Ձնաբքային մարտ ամսին  բաժին հասան նախընտրական համագումարների քաղաքական մրրիկները: Այդ շրջանը կավարտվի մարտի 22-ին, երբ ավարտվում է համամասնական ընտրացուցակների և մեծամասնական թեկնածուների ներկայացման ժամկետը: Հուսանք, որ մարտ ամսվա եղանակային «գժություններն» էլ կավարտվեն… չնայած ավելի լավ է խելառ եղանակ, քան փողոցում «խելագարված ամբոխների տարերքը:

Ինչևէ… Սկսենք իշխող կուսակցությունից` ՀՀԿ-ից: Այդ կուսակցության` «Հավատանք, որ փոխենք» կարգախոսը միանգամից դարձավ հարձակումների թիրախ: Միանգամից լիքը մարդ սկսեցին գոռալ` «Չենք հավատում», սակայն ավելի էականը ՀՀԿ-ի առաջադրումներն են: Մեծամասնականով` 33 թեկնածուների առաջադրում: Այսինքն`ՀՀԿ-ն ձգտում է այդ ուղղությամբ ավելացնել սեփական ներկայությունն ԱԺ-ում: Ու որոշ օդիոզ օլիգարխիկ դեմքեր այդ 33-ի մեջ չկան: Ովքեր էլ որ կան` փաստ չի, որ հետո ՀՀ նախագահից հրամանք չեն ստանա վայր դնել մանդատները: Կհրաժարվեն, ճարներն ինչ… Դե, իսկ համամասնականում թերևս օլիգարխներ ընդհանրապես չլինեն, կամ շատ քիչ լինեն: Իսկ նախարարաց դասում անկուսակցականներ գործնականում չմնացին, ընդգրկվեցին ՀՀԿ շարքերում: Թերևս մարդկանց պարզ բացատրվեց, որ կամ ընդունում են «կրոնը», կամ… Այսինքն` պայքարը, խաղի կանոնները դառնում են առավել կոշտ ու ավտորիտար:

ԲՀԿ-ին փաստորեն բաժինք մնաց 8 ընտրատարածք: Բայց ԲՀԿ-ն մտադիր է թեկնածուներ դնել շատ ընտրատարածքներում, որոնց դերը կլինի ոչ թե ՀՀԿ-ի թեկնածուներին հաղթելը (նման պատրանքներ դժվար թե ունենան), այլ համամասնական ցուցակի համար քվեներ բերելը: Ով շատ բերեց` կվայելի իր փայ մանդատը, քիչ քվե բերողների`մանդատից հրաժարվելու նախօրոք կազմված դիմումներում էլ ամսաթիվը կդրվի, և գուդբայ, խորհրդարան… Իսկ ՀՀԿ-ի կողմից «չգրավված» 8 ընտրատարածքներում էլ ԲՀԿ-ն «կխժռի» ՕԵԿ-ի թեկնածուներին, ու ԱԽՔ-ի կուսակցությունը թերևս մնա բացառապես համամասնական ցուցակի` մի կերպ ստացած 5 տոկոսի հույսին:

Ինչ վերաբերում է ԲՀԿ մարտավարության մյուս տարրերին, ապա դրանք գործնականում ակնհայտ դառան համագումարին: Նախ`հրավիրյալների կազմը բաղկացած էր բացառապես խորհրդարանական կուսակցություններից: Դրանով միանգամից մի քանի նապաստակ խփվեց. նախ`որ շրջանցվեց Ռոբերտ Քոչարյանին հրավիրելու և նրա անունը ԲՀԿ-ի հետ կապելու հարցը, երկրորդը`հնարավոր եղավ հրավիրել «Ժառանգությանը» և չհրավիրել ՀԱԿ-ին: Այսինքն`առանց ՀՀԿ-ի հետ անհարմար վիճակներ ստեղծելու, համագումարին տրվեց «ընդդիմադիրոտ» երանգ…

Ելույթներով էլ ապահովվեց «կրկնակի ձեռնտու» պահը: Գագիկ Ծառուկյանը, պատկերավոր ասած, «բարի քննիչի» դերում էր. «Գալիք խորհրդարանական ընտրությունները պետք է անցնեն ազատ և արդար: Բոլորս էլ հասկանում ենք, որ այս ընտրությունները լուրջ մարտահրավեր են մեր երկրի համար։ Մեզ պետք է ոչ թե թշնամանքի, այլ սթափ մրցակցության մթնոլորտ: Թշնամանքով երբեք որեւէ խնդիր չի լուծվել եւ չի լուծվելու: Մեկ բան հստակ է՝ արդար մրցակցության, արդար ընտրությունների անցկացման շուրջ պետք է համախմբվի ողջ քաղաքական դաշտը, հասարակությունը»: Ավելին, նույնիսկ հակաօլիգարխիկ շեշտադրում էլ եղավ. «Ես կրկին հատկապես ուզում եմ շեշտել փոքր ու միջին ձեռներեցին: Եթե խոշոր գործարարը կարող է ինչ-որ մի ժամանակ շահույթ չունենալ, անգամ աշխատել վնասով, ապա փոքր եւ միջին ձեռներեցի համար սա դառնում է լինել-չլինելու խնդիր»: Դե, իսկ Ռոբերտ Քոչարյանի «կոմիսար» Վարդան Օսկանյանը հանդես եկավ «չար քննիչի» դերում, ու նրա ելույթը բավականին սուր ընդդիմադիր էր: Ու կանխատեսելի է, որ ամբողջ ընտրարշավի ընթացքում պահպանվելու է դերերի բաժանումը Ծառուկյանի և Օսկանյանի միջև: Որ համ ընդդիմադիր տպավորություն ստեղծեն, համ ժամանակից շուտ թունդ չլարվեն ՀՀԿ-ի հետ:

Այդ դերաբաժանումը և չհստակեցումը, սակայն, անվերջ չի տևի: Եթե փորձը ցույց տա, որ ձայն հավաքելը ստույգ արդյունավետ է, ապա ԲՀԿ-ն արդեն քվեարկության շեմին կասի «գուդբայ» կոալիցիոն հուշագրին, և Օսկանյանի ընդդիմադիր կեցվածքը կդառնա ամբողջ ԲՀԿ-ի գիծը… Իսկ մայիսի 6-ից հետո էլ պարզ կլինի, թե ինչ վարքագիծ ընտրվի: Եթե մանդատների քանակը բավարար չլինի, կրկին կոալիցիան կվերակենդանանա: Իսկ եթե հանկարծ քվեները շատ եղան, ապա միգուցե փորձ արվի կազմել ուրիշ կոալիցիա` առանց ՀՀԿ-ի, և Ռոբերտ Քոչարյանը, հավանաբար, հրաժեշտ կտա «ամենաերիտասարդ թոշակառուի» կարգավիճակին, և դա կբերի չափազանց սուր պայքարի նախագահական ընտրություններում: Այսինքն`ԲՀԿ-ի քվեներից կախված է նախագահական ընտրությունների բնույթն ու ընթացքը:

Իսկ ումից ռեալ առանձնապես բան կախված չէ`դա ընդդիմությունից: Դաշնակները սեփական վարկանիշը բարձրացնելու համար կոկորդ պատռելով խոսում են իշխանափոխությունից, իսկ ՀԱԿ-ում այդ թեման կարծես թե ժամանակավորապես հետին պլան է մղվել, քանզի համամասնական ցուցակի թեմայի շուրջ նորանոր սկանդալներ և նեղացածներ են ավելանում… զորօրինակ` Սոս Գիմիշյանն արդեն ՀՀՇ-ի «քըխ» լինելուց է խոսում:

Իսկ «Ազատ դեմոկրատները» իրենց համագումարով փաստորեն փորձեցին ձևավորել քաղաքակիրթ, ոչ փողոցային ընդդիմության իմիջ` «Ժառանգության» հետ մեկտեղ: Նրանք պարզ ըմբռնել են, որ ծայրահեղ ընդդիմության ժամանակներն անցել են, ինչի վկայությունն է նաև այն, որ քաղաքացիական «մինի» բողոքներին (օրինակ` Մաշտոցի պուրակի պիկետին) իշխանությունը սկսել է ավելի լուրջ վերաբերվել, քան «հակաավազակապետական» հանրահավաքներին: Բայց պարզ չէ` «Ազատ դեմոկրատներ» — «Ժառանգություն» ալյանսը կկարողանա՞ն խորհրդարան անցնել, թե՞…

Ինչևէ, քաղաքական նախընտրական իրավիճակում ամեն ինչ պարզ է ու թափանցիկ, պարոնայք երդվյալ ատենակալներ: Ահավոր փոթորիկներ չեն սպասվում, բայց վայ նրանց, ովքեր հանկարծ սեփական ուժերը գերագնահատեցին: Դա վերաբերում է անխտիր բոլորին:

Շաբաթվա Վարկածները մշակեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ