Այսօր հանդուրժողականության միջազգային օրվա հետ կապված հոգեբան Կարինե Նալչաջյանը լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց. Հայ ժողովուրդը հանդուրժող է օտարների, նույնիսկ՝ թշնամիների նկատմամբ։ Լրացնենք նրան` սակայն անհանդուրժող է իր իսկ անդամի` իր կողքին ապրողի նկատմամբ: Ըստ նրա ասվածի ապացույցն է Ադրբեջանում և Հայաստանում անցկացված սոցիոլոգիական հարցումները:

Տիկին Նալչաջյանն ասաց, որ երբ հասարակությունն ունի սոցիալ-տնտեսական խնդիրներ` ճգնաժամային տարրերով, այդպիսի հասարակություններում հանդուժողականության դեֆիցիտ է սկսվում, քանի որ մարդիկ իրենց խնդիրները լուծելու համար դառնում են ավելի եսակենտրոն, ագրեսիան դառնում է նրանց կյանքի անբաժանելի մասը. «Երբ հասարակության ներսում ագրեսիան բարձր է, մարդիկ սկսում են օտարվել միմյանցից, այսինք հանդուժողությունը կապվում է ես-ի, մենք — ի հետ, երբ մենք -ի ընկալումը թուլանում է, զարգանում է ես -ի զգացողությունը»:

Ցավոք,  մեր հասարակության կենցաղում և շրջապատում նկատվում են օտարման նշաններ:

Հանդուժողության պակասի ցուցանիշ է, երբ մարդը սկսում է ուրիշներին վերագրել բացասական հատկանիշներ, երբ այդ հատկանիշներն ինքն էլ ունի:

Ես-ի կենտրոնացումը բերում է նրան, որ թուլանում է համազգային նպատակների ձգտումը, իսկ դա եթե արտաքնապես չի երևում միևնույնն է անում է իր սև գործը:  «Հանդուրժողության մյուս ցուցանիշը բռնի գործողությունների և հանցագործությունների աճն է»,- ասաց Նալչաջյանը՝ ամփոփելով ասելիքը. «Այսպիսով, անհանդուժողության ցուցանիշներն են սոցիալական բևեռացում, հավասար հնարավորությունների պակաս, խարիզմատիկ լիդերների պակաս, համազգային նպատակների պակաս և ազգային թերաժեքության զգացում»: