Կեսգիշերին հնչեց ծանոթիս զանգը: Ծանոթս ասում էր՝ տեսա՞ր ոնց սարքեցին Արաբկիրի Զորոյի գլխին: Ինձ զանգողը տեղի ունեցածի վերջնական եզրակացությունն արդեն ուներ՝ դեպքից բառացիորեն մի քանի րոպե հետո: Այդ «երկաթյա» տրամաբանության համաձայն՝ քանի որ ԱԺ նախկին պատգամավոր Զոհրաբ Զոհրաբյանը մարդկային և քաղաքական հավատափոխություն է արել՝ ՀՀԿ-ի և Նեմեց Ռուբոյի «տանիքը» փոխարնելով ԲՀԿ-ի ու նրա «թագավորի» «օրհնանքով», հին ընկերները նրան պատժել են:

Հետո լրահոսից իմացա, որ Զոհրաբ Զոհրաբյանի հետ պատահածն ավտովթար է, գուցե սովորական ավտովթար, որն, Աստված մի արասցե, կարող է պատահել յուրաքանչյուրիս հետ: Բայց սովորական ավտովթարի վարկածին հասարակության առնվազն մի մասը չի հավատում. Գուցե նույն այն մասը, որն երեկ Զորիկին դավաճան էր համարում՝ իր հովանավորյալ Ռուբեն Հայրապետյանին «գցելու» և նրա հակառակորդ Գագիկ Ծառուկյանի աջը համբուրելու համար: Զորիկի շրջապատն էլ ավտովթարի քաղաքական ենթատեքստը չի բացառում: «Մամուլի այն հրապարակումներին, որտեղ նշվում են քաղաքական պատվերների, վերջին շրջանում Զ. Զոհրաբյանի ԲՀԿ-ին անդամագրվելու փաստը, որը կարող է կապ ունենալ վթարի հետ, ոչ հերքում, ոչ հաստատում ենք»,- ասված է նախկին պատգամավորի մամուլի ծառայության տարածած հաղորդագրության մեջ:

Մարտի 19-ին ավտովթարից զոհված Արարատի մարզի Սուրենավան գյուղի ղեկավարի եղբայրն էլ պնդում է, որ համայնքապետի հետ պատահածը գուցե սպանություն էր: Այսինքն, մարդիկ էլի փնտրում են վարկած, որը դուրս է պաշտոնականից:

ՀԱԿ-ն ու ՀՅԴ-ն իրենց վերջնական վերդիկտը կայացրել են Պռոշյանի գյուղապետ Հրաչ Մուրադյանի սպանության հարցում՝ դրա մոտիվի հիմքում դնելով քաղաքական շարժառիթը: Րաֆֆի Հովհաննիսյանն էլ ասում է, որ Հրաչի մահը քաղաքական սեփականություն դարձնել չի կարելի՝ չնկատեկով, որ նահատակված գյուղապետի հոգեհանգիստը հենց ինքը վերածեց իր «երդնմնակալության» գործընթացի մի կարևոր դրվագի: Բայց երեկ Րաֆֆիին գերազանցեցին Հրաչի հիշատակի մոմովառության կազմակերպիչները, ովքեր մոմերով լուսավորված Ազատության հրապարակում ոչ միայն խրոխտ խոսքեր էին ասում, այլ նաև երգում էին:

Տեղի ունեցած ավտովթարների, սպանության հարցում յուրաքանչյուրը կարող է ունենալ սեփական կարծիք, սակայն մտահոգիչ է, որ հասարակությունը չի հավատում պաշտոնական վարկածին:

Ես չգիտեմ՝ ինչո՞ւ են սպանել Հրաչին: Որովհետև ինքնուրույն գյուղապե՞տ էր և դաշնակացակա՞ն ու սասանո՞մ էր հանրապետական կամ մարզային իշխանության դիրքերը: Եթե այդպես է, թող քաղաքական ենթատեքստ փնտրողներն ուղիղ ասեն: Եթե ուղիղ խոսքը լղոզում են տարբեր ձևակերպումներով, շահարկման հոտ է գալիս:

Սակայն ամենամեծ պատասխանատուն, հասարակական անվստահության և անհանդուրժողականության գլխավոր սերմանողը պետությունն է:

Տարիներ շարունակ բարձր մակարդակով ձևավորվել է արատավոր մի «մշակույթ», ըստ որի՝ Հայաստանում քաղաքական, տնտեսական հարցերը լուծվում են բռնությամբ, հակառակորդի հետ ոչ թե բանավիճում են, այլ նրան բանտարկում, սպանում են: Մարդիկ տեսել են, որ մեզանում մեկը «անգլիական թագուհուց» նախագահի վերածվեց միայն ու բացառապես խորհրդարանում հնչած կրակոցների հետևանքով: Տեսել են ու հիմա էլ մտածում են, որ գուցե Հրաչը նեղացրել էր զոռբա մեկին կամ, որ մեկը աչք ուներ նրա աթոռին:

Մարդիկ այդպես են մտածում, որովհետև չեն հավատում արդարադատությանը, իրավապահ մարմիններին՝ համարելով, որ վերջիններս ծառայում են ոչ թե օրենքին, ճշմարտությանը, այլ՝ իշխանությանը՝ նրա քրեաօլիգարխիկ և երիտօլիգարխիկ թևերով հանդերձ: Հենց նույն պատճառով մարդիկ վստահ են, որ Զորոյի ավտովթարը սարքած էր ու երբեք տեղի չէր ունենա, եթե նա «նժդեհականությունը» չզոհաբերեր հայտնի օլիգարխի քսակին:

Բայց մի ուրիշ զգացողություն էլ ունեմ. կարծես թե՝ անտեսանելի մի ուժ հարամել է ուզում Սերժ Սարգսյանի ինագուրացիան՝ Ապահով Հայաստանը դարձնելով վիրտուալ մի բան, բոլորիս ներշնչելով, որ Սերժի ասած Ապահով-ի ժամանակ մոմ պետք է վառենք՝ կենդանի մնալու, վթարի զոհ չդառնալու համար: Այդ անտեսանելին երևի ինչ-որ բան է շշնջացել նաև մեր Րաֆֆիի ականջին: Թե չէ էդ Ասվածավախ մարդն երեկ դժոխքի երկու տոմս բրոնիա չեր անի իր ու Սերժի համար:

Այսօր հողին հանձնեցին Հրաչին: Աստված թող լուսավորի նրա հոգին: Ու չգիտեմ էլ՝ ո՞վ է մեզանից ապահովը. նա՞, որ բռնեց երկնայինի ճանապարհը, թե՞ մենք՝ Ապահով Հայաստանի անապահովներս…

Սուրեն Սուրենյանց