալ ապուշ եմ, կամ մարգարե, ես սրանից նաև պրովոկացիայի հոտ եմ առնում, ու՞մ կողմից, ինչո՞ւ, ու ինչո՞ւ հենց հիմա, հենց էն պահին, երբ Ադրբեջանը բզբզում է սահմանը:

Ու հետո էլ խոսակցություններ էն մասին, որ պետք չի էդպես խոսալ սեփական բանակի մասին, որ հանկարծ թշնամին չուրախանա… Ի՜նչ ափսոս քեզ, հայ ազգ, որ էսքան դարեր քո գերանդիով նույն ականին ես ռաստ գալիս, ու քարի տեղ դնելով փորձում հողդ մաքրել: Ի՜նչ ափսոս, որ կպայթես… Ի՜նչ ափսոս քո ուղեղներին, որ չես օգտագործում, քո ջահելներին, որ չես գնահատում, քո մեռելներին, որ մեռելոց ես միայն հարգում, քո հարսներին, որ միայն հարսանիքին են սպասում, որ տղա բերեն, որ բանակ տանեն ու էնտեղ սպանվեն… Ի՜նչ ափսոս, որ չհասկացար, որ կարևորը ուժը չի, որ միտքն ու բառն ավելի մեծ ուժ ունեն, քան բազկի զոռը, որ Մայր Թերեզայի սիմվոլիկ սրբապատկերն ավելի քեզ կպաշտպանի, քան հաստ ոսկյա շղթաներով մեծ խաչերը… Չգիտեմ ի՞նչ անել քեզ հետ, իմ հայ ժողովուրդ… Ասե՞մ…

«Հայ ժողովուրդ, քո ուժը քո միասնության մեջ է»… Ասել են` 10 տարի բոլորիս դպրոցների ճակատներից մեզ ամեն օր դիմավորող լոզունգով, ու ինչպես ամեն բան, որի համը հանվում է, դադարում է գործել, սա էլ էդպես, ուրեմն… Կցկտուր եմ ես այսօր, ներող եղեք, ու նաև, որ գրում եմ…

Լուսինե Վայաչյան

ՀՀ կրթության և գիտության նախարար Արմեն Աշոտյանն այսօր ընդունել է Հայաստանում ՄԱԿ-ի մշտական համակարգող, ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրի մշտական ներկայացուցիչ Դաֆինա Գերչևային: Ողջունելով հյուրին` նախարարը նշել է, որ երկուստեք հետևողական աշխատանքի և պարբերական հանդիպումների շնորհիվ ձեռքբերված պայմանավորվածությունները կյանքի են կոչվում և ակնկալվող արդյունքները շուտով տեսանելի կլինեն: Անդրադառնալով ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության հաղորդակցության ռազմավարության մշակման հարցում ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրերի աջակցության տրամադրելու պատրաստակամությանը` Ա. Աշոտյանը նշել է. : Նախարարը բարձր է գնահատել նաև նախարարության կարողությունների գնահատմանը միտված ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրերի նախագիծը, այն դիտարկելով որպես գործունեության արդյունավետության բարձրացման համար կարևոր հիմք:

ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրի մշտական ներկայացուցիչ Դաֆինա Գերչևան, արտահայտելով իր գոհունակությունն արդյունավետ համագործակցության համար, նշել է, որ բոլոր զարգացած երկրներում էլ հասարակական դիմադրություն կա կրթության և առողջապահության բնագավառներում իրականցվող բարեփոխումների առումով: Նա հավելել է, որ իրականցվող ծրագրերը հնարավորություն կտան ընդգծել բարեփոխումների առավելությունները` բարենպաստ պայմաններ ստեղծելով հասարակական կարծիքի ձևավորման համար: Տիկին Գերչևան տեղեկացրել է, որ նախատեսվող ծրագրերի մեկնարկը կտրվի սեպտեմբերին, երբ Հայաստան կժամանեն բարձրակարգ միջազգային փորձագետները: Հանդիպման ավարտին Արմեն Աշոտյանը տեղեկացրել է, որ երկու ծրագրերի իրականացման ուղղությամբ նախարարությունում ընթանում են նախապատրաստական աշխատանքներ, մասնավորապես նախարարության կարողությունների վերլուծման, ինտերնետային նոր կայքի ստեղծման, ինչպես նաև կրթական հեռուստահաղորդաշարերի և կրթական թեմաներով սոցիալական գովազդների պատրաստման և հեռարձակման հնարավորությունների առումով:

Այսօր առավոտից հայկական facebook-ը գտնվում է շոկային վիճակում: Մեր ընկերուհու՝ ներկայումս ԱՄՆ-ում գտնվող Ծովինար Նազարյանի եղբայրը` Արտակ Նազարյանը տարօրինակ պայմաններում ինքասպան է եղել:

ՀՀ ՊՆ տարածել է հետևյալ հաղորդագրությունը.

Հուլիսի 27-ին` ժամը 08.00-ի սահմաններում, ՀՀ Տավուշի մարզի Չինարի գյուղի մերձակայքում գտնվող մարտական հենակետում հրաձգային դասակի հրամանատար, հենակետի ավագ, լեյտենանտ Արտակ Սինարի Նազարյանը (ծնված 1979թ.), ըստ նախնական տվյալների, իրեն ամրակցված մարտական զենքից ինքն իրեն հասցրել է հրազենային մահացու վիրավորում: Կատարվում է հետաքննություն:

Ոչ Արտակի ծնողները, ոչ մենք՝ Ծովինարի ընկերները, չենք հավատում նրա՝ սեփական կամքով կյանքից հրաժարվելու վարկածին: Արտակի մայրը գիտեր, որ որդին զորամասում պրոբլեմներ է ունեցել, վերջերս նա այցելել էր որդուն, ու մի քանի օր մնացել դրանք պարզելու համար :

Չնայած դեպքը տեղի է ունեցել առավոտյան, հարազատներին հայտնել են միայն երեկոյան ժամը հինգին: Նրանց ասել են, որ Արտակը կրակել է իր բերանի մեջ: Տարօրինակ է, որ 1979թ. ծնված Արտակ Նազարյանը, որն ընդամենը պայմանագրային զինծառայող էր, նույնիսկ զինվոր չէր, այդքան նեղվեր «դեդովշինայից», որ ինքնասպան լիներ, երբ կարող էր ոչ կյանքի գնով լուծարել պայմանագիրը: Եթե նույնիսկ ինքնասպան է եղել, ապա ի՞նչն է նրան դրդել դրան, ինչո՞ւ է նա դիմել այդ քայլին:

Նրան ճանաչողները վստահ են, որ Արտակը ինքնասպանի բնույթ չուներ, ու կատարվածը հաստատ մութ պատմություն է: Մենք՝ Ծովինարի ընկերները, ցավակցում ենք նրան այս դժվարին պահին, հայտնում ենք մեր պատրաստակամությունը լինել նրա կողքին ու հաստատակամ ենք բացահայտելու ողջ ճշմարտությունը պատահարի մասին ։

Հայկական Facebook-ի անունից՝

Լուսինե Վայաչյան

+ Հրանտ Տէր-Աբրահամեան

«Հայտնում ենք մեր պատրաստակամությունը լինել նրա կողքին ու անպայման կգնանք մինչև պատահարի մասին ողջ ճշմարտությունը դուրս չգա գետնի երես»:

Անպայման պետք է էս հարցով զբաղվենք: Մինչև էսօր սա միշտ լինում էր անծանոթ մարդկանց հետ, հիմա էկավ հասավ մեր շրջապատը: Ծովոն ինքն էն մարդն է եղել, որ միշտ ուրիշների իրավունքի համար պայքարել է՝ ծանոթ ,թե անծանոթ: Իսկ հիմա մենք առավել ևս պետք է նրա կողքին լինենք ու ամեն բան փորձենք անել:

+ Աննա Մուրադյան

Պետք է ամեն բան անել էս պատմությունը պարզելու համար: Ահավոր ծանր ու չտանելու դեպք ա…

+ Զառա Հովհաննիսյան

Միանում եմ ցավակցությանդ ու լիովին զորակցում պատահարի մանրամասների վերաբերյալ ամբողջ ճշմարտությունը բացահայտելու հարցում։

+ Էդգար Առաքելյան

Կարծում եմ, որ սա էն դեպքն է, երբ ողջ լրագրողական հանրությունն ու քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչները միահամուռ կերպով մինչև վերջ իրենց համերաշխությունն են հայտնելու Ծովինարենց ընտանիքին ու նրանց հավասար հետամուտ են լինելու նողկալի իրականության բացահայտմանը:

+ Արմեն Օհանյան

Ծովիկենց տնից եմ գալիս: Արտակի վրա եղել են բռնության հետքեր, ձեռքերին և դեմքին `կապտուկներ, գտել են ժայռին հենված, իբր իր ավտոմատով կրակել է իր բերանի մեջ: Պայամանագրային զինծառայողը պատճառ չունի ինքնասպան լինելու էն պարզ պատճառով, որ ցանկացած պահի կարող է ծառայությունը թողնել և հետ գալ տուն: ՊՆ-ից չկա դեռևս ո’չ ցավակցություն, ոչ որևէ օժանդակության առաջարկ. ստանդարտ ինքնասպանության կանխավարկածի մասին մամլո հաղորդագրություններ տարածելուց բացի` ոչինչ:

+ Արգիշտի Կիվիրյան

+ Արթուր Ավթանդիլյան

+ Լիզա Ճաղարյան

+ Նարինե Գիժլարյան

+ Մարի Սամանլիան-Փոլադեան

‎+ Գևորգ Էմին-Տերյան

+ Արմինե Գեղամյան

+ Նազիկ Արմենակյան

+ Արա Նեդոլյան

+ Արմինե Գևորգյան

+ Լուսինե Թալալյան

+ Սոնա Աբգարյան

+ Արազ Արտինյան

+ Ռուզան Ավոյան

+ Արմինե Հարեյան

+ Նանե Բագրատունի

+ Միկա Արտյան

+ Կարին Գրիգորյան

Միացողներն ավելանում են…

Հայաստանի ներկայացուցիչները կմասնակցեն Շվեդիայում անցկացվելիք «Եվրոպական Ռալլի – 2010» երիտասարդական հավաքին։ Շվեդական Հալմստադքաղաքում հուլիսի 31-ից մինչեւ օգոստոսի 7-ը կանցկացվի «Լայնացրու մտահորիզոնդ` ներդնելով նոր փորձը քո երկրում» խորագրով «Եվրոպական Ռալլի – 2010» երիտասարդական հավաքը: Այն կազմակերպվում է «Եվրոպական Գյուղական Երիտասարդություն» միջազգային կազմակերպության եւ Եվրոպայի Խորհրդի Եվրոպական երիտասարդական հիմնադրամի աջակցությամբ: Գյուղական բոլոր բնակավայրերում խնդիրները գրեթե նույնն են. երիտասարդության ցածր մասնակցություն հասարակական կյանքին, աշխատատեղերի պակաս, տեղեկացվածության ոչ բավարար մակարդակ, սոցիալական եւ տնտեսական այլ խնդիրներ: «Եվորպական Ռալլի – 2010» հավաքի ընթացքում երիտասարդները կփորձեն գտնել այդ խնդիրների լուծման հնարավոր տարբերակները: Միջոցառմանը մասնակցելու են եվրոպական տարբեր երկրներ ներկայացնող գյուղական երիտասարդական կազմակերպությունների 5 հոգանոց պատվիրակություններ, այդ թվում նաեւ հայկական գյուղական երիտասարդությունը: Հալմստադում նրանք պատրաստվում են ներկայացնել հայկական մշակույթը, երգը, պարը, տարազները, տեղական արտադրանքը` կաթնամթերք, քաղցրեղեն, ազգային ուտեստներ, հայակական դեղձն ու ծիրանը:

Աստղագետները մեծացրել են 1999 RQ36 աստերոիդի հետ Երկիր մոլորակի հետ բախման հավանակնությունը XXII դարում:

Հաշվարկների համաձայն այդ երկնային մարմինը կարող է բախվել Երկրի հետ մեկը հազարի հավանականությամբ: Հետազոտության մանրամասները նշված են գիտության և տեխնիկայի իսպանական հիմնադրամի մամուլի հաղորդագրության մեջ:

Աստերոիդների շարժումը ուսումնասիրող իսպանացի հետազոտողները պարզել են, որ 1999 RQ36-ը կարող է բախվել Երկրի հետ մեկը հազարի հավանականությամբ 2182 թվականին:

Իրենց հաշվարկների համար գիտնականները օգտագործել են հավանականության մոդելները, որոնք սովորաբար օգտագործվում են Երկրի և այլ երկնային մարմինների հանդիպման հնարավորությունները հաշվարկելու համար:

1999 RQ36 աստերոիդի տրամագիծը 560մ է: Իսկ հայտնի Ապոֆիս-99942 աստերոիդինը՝ ընդամենը 270մ:

1999 RQ36-ը առաջին անգամ հայտնաբերել է 1999թ, սակայն այն ժամանակ նրան Երկրի համար վտանգավոր չեն համարել:

Հետագա հաշվարկները ցույց են տվել, որ 1400-ից մեկ հնարավորություն կա, որ 1999 RQ36-ը կարող է բախել Երկրի հետ 2169-2199 թ. ընթացքում:

Հայաստանում Արժույթի միջազգային հիմնադրամի մշտական ներկայացուցիչ Գիերմո Տոլոսան այսօր հայտարարել է, թե այն երևույթները, որ տեղի ունեցան Հայաստանի տնտեսությունում 2003-2008թթ, այլևս չեն կրկնվի:

«Նկատի ունեմ մի շարք դրական շոկերը, որոնք տեղի ունեցան Հայաստանի տնտեսության պարագայում` 2003-2008թթ: Ապագա հատվածում իրավիճակը տարբերվելու է»,- ասել է նա: 2003-2008թթ. Ռոբերտ Քոչարյանի կառավարման շրջանն էր, որի ժամանակ Հայաստանն աշխարհին էր ներկայանում իբրև մի երկիր, որը փաստացի գտնվելով շրջափակման մեջ, հաջողացնում էր երկնիշ տնտեսական աճ ապահովել:

Սա շատերին էր զարմանալի թվում, իսկ այն ժամանակվա արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը Հայաստանը անվանեց «Կովկասյան վագր» ու համոզում էր, միայն պարծենալ վագրի թռիչքներով, երկնիշ տնտեսական աճը համարելով նորմալ երևույթ։

Կյանքը, սակայն ցույց տվեց, որ Հայաստանի տնտեսությունն իրականում ոչ թե վագր, այլ կատու էլ չի, քանի որ տնտեսություն, որպես այդպիսին, այսօր չկա, իսկ «կովկասյան վագրի թռիչքները» պարզապես երազախաբություն էին, երկնիշ թվերը` ընդամենը փուչիկ, որ Քոչարյանի կառավարման հետ հրաժեշտ տվեցին Հայաստանին:

ԱՄՀ ներկայացուցիչը հայտարարել է, թե հիմա Հայաստանի տնտեսությունում նկատվող զարգացումները հիմնականում համահունչ են իրենց կանխատեսումներին. «Կանխատեսումը նույնն է, ինչ արել էինք մայիսին՝ 2010թ. համար 4,8 տոկոս։ Նաև մինչև տարեվերջ ակնկալում ենք գնաճի ցուցանիշի նվազում: Առաջին եռամսյակում շատ բարձր աճ արձանագրվեց՝ պայմանավորված մի շարք արտառոց հանգամանքներով։ Հիմա աճը պարզապես նորմալացել է»:

ԱՄՀ ներկայացուցիչը այս անգամ ևս շեշտել է ՀՀ կառավարության քաղաքականության կարևորությունը: ԱՄՀ-ՀՀ կառավարություն հարաբերությունները, ինչպես հայտնի է, բավականին հակասական են. ԱՄՀ ներկայացուցիչները նախկինում էլ անընդհատ քննադատում էին ՀՀ կառավարության սխալ քաղաքակությունը, տնտեսության մոնոպոլիզացիան, սակայն քննադատելով հանդերձ, շարունակում էին Հայաստանին տրամադրել միլիոնավոր դոլարի վարկեր` լավ իմանալով, որ դրանց զգալի մասը չի ծառայելու նպատակին, փոշիացվելու է, վերածվելու օլիգարխների դղյակների կամ շքեղ ավտոմեքենաների:

ԱՄՀ-ն և Համաշխարհային բանկը իրենց հաշիվներն ունեն. քննադատելով հանդերձ շարունակում են վարկեր տրամադրել, քանի որ մեծացնելով Հայաստանի, և նման երկրների պետական պարտքը, ամրապնդում են այս երկրների` պարտապանի կարգավիճակը` զրկելով նրանց ինքնուրույն քաղաքականություն վարելու ցանկացած հնարավորությունից:

Կառավարության աշխատանքը քննադատող հայտարարություններ բազմիցս արել է նաև Հայաստանում ԱՄՀ նախկին ներկայացուցիչ Նինկե Օմեսը, այսօր այդ գործը շարունակում է Գիերմո Տոլոսան: «Շատ կարևոր է, որպեսզի Հայաստանի կառավարությունը պատշաճ քաղաքականություն որդեգրի, որպեսզի պատշաճ արձագանքի մարտահրավերներին»,- «Բարի ավանդույթները» շարունակել է նա:

Ինչ վերաբերում է Հայաստանի` վտանգավոր շեմի հասած պետական պարտքին, Տոլոսան շարունակել է հանգստացնել. «Մեր սցենարներում պետական պարտքի մակարդակի հետ կապված որևէ ռիսկ չենք տեսնում»:

Արժույթի միջազգային հիմնադրամն, իհարկե, որևէ ռիսկ կարող է չունենալ, կարող է նաև շատ հետաքրքիր սցենարներ մշակած լինել, ամբողջ հարցն այն է, թե արդյո՞ք ԱՄՀ-ի մշակած սցենարը կարող է ձեռնտու լինել Հայաստանի համար:

Լուսինե Կեսոյան

Հայաստանում ձվի բիզնեսը ևս այսուհետ պաշտոնապես մենաշնորհված է:

Այսօր Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը ԱԺ պատգամավոր Խաչիկ Խաչիկյանին պաշտոնապես ճանաչել է Հայաստանում ձվի մոնոպոլիստ, քանի որ «Արաքս» և «Երևանի թռչնաբուծական ֆաբրիկա» ընկերությունները ներառվեցին նրան պատկանող «X-Group»-ի մեջ։ Ձվի շուկայում մինչ վերջերս գերիշխող դիրք զբաղեցնող էր համարվում «Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկան»՝ 42,2 տոկոս մասնաբաժնով։ Սակայն այսօր Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը փոխեց գերիշխող դիրք զբաղեցնողին։ Ըստ 2010 թ. առաջին կիսամյակի տվյալների՝ Լուսակերտի տոհմային ֆաբրիկայի մասնաբաժինն իրացման ծավալներում իջել է մինչեւ 26,06 տոկոս։

«Արաքսի» եւ Երեւանի թռչնաբուծական ֆաբրիկաների մասնաբաժիններն, ընդհակառակը, ավելացել են՝ հասնելով համապատասխանաբար 15,7 եւ 13,46 տոկոսի։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ վերջին 2 ընկերություններն ունեն միևնույն սեփականատերը, հանձնաժողովը նրանց համարեց «անձանց խումբ» եւ գրանցեց որպես գերիշխող դիրք զբաղեցնող՝ 29,16 տոկոս ընդհանուր մասնաբաժնով։

Խոսակցություններ կան, որ Խաչիկ Խաչիկյանը պատրաստվում է ձվի արտադրությամբ զբաղվող ևս երեք ֆաբրիկա ձեռք բերել` այդ թվում` Խաչիկ Մանուկյանին և Հարություն Փամբուկյանին պատկանողները։ «Լուսակերտի» (սա Հայաստանում ձվի արտադրությամբ զբաղվող ամենախոշոր ընկերությունն է)և Գուրգեն Արսենյանին պատկանող «Գնդեվազի» թռչնաբուծարանների մասին դեռևս պաշտոնական հայտարարություն չի հրապարակվել. վաճառող կողմն ասում է, թե բանակցություններ են տարվում, մինչդեռ գնորդը հերքում է:

Այս փաստերի հաստատման դեպքում ձվի օլիգարխ-պատգամավորի` շուկայում գրաված դիրքը, բնականաբար, կփոփոխվի, այնպես որ նա կարող է հավակնել ՏՄՊՊՀ-ի «բացարձակ ձվատեր» տիտղոսին:

Խաչիկ Խաչիկյանի համար ՏՄՊՊՀ-ի այսօրվա նիստը բարենպաստ էր նաև այնքանով, որ նա հաջողացրեց խնայել 500 հազար դրամ: Ճիշտ այդքան էր կազմելու այս հանձնաժողովի տուգանքը, եթե հաստատվեր, որ «X-Group»-ը, օգտվելով իր գերիշխող դիրքից, օգտագործելով իր մյուս բիզնեսներից ստացվող եկամուտների ընձեռած հնարավորությունները (Խաչիկյանին է պատկանում նաև «Ջրաշխարհը», «Վալենսիա» հյուրանոցային համալիրը, «Կլայկ» խանութների ցանցը և այլն), դեմպինգային քաղաքականություն է իրականացրել, այսինքն` դիտավորյալ իջեցրել է ձվի գինը շուկայում` ծանր կացության մեջ դնելով մյուս արտադրողներին, որոնք էլ ստիպված են եղել բանակցություններ վարել` այլևս շահույթ չապահովող ձեռնարկությունները վաճառելու համար:

ՏՄՊՊՀ-ն այս հարցում կանգնեց «X-Group»-ի թիկունքին` գտնելով, որ պարզապես գերարտադրությունն է հանգեցրել գների իջեցման:

Ինչևէ, անկախ նրանից` Խաչիկ Խաչիկյանը կդառնա շուկայի միակ «ձվատուն», թե կբավարարվի այլ կարգավիճակով, իրականություն է, որ կառավարության, մասնավորապես վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի`մենաշնորհների դեմ պայքարի, դրանց վերացման անհրաժեշտության վերաբերյալ բոլոր ելույթները, հավաստիացումներն ու սպառնալիքները պարզապես փուչիկ են և ոչ ավելի:

Իսկ դատարկ երևակայությունից այս կողմ իրական Հայաստանն է, որի տնտեսությունը, որ դժվար է տնտեսություն համարել, իսկ մի կերպ, միայն ինքն իրեն սնող օլիգարխային կերատաշտը հիմնովին կենտրանացված է մի քանիսի ձեռքում։

Ձվի բիզնեսը այն եզակի ոլորտներից էր, որ դեռևս զերծ էր այդ ամենից, սակայն, ինչպես տեսնում ենք, բավական էր մի քանի դրամով գների իջեցում, (որ չի բացառվում,որ արվեց հենց այդ նպատակով) ու այս շուկայում էլ հարցերը «կարգավորվեցին»: Հիմա արդեն ձվի գինը բարձրացել է և շուտով 20 դրամանոց ձվի մասին հնարավոր կլինի միայն հիշել` իբրև արտառոց մի երևույթ մեր պետությունում:

Հ.Գ. Հայաստանում գործում են 6 խոշոր թռչնաֆաբրիկաներ, որոնց ընդհանուր մասնաբաժինը շուկայում գերազանցում է 95 տոկոսը։ 2010 թ. առաջին կիսամյակում արտադրվել է 145,8 մլն հատ ձու, որը 6 մլն-ով գերազանցում է 2009 թ. նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշը։

ԼՈՒՍԻՆԵ ԿԵՍՈՅԱՆ