Օրեր առաջ, գիտելիքի օրվա կապակցությամբ Արցախի պետական համալսարանում վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի արտասանած խոսքը զայրույթի, վիրավորանքի, բազում քննարկումների ու քննադատությունների տեղիք է տվել հատկապես գիտնականների շրջանում։ Նրանք ուղերձի յուրաքանչյուր նախադասություն ընկալում են՝ որպես ծաղր՝ ուղղված գիտական հանրությանը։ Բոլորն էլ գիտեն, թե մեր երկրում ինչ աստիճանի է արհամարհված գիտությունը, գիտնականը և նույնիսկ կարելի է ասել՝ գիտելիքը։ Գիտնականին տրվում է ամենացածր աշխատավարձը, երիտասարդ գիտնականները համատարած հեռանում են երկրից՝ նեղացած ու հիասթափված, անընդհատ բարձրաձայնվում է գիտության հանդեպ պետության տարած աններելի քաղաքականությունից, իսկ վարչապետն այդ ֆոնի վրա ամեն առիթով խոսում է գիտնականի, գիտության կարևորությունից, գիտելիքահենք տնտեսությունից՝ ամեն անգամ առաջացնելով դժգոհության նոր ալիք։

Սոցիալական ցանցերում կարելի է հանդիպել զայրացած մեկնաբանությունների ու տարակուսանքների տարափի։ Պատկերն ավելի հստակեցնելու համար ես հարցում կատարեցի մոտ երկու տասնյակ գիտնականների շրջանում. վիճակը միաձայն է՝ սա նման է ձեռառնոցիի։

Իսկ ֆիզմաթ. գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ Արթուր Իշխանյանի խոսքն արտացոլում է գիտնականների համընդհանուր տեսակետը, միայն թե՝ կարծես արտահայտված ավելի մեղմ գույներով։

Պարոն Իշխանյանը կարծում է, որ մենք պարզապես գործ ունենք անզգուշության որոշ դրսևորման հետ։ Ի՞նչ խոսք, գիտության մասին խոսելիս պետք է ձգտել լինել առավելագույնս պրոֆեսիոնալ, պետք է զգույշ լինել բոլոր առանձին պնդումներում։ Շատ տարօրինակ է նման հայտարարությունն այն ֆոնին, որ մենք այսօր ունենք հայաստանյան գիտության ոլորտում՝ հաշվի առնելով գիտության ֆինանսավորման մնացորդային մոտեցումը, որ որդեգրված է ներկա կառավարության կողմից, գիտական սարքավորումների մաշվածության աստիճանը, հաշվի առնելով գիտնականների թվի ծայրաստիճան նվազումն այս տարիներին և նրանց միջին տարիքի հատումը 60–ի սահմանը, այսինքն, փաստացի` երիտասարդ գիտնականների բացակայությունը և եղածների ու նոր եկողների՝ գիտությունից կամ հայրենիքից հեռանալու գրեթե համընդհանուր ճամպրուկային տրամադրվածությունը։

Պարոն Իշխանյանն ասում է, որ, ըստ ամենայնի, վարչապետի խոսքը պետք է ընկալել՝ որպես պատահական սայթաքում, և հույս ունենալ, որ կառավարությունը կձեռնարկի լուրջ քայլեր գիտության ոլորտի պատշաճ ֆինանսավորումն ապահովելու ուղղությամբ։ Ընդհանրապես, պարոն Իշխանյանն ավելի ճիշտ է համարում քննարկել ասվածի կառուցողական կողմերը, իսկ այդ առումով վարչապետի ասածը ճշմարտություն է ու այսպիսով բուն ասելիքը ողջունելի է.

–Իհարկե, վարչապետը ճիշտ է այն հարցում, որ Արցախյան ազատամարտից հետո մեր կարևորագույն ազգային խնդիրը ազգային մրցունակության բարձր մակարդակի ապահովումն է, և դա անշուշտ հնարավոր է անել միայն գիտությանը, տեխնիկային ու տեխնոլոգիաներին բացառիկ զարկ տալով։ Վարչապետն իհարկե իրավացի է, որ այլընտրանք մենք չունենք։ Մեզ մնում է հույս ունենալ, որ այդ գիտակցությամբ` կառավարությունն անհապաղ ձեռնամուխ կլինի 2014 թ.-ի բյուջեի վերանայմանը՝ ուղղված գիտության ոլորտի ֆինանսավորման արմատական մեծացմանը։

Այսպիսով, ըստ պարոն Իշխանյանի՝ գիտական հանրության տեսակետից վարչապետի խոսքը շատ ողջունելի է՝ իր ներքին իմաստի առումով ու, չնայած անզգույշ ձևակերպմանը, այն հարուցել է լուրջ սպասումներ։ Գիտական հանրությունն ակնկալում է գործուն քայլեր արդեն իսկ ամենամերձակա ժամանակաշրջանում, այնպես, որ դա իր արտացոլումը գտնի 2014 թ.–ի բյուջեի նախագծում՝ արդեն իսկ առաջիկա շաբաթներին։

Երբ դա լինի, այդ ժամանակ, համեմատության ու զուգահեռների անցկացումը հայաստանյան գիտության և Արցախյան ազատամարտի միջև, որպես վիրավորանք չի դիտվի և՛ գիտնականների, և՛ ազատամարտիկների կողմից։

Իսկ իմ կողմից ասեմ՝ թեև «Свежо предание, а верится с трудом» (из комедии «Горе от ума» А.С. Грибоедова (1795-1829), слова Чацкого, действ. 2, явл. 2 — Это когда человек постоянно придумывает новые небылицы, но ему не верят :))`  հավատս ոչ մի կերպ չի գալիս, այս բոլոր տարիներին վարչապետի խոսքի ու գործի անջրպետին նայելով` հավատս չի՛ գալիս ու վերջ։ Բայց ես իհարկե երջանիկ կլինեմ, եթե սխալված լինենք պարոն Տիգրան Սարգսյանի բարի մտադրությունների հարցում։ Այդ ժամանակ ես առաջինը կողջունեմ վարչապետի քայլերը և կցավեմ, որ վարչապետի հայտարարությունն ընդունեցինք՝ որպես անիմաստ զեղումներ։

Նաիրա Վարդապետյան