Փետրվարի 15-16-ը Աղվերանում կայացավ «Դատական գործերի լուսաբանման առանձնահատկությունները» թեմայով սեմինար:

Սեմինարին, որն ի դեպ, իրականացվեց ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի աջակցությամբ, ներկա էր նաև ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի մարդու իրավունքների գծով պատասխանատու Ռադկա Բզոնկովան:

Սեմինարի ժամանակ արծարծվեցին կարևոր թեմաներ, որոնք ուղենիշ կհանդիսանան լրագրողների համար՝ իրենց հետագա գործունեության ընթացքում:

Սեմենիարի առաջին օրը դատական դեպարտամենտի միջազգային համագործակցության և հասարակայնության հետ կապերի ծառայության պետ Արսեն Բաբայանը նախ լրագրողներին ներկայացրեց դատական համակարգի կառուցվածքը, ապա թե ինչպես պետք է լրատվամիջոցները շփվեն դատավորների հետ, որոնք են դատավորի վարքագծի սահմանումները և հատկապես՝ ինչն է կարևոր դատական գործերը լուսաբանելիս:

Լրագրողներին պարզ դարձավ, որ «Դատավորների վարքագծի կանոններով» դատավորներին արգելվում է լրատվամիջոցներին տեղեկություններ հաղորդել գործի վերաբերյալ, իսկ դատավորների նկատմամբ ճնշումներն արգելվում են և նախատեսում են պատասխանատվության միջոցները: Դատավորներն անկախ են, ենթարկվում են բացառապես օրենքներին, նրանք չունեն ղեկավարներ, այդ թվում ՀՀ նախագահը, ով նշանակում կամ ազատում է դատավորներին, չի հանդիսանում դատավորների ղեկավար: Միաժամանակ դատավորները հաշվետու չեն որևէ մեկին: Հաշվետու լինելու լայն իմաստով, դատավորներն իրենց գործառույթներն իրականացնելով հաշվետու են միայն հանրությանը:

Հաճախ, դատական գործերը լուսաբանելիս, առաջանում են տարաձայնություններ՝ դատավորի և օպերատորի միջև, ի պատասխան «Հայկական Վարկած» այն հարցին, թե օրենքով թույլատրվո՞ւմ է նկարահանել, որովհետև երբեմն դատավորներն արգելում են՝ նշելով, թե տեսախցիկի լույսն ազդում է իրենց վրա և թույլ են տալիս միայն 15 րոպե նկարահանել,  Արսեն Բաբայանը պատասխանեց. «Տեսանկարահանումը օրենքով կարող է արգելվել, պետք է նախապես թույլատվություն հարցնել: Դատավորը նաև պետք է լսի կողմերի կարծիքները՝ նոր որոշի, թույլատրել, թե ոչ. հնարավոր է նաև, որ, իրոք, խանգարի դատավորին, քանի որ չպետք է մոռանանք, որ դատավորն այդ ընթացքում աշխատում է, իսկ նիստերի դահլիճում տեղի ունեցող շարժերը, ֆոտոապարատների պարբերական ուժեղ լույսը կարող է խանգարել դատավորին և կողմերին»:

Արսեն Բաբայանը, ներկայացնելով Դատական վիճակագրությունը, նշեց, որ 2012 թվականին 22 դատավոր ենթարկվել են կարգապահական տույժի, ինչ վերաբերում է արդարացումներին՝ նա՝ համեմատով 2008-ից մինչ 2013 թվականը, նկատեց, որ արդարացումները թիվը զգալիորեն աճել է.

Այսպես՝ 2008-ին վիճակագրություն չի անցկացվել, սակայն ինչպես հիշում են մի քանի դատավորներ, եղել են 3-5 արդարացում,

2009-ին կազմել է 25,

2010-ին` 56,

2011-ին՝ 77

2012-ին ՝ 84

2013-ին` 104 անձի նկատմամբ.  2014 թվականի ընթացքում քննելով բողոքարկված արդարացումների գործերը, այդ բողոքարկումները Վերաքննիչ կամ Վճռաբեկ դատարաններում փոփոխման ենթարկվեցին և վերջնական թիվը դարձավ՝ 96:

Արսեն Բաբայանը միևնույն ժամանակ տեղեկացրեց, որ եթե 5 տարի առաջ  դատական գործերի թիվը կազմում էր մոտ 50000, ապա 2013-ին հասել և անցել է 90.000-ը: Ըստ հետազոտությունների՝ դատարան դիմողների 59 %-ը բավարարված է եղել դատարանների կողմից կայացված որոշումներով:

Միաժամանակ խոսելով դատական վերադասությամբ բողոքարկումների մասին, Արսեն Բաբայանը հայտնեց, որ առաջին ատյաններում կայացված դատական ակտերի դեմ 2013թ.-ին վերաքննիչ բողոք է բերվել ընդամենը 12 տոկոսի մասով, որից վերաքննիչ դատարանները բավարարել են շուրջ 40 տոկոսը: Բարձրագույն ատյան՝ Վճռաբեկ դատարան, բողոքարկվել է ընդհանուր գործերի միայն 4.5 տոկոսը:

Իսկ 2013 թվականի ամբողջական հաշվետվությունն ու վիճակագրությունը Արսեն Բաբայանը խոստացավ ներկայացնել մոտ օրերս՝ ասուլիսի միջոցով:

Սեմինարին խոսեց նաև ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավոր Արսեն Մկրտչյանը: Նա ներկայացրեց, թե ինչ գործառույթ են կատարում Արդարադատության խորհուրդը, Խորհրդի կարգապահական հանձնաժողովը,Դատարանների նախագահների խուրհուրդը և ՀՀ դատավորների միությունը, ինչպես նաև դատավորների կարգապահական պատասխանատվության առիթները, տույժերն ու կիրառման կանոնները:

Իսկ ՀՀ դատական դեպարտամենտի միջազգային համագործակցության և հասարակայնության հետ կապերի ծառայության ավագ մասնագետ Արման Խաչատրյանը խոսեց դատական գործերի լուսաբանման լրագրողական վարպետության, ինչպես նաև լրատվական միջոցների աշխատելաոճի և լրատվական դաշտում տիրող վիճակի մասին:

Նշենք, որ թեմաներն այնքան հետաքրքիր էին ու բովանդակալից, որ կարիք զգացվեց փոփոխություններ անել օրակարգում, սակայն մասնակիցները հասցրեցին նաև օգտվել ժամանցային վայրերից՝ խաղալով բոուլինգ, թենիս, ինչպես նաև «Կարմիր, թե սև» խաղը, որը ենթարկվեց փոքր-ինչ փոփոխության՝ այն անցկացվեց դատական պրոցեսին համապատասխան, ինչն էլ հնարավորություն տվեց մասնակիցներին ավելի լավ պատկերացնել դատարանի կառուցվածքն ու լիազորությունները:

[nggallery id=133]