Հոգեկիր հռետորն ու աստվածաշնորհ բանասացը.
Ժամանակակիցը վկայել է. «Իր իմաստնութեամբ ու առաքինութեամբ արեգակի պէս էր փայլում Աստծոյ Սուրբ մարդը՝ Գրիգոր Նարեկացին»։
Ո՞րն էր արեգակի պէս փայլելու պատճառը։ Աղօթագի՞րքը… Բայց Աղօթքներն ու Սուրբ Մարիամ Աստուածածնին օրհնաբանող տաղերը, որ մեր ժամանակների գռեհկութեամբ «լիրիկա», այսինքն՝ «սիրերգութիւն» են կոչել, իրենց աւարտին ու ամփոփումին հասան նրա կեանքի վերջին տարիներին։ Բնաւ էլ «Աղօթագիրքը» չէր, որ Նատեկայ վանական Գրիգոր Ուսուցիչի նկատմամբ ծնուել էր ժամանակակիցների խորին յարգանքը։ Ընդհակառակը. յարգանքը և համբաւը, որ վանականը վայելում էր դեռևս երիտասարդութեան տարիներից, նրա ունցած հեղինակութեան հետևանքն էր։ Այդ հեղինակութեան շնորհիւ էր, որ նրան խնդրամատոյց եղան մեղքերի քաւութեան, ապաշխարութեան և հոգևոր ապաքինութեան աղօթքներ գրելու առաջարկով։
«Իր իմաստնութեամբ ու առաքինութեամբ արեգակի պէս փայլելու» համբաւը գալիս էր Սուրբ մարդու գործունէութիւնից, որ, ցաւօք, անյայտ է ուշիմ ու գրագէտ Հային։
Ե՞րբ է նա, այդ ուշիմ ու գրագէտ Հայը հնարաւորութիւն ունենալու հաղորդակցուել «Համառօտիւք բան խրատու վասն ուղիղ հաւատոյ» մեկնաբանութեանը։ Մի՞թէ մեր ժամանակների նոյնիսկ հաւատացեալ Հայը «ուղիղ հաւատի խրատների» կարիքը չունի։
Իսկ «Ապարանից խաչի պատմութիւնը» ծանօ՞թ է արդեօք իր հանճարեղ բանահիւսողով հպարտացող Հայը։ Գիտէ՞, որ գոյութիւն ունի մի այդպիսի աշխատասիրութիւն կենաց փայտի, Քրիստոս Տիրոջ փշէ պսակի, քացախով թրջած սպունգի և մարմնի մէջ մխրճուած գամերի մասին. մասունքներ, որ Մոկաց գաւառ տարան և նախ զետեղեցին Սուրբ Յովհաննէս Կարապետի տաճարի մէջ և ապա տեղափոխեցին Սուրբ Աստուածամօր եկեղեցի։ Այս վերջին ու հանդիսաւոր փոխադրութեանը ներկայ են եղել Սենեքերիմ, Գուրգէն և Աշոտ երեք Արծրունի թագազարմերը։
Երբևէ լսե՞լ ենք Խաչի գովեստի հետ մէկտեղ շարագրած Սուրբ Աստուածածնի հռչակաւոր ներբողը, որ Գումարը Խմբից է կոչւում և երգուել է գոնէ մինչև անաստուածութեան 20-րդ դար։
Իսկ ի՞նչ գիտենք «Ճառ ‘ի գովեստ Առաքելոց» խորագրով՝ առաքեալներին և եօթանասուներկու աշակերտներին նուիրուած ներբողականի կամ «Գովեստ ‘ի սուրբն Յակոբ Մծբնայ հայրապետ» ճառի մասին։ Այս վերջինը՝ Մծբինի հայրապետ Յակոբ Նիզիբայեցին Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչի ազգականն էր և բարձրացել էր Արարատ լերան գագաթ՝ Նոյեան տապանը որոնելու և գտել էր մի բեկորը միայն։
Այս աշխատասիրութիւններից ամէն մէկը Սուրբ Գրիգոր Նարեկացու բանահիւսելու հանճարեղ նմուշ է, և նոյնքան «բանաստեղծական», որքան և թոնդրակեան աղանդին
ուղղուած նզովքը, կամ մեղքերի քաւութեան ու ապաշխարութեան Աղօթքները, և կամ Տաղերը…
Տաղերը, որ օրհնաբանում են Աստծոյ արարչագործութեան Գեղեցկութիւնը և Որդու Ծնունդը, Յայտնութիւնը, Յարութիւնը, Տիեզերական Եկեղեցին և Սուրբ Տաճարը։
Որտե՞ղ ենք կորցրել մեր Ուսուցչին, որ ուսուցանում է քրիստոնէական ուսմունքը, շարագրում է ուղիները, որոնք մեր անձը կարող էին տանել դէպ ի Աստուած կամ, եթէ կ’ուզէք, Աստծոյ հետ ներդաշնակութիւն յորդորել մարդուն, իսկ աւելի ճիշտ՝ օգնել մարդուն, որպէսզի որորնի և իր մէջ գտնի Աստծուն։
Այս ուսուցումը վերջ չունի։ Ինչպէս և վախճան չունի և չի կարող ունենալ մեր աղօթքը առ Աստուած և փառաբանութիւնը աստուածային արարչագործութեան։
Եթէ վստահ ենք, թէ քրիստոնեայ ժողավուրդ ենք և ոչ թէ հաւատուրաց խուռներամ մի ամբոխ, հապա էլ ինչո՞ւ ենք այսքան անգէտ, ինչո՞ւ ենք զլանում ուսանել Յիսուսի վարդապետութիւնը։ և ինպէ՞ս եղաւ, որ ինքներս մեզ զրկեցինք «Նարեկ»ից՝ Հաւատի և Աղօթքի գիրքը յայտարարելով թէկուզև հանճարեղ, բայց սոսկական «գեղարուեստական պոէմ»։
Չգիտէի՞նք, որ Աստծուն ուղղուած խօսքը արդէն իսկ պէտք է գեղեցիկ լինի։ Քանի որ աշխարհը, որ արարել է Աստուած, ինքնին Գեղեցիկն է։ Սուրբ Օգոստինոսը ասում է. «Հարցում արա երկրի գեղեցկութեանը, հարցում արա ծովի գեղեցկութեանը, հարցում արա դիւրասահ և համասփիւռ օդի գեղեցկութեանը, հարցում արա ամենայնին, որ գոյութիւն ունի։ Քեզ կը պատասխանեն. ”Նայի՛ր, մենք գեղեցիկ ենք“։ Այդ համապարփակ գեղեցկութիւնը դաւանութիւն է։ Ո՞վ է ստեղծել փոփոխութիւնների ենթակայ այդ գեղեցկութիւնը, եթէ ոչ Գեղեցիկը, որ չի ենթարկւում ոչ մի փոփոխութեան»։
Մեր ժամանակների գրողներից մէկը գրել է. «Կոմունիզմը սպառնում է ունևորներին, մասամբ՝ նաև ուսումնականներին։ Սակայն չքաւորներն ու անգրագէտները ոչինչ ունեն կորցնելու կոմունիզմի պարագային։ Մարդու մէկ տեսակ կայ միայն, որին սպառնում է կոմունիզմը՝ անկախ այն բանից, թէ մարդկային այդ տեսակը աղքատ է կամ հարուստ, գիտուն է, թէ անգէտ։ և այդ մարդը քրիստոնեան է»։
Կոմունիզմը միակ անվերապահ ճշմարտութիւն լինելու իր ակնկալութեամբ, սովետական իշխանութիւնը իր անիրաւ բռնութիւններով և ազգային մեր էութիւնը արմատներից, լեզուից, մշակոյթից ու հաւատից անդամահատելու իր հետևողականութեամբ մեզ դարձրեց դաշտագլոր մի բազմութիւն։
Երբևէ նորէն կը դառնա՞նք Ժողովուրդ։
Այն Հայ Ժողովուրդը, որ ունէր Հաւատ ու Բարոյականութիւն որպէս Էութիւն, գիտէր, թէ ի՛նչ է Գութը և Կարեկցանքը, խոնարհ էր Աստծոյ առաջ և արժանապատիւ՝ աշխարհիկ իշխանաւորների դիմաց։
Նարեկացու եի «Նարեկ»ի մասին զրուցելով՝ փորձում եմ յուշել դարձի գալով, լիարժէք ու բարոյական կողմնորոշումներ ունեցող ժողովուրդ, առաւել ևս լիարժէք ազգ դառնալու կենսական անհրաժեշտութիւնը և ճանապարհը, որ միակն է դէպի Միակն ու Ճշմարիտը տանողը։
Սովորենք աղօթել Սուրբ Գրիգոր վարդապետ Նարեկացու հետ։ Փորձենք ընկղմուել սրբազան ընթերցումի մէջ։ Սրտով ընկալենք այն, ինչը ծնունդ է առել Աղօթողի Սրտի խորքերից։
ԱՄՓՕՓ ՄԱՏԵՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆ
Անանիա Նարեկացւոյ Գիր Խոստովանութեան, Վաղարշապատ, 1892
Գրիգոր Մագիստրոսի թղթերը յառաջաբանով և ծանօթագրութիւններով, աշխ. Կ. Կոստանեանց, Ալեք-պոլ, 1910
Խոսրովու Անձևացեաց Եպիսկոպոսի Մեկնութիւն ժամանակագրութեան, կարգադրեալ Մովսէսի գիտնական վարդապետի, Օրթագիւղ, 1840
Խոսրովու Անձևացեաց Եպիսկոպոսի Մեկնութիւն աղօթից պատարագին, Վենետիկ, 1869
Ներսէսի Լամբրոնոցւոյ Խորհրդակցութիւնք ի կարգս եկեղեցւոյ և մեկնութիւն խորհրդոյ պատարագին, Վենետիկ, 1901
Պատմութիւն Հայոց ի սկղբանէ աշխարհի մինչև ցամն 1784, աշխ. Հ. Միքայէլ վարդապետ Չամչեանց, Վենետիկ, 1784-1786
Տիեզերական Պատմութիւն Ստեփանոսի Վարդապետի Տարոնեցւոյ, Փարիզ, 1839
© Կարէն Ա. ՍԻՄՈՆԵԱՆ, 2001. Փարիզ
Վերջ
- 13:10Հայտնի է ջերմաստիճանը, որի ժամանակ ակտիվանում է կորոնավիրուսը. MedRxiv
- 13:10Հայաստանը քո ձեռքում դարձել է ժողովրդավարության պոչամբար՝ սրանից բխող բոլոր տոքսիկ հետեւանքներով. Աշոտյանը՝ Փաշինյանին
- 14:10Վլադիմիր Պուտինն ու Դմիտրի Մեդվեդևը շնորհավորական ուղերձներ ու ծաղկեփնջեր են ուղարկել Աննա Հակոբյանին
- 14:10Ինչ ընդհանրություն կա պատգամավորների թվի և Գարեգին Բ կաթողիկոսի միջև
- 17:28ՍՈՒՐԲ ԳԻՐՔՆ ԱՄԵՆ ՕՐ (31 մարտ 2018թ.)
- 16:48Նիկոլ Փաշինյանի հեղինակած երգը (տեսանյութ)
- 16:02Ֆիլիպ Կիրկորովը իր երեխաների համար տնային դիսնեյլենդ է կառուցել
- 14:25Սուրբ Զատիկի տոնին բազմաթիվ միջոցառումներ կկազմակերպվեն. Ժամանակացույց
- 17:30ՍՈՒՐԲ ԳԻՐՔՆ ԱՄԵՆ ՕՐ (30 մարտ 2018թ.)
- 15:27Այդ դեպքում, ինձ պետք է վաղուց բանտ նստեցրած լինեին իմ խենթ սանրվածնքների համար. Ջուս
04.05.2024 | 14:10
04.05.2024 | 13:10
04.05.2024 | 12:10
04.05.2024 | 11:10
03.05.2024 | 14:10
03.05.2024 | 13:10
03.05.2024 | 12:10
02.05.2024 | 15:10
02.05.2024 | 14:10
02.05.2024 | 13:10
02.05.2024 | 12:10
02.05.2024 | 11:10
01.05.2024 | 15:10
01.05.2024 | 14:10
01.05.2024 | 13:10
01.05.2024 | 11:10
23.04.2024 | 11:42
23.04.2024 | 11:06
13.04.2024 | 13:57
13.04.2024 | 13:26
13.04.2024 | 13:06
13.04.2024 | 12:59
13.04.2024 | 12:28
13.04.2024 | 11:29
12.04.2024 | 14:08
12.04.2024 | 13:56
12.04.2024 | 2:20
10.04.2024 | 15:10
10.04.2024 | 14:10
10.04.2024 | 13:10
10.04.2024 | 12:10
10.04.2024 | 11:10
09.04.2024 | 15:10
09.04.2024 | 14:10
09.04.2024 | 13:10
09.04.2024 | 12:10
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.