Ադրբեջանը կարևորում է Ռուսաստանի և Թուրքիայի դերը որպես Լեռնային Ղարաբաղի հարցով համաձայնագրի երաշխավորներ: Այս մասին հայտնում է «ՌԻԱ Նովոստի»-ն՝  Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարության կողմից տարածված հաղորդագրությանը հղումով:

«Հատկապես կարելի է նշել Ռուսաստանի Դաշնության և Թուրքիայի Հանրապետության դերը որպես նոյեմբերի 10-ի համաձայնագրի երաշխավորներ, որը տարածաշրջանում նոր իրողություն ստեղծեց և կապահովի երկար սպասված խաղաղությունն ու կայունությունը», - ասված է ԱԳՆ հայտարարությունում:

Հիշեցնենք՝ աեպտեմբերի վերջին Լեռնային Ղարաբաղում վերսկսվեցին ռազմական գործողությունները, որոնք դարձան երկարատև հակամարտության շարունակություն և զոհերի հանգեցրին նաև խաղաղ բնակչության շրջանում: Կողմերը մի քանի անգամ փորձեցին զինադադար կնքել, բայց նոյեմբերի 10-ի գիշերը ձեռք բերված եռակողմ համաձայնությունը միակն էր, որ պահպանվեց:

Պաշտոնական Մոսկվայի միջնորդությամբ Ադրբեջանն ու Հայաստանը պայմանավորվեցին ամբողջությամբ դադարեցնել կրակը և փոխանակել գերիներին և մահացածների մարմինները:

Mediaport-ը գրում է․ երեկ Ռուսաստանի հայ համայնքի ներկայացուցիչները ներխուժել են Մոսկվայի օդանավակայանի՝ պաշտոնատար անձանց և պատվիրակությունների դիմավորման սրահ ու «Դավաճաններ» վանկարկում դիմավորել Աննա Հակոբյանին և երկու դուստրերին՝ Շուշանին և Մարիամին:

ՌԴ Դաշնային անվտանգության ծառայության աշխատակիցները, որոնց Նիկոլ Փաշինյանը դեսպանի միջոցով խնդրել էր ապահովել իր ընտանիքի անդամների անվտանգությունը, էվակուացիա են հայտարարել և փակել են դիմավորման սրահի ելումուտը՝ փորձելով հավաքել ակցիայի մասնակիցների հեռախոսները:

Փաշինյանի կնոջը և դուստրերին հետևի մուտքով ուղեցել են դեպի մեքենաներ, որտեղ նրանց դիմավորել են հայ համայնքի ներկայացուցիչները «վիժվածքների ընտանիք», «դավաճան տականքներ» բացականչություններով:

Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ հայտնել էինք, որ Փաշինյանի կինն ու դուստրերը Մոսկվա են մեկնել ՌԴ քաղաքացիություն ստանալու համար՝ 10 զինված «ախրանիկի» ուղեկցությամբ:

Նախկին բանակցողները միշտ արձագանքել են Նիկոլի ստերին, բայց Կրեմլը սուտ հայտարարությունները բանի տեղ չի դրել, պատասխանել է քաղաքագետների, վերլուծաբանների, լրագրող-մեկնաբանների շուրթերով։ Այս մասին ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է Yerevan.today-ի խմբագիր Սեւակ Հակոբյանը։

Նա, մասնավորապես, նշել է.

«Ռուսաստանն այլեւս չի հանդուրժում Փաշինյանի սուտ հայտարարությունները

Մինսկի խմբի ռուս համանախագահ Իգոր Պոպովը բավականին կոշտ է պատասխանել Փաշինյանի հոդվածին։ Հիշեցնեմ՝ Փաշինյանն ասում էր, թե բանակցություններում Հայաստանին նախկինում միշտ առաջարկվել է տալ 7 շրջանները՝ առանց կարգավիճակի հստակեցման։ Ու Ռուսաստանն էլ է նույնը առաջարկել։ Հիմա դեսպան Պոպովն ասում է՝ այդ պնդումները իրականությանը չեն համապատասխանում․ նա ասում է․ «Առաջին փուլում Ադրբեջանին հինգ, իսկ երկրորդում` երկու տարածաշրջանների վերադարձ՝ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի որոշման հետ մեկտեղ»: Շեշտում է՝ «Առաջին փուլի այլ տարրերի թվում են Լեռնային Ղարաբաղի իրավունքների ճանաչումը, որոնք ապահովում են նրա բնակչության լիարժեք կենսագործունեության կազմակերպումը, ԼՂ ներկայացուցիչների մասնակցությունը ԵԱՀԿ հանդիպումներին, շրջափակման վերացումը, սահմանների բացումը, կողմերի ուժ չկիրառելու պարտավորությունների ընդունումը» եւ այլն: Բնականաբար, ո՛չ Շուշին տալու մասին խոսք կա, ո՛չ Հադրութը, ո՛չ էլ Նախիջեւանը Ադրբեջանին կապելու մասին խոսք կա։

Դեսպան Պոպովը շատ կարեւոր մեկ այլ հայտարարություն էլ է անում։ Ասում է՝ բանակցությունները անցկացվում էին պարբերաբար, մինչեւ 2018 թվականը, երբ Երեւանը առաջ քաշեց նոր մոտեցումներ: Այսինքն, ուղիղ ասում է որ Նիկոլ Փաշինյանը բանակցությունները տարել է փակուղի՝ տապալել է։ Սա արդեն ասվում է բաց տեքստով։

Բանն այն է, որ առանց այն էլ այս լարված պայմաններում, երբ հանրությունը պատերազմի համար մեղավորներից պատասխանատվություն է պահանջում, պահանջում է «կախաղանի» բարձրացնել, Նիկոլ Փաշինյանն անընդհատ բերում է իբր թե փաստեր՝ ասելու համար, թե գիտե՞ք ինչ, մեղավորը ես չեմ, մեղավորը նախկիններն են, որ լավ չեն բանակցել, մեղավորը Ռուսաստանն է, որը Հայաստանին վատ պայմաններ է առաջարկել։

Նախկին բանակցողները միշտ արձագանքել են Նիկոլի ստերին, բայց Կրեմլը սուտ հայտարարությունները բանի տեղ չի դրել, պատասխանել է քաղաքագետների, վերլուծաբանների, լրագրող-մեկնաբանների շուրթերով։ Հիմա Ռուսաստանն այլեւս կոշտ է արձագանքում, արձագանքում է պաշտոնական մակարդակով։ Ասում է՝ ՍՈւՏ ԵՍ ԽՈՍՈՒՄ, Ա՛ՐԱ։ Սա նշանակում է, որ այլեւս չի հանդուրժելու Նիկոլի ստերը։ Արդեն ամեն սուտ ստանալու է արձագանք, կոպիտ արձագանք։ Հետաքրքրական է նաեւ, որ Նիկոլն իր հոդվածը գրել է հունվարի 4-ին, իսկ դեսպանը պատասխանում է այսօր, Մոսկայում եռակողմ հանդիպումից 2 օր անց»։

ՀՀ իրավասու մարմինները՝ պաշտպանության, արտաքին գործերի, տարածքային կառավարման եւ ենթակառուցվածքների նախարարությունները հանրությունից թաքցնում են ՀՀ յուրաքանչյուր քաղաքացու շահերը շոշափող տեղեկատվությունը, այն է՝ նոր սահմանազատումը քանի մարզի, համայնքի վրա է այն ազդելու, որ թվականի քարտեզի հիման վրա են այդ աշխատանքները կատարվում, որքան է կազմում պետությանն ու բնակչությանը պատճառված գույքային վնասը։ Եւ, ի վերջո, նկատի ունենալով, որ Հայաստանը տարածքներ է զիջում Ադրբեջանին՝ արդյոք սա նշանակում է, որ ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը եւ որ թվականի քարտեզով։ Ավելին, նշված նախարարությունները չեն հերքել, որ Վայոց Ձորի, Արարատի, Տավուշի եւ Գեղարքունիքի մարզերում սահմանազատումներ հավանականությունը։

Այսպես՝ Սյունիքի մարզի բնակիչների անվտանգությունը վտանգի տակ դնող սահմանազատման աշխատանքներն իրականացնելիս Սյունիքի մարզպետ Մելիքսեթ Պողոսյանը հայտարարել էր, որ սահմանազատումն իրականացվում է 1974 թվականի քարտեզի հիման վրա, եւ 2020 թվականի դեկտեմբերի 23-ին «Փաստինֆո»-ն գրավոր հարցումներ էր ուղարկել պաշտպանության, արտաքին գործերի, տարածքային կառավարման եւ ենթակառուցվածքների նախարարություններ՝ խնդրելով տեղեկացնել, թե ինչ իրավական հենքի վրա են ՀՀ տարածքում իրականացվում սահմանազատման աշխատանքները (նշենք, որ հարցումներն ուղարկվել էին նախքան սահմանազատումը «բանավոր ըմբռնման» հիման վրա իրականացվելու մասին Նիկոլ Փաշինյանի սենսացիոն հայտարարությունը- խմբ.)։ Խնդրել էինք հերքել կամ հաստատել, որ սահմանազատումն իրականացվում է 1974 թվականի քարտեզի հիման վրա։
Նաև փորձել էինք հասկանալ, թե կա՞ն արդյոք այլ վիճելի տարածքներ Ադրբեջանի հետ։

Մեր հարցմանն ի պատասխան ՊՆ-ից հայտնել են, թե գրությունն ուսումնասիրել են ԶՈՒ գլխավոր շտաբում, որի արդյունքում պարզել են, որ ՀՀ պետական սահմանի սահմանազատման և սահմանագծման ոլորտում աշխատանքները կազմակերպվում է ՀՀ կառավարության որոշմամբ ստեղծված միջգերատեսչական աշխատանքային խումբը՝ ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության համակարգմամբ։ Փաստորեն, ՊՆ-ն չգիտի, թե քանի համայնքում է սահմանների փոփոխություն լինելու եւ որտեղ է որպես սահմանապահ կանգնելու հայ զինվորը։

Իսկ ՀՀ ԱԳՆ-ի 2020 թվականի դեկտեմբերի 28-ով թվագրված, սակայն 2021 թվականի հունվարի 8-ին ստացված գրությամբ նշված գերատեսչությունը եւս խուսափել էր հարցերին պատասխանել՝ ստելով, թե վարչապետը այդ հարցերին անդրադարձել է հարցազրույցներից մեկում։

«Ի պատասխան ձեր հարցման հայտնում ենք, որ ՀՀ վարչապետը դեկտեմբերի 27-ին հարցազրույց է տվել Հանրային Հեռուստաընկերությանը, որտեղ մանրամասն անդրադարձել է Ձեր արած հարցադրումներին»,- պատասխանել են ՀՀ ԱԳՆ-ից, ինչն ակնհայտ սուտ է, քանի որ Նիկոլ Փաշինյանը նշված հարցազրույցում ընդամենն ասել է, որ սահմանազատումն իրականացվում է բանավոր «ըմբռնման» հիման վրա։ Թե ո՞ր թվականի քարտեզի հիման վրա է Սյունիքում որոշ բնակավայրեր ու ճանապարհահատվածի մի մասն անցնում Ադրբեջանին, Փաշինյանը հստակ պատասխան չէր նշել, փոխարենը մեջբերել էր «Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» օրենքը, որտեղ դեռևս 2010 թվականին, որով Շուռնուխ, Որոտան, Սոթք համայնքների սահմանագիծը համընկնում է Ադրբեջանի Հանրապետության հետ Հայաստանի սահմանի հետ:

Բացի այդ՝ ԱԳՆ-ից խնդրել էինք պարզաբանել, որ եթե սահմանազատումն իրականացվում է 1974 թվականի քարտեզի հիման վրա, ինչպես հայտարարել է Սյունիքի մարզպետը, ապա արդյոք դա նշանակում է, որ ՀՀ-ն այս քայլով ճանաչո՞ւմ է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝1974 թվականի քարտեզի հիման վրա, թե ոչ։ Այս հարցին եւս ԱԳՆ չի պատասխանել ու որեւէ մեկնաբանություն չի տվել։

Թվում էր, թե ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունից պատասխան կստանանք, այս գերատեսչությունը հստակ կասի, թե քանի մարզի, բնակավայրի են նախազգուշացրել հնարավոր սահմանազատումների վերաբերյալ, կամ գոնե կհերքեր, կասեր, որ հարցման մեջ նշված Վայոց Ձոր, Արարատի, Տավուշի եւ Գեղարքունիքի մարզերում սահմանազատումներ նախատեսված չեն, բայց ոչ, այս նախարարությունը չի հերքել ու չի փարատել առկա մտահոգությունները։

Քանի՞ ԿՄ ճանապարհահատված է անցել ադրբեջանական հսկողության տակ, քանի՞ հեկտար արոտավայր է կորցրել ՀՀ-ն, որքան է կազմում վնասի գումարը, երբ է նախատեսվում նոր ճանապարհների կառուցումը՝ նախարարությունն անգամ այս հարցերի պատասխանը չունի՝ նշել է, թե դրանք միջգերատեսչական կարգավորման տիրույթում են ու առաջարկել է դիմել ՀՀ կառավարություն։
Ստացվում է մեր երկրում ոչ մի նախարարություն չի աշխատում, չունեն իրենց գործառույթներին վերաբերող հարցերին պատասխանելու լիազորություն ու թերեւս լռելու ու չաշխատելու համար էլ մեր հարկերից ստանում են աշխատավարձ ու պարգեւավճար։

Նշենք, որ «Փաստինֆո»-ն գրավոր հարցում է ուղարկել նաեւ կառավարություն, որտեղից դեռ պատասխան չենք ստացել։ Ուզում ենք հուսալ, որ այնտեղից էլ չեն ուղղորդի ԱԳՆ, ՊՆ, ՏԿԵՆ։