Աբխազիան հանդես է եկել Հայաստանը Ռուսաստանի հետ կապող երկաթգծի վերագործարկման առաջրկությամբ: Համապատասխան առաջարկությամբ հանդես է եկել Աբխազիայի վարչապետ Արթուր Միկվաբիան: Այսօր РИА Новости-ին տված հարցազրույցում Միկվաբան հայտարարել է, որ Աբխազիան հետաքրքված է երկաթուղու վերագործարկմամբ: «Տնտեսական առումով, իմ կարծիքով, դա շահավետ է: Սակայն, նախագծին ընդդիմանում է Վրաստանը, որն ասում է, թե չի ցանկանում մեզ հետ համաձայնագիր կնքել՝ համարելով, որ մենք պետք է Վրաստանի կազմում լինենք: Այսինքն, խնդիրը կրում է քաղաքական բնույթ: Այնինչ, ես կարծում եմ, որ հարցին պետք է նայել տնտեսական եւ առողջ բանականության տեսանկյունից»,-ասել է Միկվաբան:

Երկաթուղային կապը Վրաստանից դեպի Աբխազիա դադարեցվել է 1992-93 թվականների վրաց-աբխազական հակամարտությունից հետո: Ռազմական գործողությունների հետեւանքով կամուրջների ու թունելների պայթեցման պատճառով՝ Աբխազիայի տարածքով անցնող երկաթուղու 190 կիլոմետրանոց հատվածը լրջորեն վնասվել էր: Պատերազմից հետո երկաթուղին վերագործարկելու փորձեր արվել են, սակայն ապարդյուն: 2003 թվականին Վրաստանի այն ժամանակվա նախագահ Էդուարդ Շեւարդնաձեն եւ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Սոչիում կայացած հանդիպման արդյունքներով պայմանավորվել էին վերականգնել երկաթուղին եւ վերսկսել ուղեւորափոխադրումներն ու բեռնափոխադրումները: Այնուամենայնիվ, 2004 թվականին «Վարդերի հեղափոխությունից» հետո Վրաստանի նոր իշխանությունները հայտարարեցին, թե նախեւառաջ անհրաժեշտ է լուծել վրացի փախստականների՝ Աբխազիա վերադառնալու հարցը եւ հետո միայն անդրադառնալ երկաթուղային կապի վերականգնմանը: Սակայն, իրավիճակը փոխվեց  2012 թվականի հոկտեմբերին, երբ Վրաստանում իշխանության եկավ «Վրացական երազանք» դաշինքը:

Նույն թվականի նոյեմբերի Վրաստանի վերաինտեգրման նախարար Պաաթա Զաքարեիշվիլին հայտարարել էր, որ երկրի նոր կառավարությունը ծրագրել է վերականգնել չգործող աբխազական երկաթուղին, եւ որ դա Բիձինա Իվանիշվիլիի գլխավորած կառավարության առաջնահերթություններից է: Սակայն, այն ժամանավա աբխազական ղեկավարությունը կտրուկ դեմ արտահայտվեց երկաթուղու վերագործարկմանը: Դրա պատճառով մոտ մեկ ամիս անց նույն Զաքարեիշվիլին հայտարարեց, որ այդ հարցը օրակարգից հանվում է, քանի որ աբխազական կողմը հետաքրքրված չէ երկաթուղու վերագործարկմամբ: Այնուամենայնիվ, ենթադրվում է, թե Վրաստանը երկաթուղու վերագործարկումից հրաժարվել է Ադրբեջանի ճնշման տակ, որը սպառնացել է կտրուկ բարձրացնել Վրաստանին մատակարարվող գազի սակագինը, ինչի պատճառով էլ Իվանիշվիլիի կառավարությունը տեղի է տվել:

Սակայն, դրանով հարցը չփակվեց. 2014 թվականի նոյեմբերին երկաթուղին վերագործարկելու առաջարկով հանդես եկավ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը: «Հնարավոր ենք համարում մեր գործընկերների հետ մտածել եւ ընդհանուր համաձայնության դեպքում կյանքի կոչել այնպիսի մի նախագիծ, ինչպիսին, մի կողմից տարանցիկ երկաթուղային կապն է Սուխումիի, Թբիլիսիի եւ այնտեղից՝ Հայաստանի ուղղությամբ, իսկ մյուս կողմից՝ Ռուսաստանի ուղղությամբ»- հայտարարել էր Պուտինը Աբխազիայի նախագահի հետ հանդիպումից հետո:

Արդեն 2015 թվականի օգոստոսին հայտնի դարձավ, որ ռուսաստանցի 800 զինծառայողներ Օչամչիրա քաղաքից մինչեւ աբխազա-վրացական սահմանային Ինգուրի գետն ընկած հատվածում երկաթգծի մարքման ու վնասված տարածքների վերակագնման նախապատրաստական աշխատանքներ են սկսել: Այն ժամանակ աբխազական կառավարությունը տեղեկացրել էր, թե վերականգնողական աշխատանքները նախատեսվում է ավարտել մինչեւ տարեվերջ: Աբխազական երկաթուղու Սուխուիմիից մինչեւ Օչամչիրա  ընկած հատվածը վերականգնվել էր դեռ 2008 թվականի ամռանը՝ ռուս-վրացական պատերազմից մի քանի շաբաթ առաջ: Չի կարելի բացառել, որ այդ աշխատանքներն արդեն ավարտվել են եւ այդ պատճառով էլ աբխազական կողմը հիմա հանդես է եկել երկաթուղու վերագործարկման առաջարկով, ինչը, անշոշուտ, չէր կարող արվել առանց Ռուսաստանի միջամտության: Մոսկվայում կարեւորում են երկաթուղու վերագործարկումը, ինչը կխթանի եվրասիական ինտեգրացիոն նախագծերի իրականացմանը:

Երկաթուղու վերագործարկման հնարավորությունը արդեն անհանգստություն է առաջացրել Բաքվում: Ադրբեջանը վախենում է երկաթուղու վերագործարկումից, քանզի այդպիսով թուլանում է Հայաստանի տրանսպորտային շրջափակումը եւ ի չիք է դառնում Երեւանի վրա ճնշում գործադրելու հզոր մի լծակ: Երկաթուղու վերագործարկումը նաեւ անիմաստ է դարձնում Ադրբեջանի ու Թուրքիայի կողմից Հայաստանի հետագա շրջափակումը: Ավելին, Ռուսաստանը հնարավորություն է ստանալու ցամաքային կապ հաստատել Գյումրիի 102-րդ ռազմակայանի հետ եւ ավելի մեծացնել իր ռազմական ներուժը տարածաշրջանում:

armtimes.com