Մեզ հասցեագրված հարցերին պատասխանում է «ԱԳՐԻՄԵՆԹ» իրավաբանական ընկերության իրավաբան Աստղիկ Զոհրաբյանը:

— Ինչպե՞ս է փոխվում սեփականության իրավունքը (տունը կամ հողատարածքը, որը գտնվում է ՀՀ—ում), եթե ՀՀ  քաղաքացին փոխում է իր քաղաքացիությունը։ Արդյո՞ք քաղաքացիությունը և սեփականության իրավունքը փոխկապակցված են։

Հովհաննես Հովհաննիսյան 

— Ի պատասխան ձեր հարցին՝ հայտնում ենք, որ հողային օրենսգրքի 4-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ «Հողային հարաբերությունների սուբյեկտներ են Հայաստանի Հանրապետությունը, համայնքները, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության և օտարերկրյա իրավաբանական անձինք և քաղաքացիները, քաղաքացիություն չունեցող անձինք, օտարերկրյա պետությունները, միջազգային կազմակերպությունները, հատուկ կացության կարգավիճակ ունեցող անձինք»:

Սահմանափակում առկա է հողի նկատմամբ սեփականության իրավունքի մասով, որը բխում է ՀՀ Սահմանադրության 31-րդ հոդվածի 4րդ պարբերությունից համաձայն, որի՝  «հողի սեփականության իրավունքից չեն օգտվում օտարերկրյա քաղաքացիները և քաղաքացիություն չունեցող անձինք, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի»:

Սույն սահմանափակման կարգավորումը հստակեցված է ՀՀ Հողային օրենսգրքի 4-րդ հոդվածի 3-րդ մասում համաձայն որի՝ Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը համապատասխան` Հայաստանի Հանրապետությունում օտարերկրյա քաղաքացիները, քաղաքացիություն չունեցող անձինք չեն կարող հողի նկատմամբ ունենալ սեփականության իրավունք: Նրանքկարողենլինելմիայնհողի օգտագործողներ:

«Օտարերկրացիների մասին»  ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի համաձայն` «Հայաստանի Հանրապետությունում  օտարերկրացիներն ունեն ՀՀ քաղաքացիներին հավասար իրավունքներ, ազատություններ և պարտականություններ, եթե ՀՀ սահմանադրությամբ, օրենքներով և միջազգային պայմանագրերով այլ բան նախատեսված չէ»:

Հայաստանի Հանրապետությունում օտարերկրացիները պարտավոր են հարգել Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը և օրենքները, իրավական այլ ակտերը, ազգային սովորույթներն ու ավանդույթները:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 279-րդ հոդվածի 1-ին մասը սահմանում է, որ սեփականության իրավունքը դադարում է սեփականատիրոջ կողմից իր գույքն օտարելու, սեփականության իրավունքից հրաժարվելու, գույքը ոչնչացնելու և գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի կորստի` օրենքով նախատեսված այլ դեպքերում:

Իսկ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 279-րդ հոդվածի 2-րդ մասն էլ սահմանում է, որ չի թույլատրվում սեփականատիրոջ գույքը հարկադրաբար վերցնել կամ առգրավել, բացի այն դեպքերից, երբ օրենքով նախատեսված հիմքերով օտարվում է այն գույքը, որն օրենքի ուժով չի կարող պատկանել տվյալ անձին:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 282-րդ հոդվածում ամրագրված է`

Եթե օրենքով թույլատրվող հիմքերով անձին որպես սեփականություն անցել է այնպիսի գույք, որն օրենքի ուժով չի կարող նրան պատկանել, սեփականատերն այդ գույքը պետք է օտարի դրա նկատմամբ սեփականության իրավունքի ծագման պահից մեկ տարվա ընթացքում, եթե այլ ժամկետ նախատեսված չէ օրենքով (մաս 1-ին):

Այն դեպքերում, երբ սեփականատերը սույն հոդվածի 1-ին կետում նշված ժամկետում գույքը չի օտարում, նման գույքը` դրա բնույթի և նշանակության հաշվառմամբ, պետական մարմնի դիմումի հիման վրա կայացված դատարանի վճռով, վաճառվում է հարկադիր կարգով և ստացված գումարը հանձնվում է նախկին սեփականատիրոջը կամ վերածվում է պետական սեփականության, իսկ նախկին սեփականատիրոջը հատուցվում է գույքի արժեքը: Այդ դեպքում հանվում են գույքն օտարելու ծախսերը (մաս 2-րդ):

Նշվածը վկայում է, որ եթե ՀՀ  քաղաքացին փոխում է իր քաղաքացիությունը և դադարում է ՀՀ քաղաքացի համարվել, ապա օրենքի ուժով նա կորցնում է հողամասի նկատմամբ ունեցած սեփականության իրավունքը, իսկ եթե անձը, ով դադարել է ՀՀ քաղաքացի լինելուց և նրան սեփականության իրավունքով մինչև ՀՀ քաղաքացիության դադարեցումը պատկանել է հողամաս, իսկ նա այդ հողամասը չօտարի ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 282-րդ հոդվածով սահմանված կարգով, ապա այն իրավասու անձանց կողմից կօտարվի հարկադրաբար:  

— Պիտանելիության ժամկետն անցած ապրանք վաճառելու դեպքում ի՞նչ պատասխանատվություն է սահմանված և արդյո՞ք արտադրողը նույնպես կարող է պատասխանատվության ենթարկվել։

                                                                                                          Լ. Այվազյան

 — Ի պատասխան ձեր հարցին՝ հայտնում ենք, որ եթե գնված ապրանքը թերություններով է, ապա գնորդին պատճառված վնասը նրա ընտրությամբ ենթակա է փոխհատուցման կամ վաճառողի կամ արտադրողի կողմից (ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 1089-րդ  հոդված)։

1. Ապրանքների թերությունների հետևանքով պատճառված վնասը ենթակա է հատուցման, եթե այն ծագել է պիտանելիության ժամկետի ընթացքում, իսկ եթե պիտանելիության ժամկետ  սահմանված չէ` ապրանքը թողարկելու օրվանից տասը տարվա ընթացքում:

2. Վնասը ենթակա է հատուցման անկախ դրա պատճառման ժամկետից, եթե`

1) օրենքի պահանջների խախտմամբ պիտանելիության ժամկետ չի սահմանվել.

2) անձը, ում վաճառվել է ապրանքը չի նախազգուշացվել մինչև պիտանելիության ժամկետի ավարտն անհրաժեշտ գործողությունների և նշված գործողությունները չկատարելու հնարավոր հետևանքների մասին (ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 1090-րդ  հոդված)։

Առանց պիտանելիության ժամկետի, պիտանելիության ժամկետն անցած, ոչ ընթեռնելի պիտանելիության ժամկետով, պիտանելիության ժամկետի կրկնակի մակնշմամբ, արտադրողի կողմից նշված բնօրինակ պիտանելիության ժամկետը ջնջված և նոր ժամկետի նշումով, հայերեն մակնշումը արտադրողի կողմից նշված բնօրինակ պիտանելիության ժամկետի վրա փակցված ապրանքներ իրացնելը`առաջացնում է տուգանքի նշանակում պաշտոնատար անձի նկատմամբ` սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկից մինչև երկուհարյուրապատիկի չափով:

Հ.Գ. Ձեզ հետաքրքրող հարցերը կարող եք ուղարկել armv12@mail.ru  էլ հասցեին: Իրավաբանական խորհրդատվությունը կմատուցեն ճանաչված փաստաբանական գրասենյակներ: