lragir.am-ը զրուցել է Արցախի նախագահի մամուլի խոսնակ Դավիթ Բաբայանի հետ

Պարոն Բաբայան, վաղը  Մոսկվայում տեղի կունենա Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հանդիպումը, որտեղ քննարկվելու են Ղարաբաղյան կարգավորմանը վերաբերող հարցեր: Բանակցությունների բացակայության այս փուլում որևէ ակնկալիք կա՞ այս հանդիպումից։

Ակնկալիք, իհարկե, կա։ Ընդհանրապես նման հանդիպումները կարևոր են։ Իհարկե, այդ հանդիպումները չեն կարող համապարփակ լուծում տալ հակամարտությանը, և մենք չպետք է այդ հանդիպումները դիտարկենք համապարփակ լուծում կայացնելու տեսանկյունից, բայց դրանք շատ կարևոր են, որպեսզի տարածաշրջանում կայունությունն ու խաղաղությունը պահպանվեն։ Իսկ այն, որ Ադրբեջանը ամեն անգամ դիմում է սադրիչ գործողությունների, սա էլ է փաստ։ Հետևաբար, նման հանդիպումների ժամանակ նախևառաջ կողմերի միջև պահպանվում է շփումը, տարբեր հարցեր են քննարկվում, բացի այդ, միջնորդ երկրներն իրենց կարծիքն են հայտնում՝ ևս մեկ անգամ կարևորել խաղաղ բանակցային գործընթացի շարունակությունը։ Դրա համար կարևորում ենք այսպիսի հանդիպումները։

Մինսկի խմբի համանախագահող երկու երկրները՝ Ֆրանսիան և ԱՄՆ-ն, ներկա չեն։ Մտահոգություն չունե՞ք, որ Ռուսաստանը կստանձնի խնդրի միանձնյա կարգավորումը։

Ոչ, մենք չենք տեսնում, որ կա ինչ-որ միանձնյա քաղաքականություն կամ ինչ-որ մրցակցություն։ Այդ երկրների միջև կա մրցակցություն տարբեր տարածաշրջաններում և սա փաստ է, բայց ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում կարծես թե այստեղ համընկել են նրանց ազգային շահերը, ինչպես նաև մարդասիրական նկատառումները։ Բոլոր այդ երեք համանախագահող երկրներն էլ ուզում են, որ այստեղ պահպանվի խաղաղությունն ու կայունությունը։ Այստեղ մենք տեսնում ենք նրանց շահերի համադրում։ Բացի դրանից, պետք է հաշվի առնել, որ աշխարհագրորեն Ռուսաստանն անմիջապես սահմանակից է հակամարտության գոտուն, հետևաբար, բնական է, որ մենք այս հանգամանքը պետք է հաշվի առնենք։ Դա որևէ ձևով չի նշանակում, որ Ռուսաստանը փորձում է իր ձեռքը վերցնել հակամարտության կարգավորման գործընթացը։ Դա պարզապես հնարավոր չէ և որևէ իմաստ էլ չկա դրա մեջ։ Պարզապես այսպես միասին աշխատում են, սա երևում է նաև այն ժամանակ, երբ համանախագահներն այցելում են տարածաշրջան, և նրանց միջև շատ նորմալ, գործնական հարաբերություններ ենք  տեսնում։

Նախորդ տարի Վիեննայում և Սամնկտ Պետերբուրգում որոշակի պայմանավորվածություններ ձեռք բերվեցին, բայց դրանք մինչ օրս կյանքի չեն կոչվում։ Չի՞ ստացվում, որ դրանք անպտուղ հանդիպումներ են։

Ոչ, դրանք կյանքի չկոչվեցին ոչ թե միջնորդների պատճառով, այլ Ադրբեջանի պատճառով։ Բայց ընդհանուր առմամբ, ամենակարևորն այն է, որ պատերազմն ապրիլի 5-ին կանգնեցվեց։ Դա ամենակարևոր ձեռքբերումն է, որ մենք ունենք։ Այլ խնդիր է, որ Ադրբեջանը չի կատարում միջադեպերն արձանագրող մեխանիզմների մշակման վերաբերյալ իր պարտավորությունները։ Ընդհանրապես նման խնդիրը չպետք է սահմանափակվի միայն համանախագահող երկրների և կողմերի միջև փոխհարաբերություններով։ Մենք բազմիցս նշում ենք, որ երբ Ադրբեջանը վարում է նման քաղաքականություն, երբ Ադրբեջանը հերոսացնում է Սաֆարովին, կաշառում է ժողովրդավարական Հունգարիային, դրանից հետո աչք են փակում այդ ամենի վրա, դրանից հետո առաջին օլիմպիական համաեվրոպական խաղերն անցկացվում են Ադրբեջանում, սա անթույլատրելի է։ Սա անուղղակիորեն, բայց գոտեպնդում է ագրեսորին։ Երբ մենք տեսնում ենք, թե ինչ է կատարվում դրանից հետո, «Ֆորմուլա-1» է անցկացվում Ադրբեջանում, այդ երկիրը կաշառում է տարբեր կազմակերպություններում երկրների ներկայացուցիչներին, որևէ արձագանք չենք տեսնում, սա էլ է ազդում, որ ագրեսորը գոտեպնդված ապրիլյան ավանտյուրային է դիմում։ Եթե լինի կոշտ վերաբերմունք այդ ամենի նկատմամբ, գուցե նա ավելի զուսպ կլինի։

Հիմա մենք տեսնում ենք, որ բարեբախտաբար, հետաքրքրիր փոփոխություններ են տեղի ունենում նաև Արևմտյան Եվրոպայում։ Օրինակ, երբ դիտարկում ենք Ֆրանսիայի նախագահական ընտրությունները, այնտեղ բոլորը՝ և ազգայնականները, և լիբերալները, արդեն հստակ ուղերձներով հանդես են գալիս Արցախի ճանաչման ուղղությամբ։ Այո, հասկանալի է, որ սա ինչ-որ ձևով նախընտրական տեխնոլոգիաների շրջանակում է արվում, միևնույն է, մենք տեսնում ենք տեղաշարժ, ու սա շատ կարևոր է։ Նման բաները նույնպես ազդում են ագրեսորին ինչ-որ ձևով զսպելու առումով։ Եվ այն, որ և Ռուսաստանը, և ԱՄՆ-ն, և տարածաշրջանային պետությունները, մասնավորապես Իրանը միշտ կարևորում են խաղաղ կարգավորման ճանապարհը և խորացնում են հարաբերությունները նաև ՀՀ-ի հետ՝ որպես հավասարակշռվածության պահպանման գործոն, սա էլ է շատ կարևոր, քանի որ ագրեսորը պետք է հասկանա՝ կա կարմիր գիծ, որ ինքը չպետք է հատի։ Հիմա տեղեկատվական, բարոյական, քաղաքական դաշտում, միջազգային իրավունքի ոլորտում նա բազմիցս խախտում է այդ կարմիր գիծը, և մենք չենք տեսնում համապատասխան արձագանք, ինչը սխալ է։

Պարոն Բաբայան, մեկ օրվա մեջ սահմանին երկու զոհ ունենք։ Լարվածությունը մեծացե՞լ է։

Սահմանին Ադրբեջանը միշտ էլ լարվածություն է ստեղծում։ Դժբախտաբար, ունենք երկու անդառնալի կորուստ։ Ամեն ինչ արվում է, որ սահմանն ամրացվի, մեծ քանակությամբ տեխնիկական միջոցներ են ներդրվում, և մենք տեսնում ենք, որ այս ամենը դրական արդյունք է տալիս, և մենք ավելի քիչ զոհ ունենք, քան եթե համեմատենք 2-3 տարվա կտրվածքով։ Այնուամենայնիվ, մենք գործ ունենք ահաբեկչական պետության հետ։ Տեսեք՝ որքան զոհ է լինում քաղաքակիրթ, բարեկեցիկ երկրներում, որոնք ընդհանրապես պատերազմի մեջ ընդգրկված չեն։ Ահաբեկչությունը համաշխարհային ցավ է։ Հետևաբար պետք է շարունակենք, այլապես դրա հետևանքը կլինի ցեղասպանությունը։ Շատերը  շահարկում են այն, որ զոհվում են մարդիկ։ Մենք էլ ենք ցավում, դյուրին չէ, բայց ամեն ինչ համեմատության մեջ է երևում։ Եթե տարեկան ճանապարհատրասպորտային պատահարներից ՀՀ-ում 6-7000 մարդ է մահանում, մեծամասամբ՝ երիտասարդներ, երեխաներ, սահմանի զոհերի հետ իհարկե անհամեմատելի է, բայց ոչ ոք չի ասում, որ ազգային անվտանգության վտանգ է ներկայացնում։ Այստեղ նաև հակառակորդն է աշխատում տեղեկատվական դաշտում, որ վհատեցնի, ուռճացնի։ Պետք է հասկանանք՝ ինչ հետևանք և ինչ այլընտրանք է սպասվում, եթե մենք սահմանները չպահպանենք։