Սոմերսեթ Մոեմ *
Արդեն համարյա քնելու ժամն էր , իսկ երբ հաջորդ առավոտյան արթնանային, ափն արդեն պիտի երևար: Բժիշկ Մաքֆեյլը վառեց իր ծխամորճը և, հենվելով բազրիքին, սկսեց երկնքում Հարավային Խաչի համաստեղությունը որոնել: Ռազմաճակատային երկու տարիներից և ստացած վերքից հետո, որի առողջանալը սպասածից երկար տևեց, նա ուրախ էր, որ գոնե մի տասներկու ամիս պիտի Ափիայում հանգիստ ապրի, և ծովային ուղևորությունն էլ արդեն բավական օգուտ էր տվել: Քանի որ ուղևորներից ոմանք հաջորդ օրը Փագո-Փագոյում պիտի իջնեին, նրանք մի փոքրիկ պարերեկո էին կազմակերպել, և մեխանիկական դաշնամուրի սուր հնչյունները դեռևս ծակում էին բժշկի ականջը: Սակայն հիմա վերջապես տախտակամածի վրա խաղաղություն տիրեց: Քիչ հեռու բժիշկը նկատեց իր կնոջը, որը, բազկաթոռին նստած, զրուցում էր Դևիդսընների հետ, և անշտապ քայլեց այդ կողմ: Երբ նա նստեց լույսի տակ և հանեց գլխարկը, երևացին շիկակարմիր մազերը, գագաթի ճաղատը և կարմիր, պեպենոտ մաշկը` շիկակարմիր մազերի անբաժան ուղեկիցը. Նա կլիներ քառասուն տարեկան, նիհար էր, հյուծված դեմքով, ճշտապահ ու բավական բծախնդիր և խոսում էր շոտլանդական առոգանությամբ` շատ ցածր, հանգիստ ձայնով:
Մաքֆեյլների Դևիդսընների միջև, որոնք միսիոներներ էին, նավով ճանապարհորդողների հատուկ մտերմություն էր ծագել, որն ավելի շուտ հարևանության, և ոչ թե ճաշակների ընդհանրության հետևանք է: Նրանց գլխավորապես կապում էր հակակրանքն այն մարդկանց նկատմամբ, որոնք իրենց օրերն ու գիշերներն անցկացնում էին ծխասենյակներում փոկեր կամ բրիջ խաղալով ու խմելով: Միսիս Մաքֆեյլն իրեն բավական շոյված էր զգում այն մտքից, որ ինքն ու իր ամուսինը նավի վրա միակն են, որոնց հետ Դևիդսընները կամենում են շփվել, և անգամ բժիշկը, ամաչկոտ, բայց ամենևին էլ ոչ հիմար այդ անձնավորությունը, կիսագիտակցորեն նույնն էր զգում: Եվ միայն նրա անհանգիստ, ամեն բանի հետ վիճել սիրող միտքն էր պատճառը, որ գիշերը, սեփական նավասենյակում, նա իրեն թույլ տվեց փնթփնթալ:
— Միսիս Դևիդսընն ասում էր, որ չգիտե, թե ինչ կանեին իրենք, եթե մենք չլինեինք,-ասաց միսիս Մաքֆեյլը, զգուշորեն հանելով կեղծամը: — Նա ասում էր, որ մենք այս նավի վրա միակն ենք, որոնց իրենք կուզեին ճանաչել:
— Մտքովս չէր անցնի , թե միսիոներն այնքան երևելի անձ է, որ կարող է գոռոզանալ:
-Դա գոռոզություն չէ: Ես հիանալի հասկանում եմ, թե նա ինչ նկատի ունի: Այնքան էլ էլ լավ չէր լինի , եթե Դևիդսընները ստիպված խառնվեին ծխասենյակի այդ խաժամուժին:
— Նրանց կրոնի հիմնադիրն այդքան խստապահանջ չէր, — փռթկացրեց բժիշկ Մաքֆեյլը:
— Ես քեզ քանի անգամ եմ խնդրել կրոնի շուրջ կատակներ չանել, — պատասխանեց կինը: — Չէի ուզի քո բնավորությունն ունենալ, Ալեք: Դու երբեք մարդկանց մեջ լավը չես փնտրում:
………..
Բժիշկն իր բաց կապույտ աչքերով կողքանց նայեց կնոջը, բայց չպատասխանեց: Շատ տարիների համատեղ կյանքից հետո նա հասկացել էր, որ խաղաղությունը պահպանելու համար ավելի լավ է վերջին խոսքը թողնի կնոջը: Նա միսիս Մաքֆեյլից շուտ հանվեց և, մագլցելով վերին մահճակալը, սկսեց քնելուց առաջ կարդալ: Երբ հաջորդ օրը բժիշկը տախտակամած ելավ, ափն արդեն մոտ էր: Նա կարոտ աչքերով էր նայում ափին: Արծաթափայլ ծովեզրի բարակ շերտը ձգվում էր մինչև լեռները, որոնք լանջից գագաթ պատած էին ճոխ բուսականությամբ: Կոկոսյան արմավենիների կանաչ, խիտ սաղարթների մեջ, որ հասնում էին համարյա ջրի բերանը, երևում էին սամոսացիների խոտե հյուղակները, իսկ մերթընդմերթ սպիտակին էին տալիս փոքրիկ եկեղեցիները: Միսիս Դևիդսընը եկավ և կանգնեց բժշկի կողքին: Նրա հագին սև զգեստ էր, վզին ոսկայ շղթա, որի վրա մի փոքրիկ խաչ էր օրորվում: Դա մի փոքրամարմին կին էր, շականակագույն , փայլատ մազերը մեծ խնմաքով հարդարված էին, և առանց շրջանակի պենսնեի տակից երևում էին դուրս ընկած կապույտ աչքերը: Միսիս Դևիդսընը ոչխարի նման երկար դեմք ուներ, սակայն նա հիմարի տպավորություն չէր թողնում, ավելի շուտ լարվածություն ու զգուշավորություն կար նրա ողջ տեսքում, իսկ շարժումներն արագ էին`թռչնային: Ամենաանսովորը նրա ձայնն էր` բարձր, մետաղե, հաստատուն, որ մարդու ականջը ճնշում էր ծանր միապաղաղությամբ, նյարդերի վրա ազդելով ինչպես պնևմատիկ գայլիկոնի անգութ դռդռոցը:
-Այստեղ ձեզ կզգաք ինչպես տանը,- ասաց բժիշկ Մաքֆեյլը իր բռնազբոսիկ, արհեստական ժպիտը դեմքին:
-Գիտեք, մեր կղզիները ցածր են, ոչ սրանց նման: Կորայան: Սրանք հրաբխային են : Մինչև մեզ մոտ հասնելը դեռ մի տասը օրվա ճանապարհ ունենք:
-Այս կողմերում դա համարյա նունն է, ինչ Անգլիայում հաջորդ փողոցը,- կատակեց բժիշկ Մաքֆեյլը:
-Դե, այդպես ասելը չափազանցություն է, բայց իրոք Հարավային ծովերում հեռավորություններն այլ կերպ են մարդու աչքին երևում: Այդ մեկը ճիշտ է:
Բժիշկ Մաքֆեյլը կամացուկ հառաչեց:
-Ես ուրախ եմ, որ այստեղ չենք մնալու,-շարունակեց կինը:- Ասում են, այս կողմերում աշխատելը շատ դժվար է:
Նավերի մոտիկությունը խելքահան է անում մարդկանց, և հետո ռազմական նավահանգիստ կա, դա վատ է բնիկների համար: Մեր տեղամասում մենք այդպիսի դժվարությունների հետ չենք ընդհարվում: Իհարկե, այնտեղ մի երկու առևտրական կա, բայց մենք հոգ ենք տանում , որ նրանք իրենց կարգին պահեն, իսկ եթե չեն հնազանդվում, մենք նրանց այն օրն ենք գցում, որ իրենք են ուրախ լինում թողնել գնալ:
Քթի վրա ուղղելով ակնոցը, նա մի անողոք հայացք հառեց կանաչ կղզուն:
-Այստեղի միսիոներների գործը գրեթե անհույս է: Երբեք չեմ դադարում Աստծուն փառք տալ, որ գոնե դրանից է ազատել ինձ:
……………
Դևիդսընի տեղամասը բաղկացած էր Սամոայից հյուսիս ընկած կղզիների մի խմբից, դրանք իրարից ահագին հեռու էին, և միստր Դևիդսընը հաճախ ստիպված էր լինում մակույկով երկար տարածություններ կտրել: Այդ դեպքում կինն էր մնում նրանց շտաբում և ղեկավարում միսիայի գործերը: Բժիշկ Մաքֆեյլի սիրտը նվաղեց` նա պատկերացրեց, թե անտարակույս ինչպիսի հմտությամբ է այդ կինը ղեկավարում: Բնիկների ընչազրկության մասին նա խոսում էր ոչինչ չթաքցնող ձայնով, բայց և վերին աստիճանի կեղծ-բարեպաշտական սարսափով: Նրա նրբազգացությունը շատ յուրատեսակ էր: Հազիվ մի քանի օրվա ծանոթներ էին, երբ մի առիթով բժշկին ասել էր.
-Գիտեք, երբ մենք նոր էինք բնակություն հաստատել կղզում, նրանց ամուսնական սովորույթներն այնքան նողկալի էին, որ ես երևի չկարողանամ ձեզ նկարագրել: Բայց ես կպատմեմ միսիս Մաքֆեյլին, իսկ նա ձեզ կպատմի:
Հետո բժիշկը տեսել էր իր կնոջը և միսիս Դևիդսընին կողք -կողքի նստած, շուրջ երկու ժամ ամենայն լրջությամբ զրուցելիս: Երբ ընդհարմազերծ լինելու համար մի քանի անգամ նրանց կողքով ետ ու առաջ էր գնացել, լսել էր միսիս Դևիդսընի գրգռված փսփսոցը, որ ասես լեռնային արագահոս վտակի հեռավոր խոխոջյուն լիներ, և տեսնելով իր կնոջ բաց բերանն ու գուատ դեմքը, հասկացել էր, որ սա բավական լուրջ ապրումների մեջ է: Գիշերը նավախցիկում նա ամուսնուն շնչակտուր պատմել էր ամեն ինչ:
-Դե, ի ՞նչ էի ձեզ ասում,- հաջորդ օրը ցնծալից բացականչեց միսիս Դևիդսընը: Երբևէ ավելի ահավոր բան լսել էիք:
Պարզ է, չէ ՞ որ ինքս չէի կարող ձեզ պատմել: Նույնիսկ չնայած այն բանին, որ դուք բժիշկ եք:
Միսիս Դևիդսընն ուշադիր նայեց բժշկի դեմքին: Նա տենչում էր տեսնել, թե ինքը հասե ՞լ է սպասված էֆեկտին:
— Զարմանալի չէ, որ երբ առաջին անգամ այնտեղ գնացինք, քիչ մնաց կորցնեինք մեզ: Դուք դժվար թե հավատաք, բայց այդ գյուղերից ոչ մեկում հնարավոր չէր մի լավ աղջիկ գտնել:
Նա լավ բառն օգտագործում էր խիստ տեխնիկական իմաստով:
-Միստր Դևիդսընը և ես խոսակցություն ունեցանք դրա շուրջ և որոշեցինք , որ առաջին անելիքը պարերին վերջ տալն է: Բնիկները խելագարվում էին պարերի համար:
— Ինքս էլ ջահել ժամանակ չէի խորշում դրանից,- ասաց բժիշկ Մաքֆեյլը:
-Ես դա գուշակեցի, երբ անցյալ գիշեր լսեցի, թե ինչպես էիք դուք միսիս Մաքֆեյլին հարցնում, արդյոք ձեզ հետ մի երկու պտույտ չի ՞ անի: Չեմ կարծում, թե շատ վատ է, երբ մարդ պարում է իր կնոջ հետ, բայց ես ինձ թեթևացած զգացի, երբ նա մերժեց: Ներկա հանգամանքներից ելնելով, մտածեցի, որ ավելի լավ կլինի, եթե մենք մեզ առանձնացած պահենք:
-Ի ՞նչ հանգամանքներ:
Միսիս Դևիդսընը պենսնեի տակից մի արագ հայացք նետեց բժշկի վրա, սակայն հարցին չպատասխանեց:
— Բայց, սպիտակ մարդկանց մոտ դա մի քիչ ուրիշ կերպ է,- շարունակեց նա, — թեև պիտի ասեմ որ, համաձայն եմ միստր Դևիդսընի հետ, որն ասում է, թե ինքը չի հասկանում ինչպես կարող է ամուսինը կանգնել տեսնել իր կնոջն ուրիշ մարդու գրկում և ինչ վերաբերվում է ինձ, ապա ես ամուսնանալուց հետո ոչ մի անգամ չեմ պարել: Սակայն բնիկների պարերը բոլորովին այլ բան են: Դրանք ոչ միայն ինքնին անբարոյական են, այլև պարզապես մղում են դեպի անբարոյականություն: Ինչևէ, շնորհակալ եմ Աստծուն, որ մենք այդ պարերն արմատախիլ արեցինք, և չեմ սխալվի, եթե ասեմ, որ մեր տեղամասում ութ տարի ոչ ոք չի պարել:
Այժմ նրանք հասել էին նավահանգստին, և միսիս Մաքֆեյլը միացավ նրանց: Նավը կտրուկ թեքվեց և դանդաղ ներս լողաց: Դա մի հսկա փակ նավահանգիստ էր, այնքան մեծ, որ կբավականացներ ռազմանավերի մի տորմիղի: Շուրջբոլորը կանաչին էին տալիս ուղղաբերձ սարերը: Հենց մուտքի մոտ, ասես ծովային քամիների խաչմերուկում, կանգնած էր նահանգապետի տունը`շրջապատված այգով: Աստղերն ու գծերը ալարկոտ ծածանվում էին ամերիկայն դրոշի վրա: Նրանք անցան երկու թե երեք կոկիկ հյուղակների, հետո թենիսի հրապարակի կողքով և մտան պահեստներով լի նավամատույցը: Միսիս Դևիդսընը մատնացույց արեց երկու երեք հարյուր յարդ այն կողմ խարիսխ գցած առագաստանավը, որ պետք է իրենց Ափիա տաներ: Այնտեղ կղզու բոլոր կողմերից անհամբեր աղմկոտ և բարյացակամ բնիկների ամբոխ էր հավաքվել, ոմանք հետաքրքրասիրությունից, մյուսները Սիդնեյ ուղևորվող ճանապարհորդների հետ առևտուր անելու համար: Նրանք հետները բերել էին անանաս, բանանի հսկա կապուկներ, թափա, խեցիներից և շնաձկան ատամներից վզնոցներ, կավայով տակառիկներ և ռազմական մակույկների մոդելներ: Ամերիկյան ծովայինները բարետես ու կոկիկ, մաքուր սափրած կենսախինդ դեմքերով, անշտապ զբոսնում էին նրանց միջով, նաև եկել էր իշխանության ներկայացուցիչներից մի փոքր խումբ:
Մինչ ուղեբեռներն ափ կիջեցնեին, Մաքֆեյլները և միսիս Դևիդսընը ամբոխն էին դիտում: Բժիշկ Մաքֆեյլը նայում էր ֆրամբեզիայի հետևանքներին: Երեխաների ու պատանիների մեծ մասն այդ հիվանդության նշաններն էր կրում`այլանդակ խոցեր, և նրա` մասնագետի աչքերը փայլատակեցին, երբ առաջին անգամ տեսավ `հսկայական , ծանրացած ձեռքերով կամ ահագին տձև ոտքերով մարդիկ: Թե կանաց թե տղամարդկանց հագին լավա-լավաներ էին:
-Դա շատ անպատշաճ հագուստ է,- ասաց միսիս Դևիդսընը — Միստր Դևիդսընը կարծում է, որ պետք է օրենքով արգելել դա: Էլ ինչպես կարելի է հուսալ, որ մարդիկ բարոյական լինեն, երբ նրանք բացի մի կտոր փալասից գոտկատեղի շուրջ բան չունեն հագած:
-Այս կլիմային բավական հարմար է,- ասաց բժիշկը, մաքրելով ճակատի քրտինքը:
……………
Հիմա, երբ նրանք ցամաքի վրա էին, թեև վաղ առավոտ էր, շոգն արդեն անտանելի էր դարձել: Ամեն կողմից սարերով շրջապատված Փագո — Փագո օդի շունչ էր հասնում:
— Մեր կղզիներում,- միսիս Դևիդսընը շարունակեց նույն ճղճղան տոնով, — մենք փաստորեն արմատախիլ ենք արել լավա-լավանները: Մի քանի ծերունիներ դեռևս շարունակում են հագնել, բայց դրանով էլ վերջանում է: Կանայք բոլորը բալախոն են հագնում, իսկ տղամարդիկ` շապիկ ու շալվար: «Մեր հաստատվելու առաջին օրերին միստր Դևիդսընն իր հաշվետվություններից մեկում գրել էր. Այս կղզիների բնակիչները երբեք հիմնավորապես չեն քրիստոնեանա, մինչև ամեն մի տասը տարեկանից մեծ տղա հարկադրված չլինի շալվար հագնել»:
Այս ասելիս միսիս Դևիդսընը մի երկու անգամ իր ծտային հայացքն ուղղեց ծանր, գորշ թուխպերին, որ լողում էին դեպի նավահանգիստ: Անձրև սկսեց կաթել:
-Լավ կանենք մի ծածկ գտնենք,- ասաց նա:
Նրանք բոլորի ետևից գնացին դեպի մեծ երկաթե տանիքը: Անձրևը վերածվեց տեղատարափի: Որոշ ժամանակ կանգնեցին այնտեղ: Շուտով նրանց միացավ միստր Դևիդսընը: Նա ճանապարհորդության ընթացքում հարկ եղածի չափ քաղքավարի էր եղել Մաքֆեյլների հետ, բայց, չունենալով կնոջ մարդամոտությունը, օրվա մեծ մասն անց էր կացրել ընթերցելով: Միստր Դևիդսընը լռակյաց, բավական մռայլ անձնավորություն էր: Զգացվում էր` նրա սիրալիությունը մի պարտականություն էր, որ հենց ինքն էր քրիստոնեաբար ստանձնել, մինչդեռ ի բնե զուսպ էր և անգամ մռայլ: Ինքնատիպ արտաքին ուներ նա: Շատ բարձրահասակ էր ու նիհար, երկար, հեռու-հեռու վերջավորություններով, փոս ընկած այտերով և զարմանալիորեն դուրս ցցված այտոսկրերով. Այնպիսի դիակային տեսք ուներ, որ մարդ զարմանում էր, տեսնելով, թե ինչ լիքը և զգայական էին նրա շուրթերը: Մազերը շատ երկար էին: Մուգ, խոր ընկած աչքերը խոշոր էին ու մելամաղձոտ, իսկ մեծ , երկար — երկար մատներով գեղեցիկ ձեռքերը մեծ ուժի, առնականության տպավորություն էին ստեղծում: Սակայն ամենաապշեցուցիչը միստր Դևիդսընի մեջ թաքնված կրակն էր: Դա տպավորիչ էր և մի փոքր վախեցնող: Նա այն մարդկանցից չէր, որոնց հետ որևէ տեսակի մոտիկություն հնարավոր լիներ:
Հիմա նա անուրախ նորություններ էր բերել: Կղզում կարմրուկի համաճարակ էր տարածված` լուրջ և հաճախ մահացու հիվանդություն կանակաների մեջ, և մի դեպք էլ նկատվել էր այն առագաստանավի անձնակազմում, որով նրանք պիտի շարունակեին ճանապարհորդությունը: Հիվանդն ափ էր բերվել և մեկուսացվել հիվանդանոցում կարանտինի համար, բայց Ափիայից հեռագրով հայտնել էին, որ առագաստանավին թույլ չի տրվի նավահանգիստ մտնել, քանի հաստատ չէ, որ անձնակազմից ուրիշ վարակվածներ չկան:
— Նշանակում է, ամենաքիչը տասը օր ստիպված կլինենք այստեղ մնալ:
— Բայց Ափիայում ես անհետաձգելիորեն պետք եմ,- ասաց բժիշկ Մաքֆեյլը:
— Անհանար է որևէ բան անել: Եթե ուրիշ դեպքեր չհայտնվեն, առագաստանավին թույլ կտրվի տանել սպիտակ ուղևորներին, բայց բոլոր բնիկներին երեք ամիս արգելվում է երթևեկել:
-Այստեղ հյուրանոց կա,- հարցրեց միսիս Մաքֆեյլը: Դևիդսընը ցածրաձայն քմծիծաղ տվեց.
— Ոչ, չկա:
— Հապա ինչ պիտի անենք:
— Ես խոսեցի նահանգապետի հետ: Ափից ոչ հեռու մի առևտրական է ապրում, որը սենյակներ ունի և վարձով է տալիս դրանք: Ես առաջարկում եմ անձրևը կտրվելուն պես գնալ ու տեսնել, թե ինչ կարող ենք անել: Կոմֆորտ չսպասեք: Դուք պետք է շնորհակալ լինեք, եթե անկողին ճարեք և տանիք`մեր գլխավերևում:
Բայց անձրևը դադարելու միտք չուներ, և ի վերջո, հովանոցներով ու անձրևանոցներով պաշտպանված` նրանք շարժվեցին: Դա քաղաք չէր, այլ պարզապես մի կամ երկու հարկանի պետական շինությունների խումբ, իսկ քիչ այն կողմ` կոկոսյան արմավենիների ու պլանտացիաների մեջ, տեղացիների մի քանի հյուղակներ կային: նրանց որոնած տունը նավամատույցից մոտ հինգ րոպեի ճանապարհի վրա էր: Դա երկհարկանի սովորական տուն էր, երկու հարկերում էլ լայն պատշգամբներով և երկաթե տանքիով: Տնօրենը` Հորն անունով մի խառնածին, կանգնած էր իր կնոջ կողքին, որը շրջապատված էր շագանակագույն փոքրիկ երեխաներով: Նա առաջին հարկում խանութ ուներ, որտեղ պահածոներ ու կտորեղեն էր վաճառում: Սենյակները , որ Հորնը ցույց տվեց, կահույքից համարյա զուրկ էին: Մաքֆեյլների մոտ ոչինչ չկար, բացի մոծակի մաշված ցանցով պատած աղքատիկ մահճակալից, մի խարխուլ աթոռից և լվացարանից: Նրանք շփոթված` շուրջները նայեցին: Անձրևը հորդում էր առանց ընդահատվելու:
…………..
-Ես ճամպրուկներից կհանեմ ուղիղ այնքան, ինչքան անհրաժեշտ է,- ասաց միսիս Մաքֆեյլը:
Միսիս Դևիդսընը սենյակ մտավ, երբ նա մի ճամպրուկ էր բացում: Շատ աշխույժ էր ու կայտառ: Շրջապատի անուրախ տեսքը վրան բոլորովին չէր ազդել:
— Եթե խորհուրդս լսեք, թել ու ասեղ կճարեք և հենց հիմա կսկսեք մոծակի ցանց գործել, -ասաց նա,- թե չէ այս գիշեր չեք կարողանա աչք փակել:
— Շատ կանհանգստացնեն, — հարցրեց բժիշկ Մաքֆեյլը:
— Հիմա դրանց սեզոնն է: Երբ ձեզ Ափիայում երեկույթի կհրավիրեն նահանգապետի մոտ, դուք կնկատեք, որ բոլոր տիկնանց բարձի երեսներ են տրվում իրենց… իրենց ստորին վերջավորությունները մեջը դնելու համար:
— Գոնե մի րոպեով դադարեր անձրևը,-ասաց միսիս Մաքֆեյլը: — Ես ավելի սրտով կփորձեի տեղը ավելի հարմարարավետ դարձնել, եթե արևը շողար:
— Օ, եթե դրան սպասելու լինեք, երկար պիտի սպասեք: Փագո-Փագոն երևի Խաղաղ օվկիանոսի ամենաանձրևոտ տեղն է: Այս լեռներն ու ծովածոցը ջուրն իրենց կողմ են քաշում, և տարվա այս եղանակին այսպես թե այնպես պետք է անձրև սպասել:
Նա նայեց սկզբից Մաքֆեյլին, հետո նրա կնոջը և տեսնելով, որ սրանք անօգնական կանգնել են սենյակի տարբեր կողմերում, ինչպես կորուսյալ հոգիներ, կնճռոտվեց: Հասկացավ, որ պետք է նրանց իր ձեռքն առնի: Նրան ջղայնացնում էր այդպիսի անօգնականությունը, բայց մյուս կողմից ձեռքերը քոր էին գալիս իրենց բաժին ընկած ամեն բան տեղը բերելու ցանկությունից:
— Այսպես ուրեմն, ինձ թել ու ասեղ տվեք, ես ձեր ցանցը կգործեմ, մինչև դուք ճամպրուկները կդատարկեք: Ճաշը ժամը մեկին է: Միստր Մաքֆեյլ, լավ կանեք գնաք նավամատույց և հետևեք, որ ձեր ճամպրուկները չոր տեղ դրվեն: Այս բնիկներին ես լավ գիտեմ, դրանցից սպասելի է, որ դնեն հենց հորդ անձրևի տակ:
Բժիշկը նորից վրան գցեց անձրևանոցը և ներքև գնաց: Դռան մոտ միստր Հորնը զրուցում էր իրենց քիչ առաջ տեղ հասցրած նավի ղեկակալի և երկրորդ կարգով ճանապարհորդող մի ուղևորուհու հետ, որին բժիշկ Մաքֆեյլը մի քանի անգամ տեսել էր նավի վրա: Ղեկակալը կարճահասակ, չորուցամաք, մինչև մազերի ծայրը կեղտոտ մի մարդ, գլխով արեց նրան:
— Այ թե փորձանք էր էս կարմրուկը: Դուք,- ասաց նա, — տեսնում եմ արդեն տեղավորվել եք:
Նրա տոնը բժշկին չափից ավելի տնավարի թվաց, բայց նա երկչոտ մարդ էր և շուտ նեղացողներից չէր:
— Այո, վերևում մի սենյակ ենք վերցրել:
— Միսիս Թոմփսընը ձեզ հետ Ափիա է գնում, ես էլ նրան բերեցի այստեղ:
Ղեկակալը մատնացույց արեց կողքին կանգնած կնոջը: Կինը կլիներ քսանվեց տարեկան, գիրուկ էր և մի տեսակ կոպիտ գեղեցկություն ուներ: Հագին սպիտակ զգեստ էր և լայն սպիտակ գլխարկ: Նրա բամբակե սպիտակ գուլպաներով պարարտ սրունքները դուրս էին պրծել սպիտակ , փափուկ, հարթ ճտքակոշիկներից: Կինը մի հմայիչ ժպիտ պարգևեց Մաքֆեյլին:
— Սա ուզում է ինձանից մեկ ու կես դոլար պոկել մի փոքր, քոքսոտ սենյակի համար,-ասաց նա խռպոտ ձայնով:
— Ես քեզ ասում եմ` նա իմ ընկերուհին է, Ջո,- ասաց ղեկակալը: — Նա մի դոլարից ավել չի կարող տալ, պիտի էդքանով համաձայնվես:
Առևտրականը գեր էր ու հանգիստ, դեմքին անվրդով ժպիտ:
-Դե, եթե հարցն այդպես է դրված, միստր Սուան, ես մի բան կմտածեմ: Կխոսեմ միսիս Հորնի հետ և եթե մենք գտնենք, որ դա հնարավոր է, ապա կզիջենք:
-Իմ հետ հետ հանաքները չեն անցնի,- ասաց միսիս Թոմփսընը: — Հենց հիմա հարցը կլուծենք: Դու էդ սենյակի համար օրը մի դոլար կստանաս ու ոչ մի գրոշ ավել:
Բժիշկ Մաքֆեյլը ժպտաց: Նրան դուր էր գալիս անպատկառությունը, որով կինը սակարկում էր: Ինքն այն մարդկանցից էր, որոնք միշտ վճարում են, ինչքան որ ասեն: Նա գերադասում էր ավել վճարել, քան վիճաբանել: Առևտրականը հառաչեց:
— Դե լավ, միստր Սուանին չմերժելու համար կհամաձայնեմ:
— Այ դա ուրիշ բան,- ասաց միսիս Թոմփսընը: — Դե հենց հիմա ներս գնանք ու մի-մի բաժակ խմենք: Ես մի քիչ հացի լավ օղի ունեմ էն պայուսակի մեջ, եթե դուք էստեղ բերեք, միստր Սուան: Դուք էլ համեցեք, բժիշկ:
-Ոչ, ոչ, շնորհակալ եմ,- պատասխանեց Մաքֆեյլը :-Ես պիտի գնամ տեսնեմ իրերն ինչ եղան:
Բժիշկը քայլեց դուրս, անձրևի տակ: Այն ամբողջ թափով հորդում էր նավահանգստի կողմից, ու դիմացի ափը բոլորովին չէր երևում: Նա անցավ հովանոց բռնած երկու-երեք բնիկների կողքով , որոնց հագին լավա — լավայից բացի բան չկար: Նրանք քայլում էին գեղեցիկ անշտապ, գլուխները բարձր պահած և ժպտում ու իրեն տարօրինակ լեզվով ողջունում էին բժշկին` վերջինիս կողքով անցնելիս:
Արդեն համարյա ճաշելու ժամն էր, երբ Մաքֆեյլը վերադարձավ: Ուտելիքը դրված էր առևտրականի հյուրասենյակում: Այդ սենյակը նախագծվել էր ոչ թե ապրելու, այլ տանտիրոջ հեղինակությունը բարձր պահելու համար և այդ պատճառով էլ բորբոսնած էր, տխուր: Պատերի երկարությամբ թավշյա աթոռներ էին խնամքով շարված, իսկ առաստաղից կախված էր մի ոսկեջրած ջահ, որը ճանճերից պաշտպանելու համար փաթաթել էին ծխախոտի դեղին թղթով: Դևիդսընը դեռ չէր եկել:
………………
-Ես գիտեմ, որ նա գնաց նահանգապետին այցելելու,-ասաց միսիս Դևիդսընը,- և, ենթադրում եմ, որ նրան պահել են ճաշելու:
Մի փոքրիկ բնիկ աղջիկ համբուրգյան ձևով տապակած միս բերեց, իսկ քիչ անց առևտրականը ներս եկավ, որ տեսնի, թե մի բան պակաս չէ՞ արդյոք:
— Տեսնում եմ հարևանուհի ունենք, միստր Հորն,- ասաց բժիշկ Մաքֆեյլը:
— Նա սենյակ է վարձել, այդքան մի բան,- պատասխանեց առևտրականը:- Առանձին է ուտելու:
Հորնը քծնանքով նայեց երկու կանանց:
— Ես նրան տեղավորեցի ներքևում, որ ձեր ճամփի վրա չլինի: Նա ձեզ բոլորովին չի խանգարի:
-Մեր նավով եկածների՞ց է,- հարցրեց միսիս Մաքֆեյլը:
-Այո, մեմ, երկրորդ կարգում: Ափիա էր գնում: Նրան այնտեղ գանձապահի պաշտոն է սպասում:
-Ա~:
— Առևտրականի գնալուց հետո Մաքֆեյլն ասաց.
— Դժվար թե նրան առանձին հաճույք պատճառի իր սենյակում ուտելը:
— Եթե նա երկրորդ կարգով էր ճանապարհորդում, ապա ինչո՞ւ չէ,- պատասխանեց միսիս Դևիդսընը:- Չեմ կարողանում տեղը բերել, թե դա ո՞վ կարող է լինել:
-Ես տեսա, թե ինչպես ղեկակալը բերեց նրան: Ազգանունը Թոմփսըն է:
-Հո այն կինչ չէ՞, որ անցած գիշեր պարում էր ղեկակալի հետ,- հարցրեց միսիս Դևիդսընը:
-Պետք է որ նա լինի,- ասաց միսիս Մաքֆեյլը:- Այն ժամանակ մտքովս անցավ, տեսնես ինչացո՞ւ է այս կինը: Աչքիս շատ թեթևսոլիկը երևաց:
— Այո, մի բան չէր,- ասաց միսիս Դևիդսընը:
Նրանք սկսեցին ուրիշ նյութից խոսել և ճաշից հետո բաժանվեցին ու գնացին քնելու, հոգնած էին` վաղ էին արթնացել: Երբ արթնացան, թեև երկինքը դեռ գորշ էր, իսկ ամպերը` ցածր, բայց անձրևը կտրվել էր, և նրանք գնացին զբոսնելու ճանապարհով, որ գցել էին ամերիկացիները ծովախորշի երկյանքով:
Հետո վերադարձան: Դևիդսընը հենց նոր էր ներս եկել:
-Կարող է ստիպված լինենք երկու շաբաթ այստեղ մնալ,- ջղայնացած ասաց նա:- Ես վիճեցի այդ մասին նահանգապետի հետ, բայց նա ասաց, որ ոչինչ հնարավոր չէ անել:
— Միստր Դևիդսընը ծարավի է իր աշխատանքին վերադառնալու,- ասաց նրա կինը, մտահոգված հայացք գցելով յուր ամուսնու վրա:
— Մի տարի է այնտեղ չենք,- ասաց Դևիդսընը, պատշգամբում ետ ու առաջ քայլելով:- Միսիան բնիկ միսիոներների հույսին է թողնված, և ես ահավոր անհանգստանում եմ, որ հանկարծ գործերը բարձիթողի արած կլինեն: Նրանք լավ մարդիկ են, նրանց դեմ բան չունեմ ասելու, աստվածավախ, բարեպաշտ, նվիրված քրիստոնյաներ են, նրանց նվիրվածությունը մեր հայրենիքի շատ այսպես կոչված քրիստոնյաների կարող է ստիպել, որ կարմրեն, բայց, ցավոք, բավականաչափ եռանդուն չեն: Նրանք կարող են հաստատուն մնալ մի անգամ, երկու անգամ, բայց չեն կարող հաստատուն մնալ անվերջ: Եթե միսիսան բնիկ միսիոների հույսին ես թողնում, որքան էլ վստահարժան թվա այդ մարդը, որոշ ժամանակից կտեսնես, որ թույլ է տվել չարաշահումները սկսեն գլուխ բարձրացնել:
Միստր Դևիդսընը ձիգ կանգնել էր: Նրա բարձրահասակ, նիհար կերպարանքը և հսկայական, վառվռուն աչքերով գունատ դեմքը ազդեցիկ էին: Կրակոտ շարժումները և կրծքային զրնգուն ձայնը վկայում էին խոսողի անկեղծությունը:
-Կարծում եմ, շատ գործ ունեմ այնտեղ անելու: Պիտի գործեմ, ընդ որում, գործեմ անհապաղ: Եթե ծառը փտած է, այն պիտի կտրվի և կրակին հանձնվի:
Իսկ երեկոյան, երբ վերջին անգամ թեյեցին փքունատես հյուրասենյակում, և կանայք գործ էին անում, իսկ Մաքֆեյլը վառել էր իր ծխամորճը, միսիոները պատմեց կղզիներում իր աշխատանքի մասին:
-Երբ մենք այնտեղ գնացինք, նրանք մեղքի զգացողություն բաձարձակապես չունեին,- ասաց նա:- Խախտում էին պատվիրանները մեկը մյուսի ետևից, առանց հասկանալու, որ սխալ են իրենք: Եւ ես կարծում եմ, որ իմ աշխատանքի ամենադժվար մասը դա էր` բնիկների մեջ մեղքի զգացողություն ներարկելը:
Մաքֆեյլներն արդեն գիտեին, որ Դևիդսընը մինչև իր կնոջը հանդիպելը հինգ տարի աշխատել է Սողոմոնյան կղզիներում: Միսիս Դևիդսընը միսիոներ էր եղել Չինաստանում , և նրանք ծանոթացել էին Բոսթոնում, որտեղ երկուսն էլ իրենց արձակուրդի մի մասը նվիրել էին միսիոներների կոնգրեսին մասնակցելուն: Ամուսնանալուց հետո նշանակվել էին աշխատելու կղզիներում, որտեղ և տքնաջան գործում էին ցայսօր:
Միստր Դևիդսընի հետ ունեցած զրույցներից մի բան էր ակնհայտ դարձել`այդ մարդու անսասան արիությունը: Նա բժիշկ-միսիոներ էր և ամեն րոպե կարող էր կանչ ստանալ որևէ կղզուց: Նույնիսկ որսամակույկն առանձնապես հուսալի փոխադրամիջոց չէ Խաղաղ օվկիանոսում անձրևային սեզոնին, մինչդեռ Դևիդսընը հաճախ սովորական մակույկով էր գնում, իսկ դա արդեն շատ վտանգավոր էր: Հիվանդության կամ դժբախտ պատահարի դեպքում նա երբեք չէր տատանվում: Տասնյակ անգամներ նա ողջ գիշերն անցկացրել էր յուր կյանքի համար մաքառելով, և մի անգամ չէ, որ միսիս Դևիդսընը կտրել էր հույսը, համարելով, որ ամուսնուն կորցրել է:
-Երբեմն ես նրան աղաչել եմ չգնալ,-ասաց կինը,- կամ գոնե սպասել, մինչև եղանակը մի փոքր հանդարտվի, բայց նա ինձ չի լսել: Համառ է, եթե մի անգամ որոշեց, անհնար է ետ կանգնեցնել:
…………..
-Ինչպե ՞ ս կարող եմ պահանջել բնիկներից հույսը կապել աստծո հետ, եթե ինքս վախենամ դա անել,- բացականչեց Դևիդսընը:- Եվ ես չեմ վախենում, ոչ: Նրանք գիտեն, եթե ինձ կանչեն փորձանքի ժամին, ես մարդկային ուժերից կախված ամեն ինչ կանեմ, որ գամ: Եվ միթե ՞ դուք կարծում եք, աստված կլքի ինձ, երբ ես իր համար եմ գործում: Քամին փչում է նրա ուզածով, և ծովն ալեկոծվում կամ հանդարտվում է նրա մի խոսքով:
Բժիշկ Մաքֆեյլը երկչոտ մարդ էր: Նա երբեք չէր կարողացել ընտելանալ խրամատի կողքը պայթող ռումբերին ու փամփուշտներին և, երբ վիրահատություն էր կատարում ռազմաճակատի առաջնային գծում` վիրակապման կայանում, քրտինքը ծորում էր նրա հոնքերի միջով և մշուշով ծածկում ակնոցը, քրտինք, որ անհաստատ ձեռքն իրեն ենթարկելու ճիգի հետևանք էր: Նրա մարմնով թեթև սարսուռ անցավ միսիոներին նայելիս:
-Երնեկ կարողանայի ասել, որ երբեք չեմ վախեցել,-ասաց նա:
-Երնեկ կարողանայիք ասել, որ հավատում եք աստծուն,- պարտքի տակ չմնաց մյուսը:
Սակայն, չգիտես ինչու, այդ երեկո միսիոների մտքերը վերադառնում էին ետ, դեպի այն առաջին օրերը, որ ինքն ու իր կինը անց էին կացրել կղզիներում:
-Երբեմն միսիս Դևիդսընն ու ես նայում էինք մեկմեկու, և արցունքները ողողում էին մեր դեմքերը: Աշխատում էինք անդադար, օր ու գիշեր, իսկ առաջընթաց չէր զգացվում: Չգիտեմ ի ՞ նչ պիտի անեի առանց նրա այն ժամանակ: Երբ զգում էի այլևս սիրտս չի դիմանում, շատ մոտ եմ հուսահատության, նա էր, որ խիզախություն ու հույս էր ներշնչում ինձ:
Միսիս Դևիդսընը աչքերը հառել էր ներքև, ձեռքի գործին: Թույլ կարմրությունը պատեց նրա հյուծված այտերին: Ձեռքերը թեթևակի դողացին:Հուզմունքից չէր համարձակվում խոսք ասել:
-Մենք ոչ մի օգնող չունեինք: Միայնակ էինք, հազարավոր մղոններ հեռու մեր մարդկանցից, շրջապատված խավարով: Երբ ես հուսալքված էի լինում և ուժասպառ, նա մի կողմ էր դնում ձեռքի գործը , վերցնում էր Ավետարանը ու կարդում, քանի դեռ խաղաղությունր չէր գալիս ու տիրում ինձ, ինչպես քունը` մանկան կոպերին, և երբ ի վերջո փակում էր գիրքը , ասում էր <<Մենք կփրկենք նրանց` իրենց իսկ հակառակ>>: Եվ ես նորից զգում էի Տիրոջ ներկայությունն ու ասում էի.<<Այո, աստծո օգնությամբ ես կփրկեմ նրանց: Ես պետք է փրկեմ նրանց>>:
Նա մոտեցավ ու կանգնեց սեղանի դիմաց, ասես այն գրքակալ լիներ:
-Բանն այն է, որ նրանք ի բնե այնքան անառակ էին, որ ոչ մի դեպքում չէին տեսնի սեփական մոլությունը: Մենք պետք է մեղքի վերածեինք այն, ինչ իրենք համարում էին բնական արարաք: Մեղքի պիտի վերածեինք ոչ միայն ամուսնական անհավատարմությունը, սուտն ու գողությունը, այլև մերկ մարմին ցուցադրելը, պարելը և եկեղեցի չգնալը: Ես մեղք դարձրի աղջկա համար յուր կուրծքը ցուցադրելը և տղամարդու համար` անդրավարտիք չհագնելը:
-Ինչպե ՞ ս,-ոչ առանց զարմանքի հարցրեց բժիշկը:
-Ես տուգանքներ սահմանեցի: Ակներևաբար միակ ձևը մարդկանց հասկացնելու, որ արարքը մեղսական է, պատժելն է: Ես նրանց տուգանում էի եկեղեցի չգնալու համար, տուգանում էի պարելու համար: Տուգանում էի, եթե անպատշաճ էին հագնված: Ես հարկացուցակ ունեի , ամեն մի մեղք պիտի հատուցվեր փողով կամ աշխատանքով: Եվ վերջապես ես նրանց հասկացրի:
………………..
-Բայց միթե ՞ նրանք չէին հրաժարվում վճարել:
-Այդ ինպե ՞ ս հրաժարվեին,-հարցրեց միսիոները:
-Մարդ պետք է շատ քաջ լինի, որպեսզի փորձի միստր Դևիդսընին հակառակ կանգնել,-ասաց նրա կինը` շուրթերն իրար սեղմելով:
Բժիշկ Մաքֆեյլը մտահոգված նայեց Դևիդսընին: Լսածը ցնցել էր նրան, սակայն նա տատանվում էր ցույց տալ իր անհավանությունը:
-Չպետք է մոռանաք, որ ծայրահեղ դեպքում ես կարող էի զրկել նրանց եկեղեցու անդամ լինելուց:
-Իսկ դա ինչ է, նրանք շա ՞տ էին դեմ:
Դևիդսընը կամացուկ ծիծաղեց և անաղմուկ իրար շփեց ձեռքերը:
-Նրանք չէին կարողանում իրենց կոպրան վաճառել: Երբ միասին ձկնորսություն էին անում, բռնածից բաժին չէին ստանում: Դա նշանակում էր համարյա սովամահ լինել: Այո, նրանք շատ դեմ էին:
-Պատմիր Ֆրեդ Օլսընի մասին,- ասաց միսիս Դևիդսընը:
Միսիսոներն իր կրակոտ աչքերը հառեց Մաքֆեյլին:
-Ֆրեյդ Օլսընը դանիացի առևտրական էր, որը երկար տարիներ ապրել էր կղզիներում: Առևտրականի համար բավականին հարուստ մի մարդ էր և այնքան էլ գոհ չէր մեր գալստյան առթիվ: Բանն այն է, որ նա վարվում էր այնպես, ինչպես խելքը կփչեր: Ինչքան կամենար այնքան էլ բնիկներին վճարում էր կոպրայի համար, ընդ որում, ապրանքով և վիսկիով: Բնիկ կին ուներ, բացահայտորեն անհավատարիմ էր նրան: Հարբեցողի մեկն էր: Ես նրան հնարավորություն տվեցի ուղղվելու, բայց նա չօգտվեց դրանից: Ծիծաղում էր ինձ վրա:
Դևիդսընի ձայնը վերջին խոսքերն արտասանելիս դարձավ կրծքային, թավ, և նա մի երկու րոպե լուռ մնաց: Լռությունը ծանր էր, սպառնալի:
-Երկու տարուց նա սնանկացավ: Կորցրեց այն ամենը , ինչ ետ էր գցել քառորդ դարի ընթացքում: ես նրան աղքատացրի, և, ի վերջո, այդ մարդը ստիպված էր մուրացկանի նման գալ ինձ մոտ աղերսել, որ մինչև Սիդնեյ ճանապարհածախս տամ:
-Կուզեի տեսնեիք նրան, երբ եկավ միստր Դևիդսընի մոտ,- ասաց միսիոների կինը:-Առաջ գեղեցիկ, առնական տղամարդ էր, հզոր ձայնով, մարմնեղ, բայց հիմա ասես երկու տակ էր եղել և դողում էր ողջ մարմնով, միանգամաից ծերունի էր դարձել:
Դևիդսընը իր վերացած հայացքը հառեց դուրս, գիշերային երկնքին:
Անձրևը նորից էր գալիս:
………………
Հանկարծ ներքևից ձայն լսվեց, և Դևիդսընը շրջվեց ու հարցական նայեց կնոջը: Դա գրամոֆոնն էր, որ խռպոտ ու բարձր ինչ-որ ընդհատուն մեղեդի էր ճղճղացնում:
-Սա ի՞նչ բան է,- հարցրեց նա:
Միսիս Դևիդսընն ուղղեց քթի վրա թեթևակի տեղաշարժված պենսեն:
— Երկրորդ կարգի ուղևորներից մեկը սենյակ է վարձել այս տանը: Ենթադրում եմ ձայնն այնտեղից է:
Նրանք ականջ դրեցին, և լռության մեջ շուտով պարելու ձայն լսվեց: Հետո երաժշտությունը դադարեց, և նրանց հասան խցանների թխկոցներ ու աշխույժ զրուցող ձայներ:
-Իմ կարծիքով, նա հրաժեշտի երեկո է կազմակերպել նավի վրայի իր ընկերների համար, -ասաց բժիշկ Մաքֆեյլը: -Նրանք կարծեմ տասներկուսին մեկնում են, չէ՞:
Դևիդսընը չպատասխանեց, այլ նայեց իր ժամացույցին:
— Դու պատրաստ ե՞ս,- հարցրեց նա կնոջը:
Վերջինս ելավ տեղից ու ծալեց ձեռքի գործը:
— Այո, կարծես թե, — պատասխանեց նա:
— Դեռ վաղ չէ՞ քնելու համար, — հարցրեց բժիշկը:
— Մենք ահագին կարդալու բան ունենք, — բացատրեց միսիս Դևիդսընը: — Որտեղ էլ լինենք, մենք Ավետարանից մի գլուխ կարդում ենք քուն մտնելուց առաջ, հետո ուսումնասիրում ծանոթագրություններով ու մանրամասնորեն քննարկում: Ուղեղի համար հիանալի մարզանք է:
Զույգերը միմյանց բարի գիշեր մաղթեցին: Բժիշկը և միսիս Մաքֆեյլը մենակ մնացին: Երկու — երեք րոպե ոչ մեկը չխոսեց:
— Գնամ խաղաթղթերը բերեմ,- վերջապես ասաց բժիշկը:
Միսիս Մաքֆեյլը վարանումով նայեց ամուսնուն: Դևիդսըների հետ ունեցած խոսակցությունը մի փոքր անհարմար վիճակ էր ստեղծել, բայց նա չէր ուզում ասած լինել, որ չարժե թուղթ խաղալ, երբ Դևիդսըններն ամեն րոպե կարող էին ներս գալ:Մաքֆեյլը բերեց թղթերը և կինը, ճիշտ է, իրեն մի քիչ մեղավոր զգալով, սկսեց դիտել, թե ամուսինն ինչպես է փասյանս բացում: Ներքևից շարունակ կերուխումի ձայներ էին գալիս:
Հաջորդ օրը եղանակը բավական լավ էր, և Մաքֆեյլնները, դատապարտված երկու շաբաթ Փագո-Փագոյում պարապ մնալու, միջոցներ ձեռք առան վիճակն ավելի տանելի դարձնելու: Գնացին նավահանգիստ և ճամպրուկներից մի քանի գիրք հանեցին: Բժիշկն այցելեց հոսպիտալի գլխավոր վիաբույժին և նրա հետ զննեց հիվանդներին: Իրենց այցետոմսը թողեցին նահանգապետին: Ճանապարհին հանդիպեցին միսս Թոմփսընին : Բժիշկը հանեց գլխարկը , իսկ նա բարձր , կենսուրախ ձայնով պատասխանեց. «Բարի առավոտ, դոք»: Հագին, ինչպես նախորդ օրը, սպիտակ շրջազգեստ էր ու փայլփլուն, ճերմակ բարձրակրունկ ճտքակոշիկները, և պարարտ սրունքները, որ ուռել ու դուրս էին պրծել կոշիկներից, արտասովոր էին թվում այդ էկզոտիկ վայրում:
— Իմ կարծիքով այդքան էլ հարմար չի հագնված,- ասաց միսիս Մաքֆեյլը: Չափից դուրս անպատշաճ տեսք ունի, ըստ իս:
Երբ տուն վերադարձան, միսս Թոմփսընը պատշգամբում խաղ էր անում առևտրականի թխամաշկ երեխաներից մեկի հետ:
-Մի բան ասա նրան,- Մաքֆեյլը շշնջաց կնոջը: — Նա այստեղ մեն-մենակ է, անխղճություն է բանի տեղ չդնելը:
Միսիս Մաքֆեյլը ամաչկոտ էր, բայց սովոր էր ամուսնու ասածներն անել:
— Եթե չեմ սխալվում, մենք հարևանններ ենք,- բավական հիմար ձևով սկսեց նա:
-Սարսափելի բան է, չէ, էսպիսի լուցկու տուփի մեջ ապրելը,- պատասխանեց միսիս Թոմփսընը: — Ու ասում են դեռ բախտս բերել է, որ սենյակ եմ գտել: Չեմ պատկերացնում, ոնց պիտի բնիկի տանն ապրեի , իսկ մի քանիսը ստիպված են եղել: Չեմ հասկանում, ինչի հյուրանոց չունեն:
Նրանք մի քանի բառ ևս փոխանակեցին: Միսիս Թոմփսընը` աղմկոտ ու շատախոս այդ կինը, ակնհայտորեն ուզում էր բամբասել, բայց միսիս Մաքֆեյլի ասելիքի պաշարը շուտով վերջացավ, և նա ասաց.
-Դե, մենք պիտի վերև գնանք:
Երեկոյան, երբ վերջին անգամ բոլորը միասին թեյում էին, Դևիդսընը ներս եկավ և ասաց.
-Այդ կինը ներքևում նստած է երկու նավաստու հետ: Տեսնես երբ է հասցրել ծանոթանալ:
-Այնքան էլ խտրաբարո չի երևում,- ասաց միսիս Դևիդսընը:
Բոլորն էլ բավական հոգնած էին օրն անգործ, աննպատակ անցկացնելուց:
Եթե երկու շաբաթ այսպես շարունակվի, չգիտեմ, թե վերջում ինչ օրի կլինենք,-ասաց բժիշկ Մաքֆեյլը:
…………
-Միակ ճիշտ բանը օրը տարբեր անելիքների համար մասերի բաժանելն է,- պատասխանեց միսիոները: — Ես պիտի մի քանի ժամ հատկացնեմ ուսումնասիրությանը և մի քանի ժամ` զբոսանքին, անկախ այն բանից, եղանակը լավ է, թե վատ,- անձրևային սեզոնին անձրևին ուշադրություն դարձնելն անիմաստ է,- մի քանի ժամ էլ` հանգստին:
Բժիշկն ինչ-որ կանխազգացումով նայեց իր զրուցակացին: Դևիդսընի ծրագիրը ճնշեց նրան: Նորից համբուրգյան ձևով տապակած միս էին ուտում: Դա հավանաբար խոհարարի իմացած միակ ճաշատեսակն էր: Հետո ներքևում կրկին հնչեց գրամոֆոնը: Դևիդսընը ցնցվեց , սակայն ոչինչ չասաց: Լսվեցին տղամարդկանց ձայներ: Միսս Թոմփսընի հյուրերը բոլորը միասին մի հայտնի երգ էին երգում , և շուտով հնչեց նաև նրա ձայնը` բարձր ու խռպոտ: Բոլորը գոռգոռում ու ծիծաղում էին: Վերևում գտնվող չորսը փորձում էին զրուցել, բայց իրենցից անկախ լսում էին բաժակների զնգոցն ու աթոռների ճռճռոցը: Ըստ ամենայնի, էլի մարդիկ էին եկել:Միսս Թոմփսընը երեկույթ էր կազմակերպել:
-Զարմանում եմ, թե այդքանին ինչպես է տեղավորել,-ասաց միսիս Մաքֆեյլը, հանկարծ խառնվելով միսիոների և իր ամուսնու բժշկական զրույցին:
Դա ցույց տվեց, թե ուր էին թափառում նրա մտքերը: Դևիդսընի դեմքի ցնցումը վկայեց, որ, չնայած խոսում էր գիտական հարցերից, նրա միտքն էլ նույն ուղղությամբ էր զբաղված: Հանկարծ, մինչ բժիշկը բավական անգույն պատմում էր ֆլանդրիական ռազմաճակատի իր պրակտիկայից, նա վեր թռավ` ինչ-որ ճիչ արձակելով:
-Ինչ եղավ, Ալֆրեդ,- հարցրեց միսիս Դևիդսընը:
-Իհարկե, ինչպես մտքովս չէր անցել: Նա Իվելեյից է:
-Չի կարող պատահել:
-Նա նավ նստեց Հոնոլուլուում: Դա ակնհայտ է: Եվ նա այստեղ է բերել իր արհեստը:Այստեղ:
Դևիդսընը վերջին խոսքն արտասանեց ցասումով:
-Ինչ բան է Իվելեյը,-հարցրեց միսիս Մաքֆեյլը:
Միսիոներն իր մթագնած աչքերը հառեց նրան, և ձայնը դողաց նողկանքից:
-Հոնոլուլուի ժանտախտի բույնը: Կարմիր լույսերի թաղամասը: Դա բիծ էր մեր քաղաքակրթության վրա:
Իվելեյը քաղաքի ծայրամասում էր: Գնում էիր նավահանգստի կողքի մութ փողոցներով ներքև, անցնում խարխուլ կամրջով, մինչև հասնեիր մի ամայի ճանապարհի, ամբողջովին դարուփոսերով ծածկված, և հետո հանկարծ հայտնվում էիր լույսերի մեջ: Ճանապարհի երկու կողմերում մեքենաների կանգնատեղեր կային, և փողոցը լի էր լուսավոր ու աչքի զարնող պանդոկներով, որտեղից մեխանիկական դաշնամուրի ձայներ էին գալիս: Երևում էին վարսավիրանոցներ ու ծխախոտի կրպակներ, ամենուր իրարանցում էր տիրում, և ուրախ անորոշություն կար օդում: Շրջվում էիր դեպի նեղ ծառուղին`աջ կամ ձախ, քանի որ փողոցը Իվելեյը բաժանում էր երկու մասի, և հայտնվում էիր թաղամասում: Այնտեղ իրար կողքի շարված էին կոկիկ, խնամքով կանաչ ներկված հյուղակներ , իսկ արանքի ճանապարհը լայն էր և ուղիղ: Ասես ամառանոցային քաղաք լիներ: Այս պատկառելի համաչափությունը , կարգուկանոնն ու մաքրությունը սարսափազդու , վանող տպավորություն էին թողնում, քանզի երբեք սիրո փնտրտուքը չի եղել այդ աստիճան սիստեմավորված ու կարգավորված:Մայթերին վառում էին սակավաթիվ լապտերներ, բայց դա չէր բավականացնի, եթե հյուղակների բացած պատուհանների լույսը չլիներ: Տղամարդիկ պարապ քարշ էին գալիս նայում պատուհանների մոտ նստած ընթերցող կամ կար անող կանաց, որոնք անցորդներին սովորաբար չէին էլ նկատում:Թե տղամարդիկ, թե կանայք ամենատարբեր ազգությունների էին: Դրանց մեջ պատահում էին նավահանգստում հանգրվանած ամերիկյան նավերի ծովայիններ և ռազմանավերի նավաստիներ` անհույս կերպով հարբած կղզում տեղակայված գնդերի սպիտակամորթ և սևամորթ զինվորներ, երկու-երեք հոգով զբոսնող ճապոնացիներ, հավայացիներ, երկարափեշ խալաթներով չինացիներ և անհեթեթ գլխարկներով ֆիլիպինցիներ: Բոլորը լուռումունջ էին, մի տեսակ խեղճացած: Ցանկությունը միշտ էլ տխուր է:
-Դա խաղաղօվկիանոսյան կղզիների ամենաճչացող խայտառակությունն էր,- պաթոսով բացականչեց Դևիդսընը:- Միսիոներները տարիներ շարունակ ագիտացիա էին մղում դրա դեմ, մինչև վերջապես տեղական մամուլն էլ ձայնակցեց: Ոստիկանոււթյունը հրաժարվում էր խառնվել:Դե, դուք գիտեք նրանց փաստարկները: Նրանք ասում էին, որ անբարոյականությունն անխուսափելի բան է, և միակ հնարավոր անելիքը ` դա սահմանափակելն է ու հսկողության տակ պահելը: Ճշմարտությունն այն է, որ նրանց վճարում էին:Վճարում: Վճարում էին պանդոկատերերը, վճարում էին պոռնկապահները, վճարում էին հենց իրենք` կանայք: Ի վերջո, նրանք ստիպված էին գոնե մի բան անել:
-Ես այդ մասին կարդացիՀոնլոուլուում նավ բերված լրագրերում,- ասաց բժիշկ Մաքֆեյլը:
-Իվելեյը, իր մեղսագործություններով և ամոթաբերությամբ, դադարեց գոյություն ունենալ հենց մեր տեղ հասնելու օրը: Ողջ բնակչությունը պատասխանատվության կանչվեց: Չեմ հասկանում, ինչպես ես միանգամից գլխի չընկա, թե ով էր այդ կինը:
…………..
-Հիմա, որ դուք պատմեցիք,- ասաց միսիս Մաքֆեյլը,- ես հիշեցի ինչպես նա նավ բարձրացավ շարժվելուց մի քանի րոպե առաջ: Հիշում եմ, դեռ մտածեցի, որ լավ հասցրեց:
-Ի~նչպես է նա համարձակվել այստեղ գալ,- ցասումով գոռաց Դևիդսընը: — Ես այդ բանը թույլ չեմ տա:
Նա նետվեց դեպի դուռը:
-Ի՞նչ եք մտադիր անել,- հարցրեց Մաքֆեյլը:
-Ի՞նչ եք կարծում, ի՞նչ պիտի անեմ: Պիտի վերջ տամ դրան: Ես չեմ թողնի, որ այս տունը վերածվի, վերածվի…
Նա կանանց լսողությունը չվիրավորող բառ էր որոնում: Աչքերը բոցկլտում էին, և գունատ դեմքը հուզմունքից ավելի էր գունատվել:
— Ձայներից դատելով, ներքևում երեք թե չորս տղամարդ կա,- ասաց բժիշկը: — Ձեզ չի՞ թվում, որ հիմա այնտեղ մտնելը բավական անխոհեմ կլինի:
Միսիոները արգահատանքով լի մի հայացք նետեց նրա վրա և առանց խոսքի դուրս թռավ սենյակից:
-Դուք շատ վատ գիտեք միստր Դևիդսընին, եթե կարծում եք , որ սեփական անձի համար վախը կարող է նրան ետ պահել իր պարտքը կատարելուց,- ասաց Դևիդսընի կինը:
Նա նստել էր ձեռքերը ջղաձգորեն իրար սեղմած, դուրս ընկած այտոսկրերին կարմիր բծեր էին հայտնվել`ականջ էր դրել, թե ներքևում ինչ էր տեղի ունենալու: Բոլորն էին ականջ դրել: Նրանք լսեցին, ինչպես միսիոները փայտե աստիճաններով ցած վազեց և թափով բաց արեց դուռը: Երգը հանկարծակի ընդհատվեց, սակայն գրամոֆոնը շարունակում էր իր անճաշակ հնչյուններն արձակել: Հետո լսվեց Դևիդսընի ձայնը, որին հետևեց ծանր դրմփոց: Երաժշտությունը դադարեց: Միսիոները գրամոֆոնը գետին էր շպրտել: Նորից լսվեց նրա ձայնը, բայց բառերը չէին հասկացվում, դրան հետևեց միսս Թոմփսընի բարձրաձայն ճղճղոցը և ապա խառն աղմուկ , ասես մի քանի մարդ միանգամից իրենց թոքերի ողջ զորությամբ բղավելիս լինեին: Միսիս Դևիդսընը, բերանը կիսաբաց, ավելի ամուր սեղմեց ձեռքերը: Բժիշկն անվճռականորեն հայացքը նրանից փոխադրեց իր կնոջը: Նա չէր ուզում ներքև գնալ, սակայն կասկածում էր, որ իրենից դա են սպասում: Հետո տուրուդմփոցի նմանվող մի բան սկսվեց: Ձայներն ավելի որոշակի դարձան: Հնարավոր է, որ Դևիդսընին սենյակից դուրս էին շպրտում: Դուռը շրխկոցով փակվեց: Մի վայկյան լռություն տիրեց, և ապա լսվեց աստիճաններով բարձրացող Դևիդսընի քայլերի ձայնը: Նա գնաց իր սենյակ:
— Գնամ մոտը, — ասաց միսիս Դևիդսընը:
Նա տեղից ելավ ու դուրս գնաց:
— Եթե պետք լինեմ, անմիջապես կանչեք,- ասաց միսիս Մաքֆեյլը և, տեսնելով, որ սա արդեն հեռու է ավելացրեց: — Հուսով եմ, որ վնասված չի լինի:
-Ինչ է, չէր կարող ուրիշի գործերին չխառնվել,- ասաց Մաքֆեյլը:
Նրանք լուռումունջ նստեցին մեկ թե երկու րոպե, և հետո հանկարծ երկուսն էլ վեր թռան, քանի որ գրամոֆոնը նորից սկսեց նվագել, ասես ջգրու, և ծաղրական ու խռպոտ ձայնները մի անպատկառ երգ սկսեցին բղավել:
Մյուս օրը Դևիդսընը գունատ էր ու հոգնած: Գնագատվում էր գլխացավից և ծերացած ու թառամած տեսք ուներ: Նա միսիս Մաքֆեյլին ասաց, որ միսիոները բոլորովին չի քնել, ամբողջ գիշեր ահավոր անհանգիստ է եղել և ժամը հինգին վեր է կացել ու տնից գնացել: Դևիդսընի վրա մի բաժակ գարեջուր էին թափել, և նրա շորերը կեղտոտ էին ու գարշահոտ: Բայց մի մռայլ կայծ փայլատակեց միսիս Դևիդսընի աչքերում, երբ նա խոսեց միսս Թոմփսընի մասին:
……………….
-Նա դառնորեն կզղջա այն օրվա համար, երբ ինքը ծիծաղեց միստր Դևիդսընի վրա: Միստր Դևիդսընը հիանալի սիրտ ունի, և չկա մեկը, որ փորձանքի մեջ գնա նրա մոտ և մխիթարություն չստանա, սակայն նա չի խնայում մեղսագործին, և նրա արդարացի զայրույթը սարսափելի է:
-Լավ, իսկ նա ի ՞նչ կանի,- հարցրեց միսիս Մաքֆեյլը:
-Չգիտեմ, բայց չէի ուզի այդ արարածի տեղը լինել, եթե անգամ ողջ աշխարհի բարիքներն ինձ տային:
Սարսուռ անցավ միսիս Մաքֆեյլի մարմնով: Ինչ-որ տագնապահարույց բան կար այդ փոքրամարմին կնոջ հաղթական ինքնավստահության մեջ: Երկու կանայք այդ օրը պիտի միասին զբոսնելու գնային, և նրանք կողք կողքի աստիճաններով իջան,միսիս Թոմփսընի դուռը բաց էր, նա կեղտոտ խալաթը հագին ինչ-որ բան էր տապակում թավայի մեջ:
-Բարի լույս,- գոչեց նա: — Միստր Դևիդսընը այս առավոտ ո ՞նց է, ավելի լա ՞վ է:
Կանայք լուռ անցան նրա կողքով, քթները վեր տնկած, ասես սա բոլորովին էլ գոյություն չունենար: Եւ, այնուամնայնիվ, նրանք կարմրեցին, երբ այդ կինը սկսեց բարձրաձայն ու հեգնորեն քրքջալ: Միսիս Դևիդսընը հանկարծակի շրջվեց նրա կողմը:
-Չհամարձակվեք ինձ հետ խոսել,-ճչաց նա: -Եթե դուք ինձ վիրավորեք, ես ձեզ այստեղից վռնդել կտամ:
-Լսեք, ես միստր Դևիդսընին խնդրել է ՞ի իմ մոտ հյուր գալ:
-Մի պատասխանեք նրան,- արագ — արագ շշնջաց միսիս Մաքֆեյլը:
Քայլեցին այնքան, որ նա արդեն չէր կարող լսել իրենց:
-Անպատկառ, լկտիի մեկը,- միանգամից պայթեց միսիս Դևիդսընը:
Ետ գալուց կանայք նորից տեսան նրան, այս անգամ նավամատույցի մոտ զբոսնելիս: Ունեցած — չունեցած ամենալավ բաները հագին էին: Հսկայական սպիտակ գլխարկը, իր անճաշակ, աչք ծակող ծաղիկներով,ասես ծաղր լիներ: Նա ուրախ ձայն տվեց կողքով անցնելիս, և մոտակայքում կանգնած երկու ամերիկացի նավաստիները ժպտացին , մինչդեռ տիկնայք սառցային արտահայտություն ընդունեցին: Նրանց տուն հասնելուն պես անձրևը վերսկսվեց:
-Նրա գեղեցիկ շորերը, իմ կարծիքով, կփչանան,- դառը հեգնանքով ասաց միսիս Դևիդսընը:
Դևիդսընը ներս եկավ, երբ բոլորն արդեն վաղուց սկսել էին ճաշել: Նա ամբողջովին թաց էր, բայց շորերը չփոխեց: Նստեց լուռ ու մռայլ, մի քիչ ուտելուց հետո հրաժարվեց ճաշելուց և հայացքը հառեց թեքահար անձրևին: Երբ միսիս Դևիդսընը նրան պատմեց միսս Թոմփսընի հետ երկու հանդիպումների մասին, նա չպատասխանեց: Միայն էլ ավելի խոժոռված դեմքը ցույց տվեց, որ միսիոները լսել է:
-Ճիշտ չի ՞ լինի, եթե միստր Հորնին ստիպենք նրան այստեղից վռնդել,- հարցրեց միսիս Դևիդսընը:- Մենք չենք կարող թույլ տալ, որ նա մեզ վիրավորի:
-Նա ուրիշ գնալու տեղ կարծես թե չունի,- ասաց Մաքֆեյլը:
-Կարող է բնիկներից մեկի մոտ ապրել:
-Այսպիսի եղանակին բնիկների խրճիթը պետք է, որ ապրելու համար բավական անհարմարավետ լինի:
-Ես այդպիսի խրճիթում տարիներով եմ ապրել,- ասաց միսիոները:
Երբ փոքրիկ բնիկ աղջիկը ներս բերեց խորոված բանաները, որ նրանց ամեն օրվա աղանդներն էր, Դևիդսընը շրջվեց նրա կողմը.
-Հարցրու միսս Թոմփսընին թե նրան ե ՞րբ է հարմար ինձ տեսնելը,- ասաց նա:
-Ինչո ՞ւ ես ուզում նրան տեսնել, Ալֆրեդ,- հարցրեց կինը:
-Իմ պարտքն է նրան տեսնել: Ես չեմ գործի, մինչև նրան բոլոր հնարավորությունները ընձեռած չլինեմ:
-Դու չգիտես, թե նա ինչն է, կվիրավորի քեզ;
-Թող վիրավորի ինձ: Թող թքի վրաս: Նա անմահ հոգի ունի, և ես իմ ուժերի սահմաններում ամեն ինչ անեմ այն փրկելու համար:
Միսիս Դևիդսընի ականջներում դեռևս զնգում էր պոռնիկի ծաղրական քրքիջը:
-Նա շատ հեռու է գնացել:
-Շատ հեռու Աստծո գթության համար:- Միսիոների աչքերը հանկարծ բռնկվեցին, և ձայնը դարձավ մեղմ ու քնքուշ: -Երբեք: Մեղսագործը կարող է մեղքի մեջ թաղված լինել ավելի խոր, քան ինքը` դժոխքը, սակայն Տեր Հիսուսի սերը, միևնույն է կհասնի նրան:
Աղջիկը վերադարձավ` մի գրություն բերելով:
…………..
<<Միսս Թոմփսընը Ձեզ ողջյուններ է հղում, և եթե հայր սուրբ Դևիդսընը չգա աշխատանքի ժամին, ուրախ է նրան ընդունել ցանկացած ժամանակ>>:
Հավաքվածները պատասխանը ընդունեցին քար լռությամբ և Մաքֆեյլը շտապ թաքցրեց իր ժպիտը: Նա գիտեր, որ կինը կջղայնանար, եթե տեսներ , որ միսս Թոմփսընի անպատկառությունը զվարճալի է թվում իրեն:
Լուռ վերջացրին ճաշը: Կանայք ելան տեղներից և վերցրին իրենց ձեռքի գործերը (միսիս Մաքֆեյլը հյուսում էր մեկն այն անհաշիվ շարֆերից, որ սկսել էր պատերազմից ի վեր), իսկ բժիշկը վառեց ծխամորճը: Բայց Դևիդսընը մնաց նստած իր աթոռին` վերացած հայացքը հառած սեղանին: Վերջապես նա տեղից ելավ և առանց մի խոսքի սենյակից դուրս գնաց: Լսվեց, թե ինչպես ներքև իջավ և հետո միսիս Թոմփսընի հանդուգն մտեք-ը` ի պատասխան դռան թակոցին: Միսիոներն այնտեղ մոտ մի ժամ մնաց: Իսկ բժիշկ Մաքֆեյլն անձրևն էր դիտում: Այդ անձրևն արդեն սկսում էր նյարդայնացնել նրան : Այն նման չէր Անգլիական փափուկ անձրևին, որ մեղմորեն թափվում է գետնին, այն անգութ էր և մի տեսակ սարսափելի. Մարդն զգում էր բնության վայրի ուժերի չարությունը: Այդ անձրևը չէր հորդում, այլ ողոում էր:Ասես երկնային ջրհեղեղ լիներ. Այնպիսի հաստատուն համառությամբ էր շառաչում, զարկվելով երկաթե տանիքին, որ կարելի էր խանգարվել: Ինչ-որ կատաղություն կար այդ անձրևի մեջ: Եվ մերթընդմերթ զգում էիր , որ եթե չդադարի, կսկսես գոռալ, իսկ հետո հանկարծ քեզ անուժ էիր զգում, կարծես ոսկորներդ անսպասելիորեն փակված լինեին, և դու թշվառ էիր ու հուսահատ:
………………
Մաքֆեյլը գլուխը շրջեց միսիոների կողմը, երբ նա ներս եկավ: Կանայք նույնպես բարձրացրին աչքները:
-Ես նրան ընձեռեցի բոլոր հնարավորությունները: Ես նրան կոչ արեցի զղջալու: Նա մեղավոր կին է:
Դևիդսընը դադար տվեց, և բժիշկը տեսավ, թե ինչպես նրա աչքերը մթնեցին, և գունատ դեմքը դարձավ խիստ ու մռայլ:
Այժմ ես կդիմեմ մտրակին, որի օգնությամբ Տեր Հիսուսն Ամենաբարձրյալի Տաճարից դուրս քաշեց վաշխառուներին ու դրամափոխներին:
Նա սենյակով ետուառաջ էր քայլում: Շրթունքները վճռական հպվել էին իրար, իսկ սև հոնքերը խոժոռ էին:
-Եթե այդ կինը աշխարհի ծայրը փախած լիներ, ես կհետապնդեի նրան:
Հանկարծակի մի շարժումով միսիոները ետ շրջվեց և, ոտքերը լայն-լայն գցելով, արագ դուրս քայլեց սենյակից: Նորից լսվեցին ներքև իջնող ոտնաձայներ:
-Ինչ է անելու,- հարցրեց միսիս Մաքֆեյլը:
-Չգիտեմ:- Միսիս Դևիդսընը հանեց պենսեն և մաքրեց ապակիները:-Երբ նա Տիրոջ գործն է կատարում, ես երբեք հարցրեց չեմ տալիս:
Նա կամացուկ հառաչեց:
-Ինչ է պատահել:
-Հալումաշ կլինի: Բոլորովին չգիտի իրեն խնայել:
Բժիշկ Մաքֆեյլը միսիոների գործունեության առաջին արդյունքների մասին իմացավ խառնածին առևտրականից, որի տանը կենում էին: Վերջինս բժշկին կանգնեցրեց, երբ սա անցնում էր խանութի կողքով, և շեմի մոտ սկսեց խոսել: Նրա գեր դեմքը հուզված արտահայտություն ուներ:
-Հայր սուրբ Դևիդսընը խոսեց վրաս միսս Թոմփսընին սենյակ տալու համար,-ասաց նա,-բայց այն ժամանակ ես չգիտեի, թե դա ինչ կին է: Երբ մարդիկ գալիս ու հարցնում են, թե ես կարող եմ վարձով սենյակ տալ, ինձ մի բան է հետաքրքրում` վճարելու փող ունեն , թե չէ: Իսկ միսս Թոմփսընը շաբաթվա վարձը միանգամից տվեց:
Բժիշկ Մաքֆեյլը չէր ուզում որոշակի դիրք գրավել:
-Ինչ որ է, դա ձեր տունն է:Մենք շատ պարտական ենք ձեզ, որ մեզ ընդհանրապես ներս եք թողել:
Հորնը կասկածանքով նրան նայեց: Նա դեռ հաստատ չէր պարզել , թե Մաքֆեյլը որքանով է կանգնած միսիոների կողմը:
-Միսիոներները բոլորն էլ խոսքները մեկ են,-տատանվելով ասաց նա:- Ու թե որ մի առևտրականի հետ չունեցան, նա կարող է սուսուփուս իր խանութը փակել:
-Ինչ է ուզում էր, որ այդ կնոջը վռնդեիք:
-Չե, նա ասում է որ չի կարող այդպիսի բան պահանջել, քանի դեռ միսս Թոմփսընը իրեն կարգին է պահում: Ասում է , որ ուզում է ինձ հետ արդարացի վարվել: Ես խոսք տվեցի , որ այդ կինն էլ այցելողներ չի ունենա: Հենց նոր գնացի ու զգուշացրի:
-Ինչպես ընդունեց ձեզ:
-Անպատվեց:
-Դե, իմ կարծիքով, նա կտեղափոխվի: Չեմ կարծում, թե կման այստեղ, եթե ոչ ոքի չկարողանա ընդունել:
-Նա գնալու տեղ չունի, բացի տեղացիների տներից, և ոչ մի բնիկ նրան հիմա չի վերցնի, այն բանից հետո, որ միսիոներներն ընկել են նրա ետևից:
Բժիշկը նայեց դուրս, անձրևին:
-Էհ, կարծում եմ, իմաստ չունի սպասել, որ եղանակը բացվի:
Երեկոյան հյուրասենյակում, Դևիդսընը պատմում էր քոլեջում անցկացրած իր երիտասարդ տարինների մասին: Նա միջոցներ չէր ունեցել և դժվարությունները հաղթահարել էր արձակուրդների ժամանակ պատահական աշխատանքներ անելու շնորհիվ: Ներքևում լռություն էր: Միսս Թոփսընը մենակ նստած էր իր փոքրիկ սենյակում: Բայց հանակրծ գրամոֆոնը սկսեց նվագել: Նա ջգրու , իր մենակությունը մարտահրավեր նետելու համար էր աշխատացրել այն , սակայն երգող չկար, և նվագը թախծոտ հնչողություն ուներ: Ասես օգնության կանչ լիներ: Դևիդսընն ուշադրություն չդարձրեց : Նա մի երկար անեկդոտի կեսին էր հասել և շարունակեց` առանց արտահայտությունը փոխելու: Գրամոֆոնը շարունակում էր նվագել: Միսս Թոմփսընն իրար ետևից փոխում էր ձայնապանկները:Լռությունը կարծես ազդում էր նրա նյարդերի վրա: Գիշերը տոթ էր, օդն`անշարժ: Մաքֆեյլնները պառկեցին, բայց չէին կարողանում քնել: Լայն բացած աչքերով , կողք կողքի պառկած ամուսիներն ականջ էին դնում վարագույրից այն կողմ մոծակների անողորմ երգին:
………………
-Սա ինչ է,- վերջապես շշնջաց միսիս Մաքֆեյլը:
Նրանք ձայն լսեցին`Դևիդսընի ձայնը փայտե միջնորմի ետևից: Ձայնը միապաղաղ, լուրջ ու նպատակամետ երանգ ուներ: Նա բարձրաձայն աղոթում էր:Աղոթում էր միսիս Թոմփսընի հոգու համար:
Երկու թե երեք օր անցավ: Այժմ արդեն, երբ փողոցում հանդիպում էին միսս Թոմփսընին, սա այլևս առաջվա հեգնական ջերմությամբ կամ ժպիտով չէր ողջունում, այլ անցնում էր քիթը վեր տնկած, շպարված խոժոռ դեմքին մռայլ-փքված արտահայտություն, ձևացնելով , թե չի էլ նկատել նրանց: Առևտրականն Մաքֆեյլին ասաց , որ միսս Թոմփսընը փորձել է մի ուրիշ տեղ սենյակ վարձել, սակայն ապարդյուն: Երեկոյան նա առաջվա նման հերթով դնում էր բոլոր ձայնասկավառակները, բայց այժմ ակնհայտ էր, որ զվարթությունը կեղծ է:Ռեգթայմը հնչում էր սուր, հուսահատ,ասես հուսաբեկության ուանսթեփ լիներ: Երբ նա կիրակի օրը լարեց գրամոֆոնը, Դևիդսընը Հորնին ուղարկեց խնդրելու, որ անմիջապես դադարի, քանզի կիրակին Տիրոջ օրն է: Պարը դադարեց, և տանը լռություն տիրեց, որն ընդատվում էր միայն երկաթե տանիքին հարվածող անձրևի կանոնավոր կտկտոցով:
-Ինձ թվում է, նա մի քիչ գրգռված է դարձել,- հաջորդ օրը Մաքֆեյլին ասաց առևտրականը:-Չի իմանում, թե միստր Դևիդսընի ուզածն ինչ է, և դա վախեցնում է նրան:
Մաքֆեյլն առավոտյան հանդիպել էր միսս Թոմփսընին և ապշել էր, տեսնելով, թե նրա ամբարտավան արտահայտությունը ինչպես է փոխվել:Հետապնդվածի հայացք ուներ այժմ այդ կինը: Խառնածինը թեք նայեց Մաքֆեյլին:
-Դուք երևի չգիտեք, չէ՞, միստր Դևիդսընն ինչ է մտադիր անել,- վերջապես ռիսկ արեց նա հարցնել:
-Ոչ, չգիտեմ:
Հետաքրքիր էր, որ Հորնն այդ հարցը տվեց, քանի որ բժշկին էլ էր թվում,թե միսիոներն ինչ-որ խորհրդավոր աշխատանք է տանում: Այն տպավորությունը ուներ, թե միսիոներն անդադար, զգուշորեն ցանց է հյուսում այդ կնոջ շուրջը և հանկարծ, երբ ամեն ինչ պատրաստ լինի, թելերը կտրուկ կքաշի:
-Ինձ ասաց, նրան հաղորդեմ, — շարունակեց առևտրականը,- որ ցանկացած ժամանակ, երբ իր կարիքը զգա, թող միայն կանչի, և ինքը կգա:
-Իսկ նա ի՞նչ պատասխանեց:
-Ոչ մի բան: Ես չսպասեցի: Միայն ասացի ինչ որ ինձ ասել էին ու գնացի: Վախեցա, սկսի լաց լինել:
-Չեմ կասկածում, որ մենակությունն ազդում է նրա նյարդերի վրա,- ասաց բժիշկը:- Էլ չեմ ասում անձրևը: Դա բավական է, որ մարդ գժվի,- գրգռված շարունակեց նա:- Ինչ է, այս անիծյալ տեղում դրան վերջ չկա՞:
-Անձրևոտ սեզոնին շատ հաճախ է գալիս: Տարին այստեղ երեք հարյուր դյույմ տեղումներ է լինում: Գիտեք, ծովածոցի ձևն է պատճառը,ասես այն Խաղաղ օվկիանոսի բոլոր ծայրերից անձրևն իր կողմն է ձգում:
-Գրողի ծոցը այս ծովածոցի ձևը,-ասաց բժիշկը:
Նա քորեց մոծակների կծած տեղերը: Շատ ջղային վիճակում էր: Երբ անձրևը դադարեց, և արևը շողաց, շուրջբոլորը նմանվեց ջերմոցի` եռացող, խոնավ, տոթ, հեղձուկ. և արտասովոր մի զգացում էիր ունենում` թե ամեն ինչ աճում է վայրի կատաղությամբ: Բնիկները, որոնց մասին ասում էին, թե անհոգ ու մանկական բնավորություն ունեն, իրենց դաջվածքներով ու ներկած մազերով, չարագուշակ տեսք էին ստացել, և երբ հանկարծ ետևում լսում էիր նրանց բոբիկ ոտքերի թփթփոցը, բնազդաբար ետ էիր նայում: Զգում էիր, որ ամեն րոպե կարող են արագ մոտ գալ ու մի երկար դանակ խրել թիկունքդ: Անհնար էր գուշակել , թե ինչ մութ մտքեր են նրանց լայն, իրարից հեռու աչքերի մեջ: Նրանց հայացքը մի քիչ նման էր տաճարների պատերին նկարած հին եգիպտացիների հայացքին, և աննկարագրելիորեն հինավուրց ու սարսափելի բան կար նրանցում:
Միսիոները գալիս էր ու նորից գնում: Նա զբաղված էր,սակայն Մաքֆեյլները չգիտեին, թե ինչով: Հորնը բժշկին ասաց, որ նա ամեն օր տեսնում է նահանգապետին, և մի օր Դևիդսնն ինքը խոսեց դրա մասին:
-Տեսքից թվում է, թե շատ վճռական մարդ է,-ասաց նա,- բայց երբ հասնում ես գործի էությանը, տեսնում ես, որ ողնաշար չունի:
-Ասել կուզի, նա ձեր ուզածը անվերապահորեն չի անում, հա՞,-կատակի տվեց բժիշկը:
Միսիոները ժպտաց:
-Ես ուզում եմ, որ նա անի այն ինչ ճիշտն է: Մարդուն չպետք է անհրաժեշտ լինի համոզել, որ անի ճիշտը:
-Բայց կարող են տարբեր տեսակետներ լինել, թե ինչն է ճիշտ:
-Եթե մարդու ոտքը ոսկրախտով հիվանդ է, դուք կհանդուրժեի՞ք, որ մեկը տատանվեր անդամահատել այն:
-Ոսկրախտը կոնկրետ բան է:
-Ի՞սկ չարիքը:
Թե ինչ էր Դևիդսընն արել, շուտով հայտնի դարձավ: Չորսով հենց նոր ճաշել վերջացրել էին և տիկնայք ու բժիշկը դեռ չէին բաժանվել հանգիստը վայելելու, որ տապն էր պարտադրում նրանց: Դևիդսընն այդ քնքշակեցության կողմնակիցը չէր: Դուռը հանկարծ կտրուկ բացվեց, և միսս Թոմփսընը ներս եկավ: Նա նայեց բոլորին, հետո մոտեցավ Դևիդսընին:
-Դու, կեղտոտ, ինչ ես իմ մասին ասել նահանգապետին:
Նա կատաղությունից կակազում էր: Մի րոպե լռություն տիրեց: Հետո միսիոները աթոռ առաջ քաշեց:
-Խնդրում եմ, նստեցեք միսս Թոմփսըն: Ես հուսով էի, որ մի անգամ ևս առիթ կունենամ ձեզ հետ զրուցելու:
-Ստոր շունշանորդի:
Դրան հետևեց վիրավորական խոսքերի մի ամբողջ հեղեղ` կեղտոտ ու հանդուգն: Դևիդսընն իր լրջախոհ աչքերը հառել էր նրան:
-Ես անտարբեր եմ ծանակությունների հանդեպ, որ դուք հարմար եք գտնում թափել ինձ վրա, միսս Թոմփսըն,- ասաց նա, — սակայն աղաչում եմ ձեզ հիշել, որ այստեղ տիկնայք են ներկա:
Այժմ արդեն արցունքներն էին պայքարի մեջ մտել զայրույթի հետ, դեմքը կարմրել էր և ուռել, ասես խեղդվում էր:
-Ի՞նչ է պատահել,- հարցրեց բժիշկ Մաքֆեյլը:
-Մեկը հենց նոր եկավ ու ասաց, որ ես պիտի մյուս նավով էստեղից գնամ:
Միսիոների աչքերը փայլատակեցին արդյո՞ք: Դեմքը մնաց անկիրք:
-Հանգամանքները այնպիսին էին, որ դուք դժվար թե սպասեիք, թե նահանգապետը կթողնի այստեղ մնաք:
-Դու ես արել,- ճչաց կինը:- Պոչ մի խաղացրու, դու ես արել:
-Ես չեմ ցանականում ձեզ խաբել: Ես հարկադրեցի նահանգապետին կատարել իր պարտականություններին համապատասխան միակ հնարավոր քայլը:
-Ի՞նչ է, չէիր կարող ինձ հանգիստ թողնել: Հո քեզ վնաս չեմ տալիս:
-Համնոզված եղեք, որ եթե ինձ վնաս տված լինեիք, ես ամենևին չէի զայրանա ձեր արարքից:
-Չլինի՞ կարծում ես, թե ես ուզում եմ էս քոսոտ քաղաք կոչվածում մնալ: Ի՞նչ է, վայրենու նմա՞ն եմ:
-Այդ դեպքում ես չեմ հասկանում ձեր բողոքի պատճառը,- պատասխանեց նա:
Կինը զայրույթի մի անպարզահունչ ճիչ արձակեց և սենյակից դուրս նետվեց: Կարճատև լռություն տիրեց:
-Թեթևացած եմ զգում, իմանալով, որ նահանգապետը գործել է վերջապես,- ասաց Դևիդսընն ի վերջո:- Թույլ մարդ է, և չէր կարողանում վճիռ կայացնել: Ասում էր, որ նա, ինչևիցե, երկու շաբաթ է այստեղ լինելու, և, որ եթե Ափիա է գնում, ապա դա Բրիտանական իրավասությունների մեջ է և իրեն չի վերաբերում:
Միսիոները ոտքի թռավ և սկսեց սենյակով ետ ու առաջ գնալ:
-Ահավոր է, թե ինչպես մարդիկ որոնց իշխանություն է տրված, ձգտում են փախչել պատասխանատվությունից: Այնպես են խոսում, կարծես իրենց տեսադաշտից դուրս մանացած չարիքը չարիք չէ:Այդ կնոջ գոյությունն ինքին խայտառակություն է,և այդ խայտառակությունը ուրիշ կղզի տեղափոխելը դրությունը չի լավացնի: Ի վերջո ես ստիպված էի ուղիղ խոսել:
Դևիդսընը հոնքերը կիտեց և առաջ ցցեց իր ամուր կզակը:
Վայրագ ու վճռական տեսք ուներ:
……………….
-Ինչը նկատի ունեք դրանով:
-Մեր միսիան Վաշինգտոնում ազդեցությունից այնքան էլ զուրկ չէ: Ես նահանգապետին նշեցի, որ նրան օգուտ չի բերի, եթե բողոք գնա այն մասին, թե նա ինչպես է այստեղ գործերը վարում:
-Երբ է նա մեկնելու,- հարցրեց բժիշկը, մի փոքր դադարից հետո:
-Սան Ֆրանցիսկոյի նավը Սիդնեյից այստեղ կժամանի հաջորդ երեքշաբթի: Դրանով նա պիտի գնա:
Մնում էր հինգ օր: Հենց հաջորդ օրը , հոսպիտալից վերադառնալիս, որտեղ պարապ չմնալու համար Մաքֆեյլն անց էր կացնում իր առավոտների մեծ մասը, խառնածինը աստիճանների վրա կանգնեցրեց նրան:
-Ներեցեք բժիշկ, Մաքֆեյլ, միսս Թոմփսընը հիվանդ է: Չէիք նայի նրան:
-Իհարկե:
Հորնը բժշկին առաջնորդեց կնոջ սենյակը: Սա անգործ — անբան նստած էր աթոռին, ոչ կարդում էր, ոչ կար անում, հայացքը հառել էր դատարկությանը: Հագին սպիտակ զգեստ էր, գլխին` ծաղիկներով զարդարված սպիտակ լայնեզր գլխարկը: Մաքֆեյլը նկատեց, որ նրա մաշկը դիմափոշու տակ դեղին է ու խամրած, իսկ աչքերն ուռած են:
-Ցավում եմ, որ լավ չեք զգում,- ասաց նա:
-Ահ, ես իսկականից հիվանդ չեմ: Ես ուղղակի էդպես արեցի, որովհետև պիտի ձեզ տեսնեի: Ես ֆրիսկո տանող մյուս նավով պիտի գնամ:
Միսս Թոմփսընը նայեց բժշկին, և վերջինս տեսավ, որ նրա աչքերում հանկարծ վախ հայտնվեց: Նա ջղաձգորեն բացուխուփ արեց ձեռքերը: Առևտրականը, դռան մոտ կանգնած, լսում էր:
-Ես գիտեմ,- ասաց բժիշկը:
-Ինձ համար հիմա Ֆրիսկո գնալն այդքան էլ հարմար չէ:Երեկ ցերեկը գնացի նահանգապետին տեսնելու, բայց մոտը չընկա: Քարտուղարին տեսա, ասաց որ պիտի նավով գնամ ու վերջ, էլ ոչ մի խոսք: Ես անպայման ուզում էի նահանգապետին տեսնեի, դրա համար էսօր առավոտ նրա տան մոտ սպասեցի, որ երբ դուրս գար հետը խոսեի: Չէր ուզում հետս խոսել, բայց ես չթողեցի, որ ինձնից գլուխն ազատի, նա էլ վերջն ասաց, թե ինքը դեմ չի մինչև Սիդնեյի նավն իմ մնալուն, եթե հայր Դևիդսընը համաձայնվի:
…………….
Նա դադար տվեց և անհանգիստ նայեց բժիշկ Մաքֆեյլին:
-Չգիտեմ թե ինչ կարող եմ անել,-ասաց բժիշկը:
-Դե, ես ասացի, կարող է դուք նրան խնդրեք :Աստված վկա, եթե թողնի մնամ, ոչ մի բան չեմ անի: Տնից դուրս չեմ գա , եթե դա է իր ուզածը: Եղած-չեղածը երկու շաբաթ է:
-Կխնդրեմ:
-Նա չի համաձայնի,-ասաց Հորնը:-Քեզ երեքշաբթի օրը կուղարկի, ավելի լավ կանես հաշտվես էդ մտքին:
-Ասեք, որ ես Սիդնեյում կարող եմ աշխատանք ստանալ,այսինքն`ազնիվ աշխատանք: Հո շատ բան չեմ ուզում:
-Ես կանեմ, ինչ որ կկարողանամ:
-Ու եկեք ինձ միանգամից ասեք, հա: Մինչև չիմանամ ինչ եղավ, ոչ մի բան չեմ կարողանա անել:
Այդ հանձնարարությունն այնքան էլ բժշկի սրտովը չէր, և հատկանշական է, որ նա գործեց անուղղակիորեն: Ասաց իր կնոջը, թե ինչ է լսել միսս Թոմփսընից, և խնդրեց խոսել միսիս Դևիդսընի հետ:Միսիոներն իրեն բռնապետի նման էր պահում.առանձին վնաս չկար, եթե աղջկան թույլ տրվեր երկու շաբաթ ևս Փագո-Փագոյում մնալ: Սակայն նրա դիվանագիտության արդյունքներն անսպասելի էին: Միսիոներն ինքն անմիջապես եկավ:
-Միսիս Դևիդսընն ինձ ասաց, որ Թոմփսընը խոսել է ձեզ հետ:
Մաքֆեյլը, հանկարծակիի եկած, զայրույթ զգաց, ինչպես լինում է ամաչկոտ մարդկանց հետ, երբ նրանց ստիպում են բաց խաղալ: Արյունը գլխին խփեց, և նրա երեսը շառագունեց:
-Տարբերություն չեմ տեսնում, եթե նա Սիդնեյ գնա Սան Ֆրանցիսկոյի փոխարեն, մանավանդ որ խոստացել է իրեն այստեղ կարգին պահել, գրողը տանի, նրան հետապնդելն արդեն չափից դուրս է:
Միսիոներն իր խիստ հայացքը մխրճեց նրա մեջ:
-Ինչու նա չի ուզում ետ գնալ Սան Ֆրանցիսկո:
-Ես չհետաքրքրվեցի,-գրգռված պատասխանեց բժիշկը:-Եվ կարծում եմ, ամեն մեկը լավ կանի իր սեփական գործերով զբաղվի:
Ըստ երևույթին, դա այնքան էլ պատշաճ պատասխան չէր:
-Նահանգապետը նրան կարգադրել է կղզուց մեկնող առաջին իսկ նավով ուղևորվել: Նա ընդամենը կատարել է յուր պարտքը, և ես չեմ խառնվի:Այդ կնոջն այստեղ թողնելը վտանգավոր է:
-Ըստ իս, դուք շատ դաժան և բռնակալ անձնավորություն եք:
Երկու տիկնայք որոշ տագնապով բժշկին նայեցին, բայց վեճից վախենալու պատճառ չկար, քանզի միսիոները ժպտում էր անխռով:
……………
-Ես շատ եմ ափսոսում, որ դուք այդպիսի կարծիք ունեք իմ մասին, բժիշկ Մաքֆեյլ: Հավատացեք, իմ սիրտը կտրատվում է դժբախտ կնոջ համար, սակայն ես ընդամենը փորձում եմ կատարել իմ պարտքը:
Բժիշկը չպատասխանեց: Նա պատուհանից մռայլ դուրս նայեց: Անձրևը միանգամից դադարել էր, և ծովածոցի երկարությամբ երևում էին ծառերի մեջ պատսպարված բնիկների հյուղակները:
-Ես երևի օգտվեմ անձրևի կտրվելուց և դուրս գամ,- ասաց նա:
-Խնդրում եմ, թշնամանք մի տածեք իմ նկատմամբ, որ չկարողացա համաձայնել ձեր ցանկությանը,- տխուր ժպիտով ասաց Դևիդսընը:- Ես ձեզ շատ եմ հարգում, բժիշկ, և կցավեմ, եթե իմ մասին վատը մտածեք:
-Ես չեմ կարծում, որ դուք ձեր մասին բավական լավ կարծիք ունեք, որպեսզի անվրդովությամբ ընդունեք իմը,- չհապաղեց պատասխանել Մաքֆեյլը:
-Այստեղ ես ինձ պարտված եմ ճանաչում,- ծիծաղեց Դևիդսընը:
Երբ բժիշկ Մաքֆեյլը, չարացած ինքն իր վրա, որովհետև անտեղի կոպիտ գտնվեց, իջնում էր աստիճաններով, տեսավ, որ միսս Թոմփսընը դուռը կիսաբաց արած իրեն էր սպասում:
-Հը,- հարցրեց նա,- խոսեցիք հետը:
-Այո, ցավում եմ, բայց նա ոչինչ չի ուզում անել,- պատասխանեց Մաքֆեյլը, շփոթմունքից խոսակցուհուն չնայելով: Սակայն հետո, փղձկոց լսելով, մի արագ հայացք նետեց կնոջ վրա ու տեսավ, որ նրա դեմքը սարսափից սպիտակել է: Դա վախեցրեց բժշկին: Եվ հանկարծ նրա գլխում մի միտք ծագեց:
-Բայց դեռևս հույսներդ մի կտրեք: Ձեզ հետ այդպես վարվելն , իմ կարծիքով ամոթալի բան է, և ես ինքս կգնամ, կտեսնեմ նահանգապետին:
-Հիմա:
Նա գլխով արեց: Միսս Թոմփսընի դեմքը պայծառացավ:
-Դուք շատ բարի եք: Ես հաստատ գիտեմ, որ եթե դուք խոսեք, կթողնի մնամ: Ես ոչ մի էնպիսի ամոթալի բան չեմ անի, քանի էստեղ եմ:
Բժիշկ Մաքֆեյլն ինքն էլ կարգին չգիտեր, թե ինչու որոշեց դիմել նահագապետին: Նա կատարելապես անտարբեր էր միսս Թոմփսընի գործերի նկատմամբ, սակայն միսիոները զայրացրել էր նրան, իսկ բժշկի զայրույթը երկար էր տևում: Նահանգապետը տանն էր: Դա մի լայնաթիկունք, գեղեցկադեմ տղամարդ էր` նախկին նավաստի, սպիտակ, ցից-ցից բեղերով, հագին ձյունասպիտակ համազգեստ:
-Ես եկել եմ ձեզ մոտ մի կնոջ կապակցությանբ, որը բնակվում է այն տանը, որտեղ և մենք,-ասաց Մաքֆեյլը:- Նրա ազգանունը Թոմփսըն է:
-Ես նրա մասին արդեն բավականաչափ լսել եմ, բժիշկ Մաքֆեյլ,- ասաց նահանգապետը ժպտալով:- Ես նրան կարգադրել եմ հաջորդ երեքշաբթի մեկնել.և դա այն ամենն է, ինչ կարող եմ անել:
-Ես ուզում էի ձեզ հարցնել, թե չէիք կարող արդյոք ժամկետը երկարացնել և թույլ տալ նրան մնալու այստեղ, մինչև նավը Սան Ֆրանցիսկոյից գա, որպեսզի կարողանա գնալ Սիդնեյ: Ես երաշխավորում եմ, որ իրեն լավ կպահի:
Նահանգապետը շարունակում էր ժպտալ, սակայն աչքերը փոքրացան ու լրջացան:
-Շատ ուրախ կլինեի ձեր խնդրանքը կատարել, բայց կարգադրությունն արվել է և պիտի ի կատար ածվի:
Բժիշկը, որքան կարող էր համոզիչ փաստարկներ բերեց, սակայն նահանգապետը դադարեց ժպտալ: Մռայլ լռում էր, աշխատելով զրուցակցին չնայել: Մաքֆեյլը տեսավ, որ ինքը տպավություն չի գործում:
-Ես չէի ուզի որևէ տիկնոջ տհաճություն պատճառել, բայց նա պետք է մեկնի երեքշաբթի, մեկնի և վերջ:
-Սակայն ինչ տարբերություն:
-Ներեցեք բժիշկ, բայց ես պարտավոր չեմ իմ արարքների համար բացատրություն տալ ոչ մեկին , բացի իմ ղեկավարներից:
Մաքֆեյլը մի թափանցող հայացք նետեց նրա վրա: Հիշեց Դևիդսընի ակնարկը, որ սպառնալիքներ է գործադրել, և նահանգապետի պահելաձևի մեջ անսովոր շփոթվածություն կարդաց:
-Գրողի տարած Դևիդսընը սիրում է ուրիշի գործերին խառնվել,-տաքացած ասաց նա:
-Մեր մեջ ասած, բժիշկ Մաքֆեյլ, չէի ասի թե շատ բարենպաստ կարծիք եմ կազմել միստր Դևիդսընի մասին, բայց պիտի խոստովանեմ, որ նա իրվաունք ուներ ինձ նշելու այն վտանգը, որ կարող է պարունակել միսս Թոմփսընի նման համաբավ ունեցող կնոջ ներկայությունը այսպիսի տեղում, որտեղ շատ զիվորականներ են բնակվում տեղի բնակիչների մոտ:
Նա ոտքի կանգնեց, և բժիշկ Մաքֆեյլը ստիպված էր նույնը անել:
-Խնդրում եմ, ներեք ինձ: Ես ժամանդրություն ունեմ: Իմ կողմից` բարևներ միսիս Մաքֆեյլին:
Բժիշկը վհատված բաժանվեց նրանից: Նա գիտեր, որ միսս Թոմփսընը սպասում է իրեն, և չէր ուզում խոստովանել, որ անհաջողություն է կրել, ուստի տուն մտավ ետևի դռնից և գողունի բարձրացավ աստիճաններով, ասես ինչ-որ բան ունենար թաքցնելու:
Ընթրիքին նա լուռ էր և ատրամադիր, մինչդեռ միսիոներրը կենսուրախ էր ու աշխաույժ: Բժիշկ Մաքֆեյլին թվաց , թե նրա աչքերը հաճախ հաղթական ուրախությամբ իր վրա են կանգ առնում: Հանկարծ նրան պարզ դարձավ, որ Դևիդսընը գիտե նահանգապետին արած իր այցելության և դրա անհաջողության մասին: Բայց ինչպես կարող էր լսած լինել: Այդ մարդու զորությունն ինչ-որ չարագույժ բան ուներ իր մեջ: Ընթրիքից հետո Մաքֆեյլը պատշգամբում տեսավ Հորնին և, իր հենց այնպես զրուցելու համար, դուրս եկավ:
-Նա ուզում է իմանալ, նահանգապետի հետ խոսել էք,թե ոչ,- շշնջաց առևտրականը:
-Այո, նա ոչինչ չի անի: Շատ եմ ցավում, դրանից ավել ոչինչ չեմ կարող:
-Ես գիտեի որ չի անի:Նրանք չեն համրձակվում միսիոներներին դեմ գնալ:
-Ինչի մասին եք խոսում,-բարեկամաբար հարցրեց Դևիդսընը, միանալով նրանց:
-Ասում էի, որ առնվազն մի շաբաթ էլ Ափիա գնալու հնարավորություն չենք ունենա,-մինագամից, առանց շփոթվելու պատասխանեց առևտրականը:
Նա հեռացավ, իսկ երկուսը վերադարձան հյուրասենյակ: Միստր Դևիդսընն ամեն անգամ ուտելուց հետո մի ժամ նվիրում էր հանգստին: Քիչ հետո մեկն անհամարձակ դուռը թակեց:
-Ներս եկեք,-սուր ձայնով ասաց միսիս Դևիդսընը:
Դուռը բաց չեր, նա ելավ տեղից և բացեց: Միսս Թոմփսընն էր կանգնած շեմին: Բայց նրա արտաքինն անսովոր կերպով փոխված էր: Դա այլևս այն պճնված թեթևսոլիկը չէր, որ փողոցում ծիծաղում էր նրանց վրա, այլ մի խեղճացած , վախեցած կին: Մազերը, սովորաբար խնամքով հարդարված, անխնամ թափված էին ուսերին: Հագին տնային չստեր էին, կիսաշրջազգեստ և վերնաշապիկ: Դրանք ճմռթված էին ու կեղտոտ: Նա կանգնել էր դռան մոտ, արտասուքները հոսում էին աչքերից, և չէր համարձակվում ներս գալ:
-Ինչ եք ուզում,-կոպտորեն հարցրեց միսիս Դևիդսընը:
-Կարող եմ խոսել միստր Դևիդսընի հետ,-ընդատուն ձայնով ասաց միսս Թոմփսընը:
Միսիոները տեղից վեր ելավ և մոտեցավ նրան:
-Ներս եկեք, միսս Թոմփսըն, ներս եկեք,- ջերմորեն հրավիրեց նա:-Ինչով կարող եմ ծառայել:
Նա մտավ սենյակ:
-Լսեք ես ներողություն եմ խնդրում երեկվա ասածիս, ու… ու մնացած բաների համար: Ես մի քիչ տաքացած էի: Կներեք:
-Օ, ոչինչ, ոչինչ: Իմ մեջքը բավականաչափ ամուր է մի քանի ծանր խոսք տանելու համար:
Կինը մի քայլ արեց դեպի նա: Ողջ նրա տեսքն իր մեջ ահավոր ստրկամիտ ինչ-որ բան էր պարունակում:
-Դուք ինձ խեղճացրիք: Ես տարված եմ: Հետ չեք ուղարկի ֆրիսկո չէ:
Միսիոների բարեհոգությունը վայրկենաբար անհետացավ, և ձայնը միագամից դարձավ խիստ ու ազդու:
-Ինչու չեք ուզում ետ գնալ այնտեղ:
Նա ամբողջոովին կծկվեց:
-Մերոնք կարծեմ ենտեղ են: Չեմ ուզում ինձ էս վիճակում տեսնեն: Ուրիշ ուր ասեք կգնամ:
-Ինչու չեք ուզում ետ գնալ Սան Ֆրանցիսկո:
-Ասացի:
Դևիդսընն առաջ թեքվեց ` հայացքը նրան հառած, և նրա հսկայական փայլուն աչքերն ասես փորձում էին թափանցել դիմացինի հոգին: Նա հանկարծ կտրուկ շունչ քաշեց:
-Ուղղիչ ղ տուն:
Կինը ճչաց, հետո ծնկի եկավ ու գրկեց միսիոների ոտքերը:
-Ետ մի ուղարկեք ինձ: Երդվում եմ աստծու առաջ, որ լավ կին կդառնամ: Վերջ կտամ սրան:
Նա սկսեց աղաչանքներ հեղեղել, և արցունքները հոսեցին նրա ներկած այտերով: Դևիդսընը կռացավ, բարձրացրեց կնոջ դեմքը` ստիպելով վերջինիս իրեն նայել:
-Ուղղիչ տուն, այո:
-Ես փախա, ու ինձ չհասցրին բռնել,-շնչակտուր ասաց նա:- Շների ձեռքը որ ընկա, երեք տարի ունեմ:
Միսիոները բաց թողեց կնոջը, և նա թավալվեց գետնին, դառը հեկեկալով: Բժիշկ Մաքֆեյլը տեղից բարձրացավ:
………..
-Դա գործը լրիվ փոխում է,-ասաց նա:- Այս իմանալուց հետո դուք չեք կարող ստիպել նրան ետ գնալ: Մի հնարավություն էլ տվեք: Չ՞է որ ուզում է նոր կյանք սկսել:
-Ես նրան կտամ ամենահիանալի հնարավորությունը, որ նա երբևէ ունեցել է: Եթե զղջում է , թող ընդունի յուր պատիժը:
Կինը սխալ հասկացավ այդ խոսքերը և գլուխը բարձրացրեց:
Հույսի մի շող բոցկլտաց նրա ուռած աչքերում:
-Կթողնեք որ մնամ…
-Ոչ: Դուք պիտի երեքշաբթի Սան Ֆրանցիսկո մեկնեք:
Կինը սարսափի տնքոց հանեց և հետո սկսեց բղավել ցածր , խռպոտ, համարյա անմարդկային ձայնով, գլուխը թափով խփելով հատակին: Բժիշկ Մաքֆեյլը վեր թռավ տեղից և բարձրացրեց նրան:
-Հարկավոր չէ, զսպեք ձեզ: Ավելի լավ է գնաք ձեր սենյակ, պառկեք: Ես ձեզ դեղ կտամ:
Նա կնոջը ոտքի հանեց և կիսաքաշելով, կիսահրելով ներքև տարավ: Կատաղած էր միսիս Դևիդսընի ու իր կնոջ վրա, որ օգնելու ոչ մի փորձ չարեցին: Խառնածինը հարթակին կանգնած էր, և նրա օգնությամբ մի կերպ հաջողվեց միսս Թոմփսընին պառկեցնել մահճակալին: նա գոռում էր ու լաց լինում: Համարյա անզգայացել էր: Բժիշկը մի հանգստացնող սրսկում արեց: Երբ նորից ետ վերադարձավ, չարացած էր և ուժասպառ:
-Պառկեցրի, որ հանգստանա:
Կանայք և Դևիդսընը նույն դիրքում էին, ինչ որ գնալուց: Հազիվ թե այդ ընթացքում շարժված կամ մի խոսք ասած լինեին:
-Ես ձեզ էի սպասում,- ասաց Դևիդսընը տարօրինակ, հեռու ձայնով:- Ուզում եմ, որ բոլորդ ինձ հետ աղոթեք մեր մեղավոր քրոջ հոգու համար:
Նա գրադարակից վերցրեց Ավետարանը և նստեց սեղանի մոտ, որի վրա քիչ առաջ ընթրել էին: Այն դեռ հավաքած չէր, և միսիոները մի կողմ հրեց թեյնիկը: Հզոր, խոր ու արձագանքվող ձայնով նա կարդաց այն գլուխը, որտեղ պատմում է Հիսուս Քրիստոսի հանդիպման մասին ամուսնուն դավաճանած կնոջ հետ:
-Այժմ ծունկ չոքեք ինձ հետ և եկեք աղոթենք մեր սիրելի քրոջ, Սեդի Թոմփսընի հոգու համար:
Ապա հետևեց մի երկար, կրքոտ աղոթք, որում նա Աստծուն աղաչում էր խնայել այդ մեղսագործ կնոջը:Միսիս Մաքֆեյլը և միսիս Դևիդսընը փակ աչքերով ծունկ չոքեցին: Բժիշկը, զարմանքից հանկարծակի եկած, անճարակորեն ու վախվորած նույնպես ծնկի եկավ: Միսիոների աղոթքը վայրի պերճախոսության մի մի նմուշ էր: Նա ծայրաստիճան հուզված էր և երբ խոսում էր , արցունքներն էին վազում այտերով: Դրսում անխիղճ անձրևը թափվում էր, թափվում անդադար, կատաղի չարությամբ , որ միայն մարդուն է հատուկ:
Վերջապես միսիոները դադար տվեց: Նա մի պահ լռեց, հետո ասաց.
Այժմ մենք կասենք Հայր մերը:
Բոլորն ասացին աղոթքը և ապա , հետևելով Դևիդսընին, ելան ոտքի: Միսիս Դևիդսընի դեմքը գունատ էր և հանգստացած: Նա հանդարտված էր ու բավարարված: Սակայն Մաքֆեյլները հանկարծ երկնչեցին: Չգիտեին ինչ անել:
-Ես ներքև գնամ և տեսնեմ, թե հիմա իրեն ինչպես է զգում,- ասաց բժիշկ Մաքֆեյլը:
Դուռը բացեց Հորնը: Միսիս Թոմփսընը ճոճաթոռում նստած կամացուկ հեծկլտում էր:
-Այդ ի՞նչ եք անում ,- բացականչեց Մաքֆեյլը:- Ես ձեզ ասացի, որ պառկեք:
-Ես չեմ կարող պառկել, ես ուզում եմ միստր Դևիդսընին տեսնեմ:
-Խեղճ մանկիկ, դրանից ի՞նչ օգուտ պիտի ունենաս: Դու նրան երբեք չես խղճահարեցնի:
-Նա ասաց, որ կգա թե որ հետևից մարդ ուղարկեմ:
Մաքֆեյլը գլխով արեց առևտրականին:
-Գնացեք բերեք նրան:
Նրաք լուռ սպասում էին, մինչև առևտրականը վերև գնաց: Ներս եկավ Դևիդսընը:
-Ներողություն, որ խնդրեցի էստեղ գաք,- ասաց կինը խոժոռելով հայացքը:
-Ես սպասում էի, որ ինձ կկանչեք: Գիտեի, որ Աստված կպատասխանի իմ աղոթքին:
Մի րոպե նրանք սևեռուն իրար նայեցին, և հետո միսս Թոմփսընը հայացքը մի կողմ տարավ: Նա սկսեց խոսել անընդհատ ուրիշ կողմ նայելով:
-Ես վատ կին եմ եղել: Ուզում եմ զղջման գալ:
-Փառք Աստծո, փառք Աստծո: Նա լսել է մեր աղոթքները:
Միսիոները շրջվեց դեպի տղամարդիկ:
-Ինձ մենակ թողեք նրա հետ: Ասեք միսս Դևիդսընին, որ մեր աղոթքները պատասխան են ստացել:
Նրանք դուրս գնացին և դուռը ետևներից փակեցին:
-Էսպիսի բաներ,-ասաց առևտրականը:
Այդ գիշեր երկար չէր կարողանում քնել, և երբ նա լսեց, թե միսիոներն ինչպես է վեր բարձրանում, նայեց իր ժամացույցին: Ժամը երկուսն էր: Բայց նույնիսկ այդ ժամանակ Մաքֆեյլը միանգամից անկողին չմտավ, քանզի սենյակները բաժանող փայտե միջնորմից այն կողմ լսվում էր բարձրաձայն աղոթող Դևիդսընի ձայնը: Վերջապես, խիստ հոգնած, նա ննջեց:
Երբ հաջորդ առավոտյան տեսավ միսիոներին, զարմացավ վերջինիս տեսքից: Նա սովորականից մի քիչ գունատ էր, հոգնած, սակայն աչքերը փայլում էին ինչ-որ անմարդկային կրակով: Այնպիսի տեսք ուներ, ասես լցված լիներ անսահման մի խնդությամբ:
-Ես ուզում եմ, որ դուք անմիջապես գնաք և տեսնեք Սեդիին,- ասաց նա: — Չեմ կարող հուսալ, որ նրա մարմինն ավելի լավ է, բայց հոգին… հոգին վերափոխված է:
Բժիշկն իրեն ուժասպառ էր զգում և նյարդայնացած էր:
-Երեկ գիշեր շատ երկար մնացիք մոտը, — ասաց նա:
-Այո, նա լսել անգամ չէր ուզում իմ գնալու մասին:
-Այնպես եք ուրախացել, ասես աշխարհը ձեզ են տվել,- գրգռված ասաց բժիշկը:
Դևիդսընի աչքերը ոգևորությունից փայլեցին:
-Մեծ շնորհ է արվել զիս: Անցյալ գիշեր ինձ բախտ վիճակվեց մի մոլորված հոգի ետ բերել Հիսուսի գորովալից գիրկը:
Միսս Թոմփսընը դարձյալ ճոճաթոռի մեջ էր: Անկողինը հարդարված չէր: Սենյակը թափթված վիճակում էր: Նա նեղություն չէր քաշել հագնվելու, բայց վրան մի կեղտոտ խալաթ էր գցել, իսկ մազերը փնթիորեն կապել: Թաց սրբիչով շփել էր երեսը, սակայն միևնույն է, այն ամբողջովին ուռած ու սմքած էր լաց լինելուց: Ասես մի հալումաշ եղած պոռնիկ լիներ: Նա բթացած հայացքն ուղղեց բժշկին, երբ վերջինս ներս եկավ: Վախեցած էր ու հուսալքված:
-Որտե՞ղ է միստր Դևիդսընը,-հարց տվեց նա:
-Հենց որ կարիքը զգաք, անմիջապես կգա, — խայթող չարությամբ պատասխանեց Մաքֆեյլը:
— Ես եկա տեսնեմ` ինչպես եք:
-Ոչինչ, լավ եմ պետք չի անհանգստանալ:
-Մի բան կերել եք:
-Հորնը սուրճ է բերել:
Միսս Թոմփսընը անհամբերությամբ դռանը նայեց:
-Ի՞նչ եք կարծում, շո՞ւտ ներքև կգա: Երբ որ ինքը հետս է էդքան սարսափելի չէ:
-Այնուամենայնիվ երեքշաբթի գնալո՞ւ եք:
-Նա ասում է` պիտի գնամ: Խնդրում եմ ասեք` հենց հիմա գա: Դուք ոչ մի բան չեք կարող անել: Մենակ ինքը հիմա ինձ կարող է օգնել:
-Շատ լավ,- ասաց բժիշկ Մաքֆեյլը:
…………………
Հաջորդ երեք օրը միսիոները համարյա ամբողջ իր ժամանակը Սեդի Թոմփընի հետ էր անցկացնում: Մյուսներին միանում էր միայն ուտելիս : Մաքֆեյլը նկատեց , որ նա բերանը համարյա բան չի դնում:
-Նա ուժասպառ է անում իրեն,- ցավով ասում էր միսիս Դևիդսընը:-Եթե չհետևի գերհոգնածություն կստանա, բայց նա իրեն չի խնայում:
Ինքը տիկինը սպիտակ էր, գունատ: Նա միսիս Մաքֆեյլին ասաց, որ բոլորովին չի քնում: Երբ միսիոները միսիս Թոմփսընի մոտից վերև էր գալիս, նա աղոթում էր մինչև ուժասպառ լինելը, սակայն անգամ դրանից հետո երկար չէր քնում: Մեկ կամ երկու ժամից վեր էր կենում, շորերը հագնում և գնում ծովածոցի մոտ թափառելու: Նա արտառոց երազներ էր տեսնում:
-Այս առավոտ ինձ ասաց, որ երազում Նեբրասկայի սարերն է տեսել,-ասաց միսիս Դևիդսընը:
-Հետաքրքիր է,-ասաց բժիշկ Մաքֆեյլը:
Նա հիշեց, թե ինչպես գնացքի պատուհանից տեսել էր այդ սարերը, երբ անցնում էր Ամերիկայով: Դրանք ասես խլուրդի հսկայական բներ լինեին, կլոր ու հարթ, և կտրուկ վեր էին ցցված հարթավայրի մեջ: Բժիշկը հիշեց, թե ինչպես էր իրեն ապշեցրել դրանց նմանությունը կանացի ստինքներին:
Դևիդսընի անհանգիստ վիճական անտանելի էր նույնիսկ իր համար: Բայց մի բերկրալից արբեցում ոգեշնչում էր նրան: Նա արմատախիլ անելով ` մի կողմ էր շպրտում խեղճ կնոջ հոգու խորքերում պահ մտած մեղքի վերջին մնացորդները: Կարդում էր նրա հետ և աղոթում նրա հետ:
-Սա հրաշալի բան է,- մի օր ընթրիի ժամանակ ասաց միսիոները:-Սա մի իսկական վերածննունդ է:Նրա հոգին, որ գիշերվա պես սև էր, այժմ անաղարտ է ու ճերմակ, ինչպես նորեկ ձյունը: Ես խոնարհ եմ ու վախվորած: Ես արժանի չեմ նրա զգեստի փեշին կպչելու:
-Եվ ձեր խիղճը թույլ կտա նրան ուղարկել Սան Ֆրանցիսկո,-ասաց բժիշկը,-Երեք տարի Ամերիկայի բանտերում: Ըստ իս դուք կարող էիք փրկել նրան դրանից:
-Ախ, բայց միթե ինքներդ չեք տեսնում: Դա անհրաժեշտ է: Կարծում եք սիրտս արյունաքամ չի լինում: Ես սիրում եմ նրան ինչպես իմ կնոջը կամ քրոջը: Այն ամբողջ ժամանակ, որ նա բանտում լինի ես նրա հետ պիտի տանեմ իր բոլոր ցավերը:
-Անմտություն,- բղավեց համբերությունը կորցրած բժիշկը:
-Դուք չեք հասկանում, քանզի կույր եք: Նա մեղք է գործել և պիտի տառապի: Ես գիտեմ, թե ինչ տառապանքներ պիտի կրի: Նա սոված կմնա, չարչարանքերի կենթարկվի և կստորացվի: Ես ուզում եմ, որ այդ կինը մարդկային պատիժն ընդունի, որպես զոհաբերություն աստծուն: Ուզում եմ հրճվանքով ընդունի այն: Նրան մի հնարավորություն է տրված, որ մեզնից շատ քչերին է ընձեռվում: Աստված անսահման բարի է ու գթասիրտ:
Դևիդսընի ձայնը հուզմունքից դողաց: Նա հազիվհազ էր արտաբերում բառերը, որ կրքոտ թափվում էին նրա շրթունքներից:
-Ամբողջ օրը ես աղոթում եմ նրա հետ և երբ հեռանում եմ նրանից , նորից եմ աղոթում, աղոթում եմ ուժերիս ողջ զորությամբ, որպեսզի Հիսուսն այս մեծ շնորհն պարգևի նրան: Ես ցանկանում եմ նրա հոգու մեջ արմատավորել պատժված լինելու կրքոտ իղձը, որպեսզի վերջում, եթե նույնիսկ առաջարկեմ չգնալ, ինքը մերժի: Ուզում եմ զգա, որ բանտ կոչվող դառը պատիժը վարձահատությունն է, որը նա դնում է մեր օրհնյալ Տիրոջ ոտքերի առջև, Տիրոջ, որը յուր կյանքն է տվել նրա համար:
Օրերը դանդաղ էին անցնում: Տան բոլոր բնակիչները, որոնց ամբողջ ուշադրությունը կենտրոնացված էր թշվառ, տաջված կնոջ վրա, մի տեսակ անբնկան հուզմունք էին ապրում: Նա ասես մի զոհ լիներ, որին պատրաստում էին արյունոտ, վայրի կռապաշտական ծեսերի համար: Սարսափից փայտացած վիճակում էր այդ կինը: Մի րոպե անգամ չէր դիմանում առանց Դևիդսընի, միայն վերջինիս հետ էր վերստանում քաջությունը, և նա ամբողջ ժամանակ ստրկային հավատարմությամբ կառչում էր միսիոներից: Շատ էր լաց լինում, Ավետարան կարդում ու աղոթում: Երբեմն դառնում էր ուժասպառ ու անտարբեր: Այդժամ նա իրոք սկսում էր տենչալ, որ շուտ գա փորձությունը, քանզի դա ուղակի ու կոնկրետ փախուստի ձև էր կարծես առաջարկում իր կրած չարչարանքներից: Այլևս չէր կարողանում դիմանալ իրեն պատող անորոշ սարսափներին: Յուր մեղքերի հետ մեկտեղ այդ կինը մի կողմ էր դրել նաև հոգատարությունն իր հանդեպ,և նա քարշ էր գալիս սենյակով մեկ` անճաշակ խալաթը հագին, փնթի ու բբռեճ: Չորս օր էր, ոչ գիշերանոցն էր հանել, ոչ հագել գուլպաները: Սենյակը կեղտոտ էր ու թափթփված: Մինչդեռ անձրևը շարունակում էր տեղալ անգութ համառությամբ: Մարդ մտածում էր, որ վերջապես երկնքում եղած ջրի պաշարը պիտի սպառվի, բայց տեղատարափը շարունակում էր խենթացնող միապաղաղությամբ հարվածել թիթեղյա տանիքին` ուղիղ ու ծանր: Ամեն ինչ թաց էր ու կպչուն: Բորբոս էր բռնում պատերին և հատակին դրված կոճիկներին: Անքուն գիշերներին մոծակներն իրենց զայրացած երգն էին բզզում:
…………………
-Եթե գոնե մի կենտ օր դադարեր անձրև գալ, այսքան վատ չէր լինի,-ասաց Մաքֆեյլը:
Բոլորն անտարբեր սպասում էին երեքշաբթի օրվան, երբ Սան Ֆրանցիսկոյի նավը Սիդնեյից պիտի ժամաներ: Լարվածությունն անտանելի էր: Եվ քանի որ բժիշկ Մաքֆեյլը կապ ուներ այդ ամենի հետ, անբախտ կնոջ ձեռքից ազատվելու ցանկությունը նրանից մի տեսակ դուրս էր մղել խղճահարությունն ու զայրույթը: Անխուսափելին պիտի ընդունվի: Նա զգում էր, որ ավելի ազատ շնչի, երբ նավը հեռանա: Սեդի Թոմփսընին մինչև նավ նահանգապետի գրասենյակի պաշտոնյաներից մեկը պիտի ուղեկցեր: Այդ անձնավորությունը եկավ երկուշաբթի երեկոյան և ասաց, որ միսս Թոմփսընն առավոտը տասնմեկին պատրաստ լինի: Դևիդսընը Սեդիի հետ էր:
-Ես կհետևեմ, որ ամեն ինչ պատրաստ լինի: Ինքս միտք ունեմ նրա հետ նավ գալ:
Միսս Թոմփսընը չխոսեց:
Երբ բժիշկը հանգցրեց մոմը և զգուշորեն սողաց –մտավ իր մոծակներից պաշտպանող վարագույրի տակ, նա մի թեթևացած հոգոց հանեց:
-Դե, փառք աստծո, վերջացավ: Վաղն այս ժամին գնացած կլինի:
-Միսիս Դևիդսընն նույնպես ուրախ կլինի: Ասում է ամուսինը ուժասպառ է եղել,-ասաց միսիս Մաքֆեյլը:- Նա ուրիշ կին է հիմա:
-Ով:
-Սեդին: Կյանքում չէի մտածի, որ դա հնարավոր է: Մարդ ուղղակի պապանձվում է:
Բժիշկ Մաքֆեյլը չպատասխանեց և շուտով քուն մտավ:Նա հոգնած էր և քնեց սովորականից խոր:
Առավոտյան Մաքֆեյլն արթնացավ թևին զգացած հպումից և վեր թռչելով իր մահճակալի կողքին տեսավ Հորնին: Առևտրականը մատը մոտեցրեց շրթունքներին, չթողնելով որ բժիշկը ձայն հանի և գլխի շարժումով հրավիրեց հետևել իրեն:
Նա որպես կանոն մաշված պարուսինե շալվար էր հագնում, բայց հիմա ոտաբոբիկ էր և վրան, բնիկի պես միայն լավա-լավ էր գցել: Հանկարծ միանգամից վայրենի տեսք էր ստացել, և բժիշկը մահճակալից վեր կենալով տեսավ, որ նրա ամբողջ մարմինը դաջված է: Հորնը նշան արեց , որ պատշգամբ գա: Բժիշկ Մաքֆեյլը վեր կացավ և հետևեց առևտրականին:
-Աղմուկ մի արեք,- շշնջաց սա:- Ձեր կարիքը կա, վերարկու հագեք, և կոշիկներ: Արագ:
Բժիշկ Մաքֆեյլը առաջին հերթին մտածեց, թե Սեդի Թոմփսընին բան է պատահել:
-Ինչ է եղել: Գործիքներս վերցնեմ?
-Արագ, խնդրում եմ արագ:
Բժիշկ Մաքֆեյլը մատների ծայրերի վրա ետ գնաց ննջարան, պիժամայի վրայից անձրևանոց հագավ, իսկ ոտքերին կաուչուկի ներբանով կոշիկներ: Հետո միացավ առևտրականի, և երկուսը միասին զգուշորեն իջան աստիճաններով: Փողոց տանող դուռը բաց էր, և վեց-յոթ բնիկ հավաքվել էին դռան մոտ:
-Ինչ է եղել,-կրկնեց բժիշկը:
-Եկեք ինձ հետ,-ասաց Հորնը:
Նա քայլեց դուրս, և բժիշկը հետևեց նրան:Բնիկները փոքր խումբ կազմած հետևեցին նրանց: Կտրեցին-անցան փողոցը և հասան ծովի ափ: Բժիշկը նկատեց բնիկների բազմություն` հավաքված ջրի բերանին ընկած ինչ-որ առարկայի շուրջ: Շտապ անցան մնացած մի քսանհինգ յարդ տարածությունը, և բնիկները բժշկի մոտենալուն պես մի կողմ քաշվեցին: Առևտրականն առաջ հրեց բժշկին: Եվ այնժամ նա տեսավ կես ջրի մեջ կես դուրս մի ահավոր առարկա` Դևիդսընի մարմինը: Բժիշկ Մաքֆեյլը կռացավ ,( նա անսպասելիությունից գլուխը կորցնողներից չէր) և շուռ տվեց մարմինը: Կոկորդն ականիջից ականջ կտրած էր, իսկ աջ ձեռքը շարունակում էր պահել ածելին, որով այդ բանը կատարվել էր:
-Նա բավական սառն է,-ասասց բժիշկը:-Ըստ երևույթին , վաղուց է մահացել:
-Տղաներից մեկը աշխատանքի գնալիս ճամփին տեսել էր նրան և եկավ ու ինձ ասաց: Կարծում եք ինքն է իրեն սպանել:
-Այո, մեկը պիտի ոստիկան կանչի:
Հորնը տեղական լեզվով ինչ-որ բան ասաց, և երկու պատանի անմիջապես պոկվեցի տեղներից:
-Մենք պետք է նրան թողնենք այստեղ մինչև գան,-ասաց բժիշկը:-Իմ տուն թող չտանեն:Ես չեմ թողնի, որ իմ տուն բերեն:
-Կանեք այն ինչ իշխանությունները կկարգադրեն,-կտրուկ պատասխանեց բժիշկը:- Բայց կարծում եմ նրան դիարան կտանեն:
Նրանք անշարժ կանգնած սպասում էին: Առևտրականն իր լավա-լավայի ծալքերից սիգարետ հանեց և մեկը տվեց բժշկին: Ծխում էին հայացքները հառած դիակին: Բժիշկ Մաքֆեյլը ոչինչ չէր հասկանում:
-Ինչ եք կարծում, ինչու այդպիսի բան արեց,- հարցրեց Հորնը:
Բժիշկն ուսերը թոթվեց: Քիչ անց մի զինվորական նավաստու հրամանատարությամբ բնիկ ոստիկաններ եկան, հետները պատգարակ, իսկ դրանից անմիջապես հետո` երկու ծովային սպա և նավատորմիղի մի բժիշկ: Նրանք գործնական տեսքով սկսեցին կարգադրություններ անել:
…………………..
— Իսկ կի՞նը, — հարցրեց սպաներից մեկը:
-Հիմա որ դուք եկաք, ես կվերադառնամ տուն և վրաս մի բան կգցեմ: Կհետևեմ, որ նրան հաղորդեն: Քանի դիակը մի քիչ կարգի չեն բերել, ավելի լավ է նա չտեսնի:
-Կարծում եմ, որ ճիշտ է,- ասաց ռազմական բժիշկը:
Երբ բժիշկ Մաքֆեյլը գնաց տուն, տեսավ, որ կինը համարյա հագնվել վերջացրել է:
-Միսիս Դևիդսընն ահավոր անհանգստանում է իր ամուսնու համար,- բժշկի հայտնվելուն պես սկսեց նա: — Դևիդսընն ամբողջ գիշեր չի պառկել: Միսիս Դևիդսընը լսել է , թե նա ինչպես է գնացել միսս Թոմփսընի մոտից գիշերվա երկուսին, բայց ոչ թե իր սենյակ այլ դուրս: Եթե նա մինչև հիմա քայլում է, ապա պիտի հոգնածությունից մեռած լինի:
Բժիշկ Մաքֆեյլն ասաց, թե ինչ է պատահել և խնդրեց տեղի ունեցածի բոթը հասցնել միսիս Դևիդսընին:
-Բայց ինչո՞ւ է այդպիսի բան արել,- սարսափած հարցրեց կինը:
-Չգիտեմ:
Բայց ես չեմ կարող, չեմ կարող:
-Պետք է կարողանաս:
Միսիս Մաքֆեյլը վախեցած հայացք գցեց ամուսնու վրա և դուրս գնաց: Մաքֆեյլը լսեց, թե նա ինչպես մտավ միսիս Դևիդսընի սենյակը: Մի րոպե կանգնեց, որ ինքն իրեն հավաքի, իսկ հետո սկսեց սափրվել ու լվացվել: Հագնվելուց հետո նստեց մահճակալին ու սկսեց սպասել կնոջը: Վերջապես նա եկավ:
— Ուզում է նրան տեսնել:
-Տարել են դիարան: Լավ կանենք միսիս Դևիդսընի հետ գնանք: Ինչպես ընդունեց:
-Ինձ թվում է նա շշմած է: Լաց չեղավ, բայց դողում էր տերևի նման:
-Պետք է հենց հիմա գնալ:
Դուռը թակեցին և միսիս Դևիդսընը դուրս եկավ: Շատ գունատ էր, բայց աչքերը չոր էին: Բժշկին թվաց, որ նա անբնկանորեն հանգիստ է: Առանց մի խոսք փոխանակելու դուրս եկան ու ճամփա ընկան: Երբ հասան դիարան, միսիս Դևիդսընը խոսեց.
-Ես մենակ կգնամ և կտեսնեմ նրան:
Ամուսինները մի կողմ քաշեցին: Մի բնիկ բացեց դուռը և փակեց նրա ետևից: Մաքֆեյլները նստեցին ու սկսեցին սպասել:Երկու- երեք սպիտակամորթ մարդիկ մոտեցան և կիսաձայն սկսեցին խոսել նրանց հետ: Բժիշկ Մաքֆեյլը մի անգամ ևս պատմեց ինչ գիտեր այդ ողբերգության մասին: Վերջապես դուռը կամացուկ բացվեց և միսիս Դևիդսընը դուրս եկավ: Միանգամից լռություն տիրեց:
-Այժմ ես պատրաստ եմ, գնանք,- ասաց նա:
Ձայնը խիստ էր ու հաստատուն: Բժիշկ Մաքֆեյլը չէր կարողանում հասկանալ նրա աչքերի հայացքը: Գունատ դեմքը շատ մռայլ էր: Նրանք ետ դարձան դանդաղ առանց մի բառ ասելու, մինչև վերջապես հասան շրջադարձին, որի ետևում գտնվում էր նրանց տունը: Միսիս Դևիդսընը բերանն ապշած բաց արեց, և մի րոպե բոլորը լուռ կանգնած էին: Մի աննկարագրելի աղմուկ ծակեց նրանց ականջները: Գրամոֆոնը, որ այդքան երկար լռել էր, նվագում էր, նվագում մի ռեգթայմ բարձր ու կոպիտ:
-Սա ինչ է,- սարսափահար գոչեց միսիս Մաքֆեյլը:
-Գնանք,-ասաց միսիս Դևիդսընը:
Նրանք աստիճաններով բարձրացան ու նախասենյակ մտան: Միսս Թոմփսընը, կանգնած դռան մոտ, շատախոսում էր մի զինվորականի հետ: Հանկարծակի մի փոփոխությւն էր տեղի ունեցել նրա մեջ: Այլևս այն վերջին օրերի վախեցած խեղճուկրակը չէր: Նորից հագել էր իր ամենալավ շորերը` սպիտակ շրջազգեստը, բարձրակրունկ փայլուն ճտքակոշիկները որոնցից դուրս էին պրծել սպիտակ գուլպա հագած պարարտ սրունքները, մազերը խնամքով կարգի էին բերված, իսկ գլխին հսկայական գլխարկն էր, վրան վառ , անճաշակ ծաղիկներ: Երեսը շպարված էր հոնքերը` մուգ սև, շրթունքներն ալ կարմիր: Իրեն շատ ձիգ էր պահում: Դա նույն առաջին օրերի լկտի թեթևսոլիկն էր: Տեսնելով ներս եկողներին, նա սկսեց ծիծաղել բարձրաձայն, թունոտ և հետո, երբ միսիս Դևիդսընն ակամա կանգ առավ, թուքը հավաքեց բերանում ու թքեց: Միսիս Դևիդսընը ետ ընկրկեց, այտերին հանկարծ երկու կարմիր բծեր հայտնվեցին: Հետո, դեմքը ձեռքերով ծածկելով, տեղից պոկվեց և աստիճաններով արագ վեր վազեց: Բժիշկ Մաքֆեյլը զայրույթից իրեն կորցրեց: Նա հրեց Թոմփսընին ու մտավ նրա սենյակը:
-Ինչ եք անում, գրողը տանի,-գոռաց նա:- Կանգնեցրեք այդ անիծված մեքենան:
Նա մոտեցավ գրամոֆոնին և ձայնասկավառակը շպրտեց մի կողմ: Կինը շրջվեց նրա կողմը:
-Լսի, դոք, վազն անցի: Ի՞նչ ես խցկվել սենյակս:
-Ի՞նչ եք ուզում ասել, — գոռաց նա: — Ի՞նչ եք ուզում դրանով ասել:
Կինը լարվեց, իրեն կարգի բերեց: Անհնար է նկարագրել արհամարհանքի հետ խառը ատելությունը, որ հնչեց նրա պատասխանի մեջ:
-Դուք, տղամարդի՛կ: Գարշելի, կեղտոտ խոզե՛ր: Բոլորդ մեկ եք, բոլո՛րդ: Խոզե՛ր, խոզե՛ր:
Բժիշկ Մաքֆեյլը բերանն ապշած բաց արեց: Նա հասկացավ:
- 13:10Հայտնի է ջերմաստիճանը, որի ժամանակ ակտիվանում է կորոնավիրուսը. MedRxiv
- 13:10Հայաստանը քո ձեռքում դարձել է ժողովրդավարության պոչամբար՝ սրանից բխող բոլոր տոքսիկ հետեւանքներով. Աշոտյանը՝ Փաշինյանին
- 14:10Վլադիմիր Պուտինն ու Դմիտրի Մեդվեդևը շնորհավորական ուղերձներ ու ծաղկեփնջեր են ուղարկել Աննա Հակոբյանին
- 14:10Ինչ ընդհանրություն կա պատգամավորների թվի և Գարեգին Բ կաթողիկոսի միջև
- 17:28ՍՈՒՐԲ ԳԻՐՔՆ ԱՄԵՆ ՕՐ (31 մարտ 2018թ.)
- 16:48Նիկոլ Փաշինյանի հեղինակած երգը (տեսանյութ)
- 16:02Ֆիլիպ Կիրկորովը իր երեխաների համար տնային դիսնեյլենդ է կառուցել
- 14:25Սուրբ Զատիկի տոնին բազմաթիվ միջոցառումներ կկազմակերպվեն. Ժամանակացույց
- 17:30ՍՈՒՐԲ ԳԻՐՔՆ ԱՄԵՆ ՕՐ (30 մարտ 2018թ.)
- 15:27Այդ դեպքում, ինձ պետք է վաղուց բանտ նստեցրած լինեին իմ խենթ սանրվածնքների համար. Ջուս
27.03.2023 | 15:10
27.03.2023 | 14:10
27.03.2023 | 13:10
27.03.2023 | 12:10
27.03.2023 | 11:10
25.03.2023 | 13:10
25.03.2023 | 11:10
24.03.2023 | 15:10
24.03.2023 | 14:10
24.03.2023 | 13:10
24.03.2023 | 12:10
23.03.2023 | 15:10
23.03.2023 | 14:10
23.03.2023 | 13:10
23.03.2023 | 12:10
23.03.2023 | 11:10
22.03.2023 | 15:10
22.03.2023 | 13:10
22.03.2023 | 11:10
21.03.2023 | 15:10
21.03.2023 | 14:10
21.03.2023 | 13:10
21.03.2023 | 11:10
21.03.2023 | 0:10
20.03.2023 | 15:10
20.03.2023 | 14:10
20.03.2023 | 13:10
20.03.2023 | 12:10
20.03.2023 | 11:10
18.03.2023 | 14:10
18.03.2023 | 13:10
18.03.2023 | 12:10
17.03.2023 | 15:10
17.03.2023 | 14:10
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.