Հայաստանի Նկարիչների միության անդամ ու վաստակավոր նկարիչ Շմավոն Շմավոնյանը Ցուցահանդեսներով եղել է Քուվեյթում, Բեյրութում, Ֆրանսիայում, Անգլիայում, Ստամբուլում: 2012թ արժանացել է պատվավոր Մեսրոպ Մաշտոց շքանշանի: Զրույցը Շմավոն Շմավոնյանի հետ, նպատակ ունի ներկայացնելու ժամանակակից արվեստագետին վեր հանելու նրան հուզուղ ներկայիս խնդիրները:

— Նկարիչը մի՞շտ է մտավորական: Օգնում, թե՞ խանգարում է արվեստագետին այդ հանգամանքը.

-Նախ ինքը նկարիչը մտավորական է: Առաջին հերթին առանց մտավորական լինելու ինքը չի կարող ստեղծագործել,երկրորդ հերթին դրված է Աստծո կողմից այն շնորհքը, ջանասիրությունը, աշխատասիրությունը, որը տարիների ընթացքում դարձնում է մարդուն ամբողջական:

Իսկ սրան զուգահեռ ինքը միշտ պետք է լինի պրպտումների, ուսումնասիրությունների, աշխատելու մեջ: Սկսած նախ միջին դարերի, ապա իր դարաշրջանի արվեստը և ժամանակակից արվեստ ուսումնասիրելուց:

Նկարիչը չի կարող մտավորական չլինել և նկարել: Արդեն ինքը մտավորական է, որը կապված է իր կրթական գիտելիքների, ներաշխարհի, որն իր մոտ ի հայտ է գալիս պատկերներով, որով և ձևավորվում է իր ժանրը ,ձևն ու մոտեցումը:

— Մի քանի խոսքով ներկայացրեք նկարիչների այսօրվա սերունդը.

-Յուրաքանչյուր ժամանակաշրջանում, տարբեր ժամանակներից սկսած, եղել են լավ նկարիչներ:

Այսօր էլ ունենք բազմաթիվ լավ նկարիչներ, ովքեր ներկայացնում են մեր երկիրը:

Նկարիչը երկրի լավագույն դեմքերից է, որը ներկայացնում է իր երկիրը, իր ազգայինը: Հիանալի սերունդ ունենք, հիանալի մտածելակերպ ունեցող երիտասարդ նկարիչներ ունենք, ովքեր լավ ինֆորմացիա ունեն, պարզապես, նրանց պետք է քաջալերենք, որպեսզի կարողանան իրենք իրենց տեղը գտնել: Որովհետև նկարչությունը կապված է շատ նյութական ծախսերի հետ, բոլոր տիպի նյութերը բավականին թանկ են, իսկ նկարչի համար առաջնահերթ դրանք պետք է լինեն:

—Ի՞նչ հասարակական պահանջ է դրված նկարչի առջև.

 —Նախ ասեմ, որ նկարիչների մոտ մեծ հայրենասիրություն կա: Նկարչական արվեստը նախ և առաջ ազգային մտածելակերպի կրող է: Ունենք հրաշալի պատկերասրահ, թանգարաններ ունենք ,կան անհատական ցուցասրահներ,որոնք Երևանում սկսում են արդեն աշխուժանալ,որովհետև ինչքան շատ լինի, այդքան ավելի կզարգանա արվեստի հանդեպ մտածելակերպը, ի վերջո, սա դառնում է երկրի արժեքավոր մասունքներից մեկը: Որովհետև այդ նկարները, որոնք ծնվում են շնորհալի մարդկանց մոտ, երկրից դուրս էլ են ներկայացնում մեր գաղափարախոսությունն, ազգային արժեքները,մշակույթը:

— Հաճախակի՞  եք հանդես գալիս անհատական ցուցահանդեսներով.

—Վերջին տարիներին անհատական ցուցահանդեսներ հիմնականում ունենում եմ արտերկրում, հիմնականում ԱՄՆ-ում, որտեղից 10 տարի անընդմեջ ինձ հրավիրում են, որտեղ ցուցադրվում են իմ աշխատանքները: Ունենում եմ պատվերներ, որոնք կապված են այնտեղ առողջական մեծ կենտրոնի հետ:

 — Ըստ ձեզ՝ գնահատվո՞ւմ են  մեզ մոտ նկարիչներն՝ ըստ արժանվույն.

— Արվեստի աշխարհը, որը ներկայացվում է հասարակությանը, բերում է ընտրության: Ի վերջո նկարիչին ընտրում են: Սկսած անհատներից մինչև մեծագույն պատվիրատուներ:

Ես կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր նկարիչ ունի իր ներքնաշխարհը, որով տարբերվում է մյուսներից, որով նաև գնահատվում է:

—Արդյո՞ք այսօրվա նկարիչները գնահատվո՞ւմ են պետության կողմից.

—Ցավոք, դա այդքան էլ այդպես չի, բոլորս գիտենք, որ ծանր սոցիալական վիճակում ենք ապրում: Սոցիալական վիճակը մեր երկրում բավականին դժվարացել է: Բայց չկան պատվերներ: Իհարկե ես էլ շատ կուզենայի, որպեսզի հարցը լինի կառավարության և մշակույթի նախարարության ուշադրության կենտրոնում:

Հասկանում եմ, որ այսօր ծանր իրավիճակ է, այսօրվա մեր սոցիալական պայմանները, բայց ամեն կերպ հարկավոր է ընդառաջել: Մենք ունենք շատ շնորհալի նկարիչներ, ովքեր իրենց հետևից բերում են բավականին տաղանդավոր նկարիչների:

—Որն է նկարչի տեղը հասարակության մեջ

-Եթե կա հասարակություն,բնականաբար նկարիչը պետք է լավագույն տեղն ունենա այնտեղ:Այստեղ խնդիրն այլ է ,թե ինչպես է նա ներկայանում, ներկայացնում իր աշխատանքները, հիմնականում ունեն անհատական ցուցասրահներ, որոնք մարդիկ ընդունում են ճանաչված մարդկանց գործերը ցուցադրում են, որոնք, բնականաբար, վաճառվում է և այդ վաճառքից գոյացած գումարով կարողանում է նկարիչն ապրել և նյութեր ձեռք բերել: Լավ նկարչին գտնում են:

—Ինչպե՞ս ծնվեց «Արարատ» ալբոմը, արդյո՞ք այն կդառնա ուղեցույց մեր սկսնակ նկարիչների համար.

-Նախ ասեմ, երբ որ սրանից մեկ տարի առաջ հրատարակիչների ասոցիացիայի նախագահ Էդիկ Կարապետյանի կողմից հրատարակվեց Արարատների օրացույց, բավականին հաջողություն ունեցավ:

Ի վերջո, որոշվեց անել մի գեղեցիկ ալբոմ, որը լինի ոչ միայն ուղեցույց նկարիչների, այլ նաև արտերկրի համար:

Եվ գաղափարն, և հրատարակչությունն իրենց կողմից էր: Ներկայացված են Արարատի շուրջ 40 աշխատանք: Այստեղ  կան թե հայ, և թե օտարերկրյա մեծ բանաստեղծների խոսքերը, որ  գրվել է Արարատի լեռան մասին:Ալբոմը գրված է հայերեն անգլերեն և ռուսերեն լեզուներով:

Գիրքն, որ դուրս գա արտերկիր, օտարերկրացիներն անպայման լավ պատկերացում կկազմեն մեր նվիրական սարի մասին:

Գարիկ Ավետիսյան