Ես ապրում եմ նենց, ոնց ուզում եմ։ …Ես դրա իրավունքը վաստակել եմ 42 տարվա ընթացքում: Ժամանակին ամուսնացա, բաժանվեցի, մնացի մոլոր, խեղճացա, որ «անտեր» եմ, հետո աբսուրդացա նոր ամուսնու փնտրտուքների մեջ, ինչ ասես, որ չեղավ կյանքիս մեջ, մինչև վաստակեցի իմ անձնական կյանքի իրավունքը` հանդիպում եմ, սիրում եմ… Հետո` նաև բաժանվում եմ, նոր սեր եմ գտնում: Բայց դա ես եմ էդպես անում ու երևի էլի ինչ-որ տոկոս` նույնիսկ երևանաբնակ հայ կանանց: Ու գիտեմ նաև, թե ինչ են խոսում հետևիցս հարևանները, ինչ են մտածում ծնողներս ու տատս. «Դե, էս էրեխեն էլ մի կարգին բախտ չունեցավ»… Իսկ բախտ ունենալը մեր երկրում հաջող ամուսնությունն է, որ «գլխիդ տեր ունենաս»:

Հայաստանաբնակ հայ կանանց ու աղջիկների մեծ մասը դա անել չի կարող (թե ինչու` այլ խոսակցության թեմա է). օրինակ՝ միջին վիճակագրական աղջիկը: Նա, որպես օրենք, ավանդապաշտ ծնողներ ունի։ Խիստը ո՞րն է։ Նրանք կատարյալ բռնապետներ են։ Խեղճ աղջիկն իրավունք չունի անգամ ընկերուհիների հետ զբոսնելու, ինչ մնաց, ասենք` ընկերոջ հետ մի տեղ գնալ:

Նստելու է թախտին, սպասի բախտին…Բախտն էլ սպիտակ ձիով չի լինելու հաստատ։ Գալու են պապայից ուզեն համեստ ու լավ պահած աղջիկ… էս դեպքում ապրա՞նք՝ տեղը տեղին, կարմիր «խնձոր»-ով, բանով…

Հետո էլ հարևաններին ի ցույց են դնելու կարմիր խնձորներով լիքը զամբյուղը, կան բնակավայրեր` հենց մայրաքաղաքում էլ, որտեղ սավանն են ի ցույց դնում: Սարսափելի ստորացում, նվաստացում։ Իսկ ընտանեկան կյանքում էդ ստորացումը շարունակվելու է:

Ի դեպ, երեկ մի ավելի սարսափելի բան կարդացի, Աղասի Թադևոսյանն էր ֆեյսբուքյան մի քննարկման ժամանակ գրել. «Անցած տարի մենք իրականացրել ենք Հայաստանում մինչամուսնական սեռական կյանքի ազատության հիմնախնդրի հետ կապված որակական հարցում և պարզել ենք, որ Երևան քաղաքում բացարձակ մեծամասնություն է կազմում պահպանողական ու ավանդապահ մոտեցումն այդ հարցին: Այսինքն՝ «կարմիր խնձորային» տրամադրությունները Հայաստանում համակարգային բնույթ ունեն: Ավելին, տարիներ առաջ այս հարցը նույնիսկ, որպես «ազգային արժեքների» ցանկում գրանցելու խնդիր, քննարկվում էր ԱԺ-ում, ակտիվ մասնակիցներից հիշում եմ Վիկտոր Դալլաքյանին ու Հրանուշ Հակոբյանին»:

Ինչպիսի անհեթեթություն: Ի՞նչ մշակութային հեղափոխություն, ի՞նչ բան…Պարզվում է, անհատի անձնական կյանքի հանդեպ նման համատարած տհաս մոտեցումը մեզանում տիրապետող է, ուրեմն, մշակութային հեղափոխությունը քաղաքական կամ քաղաքացիական կյանքի ոլորտներից` առաջին հերթին անձնական կյանքի ոլորտում է անհրաժեշտ:

«Մինչև մարդն իր անձնական կյանքում ձեռք չբերի ազատ ընտրություն կատարելու իր իրավունքը և չկիրառի իր սեքսուալ կյանքում, նա չի կարող ընտրություն կատարել ոչ մի այլ ասպարեզում: Կամ ավելի պարզ ասած` նորմալ սեքսուալ կյանք չունեցող հասարակությունը կամ երիտասարդությունը չի կարող նորմալ լինել ընդհանրապես»,- շարունակում է Աղասի Թադևոսյանը:

Հա էլի, անձնական կյանքը «ընտրակեղծիքով» սկսած հասարակությունում էլ ի՞նչ ԱԺ կամ լեգիտիմ նախագահական ընտրություններ։ Բնական է, որ կեղծվելու են, ու այլ կերպ չի էլ կարող լինել:

Ու էդպես, ավանդապաշտ հայերս ամբողջ կյանքում անիծելու ենք բախտը, քննադատելու ենք ընտրություններում տեղ գտած կեղծիքները ու միևնույն է` փակելու ենք մեր աղջիկներին տներում` «կարմիր խնձորի» ակնկալիքով, չմտածելով, որ արատավոր մշակույթի հիմնախնդիրը հենց սրա մեջ է։ Մշակութային հեղափոխությունն առաջին հերթին անձնական կյանքի իրավունքի անհրաժեշտության գիտակցումն է, որը չունի մեր հասարակության բացարձակ մեծամասնությունը ու վախենում է համարձակ ապրել:

Ինքս, ընտրելով համեմատաբար ազատ ու անկեղծ ապրելակերպ, կարողացել եմ դուրս պրծնել էդ արատավոր շրջանից՝ ըմբոստանալով, լուտանքներ լսելով, փսփսոցների տակ շենքի մուտք մտնելով, ծնողներիս համար նեղվելով, որովհետև նրանք են իբր հասարակության առջև ինձ համար պատասխանատու, այնուամենայնիվ համարում եմ, որ ամեն մեկը կարող է հեղափոխություն անել իր կյանքում ու պահանջել ընդունել իրեն` ինչպիսին որ կա, խոսել հայ կնոջ սեռական կյանքի մասին, պահանջել անձնական կյանքի իրավունք: Սեքսուալ հեղափոխությունը, ինչպես նաև` մշակութային, անպայման պետք է նախորդեն ցանկացած լուրջ ներքաղաքական փոփոխությունների: Մինչև մարդկանց ուղեղները չհեղափոխվեն, ոչ մի հեղափոխություն բան չի փոխի` կմնանք նույն «կարմիր խնձորի» կեղծ պաշտամունքը դավանող ու մեր ձայները 5 հազար դրամով ծախող ազգ…

Տղաներ կան, որոնց համար էական չէ իր ապագա կնոջ կուսությունը։ Բոլորն էլ գիտակցում են, որ անվնաս պահվող կուսաթաղանթով աղջիկը շատ ավելին կարող է արած լինել, քան սիրած տղային տրված ու խաբված կամ պարզապես սեռական կյանքով ապրող աղջիկը։ Սակայն կա հայկական մենթալիտետի հարցը. մարդիկ վախենում են, որ մի բուռ երկրում օրերից մի օր մեկը դեմ-դիմաց դուրս կգա ու կասի` ախպերս, էդ աղջկա հետ… ու ամեն ինչ կփշրվի:

ԿԱՐԵԼ ԿՈՒՍԱԹԱՂԱՆԹԸ… Ինչի՞ համար, որ ի՞նչ ապացուցես: Այսինքն, որպեսզի «նամուսով ու պարզերես» մարդու գնաս, սեքս արել ես, թե չես արել, մեկ է՝ անպայման պիտի գնաս գինեկոլոգի մոտ, եսիմ ինչ անես, որ ապագա մարդուդ ազգուտակի մի կաթիլ արյան ծարավը հագեցնես…

Վերջերս մարզերից մեկում բնակվող ծանոթներիցս մեկը, որը քաղաքում հայտնի է որպես «թափով, ունևոր մարդ», մի ոչ այնքան հին պատմություն պատմեց. «Մի օր 17-18 տարեկան մի աղջիկ եկավ մոտս, թե՝ ես չգիտեմ ում դիմել, որոշեցի Ձեզ պատմել, պիտի օգնեք ինձ: Պարզվեց, վերջին զանգի «շրջանակներում» խմացրել են նրան ու բռնաբարել իր իսկ դասարանցի հիպերսեքսուալ տարիքում սոված դեգերող անբավարարված տղաները. ովքե՞ր են եղել՝ կոնկրետ չի հիշում: Նա ոչ ոքի ոչինչ չի ասել, մենակ հաղթահարել է ամենը ու կարողացել շարունակել ապրել: Հետո եկել է ամուսնանալու ժամանակը, ու աղջիկն իր ապագա ամուսնուն չի համարձակվել ասել ճշմարտությունը, բայց առանց կուսաթաղանթի էլ չէր կարող մտնել նրանց օջախ: Եկել էր, որ ես իրեն օգնեմ կուսաթաղանթը վերականգնել: Ես էլ ի՞նչ անեի, վարորդիս հետ դրեցի` ուղարկեցի ծննդատուն: Բարեհաջող կարեցին, բարեհաջող ամուսնացավ, հիմա երջանիկ ապրում է, երկու երեխա ունի: Ու էդ ամենը ընդամենը 50 դոլարի պատմություն էր»:

Այսօր, երբ ուզում էի միայն ճշգրիտ ինֆորմացիա դնել նյութիս մեջ, զանգեցի զանազան գինեկոլոգիական կենտրոններ, ու բոլոր տեղերից ստացա դրական պատասխան՝ կուսաթաղանթ ամեն տեղ էլ կարում են, նայած թե` քանի օր է «պահպանման ժամկետը», մեկ-երկու օրից մինչև մեկ ամիս, տատանվում են նաև գները՝ 100-300 դոլար:

Կարելի է ձեռք թափ տալ երևույթի վրա, կարելի է դա ընդունել որպես պանացեա աղջիկներին ավանդապաշտությունը շրջանցելու ու նորմալ մինչամուսնական սեռական կյանքով ապրելու համար, ինչպես անում են տղաները, բայց կարևորը հո ֆիզիոլոգիական կուսությունը չի՞, որ հիմարի պես տենչում է հայ ավանդապաշտությունը: Էստեղ ուրիշ բան է՝ ամեն բան կեղծիքից սկսելու միտումը. իսկ սկսում են, որովհետև «կարմիր խնձորի» ինստիտուտը հայ հասարակության, նրա մենթալիտետի ու կեղծ ավանդապաշտության հիմքն է, ըստ այնմ՝ այն ֆիզիկական ուղին, որով ապագայի հայը ծնվում է, կեղծված է ի սկզբանե: Խաբում են նրանց, ովքեր ուզում են խաբված լինել: Իսկ ուզում են համարյա բոլորը: Ես մեկ էլ զարմանում եմ, որ մարդիկ ինչքա՞ն կարան տգետ լինել ու բեֆայմ, որ չհասկանան՝ կուսաթաղանթը կարևոր չի, քանի որ կարա լինի կեղծ: Բայց կառչում են, որովհետև եթե չկառչեն, մի ողջ մենթալիտետ կփոխվի … Բայց որ կորցնեն, մնացած կեռչանների հետ միասին էլ չեն կարա իրենց ավանդապաշտությունը դրոշակ սարքեն ու ի ցույց դնեն «հայ կնոջ առաքինությունն ու հայ օջախի մաքրությունը» ողջ քաղաքակրթության առջև, որը վաղուց միայն ծիծաղում է մեզ վրա: