ԳԱԼԱ-ի հարցազրույցն իրավապաշտպան Վարդան Հարությունյանի հետ:

—Պարոն Հարությունյան, առաջնագծում շինարարական աշխատանքներ ենսկսվել: Տասնյակ ընտանիքներ արդեն վերադառնում են Մարտակերտ և Մատաղիս։ Կամավորներն էլ Ս.Սարգսյանի՝ Վիեննայի հանդիպումիցհետո վերադառնում են: Կարո՞ղ ենքարդյոք արձանագրել, որ պատերազմն այս փուլում ավարտվել է, և գոնե այս պահինլայնածավալ պատերազմի վերսկսման վտանգ չկա:

-Պատերազմի վերջանալու մասին արձանագրումներ անել չենք կարող։ Այսօր լայնածավալ պատերազմի վերսկսման վտանգը շատ ավելին է, քան եղել է վերջին 20 տարիների ընթացքում։ Տարիներ շարունակ մեր իշխանությունները ոչինչ չեն արել պատերազմի հավանականությունը նվազեցնելու ուղղությամբ։ Ռազմագծում արվող բոլոր շինարարական աշխատանքները, սահմանագծի պաշտպանությանն ուղղված ջանքերը, սահմանամերձ գյուղերի խնդիրները պետք է ոչ թե քառօրյա պատերազմի ստեղծած նոր իրականության արդյունքում, այլ մշտապես լինեին իշխանությունների օրակարգում։ Լավ պաշտպանված սահմանների վրա թշնամին դժվարությամբ կհարձակվեր կամ չէր հարձակվի ընդհանրապես։ Նաև լավ պաշտպանված սահմանների վրա, այսպես կոչված, «անակնկալ» հարձակումներ չեն լինում։ Մենք պատերազմի հավանականությունը նվազեցնելու միայն մեկ ճանապարհ ունենք. դա մեր երկրի հզորությունն է։ Իսկ մեր կարգի երկիրը կարող է հզոր լինել միայն այն դեպքում, եթե կդառնա կայացած պետություն՝ ժողովրդավարական աշխատող ինստիտուտներով հանդերձ։ Երկիր, որտեղ իշխանությունը ձևավորվում է օրենքի շրջանակներում, ընտրությունների միջոցով, որի օրինական ձևավորված իշխանությունը լծված է երկրի առաջ ծառացած խնդիրների լուծմանը։ Կլինեն դրանք ներքին խնդիրներ, արտաքին, թե սահմանագծի պաշտպանություն։ Այն իշխանությունները, որոնք որ տարված են ցանկացած գնով սեփական վերարտադրությունն ապահովելու հոգսերով, որոնք իրենց ընտանիքի ու սեփական անձի բարեկեցությունն ամեն ինչից վեր են դասել ու դասում, չեն կարող ստանալ ոչ երկրի բնակչության և ոչ էլ դրսի աջակցությունը։ Նրանք միշտ լինելու են մերժվածի կարգավիճակում ու չեն կարողանալու ոչ երկրի հոգսերն ընկալել ու լուծել, ոչ երկրի պաշտպանությունը կազմակերպել և ոչ էլ պատերազմի վտանգը նվազեցնել։ Ընդհակառակը, այս կարգի իշխանությունների պարագայում մարդիկ, հատկապես երիտասարդները, լքելու են երկիրը, արտագաղթի պատճառով անգամ զորակոչ չեն կարողանալու ապահովել, իսկ համատարած բնույթ կրող կոռուպցիան և գերուռճացված իշխանական համակարգն արգելակելու է տնտեսության զարգացումը։ Արդյունքում մենք էլ ավելի թույլ ենք դառնալու, իսկ դրան զուգահեռ էլ ավելի է բարձրանալու պատերազմի վերսկսման վտանգը։

-Պարոն Հարությունյան, եթե փորձենք ամփոփել քառօրյա պատերազմը և հաջորդող օրերը, ապա ո՞րն է ենթադրությունը: Արձանագրելով ներկա ստատուս քվոն՝ նշանակում է, որ ՀՀ իշխանությունները հող են հանձնել, կամ այս իշխանությունների օրոք տարածքային կորուստներ ենք ունեցել: Նման ենթադրություն կարո՞ղ ենք անել, որ Ս. Սարգսյանը պարտվող նախագահ է:

-Այն, որ վերջին 20 տարիների ընթացքում առաջին անգամ հայկական կողմը տարածքներ է կորցրել, անվիճելի է։ Այո, մենք տարածքներ ենք կորցրել։ Պատճառն այն է, որ մենք պատերազմին պատրաստ չենք եղել։ Մեր երկրի բարձրագույն իշխանավորները միշտ վստահորեն մտածել են․ քանի որ մենք աչքներս փակ ենթարկվում ենք Մոսկվայի թելադրանքներին ու առանց կամուկացի, առանց քննարկման կատարում ենք նրանց բոլոր պահանջները՝ կլինի դա քվեարկություն միջազգային ատյաններում, կլինի դա ԵՏՄ մտնել, կլինի դա ռուսական շահերի սպասարկում Հայաստանի ներսում ու Հայաստանի սահմաններից դուրս, ապա, որպես փոքրիկ փոխհատուցում մեր այդ հավատարմության, Մոսկվան Ադրբեջանին կարգելի լայնածավալ պատերազմ սկսել։ Սահմանային փոքրիկ ընդհարումները և մշտական լարվածությունները հաշիվ չեն։ Դրանք նույնիսկ ցանկալի են։ Դրանք օգնում են երկրի ներսում ծագած խնդիրների լուծմանը։ Բայց լայնածավալ հարձակումը մերոնք բացառել են ու ի սկզբանե այն բացառելով՝ դրան չեն պատրաստվել։ Բայց պարզվեց, որ Մոսկվան Հայաստանին այնքան ամուր է կապել իր կառքին ու արդեն այնքան սեփական է համարում, որ հայկական շահերն ընդհանրապես հաշվի չառնելով՝ սկսել է լրջորեն զբաղվել Բաքվին նույն ամրությամբ իրեն կապելու գործով։ Ահա մոսկովյան այս ծրագրերի շրջանակներում էլ եղավ այս հարձակումն, ինչի արդյունքում մենք տարածքներ կորցրեցինք։

-Հայաստանում և Արցախում իշխանական շրջանակները ոգևորված են Վիեննայի հանդիպումից, հատկապես կարևորում են հետաքննությունների մեխանիզմի ներդրումը, մինչդեռ Ադրբեջանից արդեն կան առաջին պաշտոնական մեկնաբանությունները, որ իրենք դեմ են: Երեկ Ալիևի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ Նովրուզ Մամեդովը հայտարարեց, թե Բաքուն ԵԱՀԿ-ի գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի գրասենյակի լիազորություններն ընդլայնելու պարտավորություն չի ստանձնել։ Սա ի՞նչ է նշանակում:

-Սա նշանակում է, որ Բաքուն շահագրգռված չէ հետաքննությունների մեխանիզմի ներդրմամբ։ Նաև սա նշանակում է, որ Բաքուն Վիեննայում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները խախտելու կամ թույլտվություն ունի, կամ լուրջ հովանավոր ունի, որի առկայության պարագայում իրեն նման ազատություններ է թույլ տալիս։ Ես չեմ բացառում, որ այդ հովանավորը կարող է Մոսկվան լինել։ Հետաքննությունների ներդրման մեխանիզմները կարևոր ու անհրաժեշտ են, և եթե դրանք ներդրվեն, ապա սահմանագծում շատ բան կփոխվի։ Հայկական կողմը պետք է ամեն ինչ անի, որ նման մեխանիզմ ներդրվի։

Ամբողջությամբ կարդացեք galatv.am-ում