Հայոց ցեղասպանության հարյուրամյակի մոտենալուն զուգընթաց աճում է հասարակական հետաքրքրությունը Թուրքիայի դեմ դատական հայց ներկայացնելու հարցում:
Միջազգային իրավունքի պրոֆեսոր Յուրի Բարսեղովը եղել է այս ոլորտի առաջադեմ փորձագետներից մեկը, որ բազմաթիվ գրքեր և հոդվածներ է գրել հայկական պահանջատիրության մասին: 2008 թվականին, մահվանից օրեր առաջ, Մոսկվայից պրոֆեսոր Բարսեղովն իր՝ «Հանցագործության համար պատասխանատվության կանչելու ուղիների և եղանակների մասին» խորագիրը կրող հոդվածում համառոտ շարադրել է Թուրքիայի դեմ դատական հայց ներկայացնելու հիմքերը:
Դոկտ. Բարսեղովը պնդում էր, որ 1920 թ. «Օսմանյան կայսրությունը ճանաչեց այդ հանցագործության համար իր պատասխանատվությունը», ստորագրելով Սևրի պայմանագիրը, որը, ցավոք, չվավերացվեց Դաշնակից տերությունների կողմից Թուրքիայի վրա ճնշում գործադրելու դժկամության պատճառով: Այդ ժամանակից ի վեր, չնայած բազմաթիվ երկրներ և միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել են Հայոց ցեղասպանությունը, պրոֆ. Բարսեղովը կարծում էր, որ նման ճանաչումները «չեն լուծի [Թուրքիայի] պատասխանատվության խնդիրը»:
Պրոֆ. Բարսեղովը պնդում էր, որ «քանի դեռ Թուրքիան համառորեն շարունակում է հրաժարվել ընդունելու, որ հանցագործություն է կատարել, Հայոց ցեղասպանության համար պատասխանատվության հարցն անհրաժեշտ է լուծել իրավասու միջազգային մարմինների միջոցով՝ նման որոշումները պարտադիր դարձնելով երկու կողմերի [Հայաստան և Թուրքիա] համար»:
Դոկտ. Բարսեղովը չէր հավատում, որ Միավորված ազգերի կազմակերպությունը լավագույն միջոցն է Հայոց ցեղասպանության հարցի լուծման համար, քանի որ այն շատ քաղաքականացված մարմին է: «Գլխավոր ասամբլեայի որոշումները չեն համարվում պարտադիր», իսկ մեծ պետությունները, ինչպիսիք են Միացյալ Նահանգներն ու Մեծ Բրիտանիան, Անվտանգության խորհրդում հավանաբար կօգտագործեն վետոյի իրենց իրավունքը՝ Թուրքիայի դեմ որևէ գործողություն արգելափակելու համար:
Արդարադատության միջազգային դատարանի կանոնադրության հիման վրա դատական գործ նախաձեռնելու խնդիրն այն է, որ Հայաստանը և Թուրքիան պետք է նախօրոք համաձայնվեն ենթարկվել դատարանի որոշումներին: Այս երկրներից ոչ մեկը դեռևս չի «ընդունել Արդարադատության միջազգային դատարանի պարտադիր իրավազորությունը»: Քանի որ Թուրքիան, ամենայն հավանականությամբ, չի համաձայնի նման իրավազորության ենթարկվել, դոկտ. Բարսեղովն առաջարկել էր, որ Հայաստանի Հանրապետությունը՝ որպես ինքնիշխան պետություն, օգտվի «եզակի հնարավորությունից»` միակողմանիորեն Հայոց ցեղասպանության համար Թուրքիայի պատասխանատվության վերաբերյալ գործ հարուցել` «Ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման և դրա համար պատժելու մասին կոնվենցիայի IX հոդվածի հիման վրա»:
Դոկտ. Բարսեղովն ափսոսանք էր հայտնել, որ որևէ պատասխան չի ստացվել Հայաստանի կառավարության կողմից, երբ մի քանի տարի առաջ այս հարցի վերաբերյալ Ռուսաստանի հայերի միության Միջազգային իրավունքի և քաղաքագիտության հայկական ինստիտուտը, որը նա ղեկավարում էր, ուսումնասիրություն էր ներկայացրել նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին և արտաքին գործերի նախարար Վարդան Օսկանյանին:
Դոկտ. Բարսեղովը բացատրել էր, որ «այս դատական ընթացակարգով [հոդված IX] գործ սկսելու համար, Հայաստանի կառավարությունը պետք է ձևակերպի իր դիրքորոշումը Կոնվենցիայի մեկնաբանման, կիրառման կամ իրականացման հարցերի վերաբերյալ, դրա հիման վրա թուրքական պետության կողմից կատարված հանցագործության պատասխանատվության հարցի առնչությամբ»:
Պրոֆ. Բարսեղովը նախազգուշացրել էր հայ պաշտոնյաներին, որ «միջազգային իրավունքում գործում է այն դրույթը, որը հաստատվել է միջազգային դատարանի կողմից այլ դեպքերով, ըստ որի, եթե մի պետություն հայց ներկայացնելու հնարավորություն ունի, սակայն չի անում այդ, նշանակում է, որ այն համաձայն է գոյություն ունեցող իրավիճակի հետ»:
Դոկտ Բարսեղովը փորձում էր փարատել հայկական այն հնարավոր մտավախությունը, որ Միջազգային դատարանը կարող է առարկել նման գործ ներկայացնելու համար՝ կապված Ցեղասպանության կոնվենցիայի հետադարձ գործողության հարցերի հետ: Նա խորը համոզմունք էր հայտնել, որ Կոնվենցիան վերաբերում է Հայոց ցեղասպանությանը, չնայած որ այն նախորդել է Կոնվենցիային: Միջազգային դատարանը 1951թ. իր Խորհդատվական եզրակացության մեջ նշել էր. «Ցեղասպանության մասին կոնվենցիայում ամրագրված սկզբունքները, ի տարբերություն դրանում սահմանված պայմանագրային պարտավորությունների, այդ սարսափելի հանցագործությունների կատարման ժամանակ արդեն իսկ սովորութային միջազգային իրավունքի մաս էին կազմում»:
Պրոֆ. Բարսեղովը նշել է, որ Կոնվենցիայի հետադարձ ուժը հիմնավորող փաստարկներն առաջ են քաշվել Միջազգային դատարանի կողմից, որը «երկու անգամ իրավասու, սպառիչ բացատրություններ է տվել Կոնվենցիայի կիրառելիության սկզբունքային, հիմնական հարցերի, այդ թվում՝ դրա հետադարձ ուժի վերաբերյալ»: Պրոֆ. Բարսեղովն այս կանոնների հիման վրա եզրակացրել է. «Կոնվենցիան տարածվում է նաև նախկինում կատարված հանցագործությունների վրա, որոնց հետևանքները, վերացված չեն»:
Ինչպես հայտարարվեց վերջերս Երևանում կայացած մի համաժողովի ժամանակ, Հայաստանի կառավարությունը ձևավորել է աշխատանքային խումբ պատրաստելու համար փաթեթ, որով հայց կներկայացվի Թուրքիայի դեմ միջազգային դատարաններում: Պրոֆ. Բարսեղովի և այլ մասնագետների խորհուրդը պետք է երաշխավորի, որ դատական գործը պատշաճ կերպով է նախապատրաստված և ներկայացված, որպեսզի ձեռք բերվի վաղուց սպասված արդարություն Հայոց ցեղասպանության զոհերի համար:
Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա Կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր
Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի
- 12:10Լուկաշենկոն, այցելելով իր եղբորը՝ Ալիևին, հիշել է «ձեր ազատագրական պատերազմի» նախորդած ընթրիքն ու իր խորհուրդները
- 15:10Պուտինը հեռացրել է Շոյգուին կոռուպցիայի եւ պատերազմն արդյունավետ վարել չկարողանալու պատճառով. Bloomberg
- 15:10Սահմանազատումն իրականացվում է մեր պայմանների հիման վրա, և սա մեր հաջորդ հաղթանակն է․ այդպես էլ շարունակվելու է․ Ալիև
- 14:10Սոչիի իշխանությունները քաղաքի բնակիչներին և հյուրերին խորհուրդ են տվել խուսափել ջրի մոտ հանգստանալուց
- 13:10ՆԱՏՕ-ն սահմանել է 2 կարմիր գիծ, որոնց հատման դեպքում, կմիջամտի Ուկրաինայի հակամարտnւթյանը
- 13:10Կրեմլը «վտանգավոր» է որակել Մակրոնի և Քեմերոնի հայտարարությունները
- 11:10ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու համար պետք է առնվազն 6 ամիս շուտ ծանուցում ուղարկել. որքանով տեղյակ ենք՝ Հայաստանը որևէ նոր քայլ չի ձեռնարկել
- 15:10Լատվիայի ԱԳ ղեկավարը հայտնել է, որ Ուկրաինան ստացել է արևմտյան զենք՝ Ռուսաստանին հարվածելու թույլտվությամբ. Զախարովան պահանջել է այդ երկրների ցանկը
- 13:10Հաղթանակը մերն է լինելու․ Մեդվեդևը մայիսի 1-ի շնորհավորանքում ծաղրել է Զելենսկուն
- 14:10Հիմա հավատում ենք, որ Հայաստանի հետ միասին քաղաքական ճանապարհով և կարճ ժամանակում կհասնենք բոլոր նպատակներին. Էմիրբեկով
17.05.2024 | 15:10
17.05.2024 | 14:10
17.05.2024 | 13:10
17.05.2024 | 12:10
17.05.2024 | 11:10
16.05.2024 | 15:10
16.05.2024 | 14:10
16.05.2024 | 12:10
16.05.2024 | 11:10
15.05.2024 | 15:10
15.05.2024 | 14:10
15.05.2024 | 13:10
15.05.2024 | 12:10
15.05.2024 | 11:10
14.05.2024 | 15:10
14.05.2024 | 14:10
14.05.2024 | 13:10
14.05.2024 | 12:10
14.05.2024 | 11:10
13.05.2024 | 14:10
13.05.2024 | 13:10
13.05.2024 | 12:40
13.05.2024 | 12:10
13.05.2024 | 11:06
13.05.2024 | 11:04
11.05.2024 | 15:10
11.05.2024 | 14:10
11.05.2024 | 13:10
11.05.2024 | 12:10
11.05.2024 | 11:10
10.05.2024 | 15:10
10.05.2024 | 14:10
10.05.2024 | 13:10
10.05.2024 | 12:18
10.05.2024 | 12:09
10.05.2024 | 11:23
09.05.2024 | 15:10
09.05.2024 | 14:10
09.05.2024 | 13:10
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.