Այսօր գրախանութներում կարելի է հեշտությամբ գտնել հայ դասական գրողների վեպերի կրճատված և պարզեցված տարբերակները: Այս գործընթացը սկսվեց դեռևս 2007 թվականից, երբ լույս տեսան չորս սեղմավեպեր՝ Մուրացանի «Գևորգ Մարզպետունին», Շիրվանզադեի «Քաոսը», Դերենիկ Դեմիրճյանի «Վարդանանքը» և Րաֆֆու «Սամվելը»: Վեպերի էջերի քանակը կրճատված է, սակայն բովանդակությունը, իբր, պահպանվել է:
Սեղմավեպերի հետ կապված տարբեր և շատ հակասական կարծիքներ կան: Ոմանց կարծիքով՝ առանց դրա էլ մեր երեխաներն անգրագետ են, իսկ այս գրքերով առավել անգրագետ ենք դարձնում մեր սերնդին: Բայց հակառակ՝ դրական կարծիքն էլ կա և իշխում է հատկապես ուսանողության շրջանում:
Հենց նրանցից էլ փորձեցինք պարզել, թե ինչքանով է նպատակահարմար 500-600 էջանոց պատմավեպերի փոխարեն կարդալ 30 էջում «սեղմված» համանուն վեպերը: Հատկապես հիմա, երբ բուհերում արդեն սկսվել են ավարտական քննությունները: Մասնավորապես ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետում, որտեղ ամենաշատն է ընթերցվում գրականություն, մի քանի ուսանողներ այս պատասխանը տվեցին. «Շատ լավ բան ա: Իսկապես ուսանողների մասին են մտածել, համ ժամանակ ենք խնայում, համ էլ՝ ում էդքան ներվ կա՝ նստի հազար էջանոց գիրք կարդա»:
Իսկ նույն ֆակուլտետի Հայ գրականության պատմության ամբիոնի վարիչ Սամվել Մուրադյանը ասաց. «Հատկապես քննությունների ընթացքում շատ պարզ երևում է, թե հանձնարարված գրականությունը ինչ տարբերակով են կարդացել: Ուսանողներին թվում է, թե մենք չենք հասկանում, բայց հենց ստեղծագործության նկարագրական մասերից հարց ենք ուղղում` արդեն ամեն ինչ պարզ է դառնում: Ես մինչ այժմ այդպես էլ չեմ կարողանում որևէ դրական բան գտնել սեղմավեպերի մեջ: Դրանք ուղղակի չարիք են՝ հատկապես ուսանողության համար: Մյուս կողմից, այդ գրքերը կազմելիս առաջնայինը հանվում են նկարագրական հատվածները: Բայց ո՞վ է ասում, որ դրանք իրենց մեջ գաղափարներ չեն պարունակում: Պատկերացրեք «Սամվել»-ը՝ առանց Արարատյան դաշտի նկարագրության, կամ՝ Աբովյանի «Վերք Հայաստանի» վեպում պահպանված չէ Քանաքեռի բարբառը: Չի պահպանվել նաև վեպի առաջաբանը, և ընթերցողը, փաստորեն, չի ծանոթանում Աբովյանի ծրագրային դրույթներին` նոր գրականության, նոր հերոսի, նոր բովանդակության և, առավել ևս, նոր լեզվի կարևորության խնդրին»:
Այս հարցի վերաբերյալ Կրթության և գիտության նախարարությունից չկարողացանք որևէ բան ճշտել, իսկ Հանրակրթության վարչության պետ Նարինե Հովհաննիսյանը մեզ հետ զրույցում ասաց. «Կրթության և գիտության նախարարությունը չի զբաղվում այդ հարցով, և դպրոցներում ու բուհերում դրանք որպես ուսումնական դասագիրք չեն ճանաչվել»:
Բայց եթե ԿԳ նախարարությունում այդքան էլ տեղյակ չէին այս խնդրին, ապա նույնը չէր կարելի ասել Կրթության ազգային ինստիտուտի մասին: Թեև ինստիտուտի գլխավոր մասնագետ Նաիրա Տողանյանը երկրում չէր, սակայն մեզ մի քանի պարզաբանումներ տվեց հայագիտության և սոցիալ-մշակութային առարկաների բաժնի աշխատակից, հայոց լեզվի և գրականության մասնագետ Նվեր Վիրաբյանը: «Մենք վերահսկում չենք իրականացնում, միայն գնահատում ենք, այսինքն՝ կարծիք հայտնում: Սակայն սեղմավեպերը մեզ մոտ ուղարկում են միայն հրատարակելուց հետո, և կարելի է ասել, որ ինչ կարծիք էլ հայտնենք՝ պարզապես ձևական բնույթ է կրում: Սակայն սեղմավեպերի վերաբերյալ մենք մեր կարծիքը չենք փոխել: Նախ նշեմ, որ վեպը սեղմելու հատուկ կարգ, քաղաքականություն գոյություն ունի, ինչը սեղմավեպի հեղինակի մոտ չի պահպանվում: Օրինակ` այնտեղ, որտեղ կրճատում է եղել, պետք բազմակետեր, կախման կետեր դրվեն, որպեսզի ընթերցողը հասկանա, որ տվյալ հատվածը կրճատված է և, հարկ եղած դեպքում, բնօրինակից գտնի ու կարդա համապատասխան հատվածը: Կրթության ազգային ինստիտուտի կողմից ձեռնարկի հեղինակներին անգամ առաջարկ է արվել համապատասխան հանձնաժողով ստեղծել և գործին ավելի մասնագիտորեն մոտենալ, սակայն այս առաջարկը մերժվել է, իսկ Կրթության և գիտության նախարարությունը որևէ քայլ չի ձեռնարկում այս ուղղությամբ»,- ասաց Նվեր Վիրաբյանը և հավելեց, որ այսօր դասականներին «համառոտում» է Արփիկ Ավետիսյանը, որը 50 տարի շարունակ հայոց լեզվի և գրականության ուսուցիչ է եղել: Կրթության և գիտության նախարարությունը սեղմավեպերն ընդունել է որպես ուսումնական գրականություն, բայց միայն սփյուռքի համար:
Ի դեպ, սեղմավեպերը վաճառվում են մատչելի գներով՝ 600-1200 դրամ: Տեղեկացանք նաև, որ Երևանի գրախանութներում սեղմավեպերով հետաքրքրվողները շատ են: Զրուցեցինք մի քանի գրավաճառների հետ, նրանցից մի երիտասարդ գրավաճառուհի ասաց, որ ինքը կտրականապես դեմ է սեղմավեպերին, սակայն այդ գրքույկները մեծ պահանջարկ ունեն, և գրավաճառուհու խոսքով՝ իրենք պարտավոր են վաճառել: Ի պատասխան մեր հարցի, թե ովքեր են սեղմավեպ գնողները, ասաց` և՛ դպրոցականները, և՛ ուսանողները:
Ի դեպ, գրավաճառուհու հետ մեր զրույցի ընթացքում մի քանի հաճախորդներ «խայտառակություն» կոչեցին սեղմավեպերի «հայտնությունը», ավելին՝ պնդեցին, որ դրանք երեխաներին փչացնելու նոր ձև է: Մի քանի գրավաճառներ էլ ասացին, որ իրենք, կոպիտ ասած, վռնդում են այդ գրքերը «մատակարարողներին»:
Ինչևէ, եթե նույնիսկ անտեսենք հասարակության պահանջները, չենք կարող անտեսել նաև ակնհայտը՝ «սեղմավեպ» կոչվածով ոտնահարվում են հայ դասականների հեղինակային իրավունքները: Ի դեպ, ոտնահարվում են ազատ, անկաշկանդ և առանց խղճի խայթի, որովհետև նրանց իրավունքները պաշտպանող չկա ընդհանրապես:
Շուշան Գալստյան
- 15:10Վահե Հակոբյան. Նիկոլն ու իր շքախումբը կանեն ամեն ինչ, որպեսզի չեղարկեն ընտրությունները
- 13:10Արարատի նման տղուն թուրքը չկաղորացավ ծնկի բերել, Փաշինյանը դա արեց․ Շուռնուխի ղեկավար
- 12:10Նիկոլի հրամանով ուժայիններն այսօր նսեմացրել են Գորիսի փոխքաղաքապետին և այդ ամենը ձայնագրել են, խոստանում եմ՝ չեմ խնայելու ջանք և միջոց՝ գտնելու այդ ամենն իրականացնողներին
- 13:101991-ից ի վեր չեմ հիշում, որ ՀՀ որևէ ղեկավարի հրապարակայնորեն այսպես անպատվեին
- 12:10Ճշմարտությունը կարող է բացահայտվել միայն իշխանափոխության դեպքում․ Օնիկ Գասպարյան
- 11:03Նիկո՛լ, թուրքի շուն. սյունեցիները «դիմավորում» են Փաշինյանին
- 12:10Բաքվի «Ռազմավարի պուրակը» պետք է փակվի․ Մարուքյանի կոշտ ելույթը ԵԽԽՎ-ում
- 11:10Ադրբեջանում գտնվող հայ գերիներին հնարավորություն է ընձեռվել հեռախոսով կապ հաստատել իրենց ընտանիքի անդամների հետ
- 13:10Արիության մեդալը զինվորի հորը հանձնել է տաքսու վարորդը պայմանավորված վայրում
- 12:10Պարոնայք գեներալներ եւ սպաներ, պատրաստվեք «դատվելու». Արտակ Զաքարյան
23.04.2021 | 15:10
23.04.2021 | 14:10
23.04.2021 | 13:10
23.04.2021 | 12:10
23.04.2021 | 11:10
22.04.2021 | 15:00
22.04.2021 | 13:35
22.04.2021 | 13:10
22.04.2021 | 11:10
21.04.2021 | 15:10
21.04.2021 | 13:10
21.04.2021 | 11:10
21.04.2021 | 11:03
20.04.2021 | 15:10
20.04.2021 | 14:10
20.04.2021 | 13:10
20.04.2021 | 12:10
20.04.2021 | 11:10
19.04.2021 | 15:33
19.04.2021 | 14:10
19.04.2021 | 13:10
19.04.2021 | 12:10
19.04.2021 | 11:10
17.04.2021 | 15:10
17.04.2021 | 13:10
17.04.2021 | 12:10
17.04.2021 | 11:10
16.04.2021 | 15:10
16.04.2021 | 14:10
16.04.2021 | 13:10
16.04.2021 | 12:10
16.04.2021 | 11:10
15.04.2021 | 15:10
15.04.2021 | 13:10
15.04.2021 | 12:10
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.