Առաջին անգամը չէ, որ ՀՀՇ-ն պառակտվում է: Մի քանի անգամ այդ գործընթացը տեղի է ունեցել: Այդ հիմքի վրա են ձևավորվել ԱԺՄ, «Ժողովրդավարական հայրենիք», մի շարք այլ կուսակցություններ: Բայց բոլոր այդ դեպքերում մարդիկ կամ խմբերը լքել են իշխանության կուսակցության կարգավիճակ ունեցող ՀՀՇ-ն:

Արարատ Զուրաբյանի և մյուսների ՀՀՇ-ից դուրս գալու պատմությունը նախորդներին նման չէ: Մարդիկ լքել են արդեն ընդդիմադիր ՀՀՇ-ն: Ինչքան էլ այդ կուսակցությունում փորձեն լրջություն չհաղորդել տեղի ունեցածին, կատարվածն ամենևին էլ շարքային իրադարձություն չէ, մանավանդ որ` հեռացածներից Արարատ Զուրաբյանն, օրինակ, դեռ ամիսներ առաջ ՀՀՇ նախագահն էր և բնավ էլ երկրորդական դերակատարում չուներ ՀԱԿ ղեկավար մարմիններում: Ավելին, Զուրաբյանը ՀՀՇ-ն ղեկավարել է նրա համար ամենածանր տարիներին, երբ Վանո Սիրադեղյանը լքել էր Հայաստանը, իսկ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանն իրեն դուրս էր դրել քաղաքականությունից:

ՀՀՇ-ում կարծում են, որ Խաչատուր Քոքոբելյանը, Արարատ Զուրաբյանը և կուսակցությունը լքած և նոր` Ազատ դեմոկրատների կուսակցություն հիմնած մյուս գործիչները գործում են իշխանության ծրագրի շրջանակներում: «Ուղիղ մեկ տարի առաջ Հայաստանի իշխանությունները ՀՀՇ ղեկավար կազմի փոքր մի խմբի միջոցով փորձեցին ազդեցություն գործել ՀՀՇ ներսում և ճեղքվածք առաջացնել կուսակցության և Հայ ազգային կոնգրեսի միջև, ինչի մասին խոսվեց նաև 2010 թ.-ի հուլիսի 17-ին կայացած ՀՀՇ 16-րդ համագումարում: ՀՀՇ վարչության և խորհրդի զգոնության շնորհիվ աննշան այդ միջադեպը հարթվեց: Կուսակցությունն այս փորձությունից դուրս եկավ ավելի ամրացած և բարձր հեղինակությամբ`ի չիք դարձնելով ինչպես ներքին, այնպես էլ արտաքին ուժերի ծրագրերը»,- ասված է կուսակցության տարածած պաշտոնական հաղորդագրության մեջ:

Ես չգիտեմ, թե ինչքանով է իրական այս պնդումը, բայց մի բան հաստատ է` նախկին կուսակիցները քարոզչական պատերազմ են սկսելու` միմյանց մեղադրելով արած-չարած մեղքերում:

Եթե հավատանք ՀԱԿ միջանցքներում շրջող որոշ շշուկների` դեռ մեկ տարի առաջ Զուրաբյան-Քոքոբելյան զույգը բանակցություններ է վարել իշխանության, ինչպես նաև` ԱՄՆ դեսպանատան հետ` նպատակ ունենալով ՀԱԿ-ը պառակտելու ճանապարհով ՀՀՇ-ի համար տեղեր ապահովել ապագա խորհրդարանում: Ժամանակին Տեր-Պետրոսյանը այս սեպարատ բանակցությունը համարեց դավաճանություն և ՀՀՇ նոր վարչությունը ձևավորեց` առանց Զուրաբյանի կողմնակիցների: Ի դեպ, այս վարկածի կողմնակիցները նշում են, որ Զուրաբյանն ու Քոքոբելյանն ունեն բիզնեսներ, որոնց առկայությունը իշխանության բարեհաճության դրսևորում է: Բայց խոսվում է նաև Զուրաբյան-Քոքոբելյան զույգի գործունեության ամերիկյան «հետք»-ի մասին: Ըստ այդմ, հենց դրանով է պայմանավորված, որ ԱՄՆ դեսպան Մարի Յովանովիչը շտապում է այցելել առայժմ չձևավորված ու չգրանցված Ազատ դեմոկրատների կուսակցության գրասենյակ:

Բանականաբար, ՀՀՇ-ից հեռացածներն էլ ունեն իրենց վարկածները, որոնք գուցե չեն բարձրաձայնվում, սակայն ակտիվորեն շրջանառվում են:

Եթե հավատանք այդ զրույցներին, նոր կուսակցության հիմնադիրները որևէ կապ չունեն իշխանության հետ, իսկ ՀՀՇ-ից էլ հեռացել են` չհանդուրժելով Տեր-Պետրոսյանի շուրջ ստեղծված էլիտայի վարքագիծը, քաղաքականությունը, արտաքին կողմնորոշումները, հավակնությունները:

Կողմերից ո՞վ է ճիշտ` ցույց կտա ժամանակը: Պարզ է մի բան. տեղի ունեցածը որոշակիորեն սասանելու է ՀՀՇ-ի, նաև` ՀԱԿ-ի հեղինակությունը: Մյուս կողմից, կատարվածի հետևանքը նույնպես չի կարելի գերագնահատել ու անել հեռուն գնացող հետևություններ: Գոնե առայժմ էական ոչինչ չի փոխվի` ինչպես իշխանություն-ընդդիմություն հարաբերություններում, այնպես էլ` բուն ընդդիմության ներսում: