Շաբաթվա վարկածները քննեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ

Աչքներս լույս: «Հեղափոխական տիկին» Մարի Յովանովիչը հունիսին ավարտում է իր առաքելությունը և մեկնում ԱՄՆ: Լուրն իրոք բարի է` այսինքն, յանկիները համոզվեցին, որ մեր երկիրը չի լինի «թունիսել» կամ «ղրղզել», հետևաբար ղրղզական հեղափոխությունների բովով անցած ու ապակայունացումների գծով մասնագիտացած դեսպանը Հայաստանում անելիք չունի: Այսուհետ շարունակելու է գործել Արևմտյան և Կենտրոնական Եվրոպայի գծով, քանզի Հայաստանի պես հանգուցային կետում ձախողվել է կատարելապես:

Բա էլ ի՞նչ պիտի աներ. «ավազակապետություն կազմաքանդողին» դարձրին «բաց երկխոսող»: Տեղի ունեցավ «բաց բազար». մենք քեզ կտանք քո ուզածը, իսկ դու կթարգես «կազմաքանդիչ» փորձերը: Անշուտ, ծերուկ Տեր-Պետրոսյանի հոգնածության պահը կար և կարևոր էր. «Եղիազար Այնթափցու» խասյաթ ունեցողը օր ծերության ուղիներ էր որոնում, թե ինչպես համ մաքրվի իր նախագահության օրոք կերած «բողկերից», համ էլ առանց հեղափոխական անորոշությունների մեջ խրվելու ապահովի իր պատվավոր հեռացումն ի վայելում ՀՀ առաջին նախագահի կարգավիճակի:

Պարզ է, որ անձամբ ինքը պատգամավորական մանդատ չի վերցնի և կգերադասի ինչ-որ հույժ պատվավոր դերակատարում, որը կսահմանվի բոլոր պաշտոնաթող նախագահների համար, ասենք` Անվտանգության խորհրդում ինչ-որ հատուկ կարգավիճակի: Միգուցե հենց դրան նախապատրաստվելով հիմա «քացու տակ» են գցում գլխավոր ախքին, քանզի Անվտանգության խորհուրդը միանգամից երկու (իսկ եթե գումարենք նաև Ռոբերտ Քոչարյանին` երեք) մասոնների ծանրությանը չի դիմանա: Դե, Տեր-Պետրոսյանը լիովին պատրաստ է պատվավոր թոշակի, իսկ Քոչարյանը դեռ դիմադրում է, դրա համար հարվածում են. Էլ մարտիմեկյան սպանդն են ամբողջովին նրա վրա դուրս գրում, էլ դատարաններում նրա հայցերը մամուլի դեմ չեզոքացնում (ինչպես եղավ «Ժամանակի» պարագայում), էլ «տակից» կամաց-կամաց նախապատրաստվում տնտեսական մենաշնորհները խլելուն, էլ իշխանական օղակներում նրա կադրերին են կոտորում…

Միգուցե բարին հենց դա է, որ արտաքին վտանգավոր զարգացումների պարագայում արմատական տրամադրված զանգվածները չկարողանան առաջնորդ գտնել… չնայած կա նաև պոտենցիալ առաջնորդ ի դեմս Ժիրայր Սէֆիլյանի, որը գլխանց հրաժարվել է ընտրություններին որևէ ձևով խառնվելուց: Իսկ արտաքին ճակատում իրոք ունենք ծանր մարտահրավեր` Ադրբեջանի կոմից դիպուկահարների միջոցով մեր զինծառայողների ոչնչացումը: Եթե հուժկու հակահարված չհասցվի` դա աստիճանաբար բարոյալքող մթնոլորտ կձևավորի երկրում, բանակից խուսափելը տրամադրությունները կբազմապատկվեն, և դա շատ վատ վերջաբան կունենա: Իսկ համարժեք հակահարվածի դեպքում կտրուկ աճում է պատերազմի վտանգը: Միջազգային հանրություն կոչեցյալին «իրականությունը ներկայացնելու» ջանքերը գործնականում զրոյական ՕԳԳ ունեն` միևնույն է, նրանք «հավասարակշռված» և «չեզոք» գնահատականներ են տալու` անկախ ճիշտ ու մեղավորից: Ավելին, ըստ արցախցի` անվտագության գծով հայտնի փորձագետ Հրաչյա Արզումանյանի. «Դա չի նշանակում, որ միջնորդներն ինչ–որ բան մոռացել են։ Դա քաղաքականություն է, և պետք է փորձել հասկանալ, թե ի՞նչ դերակատարություն է բաշխվում այս խաղում հայկական կողմին։ Իմ կարծիքով հայկական կողմին փորձում են զոհի դեր տալ, և մեր առջև խնդիր է դրված միջազգային հանրությանը հասկացնել, որ 21–րդ դարի հայը վաղուց արդեն ձերբազատվել է զոհի բարդույթից։ Հայկական կողմը պետք է լինի նախահարձակը, այլ ոչ թե պաշտպանվող, ինչ–որ բարձր ատյաններ բողոքներ ներկայացնողը լինի։ Բավակա՛ն է։ Այս ճանապարհը մենք մի անգամ անցել ենք և գիտենք, թե ինչով է ավարտվում»:

Փորձագետը միանգամայն իրավացի է. եթե շարունակենք պատերազմից ամեն կերպ խուսափելու գիծը` մեզ քայլ առ քայլ կբարոյալքեն ու այնուհետ կհարվածեն, իրոք պարտադրելով զոհի դերը: Աշխարհը լավ գիտի, որ մենք այսօր պատերազմին պատրաստ ենք առավել, քան երբևէ: Եթե հիմա լինի պատերազմ Ադրբեջանի հետ, մենք առավելագույն շահեկան տարբերակ կունենանք: Դա բնազդաբար զգում է Կոմանդոսը, դա բնազդաբար զգում է բանակի վերնախավը, որ խուլ բողոք է արտահայտում հակահարվածի հրաման չստանալու կապակցությամբ: Որովհետև սպան ու գեներալը շատ լավ գիտեն մեր իրական հնարավորության չափը: Սակայն ինչո՞ւ է մեր երկրի քաղաքական ղեկավարությունը պացիֆիստական դիրքերից հանդես գալիս… Հուսանք, որ դա ժամանակավոր է, և «վերևներում» գերիշխող չէ այն մտայնությունը, որ պատերազմի դեպքում Երևանը կպայթի բողոքի հուզումների ալիքից:

Ընդհակառակը, պատմությունը բազում օրինակներ ունի, որ կառավարիչները հաճախ պատերազմ էին փնտրում, որպեսզի խուսափեն ներքին պայթյուններից: Առավել ևս ամեն գնով խուսափելու գիծը արդարացված չէ կոնկրետ այս իրավիճակում, երբ չեզոքացված են հեղափոխական ցնցումների ընդունակ կադրերը, իսկ հեղափոխություններ կազմակերպող երկիրը իր «հեղափոխության մասնագետ» դեսպանին քոռուփոշման հետ է կանչում: Ինչո՞ւ կոշտ գործելակերպը չտեղափոխենք հակառակորդի հետ շփման գիծ: Ինչո՞ւ համարձակ չլինենք, և հարևան քոչվորներին չկանգնեցնենք երկընտրանքի առաջ` կամ փորձում եք ձեր ամպագորգոռ հայտարարությունները գործնականում ցուցադրել (հաստատ խայտառակ եք լինելու մի քանի օրում), կամ մեկընդմիշտ մոռանում եք Արցախի մասին: Ինչո՞ւ է մեր նախագահը չարաշահում խաղաղասիրական հռետորաբանությունը: Սյունիքում ծնված, Արցախում մեծացած, կռիվների բովով անցած նախագահին դա սազական չէ: Պատրա՞ստ եք ցանկացած պահի կրել զինվորական հանդերձն ու անվանական զենքը, պարոն գերագույն գլխավոր հրամանատար: Աշխարհը և լկտիացած հակառակորդը տեսնելո՞ւ են դա:

Պիտի տեսնեն: Դա կլինի պատերազմից խուսափելու միակ իրական շանսը: Չեն պատերազմում նրա դեմ, ով պատրաստ է ցանկացած պահի պատերազմել: