Ֆրանսայի Ազգային ժողովին  քվեարկած օրինագիծը միջազգային, ֆրանսական, թրքական, ազրպեյճանական, հայկական եւ արաբական լրատուամիջոցներու լուսարձակներուն տակ է ընդգծված ձեւերով: Այդ լրահավաքն ու մանավանդ վերլուծական հոդվածներուն մոտեն հետեւելու անհրաժեշտությունը ինքզինք կպարտադրե հետագա զարգացումները նախանշելու առումով:

Անգարան կտրուկ հակազդեցություններու կդիմե: Ֆրանսայի Ազգային ժողովին առջեւ տեղի ունեցած ցույցը ցրված է անշուշտ, սակայն կհամենան սպառնալիքները, դիվանագիտական խզումներու հայտարարությունները, առնվելիք քայլերուն փուլային տարբերակներու բարձրաձայնումները, այս բոլորը անհետեւանք չձգելու, Ֆրանսայի նախագահը այլ բռնապետերու հետ համեմատելու եւ… Ֆրանսան Ալճերիո մեջ ցեղասպանություն կատարած ըլլալու հանցանքով ամբաստանելու երեւույթները:

Այս կտրուկ մագլցողականությունը տակավ նահանջ կարձանագրե՛ անշուշտ եւ ամեն ինչ կվերադառնա իր ընթացիկ հունին: Այսուհանդերձ, եթե օրենքի վերածվելու ընթացակարգը իր հաջորդ հանգրվաններն ալ բոլորե, այլ խոսքով` ստանա ծերակույտին վավերացումն ու նախագահին ստորագրությունը, այդ պարագային Ֆրանսայի արտաքին գործոց նախարարը իրավունք չունենա՛ր հայտարարություն կատարելու Ցեղասպանության հարցը պատմաբաններու միացյալ հանձնախումբով քննարկելու:

Մինչեւ այդ սակայն, օրինագիծը օրենքի վերածվելու համար երկու կարեւոր հանգրվան պետք է հաղթահարե: Չմոռնանք, որ Ազգային ժողովեն անցնելե ետք նմանատիպ օրինագիծ մը չէր հասած ծերակույտ. նախագահական միջամտությամբ օրակարգի չվերածվելով չէր քննարկված նույնիսկ: Հիմա, կթվի, թե պայմանները տարբեր են եւ թե մոտալուտ է ծերակույտին վավերացումն ու նախագահական հաստատումը:

Թրքական մագլցողական ճնշամիջոցները հետեւյալ կերպ կարելի է մեկնաբանել: Անգարան վստահ էր, որ այս հանգրվանին կորսված պատերազմ կմղեր Ֆրանսայի Ազգային ժողովին դեմ: Սկզբունքով պատերազմի մյուս ճակատամարտներն ալ կորսված են Անգարային համար: Այժմ, ծերակույտի մեծամասնությունը ընկերվարական խմբակցության անդամ է եւ նույնիսկ մետասաներորդ պահու կատարվելիք միջամտություն մը չի կրնար արգելակել նախատեսված ընթացքը: Չմոռնանք նաեւ, որ ընտրական նկատառումներե մեկնած եւ նախատեսելին հաշվարկելով նախագահ Սարքոզին ցեղասպանություններու քրեականացման հաղթաթուղթը այս ձեւով կխլեր իր մրցակիցներեն:

Այս բոլորով հանդերձ, անտեղի պիտի ըլլար հայկական կողմին համար ողջույններու  հուռռայական մթնոլորտի մեջ սպասելը երկու հանգրվաններու հաղթահարման: Անգարայի բեմադրած ապատեղեկատվությունը, սպառնալիքներն ու ծայր գացող հայտարարությունները կփորձեն արգելակել նախատեսված ընթացակարգը: Առավելագույն  աշխատանք պիտի կեդրոնացվի թուրքերուն կողմե հետաձգել տալու համար ծերակույտի վավերացումը:

Որքան ալ Փարիզեն հայտարարվի, որ ֆրանսական օրենքները կորոշվի՛ն Փարիզի մեջ եւ չեն թելադրվիր Անգարայեն, որեւէ պահու կբանի քաղաքական տրամաբանությունը, որ կեցուածքներու հարափոփոխելիության տեսությունը մնայունորեն կիրառելի կպահե: Համամարդկային արժեքները, պատմական հիշողությունը, իրողություններու հետ հաշվի նստելու սկզբունքները կրնան այլապես մեկնաբանվիլ, եթե տվյալ պահուն քաղաքական շահի ներշնչումի շարժառիթները փոխվին:

Հայկական գործոնը ուրեմն, հաղթողի դիրքե մեկնած պետք չէ բացառե խանգարիչ այլ տվյալներու արդյունավետ աշխատելու կարելիությունը: Քաղաքական ծայր աստիճան զգոնությունը, թրքական դիվանագիտության փորձառության հետ հաշվի նստիլը, Անգարայի ցուցադրած թատերական արարներուն ետին թաքնված քաղաքականության ծալքերուն իրազեկումը եւ մանավանդ ֆրանսական քաղաքական հարթության վրա շեշտակիորեն տեսանելի ընտրական մրցապայքարի մթնոլորտեն լիարժեք օգտվիլը կհուշեն, որ նախքան նախագահական հառաջիկա ընտրությունները այս օրինագիծը անպայման վերածվի վերջնական օրենքի:

Շահան Գանտահարյան
«Ազդակ»ի գլխավոր խմբագիր