ՅՈւԿՕՍ-ի նախկին սեփականատեր, ազատազրկված գործարար Միխայիլ Խոդորկովսկու հայցի հիման վրա Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարանն այսօր վճիռ է կայացրել:

Վճռի բովանդակությունն ուսումնասիրելով` երկակի զգացում ենք ունենում: Մի կողմից այն կասկածի տակ է դնում ռուսական արդարադատության օրինականությունը, մյուս կողմից` չի ընդունում, որ Խոդորկովսկու առաջին դատավճիռը քաղաքականապես մոտիվացված է:

Խոդորկովսկուն ձերբակալել են օրենքի խախտումներով,  դատական առաջին գործընթացի ընթացքում չեն պահպանվել քրեադատավարական նորմերը: Այս ամենը հստակ ամրագրված է Եվրադատարանի վճռի մեջ: Առանց Եվրոպական հեղինակավոր կառույցի այս եզրակացության էլ` դա հայտնի էր բոլորին, հատկապես ռուսաստանյան հասարակության լիբերալ շերտերին, որոնք առավել քան վստահ էին, որ Խոդորկովսկին պատժվում է ոչ թե տնտեսական հանցագործությունների համար, այլ` այն բանի, որ փորձում է իրականացնել քաղաքական նախագծեր, որոնք դուրս են Կրեմլի վերահսկողությունից:

Բայց Եվրոդատարանն այլ կարծիքի է. Ստրասբուրգում կարծում են, որ Խոդորկովսկու գործը քաղաքական շարժառիթներ չունի: Կասկած չկա, որ ռուսական քարոզչամեքենան թմբկահարելու է հենց այս դրվագը: Փույթ չէ, որ քրեադատավարական ինչ-որ նորմեր խախատելու համար Ռուսաստանի բյուջեն տուժելու է 10 հազար եվրո: Կարևորն այն է, որ Ռուսատանի պաշտոնյաները, ի պատասխան միջազգային կազմակերպությունների բուռն քննադատության, լեգալ հիմք ունեցան պնդելու, որ Խոդորկովսկին քաղբանտարկյալ չէ:

Լավ, բա այդ դեպքում ինչո՞ւ էին Խոդորկովսկու գործի նախաքննության և դատավարության ժամանակ այդքան ակնհայտ ոտնահարվում օրենքները:

Տրամաբանությունը հուշում է, որ դա կարող էր երկու պատճառ ունենալ.

1. Խոդորկովսկին, քաղաքական առումով, վտանգավոր է, ու այլակարծություն չհանդուրժող պուտինյան ռեժիմը չեզոքացնում է նրան, ինչպես և` ռեժիմի մյուս քաղաքական հակառակորդներին:
2. Պուտինի թիմը որոշել էր սեփականության տոտալ վերաբաժանում անել և այդ համատեքտսում` Բերեզովսկին ու Գուսինսկին դարձան վտարանդիներ, իսկ Խոդորկովսկին` կալանավոր: Ի դեպ, այս պատճառը պակաս քաղաքական չէ, որովհետև սեփականության դեմ ոտնձգությունը քաղաքական խնդիր է:

Ըստ այդմ, Եվրոդատարանն արձանագրել է ռուսական արդարադատության թշվառությունը, բայց ձեռնպահ է մնացել կոշտ ձևակերպումներից` երևի Կրեմլին շատ չզայրացնելու համար: Երկակի ստանդարտների կիրառումը սովորական պրակտիկա է դարձել Եվրոպական կառույցների համար: