Վարդենիսցի Աբո Մելիքյանի կնոջ ողբն ու սնկրտոցը երկու ամիս է, չի կտրվում: Թոռնիկի մարմինը նոյեմբերի 22-ին փակ դագաղով են բերել Մարտակերտի  «Ինտերնատներ» կոչվող զորամասից:

«Իմ Սարգիս, իմ խեր, իմ Սարգիսը՝ մեղք, կներեք, որ սիրտս լիքն ա, չեմ հանգստանում, հունվարի 21-ին տուն էր գալու», — բացատրում է տատը ու հարյուր անգամ նույն բանն է պատմում՝ թե ոնց այն օրն իր տեղը չէր գտնում, «մտքերը չէին ամփոփվում», անգամ «Իչայի կինոն» չէր կարողնում նայել: «Գիշերը տենամ մեր հայաթի մեջ էնքան ժողովուրդ կա: Ասի՝ ի՞նչ ա եղել, որ էսթավուր լցվել ին, ինչ իմանայի, որ իմ տան ճրագն ա մարել»:

Ժամկետային զինծառայող, սակրավորների վաշտի շարքային Սարգիս Մելիքյանը, նույն վաշտի լեյտենանտ Գեղամ Զաքարյանն ու շարքային Սարգիս Աբրահամյանը զոհվել են նոյեմբերի 21-ին, ականի պայթյունի հետևանքով: Եւս մեկ զինծառայող՝ Նարեկ Հովեյանը, այդ նույն միջադեպի արդյունքում վիրավորվել է: Կորցրել է աչքը և առայժմ չի կարողանում խոսել: Զորամասում Սարգիսին Հսկա էին ասում՝ փարթամ էր, առողջ:

Բանակից առաջ ծնողները նրան կնքել էին, որ անփորձանք հետ գա: Բայց մնացին որդուն սպասող: Երրորդ կայազորային քննչական բաժնից թուղթ ստացան, մեջը՝ մեկ նախադասություն. «Մահվան պատճառը՝ ռազմական գործողություններից առաջացած վնասումներ»:

«Ես չեմ պատկերացնում, նա ոնց է մահացել, ինչ է եղել, նրա մարմինը չեմ տեսել, ու միշտ ինձ թվալու է՝ Սաքոս կգա», —  կիսվում է Սաքոյի մայրը՝ Ռուզաննա Մելիքյանը: Նրա ամուսինը՝ Մհեր Մելիքյանը տեսել է որդու մարմինը՝ սրտի կողմը չկար, գլխի մի մասը այրված էր, ոտքը մարմնից անջատված:

Վերջին տարիներին Մելիքյան ամուսինները Մոսկվայում էին բնակվում: Սարգիսին էլ են ցանկացել «փախցնե»լ Ռուսաստան: Տղան չի համաձայնվել: «Գնամ, ծառայեմ, գամ, որ  հանգիստ սրտով ազատ ապրեմ», — ասել է: «Հանգիստ սրտով ապրելուն» մնում էր երկու ամիս:

«Մենք ուզում ենք, որ փորձառու, բանիմաց մարդկանց ուղարկեն ական դնելու», — հուզված ասում է զոհվածի հորեղբոր կինը՝ Էվելինա Մելիքյանը: Նրա որդին էլ է բանակում: «Ես տղայիցս բանակից ոչ մի դժգոհություն չեմ լսել, մենք չենք զգացել, ոնց է անցել նրա ծառայության այս մեկ տարին, բայց Սարգիսի մահից հետո մի օրն ինձ տարի է թվում: Մենք որդի չենք տվել հայրենիքին, չենք վաճառել, որ որոշ գումարներ ստեղից — էնդեղից տան, կամ մի դրոշ աստղի հետ բերեն»:

Մելիքյանները ենթադրում են՝ սակրավորների մահվան պատճառը  նրանց հրամանատարի անփորձությունն է եղել, այն, որ լեյտենանտը մի երկու ամիս առաջ էր Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ինստիտուտն ավարտել և նրան վաղ էր ականապատման ուղարկելը:

Forrights.am-ին նրանք ցույց տվեցին Էջմիածնի ուսումնական զորամասում Սարգիսի ստացած վկայականն ու շնորհակալագիրը, բայց վստահ չեն, թե արդյոք ժամանակն էր նրան  ուղարկել ականապատման աշխատանքների, վաղ չէ՞ր: Մենք կապվեցինք Էջմիածնի ուսումնական զորամասի հրամանատարի հետ, որտեղ պատրաստվում են սակրավորները, և հարցրեցինք, թե արդյո՞ք 6 ամսվա ուսումնառությունից հետո կարելի է շարքային սակրավորներին ուղարկել ականապատման աշխատանքների: Ստացանք հետևյալ պատասխանը.

«Ես չեմ տիրապետում կոնկրետ այս դեպքի մանրամասներին, չեմ մասնակցել ծառայողական քննությանը, չեմ կարող ասել, թե որքանով են պահպանվել անվտանգության կանոնները: Բայց եթե նա սակրավորի մասնագիտությունը  ստացել է, վկայական ստացել է, քննություն է հանձնել, ապա միանշանակ իրավունք ունեին նրան ուղարկել նման աշխատանքների»: Իր անունը հրամանատարը հրաժարվեց նշել, որ «հանգուցյալի ծնողներին ավելորդ հուզմուքն չպատճառի»:

Լրագրողներ հանուն մարդու իրավունքների կազմակերպության փաստահավաքները արձանագրել են մեկ տասնյակ ականապայթյունային դեպքեր, որոնք 2017 թվականին հայկական բանակի զինծառայողների մահվան կամ վիրավորվելու պատճառ են եղել: Ի՞նչ ականներ են պայթել նոյեմբերի 21-ին, որոնք այսքան սարսափելի հետևանքներ են ունեցել; Հնարավո՞ր է, որ խոսքը հակատանկային  ականների մասին է և ինչ՞ի հետ են կապված ականապատման աշխատանքների ակտիվացումը վերջին շրջանում ու նաև դժբախտ պատահարների ավելացումը: Գյուղերում լուրեր են պտտվում, որ պատրաստվում են հողեր հանձնել, դրա համար են ականապատում: Ի՞նչ վիճակում են վիրավորները:

Պաշտպանության նախարարության մամուլի խոսնակ Արծրուն Հովհաննիսյանը պատասխանեց մեր հարցերին:  «Վիրավորների ընդհանուր վիճակը նորմալ է, վերջերս եմ տեղեկացել նրանց առողջական վիճակին: Ինչ ականի վրա են պայթել, ես չեմ կարող ասել: Նրանք դրել են և  հակատանկային, և հակահետևակային ականներ: Թե դրանցից որն է պայթել, միայն իրենք հստակ կարող են ասել: Ինչ վերաբերում է ակտիվ ականապատելուն՝ հողերի հանձնման խոսակցությունները բացարձակ ապուշություն են: Այո, ակտիվ ականապատում ենք, որովհետև այս պահին ունենք ավելի շատ ականներ ու պետք է շատ ական դրվի:

Երկրորդը՝ հիմա մենք ավելի ակտիվ գործողություններ ենք անում այն գոտիներում, որոնք մեր հիմնական վերահսկողությունից դուրս են, այպես կոչված դիվերսիոն և տանկավտանգ ուղղություններում: Այս պահին շատ ենք ականապատում, որովհետև մեր դիվերսիոն խմբերն էլ են ակտիվ գնում իրենց մոտ, գալիս: Այդ պայթյունները , որ անցյալ տարի շատացել էին, ավելի շատ իրենց տարածքների մոտ ական դնելու հետևանք էր, ինչը մեր հաջողությունն է: Բայց այս թեմայի շուրջ խոսակցություններ ծավալելը ցանկալի չէ»:

Պաշտպանության նախարարությունը կուրսանտների է ուղարկել Վարդենիս, Աբո Մելիքյանի տուն: Նրանք գնացել են Սարգիսին մեծարելու և ցավակցելու նրա ծնողներին, պապին ու տատին, հորեղբորը, քաղցրավենիք են տարել տուփերով և մի նամակ Վիգեն Սարգսյանի ստորագրությամբ: Նամակում շեշտված է, որ կուրսանտների այցելությունը կատարվում  է «Դուք մենակ չեք» ծրագրի շրջանակներում, ՀՀ նախագահի հովանու ներքո և երիտասարդական հիմնադրամի աջակցությամբ:

«Այն հավաստումն է, որ Սարգիսի գործը չի մոռացվել… իրականում մենք չենք կորցրել ձեր հարազատին, այլ գտել ենք նրան նոր հերոսական կերպարով», — գրված է կուրսանտների բերած նամակում:

Իսկ հունվարի 30-ին Մելիքյանները այլ հյուրերի են սպասում՝ Սարգիսի զորացրվող ծառայակիցներին, որոնք նրա շորերն ու անձնական իրերը Ղարաբաղից բերելու են տուն: