Երեկ նամակ եմ ստացել Հայաստանի մի գյուղից: Սովորաբար հին թղթային ձևով ուղարկած նամակները վերաբերում են սոցիալական որևէ խնդրի կամ հարևանի հետ վեճի: Բայց այս մի քաղաքացին ձեռագիր 10 էջի վրա շարադրում է 1916-17 թվականների իրադարձությունները, որոնք այսպես թե այնպես կապված են Հայկական հարցի հետ: Նամակագիրը նաև հարցնում է` ինքը ճի՞շտ է հասկացել այդ իրադարձությունները, թե՞ ոչ: Հավանաբար, չափից դուրս լավ կարծիքի է իմ մասին: Բայց ես մեկ այլ բանի մասին մտածեցի, մեզ` հայերիս, շատ է հուզում մեր պատմությունը, և դա ինքնին վատ չէ: Բայց, չգիտես ինչու, մենք ավելի շատ հետաքրբքվում ենք պատմության այն էջերով, որոնք պատմում են մեր կորուստների, տառապանքների, չարչարանքների մասին: Օրինակ` Շուշիի ազատագրման հարցով ինձ ոչ ոք նամակ չի գրի, բայց ահա այն մասին, որ մենք ունեինք այսքան տարածք, կարող էինք այսքան ունենալ, եթե սրիկա բոլշևիկներն ու թուրքերը մեր գործին չխփեին` խնդրեմ: Գուցե զուգահեռը տեղին չէ, բայց երբ մեր Ֆուտբոլային թիմը պարտվում է, մենք պարտադիր մեղադրում ենք «խաղը ծախած» դատավորին: Ճիշտ այդպես էլ նման դեպքերում հարց է ծագում` այդ նենգ ու ուխտադրուժ թուրքերի, ոուսների, բուզանդացիների, արաբների և պարսիկների կողքին որտե՞ղ էինք մենք` հայերս: Թե՞ մենք միայն հերոսաբար կռվել ենք, մի քիչ միամիտ ենք եղել, իսկ մնացածը մեզ խաբել են ու խաբել: Իսկ երբ իսկապես հերոսաբար կռվել ենք ու հաղթել, դա էլ մի տեսակ չի կարևորվում, ստորադասվում է այլ խնդիրներին, օրինակ` այդ հերոսական շրջանը ներկայացնում ենք որպես «մթի-ցրտի տարիներ»: Պատմական և ժամանակակից իրադարձությունները գնահատելիս մեզ մոտ կարծես թե գերակշռողը էմոցիաներն են: Այդ ամենի մասին ինձ ստիպեց հիշել ՀՀ նախագահի հետ մեր` լրագրողներիս զրույցը: Սերժ Սարգսյանի արտահայտած շատ մտքերի հետ ես համաձայն չեմ, բայց [հասկանալով, իհարկե, որ «քոմենթ» անողները վրա կտան] անդրադառնամ մի մտքի, որի հետ համաձայն եմ: Խոսքը Լեռնային Ղարաբաղի ճանաչման մասին է, որն այս պահին ոչ Հայաստանին, ոչ ԼՂՀ-ին քաղաքական, տնտեսական և բարոյական առումով ոչինչ չի տա և ուղղակիորեն կփչացնի մեր հարաբերությունները Մինսկի խմբի համանախագահ, այսինքն` մեզ համար ամենակարևոր երկրների հետ: «Գուցե Տորոնտոյում կլինի մի հայ, որը հպարտություն կզգա, որ Հայաստանը ճանաչել է ԼՂՀ-ն»,- այդպես է երեկ ասել Սերժ Սարգսյանը: Բայց մենք հո Տորոնտոյում չե՞նք ապրում: Ասածս այն է, որ անընդհատ չհիշենք այն մասին, թե ինչ ենք կորցրել, այլ, որոշակի պրագմատիզմ դրսևորելով, պահպանենք այն, ինչ ունենք: Որպեսզի դա նույնպես չդառնա պատմական հայրենիք, որը սիրելը, ինչպես հայտնի է ավելի հեշտ է, քան իրականը:

Առավոտ