Առաջինը «կլիզման» քաղաքական կատեգորիա դարձրեց Ռոբերտ Քոչարյանը` իրեն բնորոշ ցինիզմով դեռ 1998-ին պատմելով արքայի փորկապության և արքայի փոխարեն կլիզմա ստացած չոբանի մասին անեկդոտը: Սակայն իրական «կլիզմա» բաժին հասավ հարազատ կառավարությանը վարչապետ Տիգրան Սարգսյանով հանդերձ արդեն Սերժ Սարգսյանի ձեռամբ: Եվ տերթոդիկյան դպրոցի` ճիպոտի տակ պառկել պատրաստվող մեղավոր աշակերտների պես ամբողջ հանրապետության աչքի առաջ գլուխները կախել էին մեր <հերոսները>…

Հետաքրքիր պահն այն է, որ կառավարությունը չի բոլորել իր 100 օրը, սակայն նույնիսկ առաջին անգամ նախարար դարձած Գագիկ Բեգլարյանին «կլիզմա» բաժին հասավ: Անշուշտ, վարչապետին ու նախարարներին «կլիզմելը» տրամաբանորեն տեղավորվում է նախագահական ընտրարշավի տեխնոլոգիական սխեմայի մեջ, սակայն այն, որ չպահպանվեց «100 օրվա կանոնը», հաստատ իր լուրջ ներքին դրդապատճառն ունի: Հաստատ երկրի նախագահի մոտ առկա էր շտապելու պատճառը:

Որպես կատալիզատոր, անշուշտ, ծառայել էր Վարդան Այվազյանի նկատմամբ Նյու-Յորքի դատարանի սկանդալային վճիռը: Ոչ այն պատճառով, որ Այվազյանը «քըխ» է, թե «պուպուշ», այլ որովհետև այդ դատական ակտը Հայաստանի նկատմամբ ամերիկյան ճնշման գործիք է:

Այսինքն`ակնհայտ աշխարհաքաղաքական միջամտություն է առկա ՀՀ ներքին գործընթացներին: Ու այստեղ արդեն առաջ է գալիս վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի հարցը: Ամերիկացիներն արդեն չեն վստահում նրան, քանի որ ընդունել է Եվրասիական միության «կրոնը», ռուսները դեռ չեն վստահում, քանի որ դեռ չեն մոռացել նրա թունդ ամերիկամետ երբեմնի կողմնորոշումը: Եթե չլիներ ռուս-ամերիկյան կատաղի մրցակցության պահը, ապա Տիգրան Սարգսյանը կունենար բոլոր շանսերը` մնալ վարչապետ նաև նախագահական ընտրություններից հետո: Դե, ցանկացած պարագայում ակնհայտ է, որ եթե չեղավ ֆորսմաժորային իրավիճակ, ապա Սերժ Սարգսյանը վերընտրվելու է, ու առանցքային է դառնում ապագա վարչապետի հարցը:

Իր հրապարակային վաղաժամ «կլիզմայով» ՀՀ նախագահը պատասխանեց Արևմուտքի քայլերին`և՛ Վարդան Այվազյանի դատավճռին, և՛ «ճ» կլասի ֆրանսիական պարբերականի միջոցով շրջանառության մեջ դրված նյութին, համաձայն որի, եթե Սերժ Սարգսյանը վերընտրվի, ապա Հայաստանն ապագա չունի, և՛ Իրանի հետ կապերը խոչընդոտելու ԱՄՆ-ի փորձերին:

«Կլիզման» մեսիջ էր, որ հարկ եղած դեպքում ակնթարթորեն կառավարությունից դուրս կթռնի Տիգրան Սարգսյանի թիմը, ու ՀՀ գործադիրից կմաքրվեն ամերիկյան ազդեցության բոլոր հետքերը:

Սակայն Տիգրան Սարգսյանի թիմը բոլոր դեպքերում (եթե չեղավ արտակարգ իրավիճակ) կմնա մինչև նախագահական ընտրությունները, քանզի դա գործիք է, որի միջոցով մշտապես ճնշման տակ է պահվում Ռոբերտ Քոչարյանի ֆինանսատնտեսական գերհզոր կլանը: Իզուր չէ, որ Տիգրան Սարգսյանը Քոչարյանի աչքի գրողն է, և ԲՀԿ-ի քոչարյանական պատգամավորները բզբզում են վարչապետի հրաժարականի հարցը…

Նախագահական «կլիզմայի» կարևոր բաղադրիչ էր և Աղվան Գառնիկիչը, որին հանձնարարվեց «խոշոր ձկներ» բռնել հատկապես պետգնումների ոլորտում: Ու պարզ է, որ պետգնումների արտոնյալ «չալաղաջից» առաջին հերթին կկտրեն հենց քոչարյանական կլանի ներկայացուցիչներին, ու կկտրեն հենց գլխավոր դատախազի ձեռքով, որպեսզի Գառնիկիչի մտքով չանցնի խաղեր տալ Քոչարյանի հետ:

Սակայն վերադառնանք վարչապետի խնդրին: Եթե ռուս-ամերիկյան հակամարտության շրջանակում նախագահը անհրաժեշտություն զգա ազատվել Տիգրան Սարգսյանից, ապա կգա, անկասկած, «ռուսամետ» վարչապետ: Բայց դա հաստատ չի լինի Ռոբերտ Քոչարյանը: Սեդրակիչը միայն մի դեպքում կարող է նշանակվել վարչապետ` եթե Հայաստանն անմիջապես ներքաշվի պատերազմի մեջ: Քոչարյանը հրաշալի պատերազմական վարչապետ է, սակայն խաղաղ պայմաններում նրան իշխանություն ունենալը հակացուցված է, քանզի դա ինքնաբերաբար կհանգեցնի թունդ ատելության իշխանության նկատմամբ:

Համ էլ կարծես ինքը` Սեդրակիչը, գոռոզամտությունից ելնելով այլևս չի դիտարկում իր վարչապետության տարբերակը: Բայց նրա առաջադրումը միայն մի դեպքում իմաստ կունենա` եթե նա ստանա ռուսների անվերապահ աջակցությունը: Դա հնարավոր է միայն մի դեպքում` եթե դեկտեմբերին ՀՀ նախագահը, ասենք, Արևմուտքի ճնշման ներքո, հրաժարվի Եվրասիական միության նախագծին մասնակցելուց: Այդ դեպքում կգա Քոչարյանի աստեղային ժամը, սակայն դրա հավանականությունը առանձնապես մեծ չէ…

Հենց այդ անորոշությունների պատճառով ԲՀԿ-ն մինչև վերջին պահը ձգձգելու է նախագահական ընտրությունների նկատմամբ վերջնական դիրքորոշում արտահայտելը: Կմտնի՞ Քոչարյանը նախագահական մրցավազքի մեջ` կսատարեն նրան, չի՞ մտնի`կա՛մ հնարավորինս թանկ կծախեն իրենց աջակցությունը Սերժ Սարգսյանին, կա՛մ հանդես կգան քվազիընդդիմության դերում, որպեսզի փոշեկուլի պես քաշեն բոլոր բողոքավոր իսանների քվեները ու կոտրած տաշտակի մոտ թողնենք ամերիկյան շահերն ապահովող ընդդիմադիրներին…

Իսկ տարբեր պաշտոնյաներին «մեծ կլիզմա» դնելու ավանդույթը շարունակվելու է: Ընդհուպ մինչև քվեարկության պահը:

Շաբաթվա Վարկածները մշակեց Արսեն ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ