ԱԺ արտահերթ նստաշրջանի ավարտն ազդարարեց քաղաքական առաջին կիսամյակի վերջը: Մեր չարչարված, տանջված գործիչները շուտով եվրոպաներում ու դուբայներում կկազմակերպեն իրենց համեստ հանգիստը, իհարկե` աշխատավարձի հաշվին:

Իսկ մենք փորձենք պարզել, թե կիսամյակային կտրվածքով արդյո՞ք բավարար ցուցանիշ ստացել է մեր քաղաքական դաշտը:

Տարվա առաջին կիսամյակի գլխավոր իրադարձություններն, անշուշտ` ընտրություններն էին:

Սկզբում` նախագահական, որից բացակա ստացած ընդդիմությունը, ծույլիկի կարգավիճակով, մասնակցեց Երևանի ավագանու ընտրություններին:

Թե նախագահի և թե ավագանու ընտրություններին չկար այն լարվածությունն, անտագոնիզմը, որը բնորոշ էր 2008-ին, չկար այն մթնոլորտը, որը հանգեցներ հետընտրական բախումների, զոհերի:

Դա, անշուշտ, դրական է, ինպես նաև` այն, որ ընտրական գործընթացը համեմատաբար թափանցիկ ու լավ էր կազմակերպված:

Դրականն այսքանով էլ ավարտվում է, որովհետև զույգ ընտրությունները չբերեցին որակապես նոր քաղաքական համակարգի կայացմանը, չձևավորվեց այն միջավայրը, որն իր մեջ զարգացման ռեսուրսի, իշխանության բարեփոխման պոտենցիալ պարունակեր:

Դարձյալ ընտրությունները դարձան միջոց, ավելի շուտ պատճառ, որոնք հասարակությանն ավելի օտարեցին պետությունից, քաղաքականությունից, սուբյեկտ դառնալու հնարավորությունից:

Տեսական շանս կար, որ հետընտրական Հայսատանում հենց Սերժ Սարգսյանը կիրականացնի բարեփոխումներ, այսինքն` գործ կունենանք նոր որակի իշխանության ձևավորման հետ: Առայժմ դրա ծիլերը նույնիսկ չեն երևում. հին համակարգի ճգնաժամն ակնհայտ է, նորի հիմքերը դրված չեն:

Հարցը միայն այն չէ, որ հիմնական դեմքերը նույնն են: Ավելի էական է այն, որ չի փոխվել կառավարման փիլիսոփայությունը, իշխանություն-հասարակություն հարաբերությունների փիլիսոփայությունը:

Ընտրություններն նաև հույս էին, որ կունենանք նոր որակի ընդդիմություն` ավելի կենսունակ համակարգով, ավելի բաց ու ժողովրդավարական կառուցվածքով:

Ավաղ, Րաֆֆի Հովհաննիսյանը կրկնեց իր նախորդների գրեթե բոլոր սխալները, ՀՅԴ-ն ապրում է ներկուսակցական ճգնաժամի աննախադեպ փուլ, ՀԱԿ-ն ու ԲՀԿ-ն անձնակենտրոն և ոչ կենսունակ կառույցներ են:

Թերևս սա է պատճառը, որ Հայաստանում բացակայում է քաղաքական պայքարը` դասական իմաստով:

Նույնիսկ ընտրությունների ժամանակ գաղափարների և ծրագրերի մրցակցություն չկար:

Նախագահական մրցապայքարի գլխավոր հարցը դարձավ Պարույր Հայրիկյանի դեմ մահափորձը, ավագանու ընտրությունների ժամանակ` Տարոն Մարգարյանի ունեցվածքը:

Սրանք, իհարկե, կարևոր թեմաներ են, սակայն որևէ կերպ չեն կոմպրեսացնում ծրագրերի, գաղափարների, նոր իդեաների պակասը:

Մեր քաղաքական իրականությունը բնորոշում են Գյումրիի և Գորիսի կրակոցները, աղմկոտ դատավարությունները, որոնցում զավեշտն ավելի շատ է, քան` արդարադատության հաստատման հնարավորությունը:

Այս ամենը հուշում է, որ Հայաստանում ստեղծվել է քրեաօլիգարխիկ մի համակարգ, որն իր մեջ լափել է նաև ընդդիմությանը կամ` նրա տիտղոսային հատվածին:

Այդ համակարգը նման է ճահճի, որը բացառում է որևէ զարգացում, կրեատիվ որևէ գաղափարի ռեալիզացիա:

Չեք կարող նշել գեթ մեկ նոր գաղափար, որ լսելի դարձավ վերջին հինգ-վեց ամիսներին:

Իշխանությունն ու ավանդական ընդդիմությունն կրկնում էին նույն շաբլոն ձևակերպումները, եթե չհաշվենք Րաֆֆու «Բարև»-ը, որն ավելի շատ ձև էր, քան` բովանդակություն:

Ինչ մնում է մարգինալ ուժերին, ապա նրանց առաջարկները ադեկվատ չեն. նրանք 25 տարի անց, միանգամայն այլ իրավիճակում, փորձում են անել այն, ինչ արվել է հեռավոր 88-ին:

Այս պայմաններում` միանգամայն հասկանալի, տրամաբանված է հասարակության օտարումը քաղաքականությունից:

Նույնիսկ կարելի է ասել, որ քաղաքականություն կոչվածը չկա էլ ու հասարակության մասնակցությունը չեղած բանին չարժե անգամ քննարկել:

Հասարակությունը մնացել է մենակ՝ իր դարդ ու ցավի, թանկացած գազի, կակուտի խփած բերքի հետ:

Եթե նույնիսկ հասարակությունը մերթընդմերթ հետաքրքրություն է դրսևորում, ապա միայն` հանդիսատեսի կարգավիճակում:

Ասենք, երբեմն հետաքրքիր է իմանալ, թե ով ինչքան է դիզել օֆշորում կամ լափել բյուջեից, «վերևներում»` ով, ում տակն է փորում:

Բայց սա, մեծ հաշվով, կապ չունի մեր կյանքի որակի, մեր պրոբլեմների հետ:

Հատկապես գազի գնի բարձրացման գործընթացը հրապարակայնացրեց մի քանի իրողություն:

Իշխանության ցինիզմը, որով նա ամիսներ շարունակ հասարակությունից թաքցրել է գազի գնի թանկացման անխուսափելիությունը: Թաքցրել է` ընտրությունները չհարամելու համար:

Ընդդիմության անտարբերությունը, որը սոցիալական լարվածության ֆոնին անգամ` դատարկ թողեց հրապարակը:

Հասարակության անկարողությունը, որն արտահայտվում է արտագաղթով:

Եվ վերջապես հայ-ռուսական հարաբերությունների ողբերգականությունը, որն արտահայտվում է վասալի և տիրոջ փոխհարաբերություններով:

Ասել կուզի` մտահոգիչ են ոչ միայն շաբաթվա, այլ նաև` կիսամյակային վարկածները:

 Շաբաթվա Վարկածները մշակեց Սուրեն Սուրենյանցը