ԱՄՆ Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատը հաստատել է 2016 թ. նոյեմբերին շրջանառության մեջ դրված օրինագիծը ամերիկյան հետախուզության ֆինանսավորման մասին: Այս օրինագիծն ուշագրավ է հատկապես այն առումով, որ այն նախատեսում է ստեղծել հատուկ միջգերատեսչական կոմիտե, որի առաջադրանքն է լինելու միջոցներ ձեռնարկել ոչ միայն Միացյալ Նահանգներում, այլև աշխարհի տարբեր երկրներում «Ռուսաստանի քողարկված միջամտությունը» խափանելու ուղղությամբ:

Մայիսի 3-ին Ներկայացուցիչների պալատը որոշել է ընթացիկ տարվա բյուջեի հետ միասին (ավարտվում է սեպտեմբերի 30-ին) հաստատել օրինագիծը հատուկ ծառայությունների ֆինանսավորման մասին: Սպասվում է, որ մոտ օրերին օրինագիծը կհաստատվի նաև Սենատի կողմից, և կստորագրվի նախագահ Թրամփի կողմից:

Փաստաթղթի մի քանի բաժիններ նվիրված են Ռուսաստանին: Կետերից մեկով նախատեսվում է միջոցներ ձեռնարկել Մոսկվայի ազդեցությունը ԱՄՆ ներքաղաքական գործընթացների մեջ նվազեցնելու և Ամերիկայում ռուսական հատուկ ծառայությունների գործունեությունը կանխելու ուղղությամբ:

Օրինագծի մեկ այլ ենթաբաժին առաջարկում է ստեղծել հատուկ միջգերատեսչական կոմիտե, որի նպատակն է լինելու Ռուսաստանի ազդեցությանը աշխարհի երկրներում հակազդելը: Այդ ծրագրին կհատկացվի 100 միլիոն դոլար: Կոմիտեի առաջադրանքն է լինելու հակազդել Ռուսաստանի գաղտնի ազդեցությանը աշխարհի տարբեր երկրների կառավարությունների կամ հանրության վրա: Այս մարմնի մեջ պիտի մտնեն հետախուզության, պետդեպարտամենտի, Պենտագոնի, Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի, արդարադատության, ֆինանսների և էներգետիկայի նախարարությունների ներկայացուցիչներ:

Փաստաթղթում թվարկված են ռուսական ազդեցության այնպիսի ձևեր, ինչպիսիք են դրածո կազմակերպություններ ստեղծելը, մանիպուլյացիաները ԶԼՄ-ներում, ապատեղեկատվության տարածումը, ազդեցության գործակալներին ֆինանսավորելը, սադրանքները, մարդու իրավունքների խախտումները, կոռուպցիան, ահաբեկչությունը և քաղաքական հակառակորդների սպանությունները:

Նշված գումարը տրամադրվելու է Եվրոպայում ու Եվրասիայում, այդ թվում՝ Արևելյան գործընկերության երկրներում՝ Հայաստանում, Ադրբեջանում, Բելառուսում, Վրաստանում, Մոլդովայում և Ուկրաինայում Մոսկվայի ազդեցությունը զսպելու և քաղաքացիական հասարակություններին աջակցելու համար:

Թեմայի շուրջ «Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Թաֆթս համալսարանի Ֆլետչերի իրավունքի և դիվանագիտության դպրոցի գիտաշխատող, քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանը:

-Պարոն Սարգսյան, Ձեր գնահատմամբ՝ այս ծրագիրն ինչպե՞ս կազդի կոնկրետ Հայաստանի ու Հայաստանում Ռուսաստանի ազդեցության նվազեցման վրա: Ինչպե՞ս եք պատկերացնում այդ հակազդեցությունը, ի՞նչ մեթոդներ են կիրառվելու:

– Միացյալ Նահանգներում գոյություն ունեն շուրջ 16 հետախուզական կազմակերպություններ: Դրանք պատկանում են Պենտագոնին, պետդեպարտամենտին, այլ գերատեսչությունների, ինչպես նաև հանդես են գալիս որպես առանձնացված գերատեսչություններ կամ ստորաբաժանումներ, ինչպիսին է, ասենք, Կենտրոնական հետախուզական վարչությունը կամ ինչպես մենք ենք ասում՝ ЦРУ-ն: Այս կազմակերպությունների միջոցով Միացյալ Նահանգներն իրականացնում է իր հետախուզական գործունեությունը:

Ինչ վերաբերում է նոր ֆինանսավորմանը, ապա սա նախորդ՝ Օբամայի վարչակազմի կողմից ներկայացված մի նախագիծ է, որը պետք է հաստատվի ընթացիկ տարվա բյուջեով և սկսի կյանքի կոչվել: Դրանով նախատեսվում է ԱՄՆ-ի կողմից ֆինանսավորել այնպիսի ծրագրեր, որոնք կհակազդեն Ռուսաստանի ազդեցությանը տարբեր երկրներում: Այդ երկրներից մեկն, առաջին հերթին, հենց ինքը Միացյալ Նահանգներն է, որտեղ նախատեսվում է իրականացնել մի շարք հստակ քայլեր, որոնք ուղղված են լինելու ԱՄՆ-ում Ռուսաստանի ազդեցության նվազեցմանը: Մասնավորապես, խոսքը ԶԼՄ-ների և հասարակական կազմակերպությունների, լոբբիստական կառույցների միջոցով ԱՄՆ-ում ազդեցություն ձեռք բերելու մասին է: Անշուշտ, Միացյալ Նահանգները չի սահմանափակվելու միայն իր տարածքով, այլ շարունակելու է նման գործունեություն ծավալել նաև այլ պետություններում, որտեղ Ռուսաստանի ազդեցությունը ուժեղ է կամ ուժեղանում է:

Իհարկե, նման ծրագրեր կարող են իրականացվել նաև ԱՊՀ երկրներում, այդ թվում նաև մեր տարածաշրջանում: Կարծում եմ՝ սրա հետևանքով կլինի ֆինանսական միջոցների ներհոսք մեր տարածաշրջան, որի արդյունքում կարող են իրականացվել մի շարք դրամաշնորհային ծրագրեր, որոնց նպատակը կլինի Ռուսաստանի ազդեցության թուլացումը:

Մեթոդները նոր չեն: Դրանք այն հին մեթոդներն են, որոնք մշտապես կիրառվել են: Դա ՀԿ-ների, ԶԼՄ-ների միջոցով իրականացվող հստակ քաղաքական դիրքորոշումն է, որը պիտի հստակ նպատակ ունենա հակազդելու ռուսական ազդեցությանը տարբեր պետություններում, այդ թվում նաև ԱՄՆ-ում:

Չեմ բացառում, որ տարածաշրջանում կարող են ստեղծվել լրացուցիչ լրատվական հոսքեր ապահովող լրատվական գործակալություններ, կայքեր կամ լրատվական այլ պլատֆորմներ, որոնց միջոցով ԱՄՆ-ը կփորձի հնարավորինս արդյունավետորեն հակազդել տարածաշրջանում ռուսական ազդեցությանը: Սա, իհարկե, գերտերություններին բնորոշ երևույթ է. թե՛ Ռուսաստանը, թե՛ Միացյալ Նահանգները և թե՛ այլ գերտերություններ իրենց տեղեկատվական գործունեությամբ մշտապես մրցակցում են աշխարհի ամենատարբեր երկրներում:

Սա ընդամենը նախկինում գոյություն ունեցող ծրագրերը առաջ տանելու, ֆինանսական լրացուցիչ միջոցներ ներգրավելու փորձ է, նոր բան չէ, և կարծում եմ, որ պարզապես Միացյալ Նահանգների քաղաքականությունը ուղղություններով ավելի լայն, ավելի ակտիվ ու ագրեսիվ է լինելու, ինչը բնական երևույթ է տարբեր տարածաշրջաններում, պետություններում մրցակցող գերտերությունների համար: Այդ պետությունների թվին կարող է դասվել նաև Հայաստանը:

շարունակությունը՝ կայքում