Հարություն Առաքելյանը իր հերթական` թվով 7-րդ «բաց ֆաքսն» է ուղարկել ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանին.

«Պարոն վարչապետ, այս «բաց ֆաքսը» ընդունեք որպես նախորդ «բաց ֆաքս-6»-ի շարունակություն, քանի որ իմ ուսումնասիրությունների արդյունքում հարցից հարցեր են առաջանում:

Խոսքը վերաբերում է Հնդկական օվկիանոսում գտնվող Սեյշելյան կղզիներում անհայտ անձանց կողմից գրանցված NUMARD TRADING LTD ընկերության և «Նաիրիտ» գործարանի «բարդ» հարաբերություններին:

Եվ այսպես: Դեռևս 2009թ. հայաստանյան լրատվամիջոցները մատնանշում էին այն շրջանառվող լուրերը, որ «Նաիրիտ» գործարանը մեծ ցանկություն է ցուցաբերում «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ-ի 40 տոկոս բաժնետոմսերը ձեռք բերելու հարցում և այդ կապակցությամբ նամակով դիմել է կառավարությանը: Իսկ մինչ այդ 2008թ. 90 տոկոս մասնավոր բաժնեմաս ունեցող «Նաիրիտ» գործարանը շուրջ 4,2 միլիարդ դրամի դատ էր շահել 100 տոկոս պետական բաժնեմաս ունեցող «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ-ի հանդեպ:

Իմ ուսումնասիրությունների արդյունքում պարզվեց, որ այդ պարտքն առաջացել է Չինաստան առաքված կաուչուկի արտադրության համար նախատեսված հոսքագծի պատճառով: Զարմանալին այն է, որ այդ հոսքագիծը (ոչ լիակազմ) գնահատվել է 14 միլիոն դոլար, իսկ «Ռայնովիլ փրոփերթի լիմիթեդ»-ին «Նաիրիտ» գործարանը «վաճառելու» ժամանակ այդ նույն հոսքագծից գործարանում կար ևս երկուսը:

Այսինքն, եթե ամբողջ գործարանը վաճառվել է 40 միլիոն դոլարով, ապա միայն այդ երկու հոսքագծի արժեքը կազմում է 28 միլիոն դոլար, այն դեպքում, երբ կաուչուկի արտադրամասը (որտեղ տեղակայված են հոսքագծերը) կազմում է գործարանի ընդհանուր արժեքի շուրջ 10 տոկոսը: Այստեղ պարզ հետևություն կարելի է անել, որ ոչ լիակազմ մեկ հոսքագիծը չէր կարող արժենալ 14 միլիոն դոլար կամ գործարանն է «վաճառվել» շատ էժան գնով: Խորանալով 4,2 միլիարդ պարտքի գոյացման հարցում, պարզեցի, որ զավեշտալի իրողություն է կատարվել դատավարության ընթացքում:

«Նաիրիտ» գործարանը որպես հայցի պահանջի հիմնավորում դատարանին է ներկայացրել միայն իր կողմից` որպես վաճառող ստորագրած հաշիվ-ապրանքագիր, որն ստորագրված չէր եղել գնորդի` «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ-ի կողմից: Վերջինիս ղեկավարությունը համաձայն չի եղել այդ հաշիվ-ապրանքագրում նշված հոսքագծի արժեքին` համարելով, որ այն մի քանի անգամ գերազանցում է նույն հոսքագծի իրական արժեքը:

Փաստորեն ստացվում է, որ ցանկացած ոք իր երևակայությունը և ագահությունը համատեղելով կարող է միակողմանի հաշիվ-ապրանքագիր գրել, մտնել դատարան և դատ շահել, իսկ դատարանն էլ ինչ-ինչ դրդապատճառներից ելնելով կարող է հաշիվ-ապրանքագիրն ընդունել հիմք, որոշում կայացնել ընդդեմ պետական ձեռնարկություն հանդիսացող «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ-ի դեմ:

Զարմանալի է նաև, որ «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ-ի 100 տոկոսանոց բաժնետեր ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությունը որևէ քայլ չի կատարել իր շահերը պաշտպանելու համար` չի բողոքարկել վերին դատական ատյաններում այս անօրինական վճիռը:
Այս ամենի մեջ տարօրինակ է նաև այն, ինչպես նշել էի «ֆաքս-6»-ում, որ ՀՀ ֆինանսների նախարարը նամակ է գրում և գումար է հատկացնում «Նաիրիտ» գործարանում 3,5 տոկոս բաժնեմաս ունեցող ՀԱՅԳԱԶԱՐԴ ՓԲԸ-ին NUMARD TRADING LTD օֆշորային ընկերության հանդեպ դատում պարտված բաժնետիրոջ շահերը պաշտպանելու համար, իսկ այս դեպքում` 100 տոկոս պետական բաժնեմաս ունեցող «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ պարագայում որևիցե քայլ չի ձեռնարկում պետական ունեցվածքը պաշտպանելու համար:

Իմ խորին համոզմամբ, այս ամենի իմաստը արհեստական պարտք գոյացնելն էր, որի նպատակը պարզվեց այն ժամանակ, երբ «Նաիրիտ» գործարանը` ի դեմս Վահան Մելքոնյանի, գրությունով դիմեց ՀՀ վարչապետին` առաջարկելով պետական «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ-ն 4,2 միլիարդ դրամ արհեստածին պարտքի դիմաց հանձնել 90 տոկոս մասնավոր «Նաիրիտ» գործարանին: Այդ հարցի հետ կապված նաև որոշվել էր ստեղծել հասարակական կարծիք, իրականացվել էր քարոզչություն և հարցը նույնիսկ քննարկվել էր ՀՀ Նախագահին առընթեր Հանրային խորհրդի ենթահանձնաժողովում, որը նախագահել էր Վազգեն Սաֆարյանը, իսկ հանձնաժողովի եզրակացությունը այդպես էլ մնաց մամուլից գաղտնի:

Վերադառնալով նախատեսված գործարքի բուն նպատակին` ցանկանում եմ նշել, որ ինձ համար պարզ դարձավ, որ «Նաիրիտ» գործարանը դառնալով «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ-ի սեփականատեր, մեխանիկորեն դառնալու էր հայ-չինական «Նաիրիտ-Շանսի» համատեղ ձեռնարկության 40 տոկոս բաժնետեր: Սակայն հայաստանյան լրատվամիջոցները երբ սկսեցին անդրադառնալ այս պատմությանը, չմոռանալով մատնանշել Չինաստանում ՀՀ դեսպան` ՀՀ վարչապետի եղբոր նախապատրաստական գործունեությունը այս հարցում, այս գործարքը սառեցվեց:

Բայց հետագայում «Նաիրիտ» գործարանի ղեկավարությունը չհրաժարվեց իր «նախաձեռնությունից»` կազմակերպելով առավել զավեշտալի քայլ, որին անդրադարձել եմ իմ «Բաց ֆաքս-6»-ում: Ինձ համար ակնհայտ է, որ եթե չլիներ ՀՀ ֆիննախի կողմից կազմված Միջանկյալ ակտը, ապա Վահան Մելքոնյանի նկրտումները կյանքի կկոչվեին հետևյալ կերպ` «Նաիրիտ» գործարանը չկարողանալով կատարել 4,9 միլիարդ դրամի պարտավորությունը NUMARD TRADING LTD օֆշորային ընկերության հանդեպ, «ստիպված» էր լինելու «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ-ի 4,2 միլիարդ դրամի ունեցած պարտավորությունը «Նաիրիտ» գործարանին պարտքի զիջման պայմանագրով զիջել NUMARD TRADING LTD օֆշորային ընկերությանը, որի արդյունքում «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ –ը պարտք կլիներ օֆշորային ընկերությանը 4,2 միլիարդ դրամ:

Նաև հաշվի առնելով, որ «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ-ն չէր կարողանալու այդ պարտքը մարել և նրա միակ ակտիվը հայ-չինական «Նաիրիտ-Շանսի» համատեղ ձեռնարկության 40 տոկոս բաժնեթղթերն է, ապա պարզ է դառնում, որ Հնդկական օվկիանոսում գտնվող Սեյշելյան կղզիներում անհայտ անձանց կողմից գրանցված NUMARD TRADING LTD–ն դառնալու էր Հայաստանի Հանրապետության պետական սեփականություն հանդիսացող հայ-չինական «Նաիրիտ-Շանսի» համատեղ ձեռնարկության 40 տոկոսի բաժնետեր:

Եթե գործարքն իրականություն դառնար, ապա պետությունը ստիպված պետք է լիներ կամ մարել «Նաիրիտ-2» ՓԲԸ-ի 4,2 միլիարդ դրամի պարտավորությունը, կամ ստիպված պետք է համաձայնվեր հայ-չինական «Նաիրիտ-Շանսի» համատեղ ձեռնարկության 40 տոկոս բաժնեթղթերն հանձնել NUMARD TRADING LTD օֆշորային ընկերությանը:

Ահա ողջ իրողությունը…

Այժմ կներկայացնեմ հարցեր, որոնց պատասխանը իրավապահների համար ցանկալի կլինի լսել հենց ՀՀ վարչապետից.

-արդյո՞ք միակողմանի ստորագրված հաշիվ-ապրանքագրի հիման վրա կայացված դատական վճիռը դատավարության ընթացքում կարելի՞ է դիտարկել որպես նախադեպ.

-արդո՞ք դատավորը պարտավոր չէր նմանատիպ ոչ հիմնավոր գործը վերադարձնել հայցատիրոջը կամ գոնե դատավարության ընթացքում նշանակեր ապրանքագիտական-փորձագիտական քննություն և ստանար եզրակացություն` հոսքագծի իրական արժեքի վերաբերյալ.

-արդյո՞ք Չինաստանում ՀՀ դեսպան ձեր եղբայրը երբևիցե առնչություն ունեցել է հայ-չինական «Նաիրիտ-Շանսի» համատեղ ձեռնարկությանը»: