2013 թվականի դեկտեմբերի 2-ին Երևանում ստորագրվեց հայտնի «գազային» պայմանագիրը, որն ուներ 2 բաղադրիչ՝ համաձայնագիր «ՀայՌուսԳազԱրդի» բաժնետոմսերի վաճառքի ու գործունեության պայմանների մասին, ինչպես նաև համաձայնագիր գազի գների ձևավորման կարգի մասին: Շաբաթներ անց Ազգային ժողովը վավերացրեց պայմանագրերը՝ ի հեճուկս Նիկոլ Փաշինյանի և Զարուհի Փոստանջյանի կողմից խոչընդոտելու փորձերի, դահլիճում ցույց անող լրագրողների, ինչպես նաև Բաղրամյան պողոտայում հավաքված ցուցարարների:
Օրերս հայտնի դարձավ, որ «Գազպրոմ Արմենիան», հավանաբար, հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովին Հայաստանում գազի սակագնի թանկացման հայտ կներկայացնի: Այդ տեղեկությունների լույսի ներքո «Իրազեկ քաղաքացիների միավորումը» որոշեց հրապարակել «գազային» համաձայնագրերի կնքումից հետո գազի գնի դինամիկայի որոշ ցուցանիշներ:
Առաջին համաձայնագրով «Գազպրոմին» փոխանցվեց «ՀայՌուսԳազԱրդի» բաժնետոմսերի վերջին՝ 20 տոկոս բաժնեմասը, և փաստացի երաշխավորվեց, որ մինչև 2043 թվականը հայկական կողմը գազը գնելու է «Գազպրոմից», իսկ «Գազպրոմ-Արմենիան» նույնիսկ էլեկտրաէներգիա արտահանելու առավելություններ ստացավ:
Երկրորդ համաձայնագրով ամրագրվեց Հայաստան առաքվող գազի գինը սահմանին՝ մինչև 2018 թվականի դեկտեմբերի 31-ը: Սկզբում դա 1000 խորանարդ մետրի դիմաց 190 ԱՄՆ դոլար էր, հետո դարձավ 165, իսկ հետո նվազեց մինչև 150 (այդ նվազումների համար հայկական կողմը նորանոր արտոնություններ էր տալիս «Գազպրոմ Արմենիային»): Սակայն 2013 թվականի այս համաձայնագիրը կնքված էր 5 տարով և դադարեց գործել 2019 թվականի հունվարի 1-ից: Այդ օրվանից, բանակցությունների արդյունքում, սահմանին գազի գինը ժամանակավորապես (և առ այսօր) ֆիքսվեց 165 դոլար 1000 խմ-ի դիմաց:
Սակայն եթե 2014 թվականին Հայաստանի համար 190 դոլարը, միջազգային շուկայի գների համեմատությամբ, շահավետ գին էր, ապա ժամանակի ընթացքում եվրոպական շուկայում ռուսական գազը էապես արժեզրկվեց, և ստեղծվեց մի իրավիճակ, երբ Հայաստանի («Գազպրոմ Արմենիայի») համար գազը արժեցավ ավելի թանկ, քան Եվրոպայի համար:
Օրինակ, 2019 թվականի 4-րդ եռամսյակ տվյալներով, Եվրոպա առաքվող ռուսական գազի միջին գինը (մուտքի սահմանին) մոտ 139 դոլար է, իսկ Հայաստանի սահմանին, ինչպես նշեցինք, 165 դոլար, կամ Եվրոպայից 19 %-ով ավել:
Ընդ որում, եթե հաշվի առնենք, որ ռուսաստանյան «Գազպրոմը» գազի արտահանման համար ծախսերի մեծ մասը կատարում է ռուսական ռուբլիով, ապա արժե նաև ուսումնասիրել, թե Հայաստանի սահմանին որքա՞ն է արժեցել գազը ոչ միայն ԱՄՆ դոլարով, այլ հենց արտահանման երկրի արժույթով (ռուսական ռուբլիով):
Գծապատկերում շատ լավ երևում է, որ 2014 թվականի համեմատ Հայաստան մատակարարվող գազի մեկ խորանարդ մետրից «Գազպրոմի» ունեցած շահույթը էապես աճել է՝ 6.6-ից հասնելով 10.2 ռուբլիի:
Բաշխման արժեքը
Վերը նկարագրվածը, սակայն, այն գներն էին, որոնցով «Գազպրոմ Արմենիան» գազը ձեռք է բերում «Գազպրոմից»: «Գազպրոմ Արմենիան», իր հերթին, գազը վաճառում է ՀԾԿՀ սահմանած սակագներով: 2014 թվականից ի վեր բնակիչ-բաժանորդների համար գազի գինը, դրամային արտահայտմամբ միմիայն պակասել է, իսկ ամսական 10 հազար խորանարդ մետրից ավել սպառողների համար նախ աճել է (պայմանավորված դրամի արժեզրկմամբ) և ապա նվազել:
ՀԾԿՀ սահմանած սակագները, համաձայն 2013 թ. 30 տարով ստորագրված համաձայնագրի, պետք է լինեն այնպիսին, որ «Գազպրոմ Արմենիան» ծածկի սահմանին գազի գնման ու գազաբաշխման հետ կապված իր ծախսերը (այդ թվում՝ «հետ բերի» կատարված ներդրումները) և ունենա տարեկան միջինում 9 % շահութաբերություն:
Այսպիսով, եթե փորձենք տեսնել, թե որքան է եղել սահմանին և վերջնական սպառողի մոտ գազի գնի տարբերությունը (մարժան)՝ կստացվի հետևյալ պատկերը:
Այլ կերպ ասած, հստակ երևում է, որ Հայաստանում գազի մարժան շեշտակի նվազել է: Ընդ որում, 2019 թվականի հունվարից (երբ սահմանին գազի գինը 150 դոլարից դարձավ 165) այդ մարժան էլ ավելի է պակասել:
Գազի մարժայի ռեկորդային ցածր ցուցանիշը, հնարավոր է, բավարար չէ 2013 թվականին ստորագրված պայմանագրով ամրագրված 9 տոկոսանոց շահութաբերության ապահովման համար, և հենց սա է պատճառը, որ «Գազպրոմ Արմենիան» մտադիր է դիմել սակագնի վերանայման համար: Թեև չի բացառվում, որ գազաբաշխման ծախսերի հիմնավորվածության քննարկման սահմաններում հնարավոր լինի նվազեցնել «Գազպրոմ Արմենիայի» ծախսերը, և եղած՝ ցածր մարժայի սահմաններում ընկերությունն ունենա 9 տոկոսանոց շահութաբերություն:
Սակայն բերված թվերը հիմնավորում են, որ ի տարբերություն 2014 թվականի, այժմ Հայաստանում վերջնական սպառողի մոտ գազի գնի (և դրա հնարավոր բարձրացման) մեջ գերակշռապես ներդրում է ունենում սահմանին գազի անհասկանալիորեն բարձր գինը:
2013 թվականին ստորագրված համաձայնագրերն ու դրանցով «Գազպրոմին» տրված մենաշնորհները իրապես պակասեցնում են սահմանին գազի գնի վրա ազդելու Հայաստանի կառավարության հնարավորությունները ու հարցը դրաձնում հայ-ռուսական քաղաքական երկխոսության առարկա:
Դանիել Իոաննիսյան
«Իրազեկ քաղաքացիների միավորում»
- 15:10Տավուշում դրվող սյուները անվտանգության երաշխիքի սյուներն են․ Փաշինյան
- 14:10Պուտինի օգնականն ասել է, որ Պուտինը մայիսի 8-ին Փաշինյանի հետ բանակցությունների ժամանակ բոլոր հարցերը կպարզաբանի
- 12:10Այս «պինգ-պոնգ» դիվանագիտության շրջանակում արդեն հաջողվել է Ադրբեջանի հետ համաձայնության գալ բազմաթիվ հարցերի շուրջ
- 11:10Փաշինյանը և Ալիևը չեն մասնակցի մայիսի 9-ին Մոսկվայում կայանալիք Հաղթանակի շքերթին. Պուտինի օգնական
- 15:10Մեկ է՝ վերջում Մանուկյանին, Քոչարյանին, Սարգսյանին, բանանի Միհրանին, Վանեցյանին են բերելու ցույց տան
- 11:10Սահմանազատման գործընթացը գաղտնի է և հատուկ դուրս է դրված իրավական մեխանիզմներով վերահսկողությունից
- 14:10Ցավում եմ, որ ՀՀ իշխանությունները շարունակաբար իջեցնում են նաև քաղաքական մշակույթի նշաձողը՝ խթանելով ներքին պառակտվածությունը, բևեռացվածությունն ու ատելության մթնոլորտը
- 14:10Գործող ռեժիմն ընդամենը սգո ծառայություններ է մատուցում. Ստեփան Դանիելյան
- 12:10ՀՀ-ում տագնապալի զարգացումներ են, անհասկանալի է ձեր հանդուրժողականությունը. Ընդդիմադիր խմբակցությունները՝ դեսպաններին
- 12:10Պահի հրամայականն է կասեցնել Տավուշում սահմանագծման անօրինական գործընթացը
07.05.2024 | 15:10
07.05.2024 | 14:10
07.05.2024 | 13:10
07.05.2024 | 12:10
07.05.2024 | 11:10
06.05.2024 | 15:10
06.05.2024 | 14:10
06.05.2024 | 13:10
06.05.2024 | 12:10
06.05.2024 | 11:10
04.05.2024 | 15:10
04.05.2024 | 14:10
04.05.2024 | 13:10
04.05.2024 | 12:10
04.05.2024 | 11:10
03.05.2024 | 14:10
03.05.2024 | 13:10
03.05.2024 | 12:10
02.05.2024 | 15:10
02.05.2024 | 14:10
02.05.2024 | 13:10
02.05.2024 | 12:10
02.05.2024 | 11:10
01.05.2024 | 15:10
01.05.2024 | 14:10
01.05.2024 | 13:10
01.05.2024 | 11:10
23.04.2024 | 11:42
23.04.2024 | 11:06
13.04.2024 | 13:57
13.04.2024 | 13:26
13.04.2024 | 13:06
13.04.2024 | 12:59
13.04.2024 | 12:28
13.04.2024 | 11:29
12.04.2024 | 14:08
12.04.2024 | 13:56
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.