Ամենասուր հարցերից մեկն է ներկայումս հետևյալը. Ճոխ ավտոմեքենայի փող ունեք, Սանահինը վրանորոգելու փող չունե՞ք: Միանգամայն օրինավոր հարցադրում է, քանզի Մայր աթոռը 309 հազար դոլարի 6 շքեղ ավտոմեքենա է ձեռք բերել: Մինչդեռ Սանահինի վերանորոգման համար բավարար է դրա կեսը:

Պիտանի արդարացում չէ այն, որ այդ մեքենաները նվիրել է բարերար Սամվել Կարապետյանը: Նա նվիրել է այն, ինչը առավելագույնս պահանջված է եղել Մայր աթոռի կողմից: Եթե Էջմիածնում տիրում է ջիփամոլությունը, ապա դա ամենևին Սամվել Կարապետյանի մեղքը չէ…

Եվ ընդհանրապես, Սանահինի շուրջ տեղի ունեցածը հանրային տրամադրությունների ճշգրիտ ինդիկատոր է: Հանրային մեծ աղմուկ հանած «Չենք լռելու» նախաձեռնության շուրջ զարգացող իրադարձությունները դրա ցուցանիշն են: Մարդիկ վերջին 2 շաբաթում 2 հարց բարցրացրին, երկուսն էլ լուծեցին` և Գանձասարի պարսպի եվրափինաչիության հարցը, և Սանահինի վերակագնման շինարարությունը:

Երկու դեպքում էլ հարցը լուծվեց Հայաստանի թիվ 1 հոգևոր գործչի հեղինակության հաշվին: Եվ ավելորդ չէ համառոտակի անդրադառնալ Ամենայն հայոց կաթողիկոսի ինստիտուտին: Հայ առաքելական եկեղեցու հետևորդները կազմում են հայության շուրջ 70 տոկոսը, և այդ փաստի հետ անհնար է հաշվի չնստել: Այսինքն` պիտի ընդունենք, որ մեր հայրենակիցների 70 տոկոսի կարծիքը արտահայտում է Գարեգին Բ կաթողիկոսը: Լավ թե վատ` դա այլ խնդիր է: Հիմա Սանահինի հարցով մարդն ասել է, որ մի քանի ամիս է, որ ստանձնել է սեփականատիրոջ իրավունքը: Բայց, ուշացել է… կառավարության մակարդակով հարցն արդեն լուծվել է:

Ինչևէ, ազգովի թևակոխել ենք կարևոր փուլ` ազգի մեծամասնության հոգևոր առաջնորդի հանդեպ պահանջկոտ ենք դարձել: Հանրային պահանջ է ձևավորվել, որ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը և նրա հոգևորականները պարտավոր են ապրել ժուժկալ կյանքով և լուծում տալ հանրության կողմից բարձրացվող խնդիրներին: Այսինքն` հիմա պահանջատեր ենք ոչ միայն ՀՀ նախագահի հանդեպ, այլև` հոգևոր իշխանության: Եվ դա հրաշալի է:

Բայց հանգիստ թողնենք Ամենայն հայոց կաթողիկոսին: Առավելևս այն հարցերում, որոնք լուծվում են առանց իր բարձր միջամտության:

Եվ ուրեմն անցնենք «անհարմար» հարցերին: Առաջինը վերաբերում է 1988-ի փետրվարին: Քչերը կհիշեն փետրվարյան այն օրը, երբ տեղի ունեավ գիշերային երթը, որից հետո Ազատության հրապարակը լեփ-լեցուն էր: Հիեցնեմ այդ հասարակ դրվագը: Մթով երթի գնացինք Երևանով մեկ, բոլորին քնահարամ արինք: Երբ անցնում էինք Պանթեոնի կողքով, վանկարկցինք ընդամենը երկու բառ. «Շիրազ, երդվում եմ…»: Հովհաննես Շիրազին տված երդում էր: Մեծամասնությունը դա ընկալում էր որպես Արցախը ազատագրելու երդում, սակայն դա ավելին էր… Մեր մի մասը այդ երդումը կատարեց իր կյանքի գնով ու այժմ ննջում է Եռաբլուրում:  Մյուս մասը դեռ սպասում է կատարելու հերթին:

Երդում տվողները շուրջ 10-15 հազար էին: Դրանց մի մասը դեռ ողջ է: Դրանց մի մասը դեռ ապրում է Հայաստանում: Ու մի մասը դեռ նոր պետք է կատարի իր երդման բանաձևը…

Այսօր` 22 տարի անց, շատ բան է փոխվել: Մենք ենք փոխվել: Ծերացել ենք 22 տարով: Նոր խնդիրների տեր ենք դառել: Բայց մեր տված երդման տերն ու պարտատերն ենք մինչ օրս: Ու դրա զորությամբ այսօր բանակցություններում մեր պետական այրերը պատասխանելու սահմանափակ հնարավորություն ունեն: Դրա զորությամբ չենք էլ հետաքրքրվում, թե ուր է գնում մեր երկրի նախագահը և ինչ է անում այս կամ այն հարցում: Որովհետև գիտենք, որ անհրաժեշտ պահին «ոչ» է ասելու: Ու հենց մոտ օրերս նա պատասխան է տալու բազում անհարմար հարցերի…

Որովհետև գիտենք, որ տեր ենք այդ «ոչ»-ին: Հեշտ է լինել այն երկրի քաղաքացին, որի նախագահը հաստատ տեր է իր համաքաղաքացիների տեսակետին: Ու անհոգ սպասում ենք հերթական «միջոցառմանը», զի գիտենք` մեր հավաքական կամքը տեղ է հասնելու: Եվ ինչպես է դա ձևակերպելու մեր երկրի առաջին դեմքը` դա արդեն իր խնդիրն է: Այսինքն` պետականության ապահովման մինիմումն արդեն կա… Բայց կա նաև դրա շարունակությունը…

Հենց այս պահին լսում եմ Ստամբուլում ապրող Սիբիլ Բեկթորոսօղլու տեսահոլովակը: Երգում է Անիի մասին: Երգում է «զիմ Կիլիկիան»: Մեզ համար սովորական երգեր են, բայց Թուրքիայի պայմաններում դա իսկական պայթյուն է… զի արթնացնում են այն մարդկանց գենետիկ հիշողությունը, ովքեր սերնդե-սերունդ պարտադրված թուրք են գրվում, բայց այդպես էլ թուրք չեն դարձել: Տասնյակ միլիոնավորներ այդ երգերը լսելով իրենք իրենց հարց են տալիս. ո՞վ եմ ես, ո՞վ են իմ նախնիները, ինչպե՞ս պետք է շարունակեմ ապրել…

Ու 80 տարի անց մեր աչքի առաջ կատարվում է մեծն Կոստան Զարյանի կանխատեսումը` որ թուրք գրված տասնյակ միլիոնավորներ իրենց հարց են տալու, թե ով են իրենք և որտեղից են գալիս: Ու արդյունքում սարսափելի գոտեմարտ է լինելու` կռվելու են իրենց ինքնությունը ճանաչածները չճանաչացների հետ: Հայկի ու Բելի ճակատամարտի պես: Հայկի դերում ինքնությանը վերադարձածներն են լինելու, իսկ Բելի դերը կատարելու են հայի բոլոր հատկությունները կրող, սակայն իրենք իրենց թուրք  համարող մարդիկ:

Սպասենք այդ ահավոր մարտին: Որի արդյունքում կռվում հաղթող միլիոնավորներ ասելու են` «ես հայ եմ», ու ոչնչացնելու են միլիոններով նրանց, ովքեր դեռևս գերադասելու են իրենք իրենց թուրք համարել…

Շաբաթվա Վարկածները քննեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆ