Եկեք մի պահ ֆանտաստիկ ենթադրություն անենք. Հայաստանը կայսրություն է կամ նախկին կայսրություն, իսկ ռուսները և մնացած ազգերը մեր ավանդական «հպատակներն» են։ Ի՞նչ է, մեր իշխանությունը չէ՞ր ճնշի այդ ազգերին, չէ՞ր ձզտի իր կամքը թելադրել, չէ՞ր փորձի այդ ազգերի մեջ կռիվ գցել՝ իշխելու նպատակով, վերջապես՝ չէ՞ր խանդի, եթե այդ ազգերը փորձեին համագործակցել այլ կառույցների հետ։ Իհարկե, այդ ամենը կանեին՝ ռուսներից էլ բեթար։ Ամենակարևորը՝ այդ դեպքում հայերի մեծամասնությունը չէ՞ր կարծի, որ այդ բոլոր ձգտումներն ու ամբիցիաները միանգամայն արդարացված են ու բնական։ Կկարծեր։ Իհարկե, ես և իմ նմանները կասեինք, որ այդ ազգերին պետք է հանգիստ թողնել, բայց հասարակական կարծիքը ինձ դեմ կլիներ, իսկ ոմանք նույնիսկ ազգի դավաճան կհամարեին։

Ինձ թվում է՝ պետք չէ զարմանալ, վիրավորվել կամ բողոքել, որ ռուսական նախկին խորհրդային կայսրության ղեկավարներն իրենց այդպես են պահում։ Ճիշտ նույն ձևով դրսևորել են բյուգանդական, բրիտանական, ավստրիական և բազմաթիվ այլ կայսրություններ։ Որոշակի բացառություն է օսմանյանը, որովհետև մոնղոլ-թաթարական տիպի կայսրությունները չեն ձգտում «հողատակ ազգեր» ունենալ՝ դրանց գաղափարախոսությունն է՝ այդ ազգերին ոչնչացնելը կամ վատագույն դեպքում ՝ ուծացնելը։

Խմբագրականն  ամբողջությամբ՝ կարդացեք «Առավոտ» օրաթերթի այսօրվա համարում: