Քառագագաթ Արագած լեռան հետ բազում առասպելներ են կապված: Մեր նախնիները համարում էին այն «Արարչի գահ» և «Աստվածների նստավայր»: Նույնիսկ հավատալիքներ կան, որ լեռան գագաթին կարելի է ցանկություն պահել, և այն կկատարվի: Ասում են, որ ոգեղեն մարդիկ կարողանում են Արագածի գագաթին տեսնել ուժեղ լույս, որը կոչում էին «Վահագնի կանթեղ», այնուհետ «Գրիգոր Լուսավորչի կանթեղ»:

Սակայն մենք մեր «Ժամանակի մեքենայով» երկար չենք մնա հին դարերում, և գալով ետ, կանգ կառնենք 1988 թվականի հուլիսին 3220 մետր բարձրության վրա գտնվող Քարելիճ սառնորակ լճի ափից ոչ հեռու:

                      ԴԵՊԻ ՎԵՐԵՎ ՀՈՍՈՂ ԱՌՈՒՆ      

Քարելիճի մատույցներում էր գյումրեցի լեռնագնաց Սերգեյ Խաչատրյանը՝ Լենինականի մանկավարժական ինստիտուտի լեռնային սպորտի խմբակի արշավախմբով հանդերձ: Այդտեղ հայտնաբերեցին առու, Սերգեյ Խաչատրյանը առվից ջուր խմեց ու ակնթարթորեն վատացավ` գլխապտույտ, գլխացավ, սրտխառնուք… Ընկերները, համարելով դա պատահական զուգադիպություն, կրկնեցին «փորձը», և նույնը կատարվեց նրանց հետ: Եվ պարզվեց, որ առուն հոսում է ներքևից վերև, դեպի լիճ, խախտելով ֆիզիկայի օրենքները… Սերգեյ Խաչատրյանի պատմածը հաստատում է արշավախմբի անդամ, այժմ Արարատ գյուղի դպրոցի զինղեկ Արթուր Հովսեփյանը.

—         Մենք խմբով իջնում էինք: Հարավային գագաթի ստորոտին տեսանք առու, որը հոսում էր դեպի Քարելիճ: Ջուր խմեցինք ու միանգամից վատացանք: Երբ 10 րոպե անց ուշքի եկանք, հանկարծ նկատեցինք, որ ջուրը, լցվելով փոսի մեջ, փոսից դուրս է գալիս և… հոսում ներքևից վերև` դեպի լիճ: Ստուգեցինք` չափումներ կատարեցինք դահուկների փայտերի, հարթաչափով կողմնացույցի, թեոդոլիտի և երկար գեոդեզիական փայտերի միջոցով: Եվ պարզվեց, որ 6 մետրանոց հատվածի վրա առուն բարձրանում է կես մետրից ավել` դեպի վեր: Ի դեպ, Արագած շատ վերելքներ եմ կատարել, և հաճախ է պատահել, որ կողմնացույցի սլաքը սխալ ուղղություն է ցույց տվել: Այդ պատճառով, եթե մառախուղ էր լինում, գերադասում էինք արագ իջնել, որպեսզի չմոլորվենք, քանզի կողմնացույցը հնարավորություն չէր տալիս ճիշտ կողմնորոշվելու:

Ստացվում է, որ Արագածը հզոր մագնիսական անոմալիա է: Եվ քանի որ ձյունն ու ջուրն այդտեղ մաքրամաքուր է, նշանակում է, որ առվի ջուրը չէր կարող պարունակել կողմնակի քիմիական նյութեր, թույներ կամ նման բաներ: Ջուրն իր տարօրինակ հատկությունը ստանում էր հզոր անհայտ էլեկտրամագնիսական կամ այլ դաշտերի ազդեցության տակ, և հենց այդ դաշտերն էլ ստիպում էին հոսել ներքևից վերև: Ու լեռնագնացները փաստորեն ստացել էին ուժեղ կենսաէներգետիկ թունավորում… 
Հետաքրքիր է, էլ ի՞նչ հատկություններ ունի Քարելիճի մատույցներում գտնվող այդ մոգական առվի ջուրը: Արդյո՞ք դրա միջոցով հնարավոր չէ հիվանդություններ բուժել, մարդուն օժտել ինչ-ինչ արտասովոր ունակություններով: Հիշենք «Սասնա ծռերի» Կաթնաղբյուրը, որի ջուրը խմելուց հետո Սանասարը, Բաղդասարը, Մեծ ու Փոքր Մհերները, Դավիթը օժտվում էին դյուցազնական զորությամբ:

ԱՆՈՄԱԼ ԵՐԵՎՈՒՅԹՆԵՐ «ՀԱՄԱԶԳԱՅԻՆ ՇՈՒՐՋՊԱՐԻ» ԺԱՄԱՆԱԿ

Երբ 2005-ին գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանը կազմակերպում էր շուրջպար Արագածի շուրջ, երևի թե չէր պատկերացնում դրա իրական նշանակությունը, թե ինչ է նշանակում Արագած լեռան բոլոր կենսաֆիզիկական դաշտերի և շուրջ 300 հազար պարողների փոխգործողությունը: Կամ էլ ԱԱԾ-ից տեղյակ մարդիկ նրան հուշել էին, որ դա կնշանակի հայ էթնոսի` Արագածում խտացած հազարամյակների կոլեկտիվ անգիտակցականի արթնացում: Չէ՞ որ պատահական չէ, որ Քարելիճի ափին գտնվող ֆիզիկոսների դիտակայանը իր ստեղծման պահից ի վեր ուներ և գաղտնի հետազոտությունների բաժին, որի տվյալները փոխանցվում էին պետանվտանգության մարմիններին…

Եվ այսպես, ի՞նչ էր տեղի ունեցել 2005-ի մայիսի 28-ին: Պարը սկսելուց 2-3 րոպե անց բոլոր մասնակիցները սկզբում չափազանց հոգնեցին այնպես, ինչպես կհոգնեին 15-20 րոպե անընդմեջ պարելիս, սակայ կարճ ժամանակ անց բոլորի ուժերը վերաթարմացան: Կարծես սկզբում պարողները Արագածն էին սնում էներգիայով, իսկ հետո Արագածից ստացան այդ էներգիայի բազմապատիկը: Ու, ի դեպ, պարի ընթացքում տեղի էր ունեցել այնպիսի երևույթ, ինչպիսին է պաշտամունքային առարկաների (թալիսմանների, խաչերի) գերտաքացումը: Ահա ինչ է պատմում շուրջպարի մասնակիցներից մեկը` Արման Ա-ն.

— Պարելու ընթացքում զգացի ջերմություն կրծքիս վրա: Երբ պարի ավարտից հետո ձեռքս տարի կրծքիս, ուր շապիկի վրայից կախված էր թալիսմանս` արևխաչը, մատներս վառվեցին, կարծես դիպած լինեի շիկացած մետաղի: Մետաղյա արևխաչն իրոք շիկացած էր, և այն վերնաշապիկիս վրա թողել էր այրված հետք, ինչպիսին գոյանում է գերտաքացած արդուկից: Եթե արևխաչս կախած լիներ ներսից, ապա հաստատ կրծքիս վրա այրվածք կլիներ: Ես նաև հարցուփորձ արեցի պարի ուրիշ մասնակիցներին, և պարզվեց զարմանալի բան` հայկական արևխաչ կամ եկեղեցական օրհնված խաչ կրողների մեջ կային կրծքի այրվածք ստացողներ: Սակայն այդպես էր միայն նրանց մոտ, ովքեր խորհրդանիշը կրում էին որպես սրբություն, այլ ոչ թե որպես զարդ:

Ահա այդպիսի զորավոր էներգետիկ դաշտեր է կրում Արագածը: Եթե դրանք ստիպում են ջրին հոսել դեպի վերև, այդ ջրին հաղորդում են տարօրինակ հատկություններ, շիկացնում են պաշտամունքի առարկաները, կողմնացույցի մագնիսական  սլաքին ստիպում ցույց տալ սխալ ուղղություններ, ապա զարմանալի չէ, որ Արագածը հաճախ լինում է «այլմոլորակայինների» չճանաչված թռչող օբյեկտների (ՉԹՕ-ների) այցելությունների և նույնիսկ վայրէջքների վարյր: Եվ այսպես…

«ԱՅԼՄՈԼՈՐԱԿԱՅԻՆՆԵՐԻ» ԱՅՑԵՐ

1975 թվական, հուլիս: Արագածի ստորոտում գտնվող խորհրդային զորամասում ծառայող շարքային Վլադիմիր Միշակովը և նրա հետ վերակարգում գտնվող երկու ծառայակիցները երկնքում նկատեցին սիգարաձև օբյեկտ` շուրջ 500-600 մետր երկարությամբ, որ կախված էր նրանց գլխավերևում: Օբյեկտը 30-40 վայրկյան կախված մնաց, լուսարձակելով դեղին և նարնջագույն լույս: Այնուհետ այն հեռացավ, զինվորները լսեցի երեք «կրակոց». Առաջինը խլացրեց նրանց, երրորդը գրեթե անլսելի էր: Պարզվեց, որ 20 րոպեով խափանվել էր զորամասի ռադիոկապը: Իսկ մի ժամ հետո զինվորները, անքնությունից դուրս գալով զորանոցից, գլխավերևում տեսան թույլ լուսարձակող պտտվող պարուրաձև սյուն: Այդ սյունը դանդաղ մարեց և տարրալուծվեց օդում:

Ի դեպ, Արագածի վրա Սերգեյ Խաչատրյանի արշավախումբը երկու անգամ տեսել է «այլմոլորակայինների»: Առաջին անգամ դա 1985-ի հուլիսի 1-ին էր: Սերգեյը ու ևս 5 լեռնագնացներ բարձրանում էին Արագած: Եղանակը բարենպաստ էր, և արշավախումբը որոշեց փոքր-ինչ հանգստանալ Հարավային և Արևմտյան գագաթների միջև գտնվող գոգավորությունում: Հանկարծ նկատեցին, որ շուրջ 300-400 մետր հեռավորության վրա էլի երկու հոգի կա: Սկսեցին գոռգոռալ, ձեռքերով շարժումներ անել, սակայն խորհրդավոր «ուղեկիցները» մնացին անշարժ: Լեռնագնացները սկսեցին «եկվորներին» զննել հեռադիտակով, և ինչ տեսնեն` երկու հսկաներ, 3-4 մետր հասակով, հագին ունեն վառ նարնջագույն սկաֆանդրներ կիսաթափանցիկ սաղավարտներով, ու նրանք շուրջ 10 րոպե անշարժ և լուռ հետևում էին լեռնագնացներին… Տղաներին անհասկանալի վախ համակեց, նրանք արագորեն հավաքեցին իրերը և իջան ներքև:

Երկրորդ դեպքի ականատես նույն Սերգեյ Խաչատրյանի խումբը եղավ 1986-ի հուլիսի վերջին: 10 հոգանոց խումբը բարձրանում էր Արագած: Նրանցից երկուսը առանձնացած մոտենում էին անցյալ տարվա խորհրդավոր վայրին, որպեսզի տեղադրեն վրաններ, կերակուր պատրաստեն և այլն: Իսկ հիմնական խումբը բարձրանում էր Հարավային գագաթ: Մութն ընկնելուն պես վերադարձան, որպեսզի գիշերեն վրանում, սակայն իրենց երկու ընկերները տեղում չէին: Որոնելով` կորած ընկերներին գտան բավականին հեռու, ժայռի վրա: Նրանք վախեցած պատմեցին, որ տեսան, թե ինչպես է մի «թռչող ափսե» վայրէջք կատարել Արևմտյան գագաթի մոտ: Հետո պարզվեց, որ վայրեջքի վայր էին ժամանել ինչպես մոտակայքում գտնվող զորամասի, այնպես էլ շրջանային КГБ-ի ներկայացուցիչները: «Ափսեն» չկար, սակալն վայրէջքի տեղում հողը 5-10 սանտիմետր նստվածք էր տվել:

Ի դեպ, և 1985-ին, և 1986-ին Արագածի Արևմտյան գագաթի մատույցներում «թռչող ափսեների» վայրեջքի ականատես էին նաև շրջակա գյուղերի հազարավոր բնակիչներ և Արայի լեռան ստորոտում գտնվող ամառանոցային ավանում հանգստացող հարյուրավոր հովեկներ:

Բայց պետք է նաև որոշ չափով «հիասթափեցնեմ» այլմոլորակայինների մասին պատմություններ սիրողներին: «Թռչող ափսեներն» իրականում ոչ թե «այլմոլորակայինների» տիեզերանավեր են, այլ ամերիկացիների, ռուսների, հետագայում` նաև չինացիների լրտեսական և դիվերսիոն թռչող սարքեր, որ նախատեսված են հատուկ առաքելությունների համար: Դրանց տեխնոլոգիան ունի առավել քան 60 տարվա պատմություն: Իսկ թե ովքեր և ինչպես են ստեղծել «թռչող ափսեները», թռիչքի ինչ սկզբունք է այդտեղ օգտագործվում, ինչ նպատակով են դրանք կիրառվում` այդ մասին հետագայում կներկայացնենք առանձին հետաքննություն:

«Ժամանակի մեքենան» վարեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ