Ճշմարտութիին ասելը դժուար է, լսելն է՛լ աիելի դժուար,

Իսկ համոզելն ու ապացուցելը ծայրայեղ դժուար

Ռաֆայէլ Պատկանեան

Ահաւասիկ այս սկզբունքէն մեկնելով պիտի անդրադառնանք մեր ներկայի եկեղեցական տագնապին, որ իր սաղմէն դուրս ելլելով, հրաբուխի նման ժայթքեց եւ իր ճաբուն վրայ գտնուող իւրանքանչիւր հայուն սիրտը հրդեհեց անդարմանելի վիշտով:

Քաոսային վիճակի մէջ է Հայ Եկեղեցին, մանաւանդ իր բարձրաստիճան անհոգ եւ անտարբեր եկեղեցականութեամբ: Ո’չ ոք կը լսէ իր խղճի ձայնը, որ Աստուծոյ ձայնն է իր ներսիդին: Այդ ձայնն է մեր ուղեցոյցը որ մեզի կը թելադրէ եւ կ’ըսէ թէ ի՞նչն է շիտակ կամ սխալ: Այդ ձայնն է որ մեզի կը թելադրէ թէ տառապանքները, անօթութիւնները, բռնաբարութիւնները, ցաւերն ու չարութիւնները կը խոցեն ճշմարտութիւնը եւ կը խորտակեն սէրն ու խաղաղութիւնը: Ա՛յս է եղած տիեզերական ճշմարտութիւնը բոլոր ժամանակներու մէջ, բոլոր քաղաքակրթութեանց մէջ: Պօղոս Առաքեալ, Հռոմայեցիներուն ուղղուած իր նամակին մէջ, հետեւեալ հաստատումը կ’ընէ. « հետեւաբար հեթանոսները, որոնք չունին օրէնքները, բայց բնական մղումով օրէնքի գործեր կը կատարեն, քանի որ չունին օրէնքը՝ իրենք են օրէնքը իրենց համար: Եւ անով ցոյց կու տան, թէ իրենց սրտին մէջ գրուած են օրէնքի գործերը, երբ իրենց իսկ դատումով, իրար յանցաւոր կը հանեն, կամ իրար կը ջատագովեն: Արդ, ա’յն օրը (յայտնի պիտի ըլլայ այս), երբ, ինչպէս ես կ’աւետարանեմ, Յիսուս Քրիստոսի ձեռքով՝ Աստուած դատելու ըլլայ մարդկանց ծածուկ գործերը» (Հռոմ. 2: 14-16):

Պօղոս Առաքեալի խօսքերը որքա՛ն ճշգրիտ կերպով կը նկարագրեն մեր Եկեղեցւոյ այսօրուան տխուր վիճակը: Կաթողիկոսներ կը կարծեն որ իրենք են օրէնքը եւ հետեւաբար կրնան անիրաւել եւ բռնաբարել մարդկային ազնիւ զգացումները, որովհետեւ իրենք ամէն օրէնքէ վեր կը մնան: Այս մտածողութեան կերպը մեզ առաջնորդած է քաոսային ողբալի վիճակի մը: Իսկ բոլոր անոնք որոնք «հաշիւներ» ունին այսօր, լռեցնելով իրենց խղճի ձայնը (որ ինքնին Աստուծոյ ձայնն է մեր ներսիդին), Գարեգին Բ. Կաթողիկոսի հաշւոյն «պաշտպանողական» նամակներ կը հրատարակեն մամուլի մէջ: Ու՞ր մնացին մարդկային արժանիքներու տարրական սկզբունքները: Կարելի՞ է ծախել մեր արժանապատուութիւնը յանուն մամոնայի եւ բարւոք կեցութեան….

Չկայ հաստատութիւն մը որ կը գործէ առանց օրէնքի: Չկայ անձ մը որ օրէնքէ վեր կրնայ ըլլալ: Եթէ այսօր կը տառապինք օրինազանցութիւններէ, այն պատճառով է որ դադրած ենք այլեւս հաւատալէ թէ Հայ Եկեղեցին տակաւին ընելիքներ ունի իր ժողովուրդի հոգեւոր եւ հասարակական կեանքին մէջ: Անտառային օրէնքէն դուրս պէտք է գալ եւ կառչիլ մեր հայրերու կողմէ մեզի աւանդ թողուած եկեղեցական կանոնագրութեանց: Ժամանակն է, եւ արդէն քիչ մը ուշ, որ ազգովին մշակենք նոր Եկեղեցական Կանոնագրութիւն մը, առանց մերժելու անցեալի աւանդութիւնները: Հրամայական անհրաժեշտութիւն է որ Հայ Եկեղեցին անյապաղօրէն բարեկարգուի:

Դժբախտաբար՝ անբասիր եւ պարկեշտ եկեղեցականներու, ինչպէս նաեւ Եկեղեցւոյ կազմակերպչական կեանքի ու գործունէութեան թափանցիկութեան պակասը մեզ հասցուցին այս անբաղձալի օրերուն: Եթէ չկարենանք սրբագրել մեր սխալները եւ դուրս գալ այս ողբալի վիճակէն, պիտի դատապարտուինք պատմութեան առաջ:

Ոսկան Մխիթարեան

15 Դեկտեմբեր 2014

Հ.Գ. Այս մտորումները հատվածներ են Հայ Առաքելական Եկեղեցում այսօր ստեղծված իրավիճակի շուրջ Ոսկան Մխիթարյանի գրած հոդվածից: