Դժվարին ժամանակներ ենք ապրում, մեր երկրի պատմական արժեք ներկայացնող վտանգված կոթողների, սրբավայրերի վերկանգնման աշխատանքներն առանց այս էլ խայտառակ վիճակում էր, վերականգնման անվան տակ ընդամենը ամրացման աշխատանքներն են կատարվում , որոնք շատ դեպքերում եվրովերանորոգում են հիշեցնում:

Մի փոքր ջանք և սեր էր պետք մեր սրբավայրերի պատշաճ վերականգնման համար, մինդեռ… սա ծավալուն թեմա է, որին պետք է անդարադառնալ թերևս նաև մասնագետների կարծիքը լսելուց հետո:

Տարածաշրջաններ կան, որտեղ մեր սրբավայրերն առավել քան ուշադրության կարոտ են: Օձունի հոգևոր հովիվ Տեր Վրթանես Բաղալյանը այն հոգևորականններից է, որոնք նախանձախնդիր են եկեղեցիների խնդիրները բարձրաձայնելու շնորհակալ գործը պատվով կատարելու հարցում: Նա տարիներ շարունակ ակտիվորեն պայքարում է ենթաշրջանի հնավայրերը հնարավորինս պահպանել- վերականգնելու համար. իսկ խնդիրներն այստեղ քիչ չեն:

— Տեր հայր, ինչպե՞ս է պատմամշակութային մեծարժեք սրբավայրերի վիճակը ենթաշրջանում, ի՞նչ ձեռքբերումներ և խնդիրներ կան։

— Շնորհակալ եմ, որ պարբերաբար հետաքրքրվում եք ենթաշրջանի սրբավայրերի պահպանման և պատշաճ օգտագործման հետ կապված խնդիրներով։ Ձեր նախորդ հրապարակումը Օձունի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու մասին բավականին հետաքրքիր արձագանքներ ունեցավ։ Աստուծո ողորմությամբ հյուսիսային կամարակապի վերաշարման նպատակով քանդված կամարները վերաշարվեցին և արևմտյան քիվերն իրենց նախնական տեղերը դրվեցին։ Այդուհանդերձ, արտաքին եռակողմ սրահի թաղակապերը չեն ամբողջացել և ծածկասալեր չեն տեղադրվել ու դեռևս անձրևաջրերը թափվում են որմնակամարների վրա ու պատերը խոնավեցնում են և քայքայում որմնակամարներն ու որմերը։

—Այս պահին աշխատանքները դադարեցվա՞ծ են։

-Անցյալ տարի նախագահ Արմեն Սարգսյանն այցելեց Օձուն և տեսնելով արտաքին սրահների կեսկատար վիճակը, շուրջ 500 հազար դրամ հատկացրեց էսքիզային նախագիծ կազմելու համար, որ առաջիկայում կներկայացվի Մշակույթի նախարարության գիտամեթոդական խորհրդի հաստատմանը, որից հետո կկազմվի նաև աշխատանքային նախագիծ և նախահաշիվ, որի առկայության դեպքում ավելի դյուրին կլինի բարերարներ գտնել աշխատանքներն ավարտին հասցնելու համար։ Հարգարժան նախագահը խոստացավ նաև բանակցել նախկինում վերականգնման աշխատանքները ֆինանսավորած Մովսես Ձավարյանի հետ, որը նախկինում պատրաստակամություն էր հայտնել հաստատված նախագծանախահաշվային փաթեթի առկայության դեպքում շարունակել աշխատանքների ֆինանսավորումը։

Օձունի Աստվածածին

-Ենթաշրջանում կա՞ն այլ սրբավայրեր, որ նույնպես վերականգնման և պահպանման հրատապ խնդիր ունեն։

-Այս պահին հրատապ է Օձունի 5-րդ դարի Ծաղկեվանք-Ծիրանավոր եկեղեցու ամրակայումն ու վերականգնումը։ Սրբավայրի արևմտյան պատն ու կամարի հատվածը վերջերս են փլուզվել, արևելյան պատը վերից վար ճաքած է, իսկ ներքևի շարքերը խալխլված են։

-Բացի Ծաղկեվանք-Ծիրանավորից որ սրբավայրերը կնշեք, որ առավել վթարային վիճակում են։

-Ամեն պահ կարող է փլուզվել Արդվու 5-9 դար թվագրվող Կարմիր ժամը, Ստեփանավանի ենթաշրջանի Ամրակից բնակավայրի Սուրբ Նիկողայոս եկեղեցին։ Սուրբ Նիկողայոսը համայն Ռուսաստանի պահապան սուրբն է համարվում: Ուղղափառ եկեղեցին Լոռու մարզի ռուսական գյուղում կառուցվել է 1848 թ.–ին, վերակառուցվել 1910-1914 թթ–ին ու գործել մինչև 1988 թ.–ի ավերիչ երկրաշարժը։ 1983թ–ին Հայկական ՍՍՀ Մինիստրների խորհրդի որոշմամբ ռուսական եկեղեցին ներառվել է պետական պահպանության տակ գտնվող պատմության ու մշակույթի հուշարձանների ցանկում։ Սուրբ Նիկոլայ Հրաշագործ եկեղեցու նեառման մասով 2004թ–ին ցանկը հաստատել է արդեն ՀՀ մշակույթի նախարարությունը։ Բայց վթարային վիճակում գտնվող եկեղեցին օրեցօր շարունակում է ավերվել։

Սրբ նիկողայոս