Սիրելի ընթերցո՛ղ, «Փաստաբանի Վարկած» խորագրի ներքո այսուհետ կանդրադառնանք իրավական ոլորտի հետ կապված Ձեզ հուզող հարցերին:

Ձեզ հետաքրքրող հարցերը կարող եք ուղարկել armv12@mail.ru էլ հասցեին: Իրավաբանական խորհրդատվությունը կմատուցեն ճանաչված փաստաբանական գրասենյակներ:

Այսօր մեզ հասցեագրված հարցերին պատասխանում է «Լեգիտիմուս» իրավաբանական ընկերության ղեկավար, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու Տիգրան Սահակյանը:

Հարց.  ՀՀ քաղօրի բարեփոխումների արդյունքում զրպարտություն և վիրավորանք’ հոդվածները ապաքրեականացվեցին: Սակայն ըստ իս մի շատ կարևոր դրույթ բաց է մնացել. պատժվում է միայն հրապարակավ հասցված վիրավորանքը: Իսկ մյուս դեպքերում, եթե նույնիսկ կա հավաստի ապացույցներ, որ հասցվել է վիրավորանք, այն պատիժ չի ենթադրում: Ինչն էլ մղում է մարդուն ինքնագործունեության` պարարտ հող ստեղծելով հանցանքի համար:

Պատասխան.  ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 1087.1. հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասերի համաձայն՝

1.Անձը, որի պատիվը, արժանապատվությունը կամ գործարար համբավն արատավորել են վիրավորանքի կամ զրպարտության միջոցով, կարող է դիմել դատարան՝ վիրավորանք հասցրած կամ զրպարտություն կատարած անձի դեմ:

2. Սույն օրենսգրքի իմաստով՝ վիրավորանքը խոսքի, պատկերի, ձայնի, նշանի կամ այլ միջոցով պատիվը, արժանապատվությունը կամ գործարար համբավը արատավորելու նպատակով կատարված հրապարակային արտահայտությունն է:

Սույն օրենսգրքի իմաստով՝ հրապարակային արտահայտությունը տվյալ իրավիճակում և իր բովանդակությամբ կարող է չհամարվել վիրավորանք, եթե այն հիմնված է ստույգ փաստերի վրա (բացառությամբ բնական արատների) կամ պայմանավորված է գերակա հանրային շահով:

Պատասխանելով առաջ քաշված հարցին՝ նշենք, որ օրենսդրի կողմից, որպես քաղաքացիական  պատասխանատվություն առաջացնող նախապայման դիտարկվում է հրապարակայնորեն կատարված գործողությունը, քանի որ օրենքի և հոդվածի տրամաբանությամբ հրապարակային արտահայտությամբ կատարված վիրավորանքը կամ զրպարտությունը պետք է ուղղված լինի վերջինիս պատիվը, արժանապատվությունը կամ գործարար համբավն արատավորելուն: Հետևաբար, ոչ հրապարակային արտահայտությամբ կատարված նման գործողությունը չի կարող հասարակության մեջ որևէ բացասական ընկալման առիթ հանդիսանալ: Այդ իսկ տրամաբանությամբ գործողության հրապարակայնորեն կատարված լինելն է հանդիսանում քաղաքացիական պատասխանատվություն առաջացնող հիմնական բաղադրիչը:

Հարց.  Նախնական կալանքի 2 ամսում քննիչի կողմից բավարար գործողություներ չեն կատարվում, իսկ կալանքը երկարացնելու որոշումը, որպես կանոն դատարանը բավարարում է: Չեք կարծում որ պետք է սահմանվի կոնկրետ ժամկետում քննիչի կատարելիք հստակ պարտականություններ, որպեսզի մեղքը չապացուցված անձին կալանքի տակ պահելու որոշումն անհիմն չերկարաձգվի:

 Պատասխան.  Հարկ է նշել, որ նախաքննության ընթացքում «կալանք»  հասկացությունը պատիժ չէ, այլ հանդիսանում է ընտրված խափանման միջոց: Օրենսդիրը սահմանել է երկամսյա ժամկետ նման խափանման միջոց կիրառելու դեպքերի համար: Կախված կոնիկրետ քրեաան գործերի առանձնահատկություններից, բարդության աստիճանից գործով  նախաքննություն իրականացնող մարմինը պարտավոր է կատարել տարաբնույթ և բազում քննչական գործողություններ, ինչպիսիք են՝  կատարել հարցաքննություններ, առերեսումներ, նշանակել փորձաքննություններ և այլն, որոնց արդյունքները ամփոփելուց, այսինքն բոլոր հնարավոր ապացույցները ձեռք բերելուց հետո միայն իրավունք ունի դրանք գնահատելու իրենց համակցության մեջ, տալու քրեաիրավական գնահատական: Նշված քննչական գործողությունների կատարումը մեծամասամբ պայմանավորված չեն քննիչի կամաարտահայտությամբ, այլ դրանք դատավարական օբյեկտիվ գործընթացային գործողություններ են:

Հարցի մեջ քննիչի ապօրինի գործողություններ կատարելու երանգ է նկատվում և այս կապակցությամբ պետք է նշել, որ օրենքը այդ առումով սահմանում է դատական վերահսկողության մեխանիզմը նախաքննության փուլում: Այս վերհսկողության արդյունքում է դատարանի կողմից  կալանքը որպես խափանման միջոց կիրառվում և դրա ժամկետը երկարացվում: Դատարանում նախաքննակ մարմինը պետք է ապացուցի նման խափանման միջոց կիրառելու կամ դրա ժամկետը երկարացնելու անհրաժեշտությունը և միայն այդ ապացույցները  հաստատաված համարելով դատարանը կարող է  կիրառել այդ սանկցիան: