Շատերն են պատմելու պատերազմի 44 օրերի մասին, եւ բոլոր հարցերի պատասխանները լինելու  են պետական դավաճանության քրեական գործի հատորների մեջ։ Այս մասին ֆեյսբուքյան «Ռեքվիեմ» շարքի երկրորդ մասում ասել է Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը։

«Իսկ հիմա պատերազմի 44 օրվա մասին, որոնք սխրանքի, հայրենասիրության,  անձնազոհության, բայց նաեւ լկտի ստի եւ դավաճանության 44 օրեր էին։ Այդ 44 օրվա ընթացքում մենք ապացուցեցինք, որ կարող ենք կռվել, բայց նաեւ ապացուցեցինք, որ կարող ենք կուրորեն հավատալ մի մարդու, որը 2,5 տարի խաբելուց բացի ոչինչ չի արել։ Ես այսօր, երբ պատմեմ պատերազմի 44 օրվա մասին, չեմ անդրադառնալու ռազմական գործողությունների իրարամերժ ու քաոտիկ շարժումներին, ես չեմ պատմելու, թե ինչպես Աննա Հակոբյանի կոնկրետ հրահանգներով, կոնկրետ ջարդեր են իրականացվել կոնկրետ գնդերում, ինչպես են հանձնվել գյուղեր։  Ես դա չեմ անելու, որպեսզի էլ ավելի չցավեցնեմ այն ծնողներին, որոնք խելագարված դեռ որոնում են իրենց զավակներին։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչպես եւ ով հանձնեց Շուշին, ես նույնիսկ չեմ պատմելու, թե ինչպես նոյեմբերի 4-ին, գիշերվա ժամը 4-ին դուք փախցրեցիք ձեր բարձրաստիճան պաշտոնյաներին, որովհետեւ ամսի 4-ին, ժամը 6-ին Շուշին արդեն հայկական քաղաք չէր։

Շուշին ընկավ ամսի 5-ի վաղ առավոտյան։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչո՞ւ են Նիկոլ Փաշինյանն ու Աննա Հակոբյանը հրահանգ տալիս գրավել Լելե Թեփե բարձունքը, որ ցույց տան, թե իրենք վերադարձնում են այն, ինչը, իրենց ասելով, Սերժ Սարգսյանը կորցրել էր։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչպես էր Աննա Հակոբյանը բունկերում գոռում՝ «ուզում ա 5 հազար մարդ մորթվի, ուզում ա՝ 6 հազար մարդ մորթվի, մենք, մեկ ա, պետք ա էդ Լելե Թեփեն հետ բերենք»։ Ես չեմ պատմելու, վստահ եմ, որ պատմելու են ականատեսները։ Մենք տեսնում ենք, որ պրոցեսը  գնում է, գեներալ Մովսես Հակոբյանն արդեն պատմում է։ Շատերն են պատմելու, եւ այդ հարցերի պատասխանները լինելու  են պետական դավաճանության քրեական գործի հատորների մեջ։ Եվ ինձանից շատ ավելի գիտակ մարդիկ են պատմելու ռազմական գործողությունների մասին։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչպես Նիկոլ Փաշինյանը, երբ Ռուսաստանից սկսեց գալ աներեւակայելի քանակի զենք ու զինամթերք, այն զինատեսակները, որ կարող էին փակել երկինքը, չէր թողնում, որ այդ զենքը Հայաստանից հասնի Արցախ։ Դրանց ցուցակները կան։

Ես չեմ պատմելու, որ Նիկոլ Փաշինյանը հատուկ, հետեւողական ձեւով զորքը սոված թողեց։ Ես չեմ պատմելու գողությունների մասին, որոնք եղել են այդ ընթացքում։ Ես չեմ պատմելու զինատեսակների մասին, որոնք պայթում էին մեր տղաների ձեռքերում, որովհետեւ ինչ-որ մեկը փող էր աշխատել։ Այդ ամենի մասին, վստահ եմ, կպատմեն շատերը», ասել է Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպանը։

Թուրքիան լիովին աջակցում է Ադրբեջանին, հայտարարել է Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Հաքան Ֆիդանը Անկարայում Թուրքական պետությունների խորհրդարանական վեհաժողովի ազգային պաշտպանության հանձնաժողովների նախագահների 1-ին հանդիպմանը, հայտնում է Anadolu-ն։

Այսպես է Թուրքիայի ԱԳՆ ղեկավարը մեկնաբանել 4 հայկական գյուղերի հանձնումը Ադրբեջանին։ Անդրադառնալով Հարավային Կովկասում տիրող իրավիճակին, նա ասաց, որ Ադրբեջանը «ճանապարհ հարթեց տարածաշրջանում կայուն խաղաղության համար՝ վերջ դնելով Ղարաբաղի օկուպացմանը, որը տևեց գրեթե երեք տասնամյակ»։

Ֆիդանը դրական քայլ է անվանել «Հայաստանի կողմից օկուպացված չորս գյուղերի վերադարձը Ադրբեջանին», ինչպես նաև Ալմաթիում ԱԳՆ ղեկավարներ Ջեյհուն Բայրամովի և Արարատ Միրզոյանի բանակցությունները։

Նա ընդգծել է, որ Թուրքիան լիովին աջակցում է Ադրբեջանին այս գործընթացում։ Ֆիդանը նաեւ վստահություն է հայտնել, որ Բաքվի եւ Երեւանի միջեւ խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը դրական արդյունքներ կունենա ոչ միայն երկու երկրների, այլեւ ողջ տարածաշրջանի համար։

Կոտայքի թեմի առաջնորդ Առաքել արքեպիսկոպոս Քարամյանը հայտարարություն է տարածել։

«Ցավով անդրադառնում և դատապարտում ենք մայիսի 28֊ին Սարդարապատի հուշահամալիրում տեղի ունեցածը, երբ ոստիկանները փորձեցին խոչընդոտել և արգելել Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի և հոգևորականների այցը հուշահամալիր։

Անընդունելի ենք համարում ցանկացած նման կեցվածք Վեհափառ Հայրապետի և հոգևոր դասի նկատմամբ ու աղոթում, որ Տերը ողջամտություն և զգաստություն պարգևի մեր ոստիկաններին»,- ասվում է հայտարարությունում։

Մալաթիայի տոնավաճառում տագնապի ազդանշան հնչեց. բարեբախտաբար, այն զգուշացնում էր օբյեկտային վարժանքի անցկացման մասին՝ «Անձնակազմի և հաճախորդների գործողություններն օբյեկտում հրդեհի բռնկման դեպքում» թեմայով:

Վարժանքի նպատակն էր՝ ստուգել օբյեկտի քաղպաշտպանության կազմի պատրաստականությունն արտակարգ իրավիճակների սպառնալիքի և ծագման դեպքում, կատարելագործել վարժանքին ընդգրկված անձնակազմի հմտություններն ԱԻ արձագանքելու ժամանակ, ինչպես նաև ստուգել օբյեկտում գտնվող անձնակազմի և հաճախորդների պատրաստվածությունը:

Իսկ նման կարևոր վարժանքի մասնակիցների կազմը հետևյալն էր՝ Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի «Ռաֆայել-Տաթև» ՍՊԸ ՔՊ ղեկավար կազմ, ՔՊ կազմավորումներ, ՆԳՆ ՓԾ ԵՓՎ մեկ մարտական հաշվարկ:

Տպավորիչ կազմ և տպավորիչ գործողություն, իսկ ամենակարևորը՝ խուճապի և ոչ մի նշույլ:

Ինչպես մեզ հետ զրույցում նշեց տոնավաճառի տնօրեն Սամվել Ավետիսյանը՝ իրենք այս օրվան նախապես պատրաստվել են՝ աշխատակիցների հետ անցկացնելով տարատեսակ ուսուցումներ, սովորեցնելով նրանց հրդեհի բռնկման դեպքում իրենց անելիքները, ծանոթացնելով տարհանման պլանին և ցույց տալով բոլոր ելքերը, որոնցով պետք է իրականացվի տարհանումը: Ի դեպ, պարոն Ավետիսյանի խոսքով, ելքերը յոթն են, ընդ որում՝ ամեն ինչ կազմակերպված է այնպես, որ որևէ տեղ մադկային կուտակումներ չլինեն, և տարհանումը հնարավորինս արագ իրականացվի, ինչին էլ մենք ականատես եղանք երեկվա օբյեկտային վարժանքի ընթացքում:

«Երեք րոպեն գերազանց գնահատական է, ես իմ աչքով եմ տեսել, որ տագնապի ազդանշանից անմիջապես հետո տաղավարներում էլ մարդ չկար, մեր ՆԳՆ ՓԾ յոթերորդ ջոկատի անձնակազմը նույնպես գործեց ժամանակին»,-նշեց Ավետիսյանը և հավելեց, որ մոտ երկու ամիս առաջ տոնավաճառում ոչ աշխատանքային մի օր հրդեհ է բռնկվել, և իրենց հաջողվել է մարել այն՝ մինչ հրշեջների ժամանումը:

«Մենք ունեցել ենք հրդեհ, ինքներս ենք հանգցրել, այդ օրը երկուշաբթի էր, տոնավաճառը չէր աշխատում, դրանից հետո երկու անգամ մարդկանց տարհանման փորձ ենք կատարել, մենք ընդունել ենք նոր աշխատող, նա մարդկանց տեղյակ է պահել, զգուշացրել, սովորեցրել է՝ ով ինչ պետք է անի, ով ջուր բերի, ով որտեղից դուրս գա…»,-ասաց տոնավաճառի տնօրենը:

Մենք զրուցեցինք նաև տոնավաճառի նոր աշխատողի՝ հակահրդեհային անվտանգության գծով տեղակալ Կարեն Ավետիսյանի հետ, որը նույնպես նշեց, որ իրենց առջև դրված խնդիրն այսօր կատարել են, իսկ հիմնական նպատակն էր ստուգել իրենց հնարավոությունները, տարհանման ուղիները, ՔՊ կազմավորումների ունակությունները հրդեհաշիջման ժամանակ:

«Ադյունքները շատ դրական են»,-ընդգծեց Ավետիսյանը:

Նա հավելեց, որ հաջորդ նման վարժանքը նախատեսում են առաջիկայում, այն կլինի օդային տագնապի ժամանակ մարդկանց գործողությունների վերաբերյալ:

Իր հերթին Մալաթիայի տոնավաճառի տնօրենն էլ հավելեց, որ քաղաքապետարանի հետ որոշել են համապատասխան ապաստարանները՝ օդային տագնապ ազդանշանի դեպքում իրենց գործողությունները կազմակերպելու համար:

«Հաջորդ հավաքի ժամանակ պատրաստվում ենք մարդկանց ապաստարաններ տանել, Աստված չանի՝ պատերազմ լինի, որ իմանան՝ որտեղ պատսպարվել»,-նշեց Սամվել Ավետիսյանը:

Եվ իսկապես՝ հատկապես մեր տարածաշրջանում խիստ կարևոր է նաև պատերազմի վտանգին պատրաստ լինել, և նմանատիպ վարժանքները մանավանդ այս տեսանկյունից ավելի են արժևորվում:

Օրվա իրադարձությունը դրական գնահատեց նաև Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ղեկավարի աշխատակազմի գլխավոր մասնագետ, քաղպաշտպանության հարցերով պատասխանատու Աբրահամ Մարգարյանը: Նա, համագործակցելով Կարեն Ավետիսյանի հետ, պլանավորել ու կազմակերպել էր օբյեկտային վարժանքը, որի անցկացումը ևս մեկ անգամ ցույց տվեց, որ բոլորն իրենց տեղերում են՝ աշխատակիցները հստակ գիտեն իրենց պարտականությունները, ելքերն ու անվտանգության կանոնները:

«Բոլորն իրենց պարտականությունները պատշաճ մակարդակով կատարեցին, տնօրենն էլ ամեն ինչ արել է, որ ամեն ինչ ճիշտ կազմակերպվի: Ես, որպես մասնագետ, դրական եմ գնահատում»,-նշեց Աբրահամյանը:

Այս ամենում ոչ երկրորդական դեր ուներ նաև տոնավաճառի բժշկուհի Աննա Մարտիրոսյանը, որը մանրամասնորեն ներկայացրեց այրվածքների դեպքում առաջին օգնության ցուցաբերման առանձնահատկությունները:

Ուշագրավն այն է, որ հրդեհային իրավիճակներում, փաստորեն, ոչ միայն մարդկային գործոնն է կարևոր, այլև հրդեհաշիջման ժամանակակից սարքավորումների կիրառումը: Նման մի սարք էլ «Սֆերա» անվանումով ինքնաշխատ, այսպես ասած, գունդն է, որը տեղադրված է Մալաթիայի տոնավաճառի տարբեր հատվածներում, մասնավորապես՝ այն տեղերում, որտեղ էլեկտրական հոսանք կա, հետևաբար և՝ բռնկման մեծ հավանականություն: Սարքն առանց մարդկային միջամտության ինքնուրույն գործում է հրդեհի ժամանակ՝ իրենից արտազատելով փոշի, որը միանգամից հանգցնում է կրակը: Այդ սարքն այսօր էլ օգտագործվեց վարժանքի ժամանակ՝ ցուցադրելով ի արդյունավետությունը:

«Ինքներդ տեսաք, որ մենք պատրաստ ենք հրդեհը մարելուն: Մեր հիմնական նպատակն այն է, որ հրդեհի հետևանքով ոչ մեկը նույնիսկ մի քերծվածք անգամ չունենա»,-շեշտեց տոնավաճառի տնօրենը:

Մենք զրուցեցինք նաև աշխատողների հետո, որոնք միաբերան պնդում էին, որ տարհանման ժամանակ հանգիստ ու ապահով են իրենց ապրանքների համար. կան տեսախցիկներ, անվտանգության միջոցներ, իրենք գողության կամ վնասման մասին չեն մտածում: Իսկ ինչ վերաբերում է բուն վարժանքին, ապա այն իրենց համար նորություն չէ, ընդհակառակը, շատ տեղին ու ճիշտ են համարում նման վարժանքների կամզակերպումը, քանի որ դրանց միջոցով բարձրացվում է թե՛ իրենց, թե՛ հաճախորդների իրազեկվածությունը, և կարողանում են արագ, առանց հրմշտոցի ու խուճապի կազմակերպել անհրաժեշտ գործողությունները:

Անշուշտ, այսպիսի վարժանքներն անչափ կարևոր են, ինչպես նաև շատ լավ օրինակ են նմանատիպ կառույցների համար՝ հնարավոր սպառնալիքներից ու վտանգներից խուսաափելու, իսկ դրանց առկայության դեպքում՝ պատշաճ կերպով պատրաստված լինելու առումով:

Մանրամասը՝ տեսանյութում

«Տեսակետ» մամուլի ակումբ

Ոստիկանական բաժիններում մի շարք ոստիկաններ, անցնելով բոլոր սահմանները, անչափահաս երեխաների հետ կապված՝ սպառնալիքներ են հնչեցրել բերման ենթարկված անձանց։

Այս մասին Սուրբ Աննա եկեղեցու բակում տեղեկացրեց Փաստաբան Սերգեյ Հարությունյանը:

«Սպառանցել են, որ նրանց երեխաները դպրոց չեն կարողանա այսուհետև հաճախել, նույնիսկ ծնողներին սպառնացել են, որ կզրկեն ծնողական իրավունքներից։

Կոչ եմ անում, հորդորում եմ ոստիկաններին՝ տղե՛րք, խելքներդ հավաքեք գլուխներդ։ Ես չգիտեմ՝ հույսներդ ինչի վրա եք դրել․ ու՞մ եք պաշտպանում՝ մի խմբակի, մի խմբակի առաջնորդի, որի գործողությունների և անգործության հետևանքով հայրենիքը կես դարձա՞վ, որ օր օրի՝ կես-կես բաժանու՞մ են։ Էն անձին եք պաշտպանում, որի հոգին փառավորվու՞մ էր, երբ ձեզ ու ձեր կոլեգաներին ծեծում էին։

Ոստիկաններ, նորից եմ կրկնում՝ խելքներդ գլուխներդ հավաքեք՝ հատկապես անչափահասների պահով։ Մենք՝ փաստաբաններս, հետևողական ենք լինելու։ Եվ ամեն ինչ արձանագրվում է։ Էդպես չի մնալու ու անցնելու»,- հայտարարեց փաստաբան Հարությույնանը։