17 տարի առաջ, երբ կնքվում էր հրադադարի հաստատման եռակողմ պայմանագիրը, բոլորը հույս ունեին, որ ԼՂ հակամարտության կարգավորումը սարերի հետևում չէ:

Լավատեսների կանխատեսումները չիրականացան: Հակամարտության կողմերի մոտեցումները տրամագծորեն տարբեր են, իսկ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության ջանքերն առայժմ արդյունք չեն տալիս:

«Ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղություն» վիճակը երկար կշարունակվի, քանի դեռ Երևանում և Բաքվում դոմինանտ է «Ղարաբաղը մերն է» պարզունակ բանաձևը: Հակամարտության կողմերը շեշտը դնում են Ղարաբաղի տարածքային պատկանելության ասպեկտի վրա` քիչ կարևոր համարելով հակամարտության հետևանքների վերացման անհրաժեշտությունը:

Մոտ ապագայում էլ քիչ հավանական է, որ կարգավորման որևէ փաստաթուղթ ստորագրվի:

Նախ, առաջիկա տարիներին Հայաստանում և Ադրբեջանում ընտրություններ են, ինչի հետևանքով իշխանություններն ավելի են կարծրացնում իրենց դիրքորոշումները:

Մյուս կողմից, միջնորդական առաքելության ռեսուրսները չեն բավարարում` կարգավորման գործընթացում շրջադարձ ապահովելու համար: Արևմուտքը ներքաշված է աշխարհի տարբեր մասերում առկա հակամարտությունները կարգավորելու գործընթացում: Առայժմ իրենց զգացնել են տալիս նաև համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամի հետևանքները: Ռուսաստանը, որը վերջին շրջանում ամենաակտիվն է կարգավորման գործընթացում, ակնհայտորեն չի կարող միայնակ լինել այդ բարդ և ծախսատար գործընթացի դոնորը:

Համանախագահները քաջ գիտակցում են ստեղծված իրավիճակը և հիմա առավելապես կենտրոնացել են պատերազմի վերսկսման ռիսկերի չեզոքացման, իրավիճակը տարածաշրջանում վերահսկելի պահելու վրա:

Հատկապես վերջին մեկ տարում հաճախակի են դարձել հրադադարի խախտման դեպքերը` պատճառ դառնալով մարդկային կորուստների, այդ թվում` քաղաքացիական անձանց շրջանում:

Բոլորս պետք է գիտակցենք, որ «Ոչ խաղաղություն, ոչ պատերազմ» վիճակը հղի է պատերազմի վերսկսման վտանգով: Մի օր կարող են բավարար չլինել նաև իրավիճակը տիրապետելու միջնորդների ռեսուրսները:

Խաղաղությունը, Հայաստանում, Ղարաբաղում, Ադրբեջանում ապրող մարդկանց անվտանգությունը պետք է նպատակ լինեն բանակցային գործընթացի մասնակիցների համար: Այդ պատասխանատվությունը բնորոշ էր հետպատերազմյան Եվրոպայի առաջնորդների համար, որոնց հաջողվեց կարգավորել հարյուրամյակների պատմություն ունեցող տարածքային վեճերը` համաեվրոպական ինտեգրացիայի անհրաժեշտության գիտակցման համատեքստում:

Կարգավորման այլընտրանքը պատերազմն է, որի կանխումը պետք է լինի քաղաքական առաջնորդների գլխավոր նպատակը:

Սուրեն Սուրենյանց