934 թ-ից ի վեր առաջին անգամ Ստամբուլում գտնվող Սուրբ Սոֆիայի տաճարում՝Այա Սոֆիայում,որը Թուրքիայի նախագահ Մուստաֆա Քեմալի հրամանով1935 թ-ից գործում է որպես թանգարան, հնչեց մահմեդական ազանը…Այս ուշագրավ իրադարձությունը ուղիղ եթերով հեռարձակել է TRT Diyanet TV-ին…Թուրքական ԶԼՆ-ները նշում են,որ այդ արարողությանը մասնակցել է նաև Թուրքիայի կրոնական գործերով նախարար Մեհմեթ Գյորմեզը…
Վերջին 4 տարիների ընթացքում ազանը հնչել է Այա Սոֆիայի մինարեթներից,բայց իմամները այդ ամենի համար օգտագործել են աղոթքի համար հատուկ նախատեսված սենյակը,որը գտնվել է մզկիթի վերածված եկեղեցու տարածքից դուրս…Իսկ ավելի վաղ մահմեդական Ռամադան տոնին ընդառջա Թուրքիայի նախագահ Ռ.Էրդողանը հրահանգել էր ամեն օր Ղուրան կարդալ թանգարանի տարածքում,որին կտրուկ արձագանքել էր Հունաստանի ԱԳՆ-ն…
Այսպիսով,Թուրքիայի ֆաշիստ առաջնորդը կյաքիր է կոչում իր վաղեմի երազանքը՝Այա Սոֆիան կրկին դարձնել գործող մզկիթ…Հիշեցնեմ,որ ուղղափառ աշխարհի այն ժամանակների ամենամեծ եկեղեցին՝Սուրբ Սոֆիայի տաճարը,մզկիթի էր վերածվել քոչվոր բարբարոս թուրքերի կողմից 1453 թ-ին Կոստանդնուպոլսի գրավումից հետո…1985 թ-ին № 356 որոշմամբ Սուրբ Սոֆիայի տաճարն ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցուցակում…
Հ.Գ.Ավելի վաղ 2010 թ-ի հոկտեմբերի 1-ին Թուրքիայի “Ազգայնական կուսակցության” նախագահ Դեվլեթ Բահչելին նամազ էր իրականացրել Անիի Մայր տաճարում, որը թուրքերը անվանում են Ֆեթհիյեի մզկիթ: Նրա հետ միասին նամազին մասնակցել էին նույն կուսակցության տարածքայի 40 ստորաբաժանումների ղեկավարներ…Հիշեցնեմ,որ թուրք սելջուկների սուլթան Ալփարսլանը, 1064 թվականին գրավելով Անին, Մայր տաճարից իջեցրել է խաչը եւ այնտեղ նամազ արել…
11-րդ դարի սկզբին չպատժելով թուրքերին ամբողջ Եվրոպան և ուղղափառ աշխարհը “ըմբոշխնեցին” 1453 թ-ը…

Նյութի աղբյուր՝ Գագիկ Համբարյան