Կառավարական շրջանակներում դժգոհություն է հասունանում «Քենդլ» սինքրոտրոնային հետազոտությունների ինստիտուտ-հիմնադրամի գործունեությունից: Օրերս այս մասին նույնիսկ քննարկում է եղել ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայում, որին ներկա է գտնվել կրթության և գիտության նախարար Արմեն Աշոտյանը: Մեզ հասած տեղեկություններով, այս քննարկումը բավականին թեժ է եղել: ԳԱԱ նախագահ Ռադիկ Մարտիրոսյանը նույնիսկ թեժ վիճաբանություն է ունեցել Արմեն Աշոտյանի հետ, քանի որ «Քենդլ» հիմնադրամն ահռելի աշխատավարձեր է բաժանում իր աշխատակիցներին, սակայն նրանց գործունեության արդյունքը համատեղելի չէ պետբյուջեից ծախսված գումարների հետ: Յուրաքանչյուրն ստանում է մոտ 280 հազար դրամ աշխատավարձ, մինչդեռ գիտական աշխատողների միջին աշխատավարձը մոտ 60-80 հազար դրամ է: Մի քանի գիտնականներ, մասնավորապես Բժշկակենսաբանական միջազգային ուսումնական կենտրոնի գիտական ղեկավար, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ամբիոնի վարիչ պրոֆ. Սիներիկ Հայրապետյանը, վերջին երկու տարում դիմել են ատյաններ, այդ թվում՝ նախագահական, ապացուցելով, որ այս հիմնադրամը չի ծառայում ըստ նշանակության, և չի բացառվում, որ այստեղ պարզապես փողեր են լվանում:

Հիշեցնենք, որ «Քենդլն» ստեղծվել է 2012 թվականին, վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի նախաձեռնությամբ, և պետք է զբաղվեր սինքրոտրոնային ճառագայթման աղբյուրի ստեղծմամբ, սինքրոտրոնային ճառագայթման ստացմամբ արագացուցչային տեխնոլոգիաների զարգացմամբ և կիրառությամբ: Մի խումբ ֆիզիկոսներ գումարային օժանդակություն ստացան և մի քանի մլն եվրոյի սարքավորումներ, իսկ կառավարությունը ԵՊՀ-ից վերցրեց Հր. Աճառյան թիվ 31 հասցեում գտնվող շենքը և տվեց հիմնադրամ-ինստիտուտին: Մեր տեղեկություններով, «Քենդլ» հիմնադրամին հաճախ հյուրընկալվել է վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը, սակայն նա իր իսկ նշանակած տնօրենին՝ Ցականովին, այցելել է հիմնականում կիրակի օրերին: «Հիմնադրամների մասին» օրենքը պահանջում է, որ յուրաքանչյուր տարի, մարտին, դրանք հաշվետվություն հրապարակեն:

Երբ 2013 թվականի մարտին Տիգրան Սարգսյանի ստեղծած ինստիտուտ-հիմնադրամը հրապարակեց իր առաջին հաշվետվությունը, Հայաստանի ամբողջ գիտական աշխարհը ցնցվեց այնտեղ նշված թվերից: Պարզվեց, որ հիմնադրամի տնօրեն Վասիլի Ցականովը մեկ տարում մոտ 6,5 մլն դրամ աշխատավարձ է ստացել, իսկ մյուս 70 աշխատողներին պետությունը մեկ տարում 136 մլն դրամից ավելի աշխատավարձ է հատկացրել: «Քենդլի» ողջ տարվա ծախսերը ծածկելու համար պետական բյուջեից այս կազմակերպությունն օգտագործել է ոչ ավել, ոչ պակաս՝ 333 մլն դրամ: Սա՝ պաշտոնական տվյալներով, սակայն, ըստ որոշ գնահատականների, ծախսն ավելի մեծ է եղել և հասնում է 500 մլն-ի: Սա Հայաստանի համար ֆանտաստիկ գումար է, որն ակադեմիական հիմնարկներն ստանում է երեք-չորս տարում: Համեմատության համար նշենք, որ նույն՝ 2013 թվին ԳԱԱ երկրաֆիզիկայի և սեյսմաբանության ինստիտուտը, օրինակ, պետբյուջեից ստացել է ընդամենը 82 մլն դրամ ֆինանսավորում:

Սյուզան Սիմոնյան