Այսօր Անդրանիկ Մարգարյանի մահվան օրվա 4-րդ տարին լրացավ:

Տարելիցը նշվում է ամենաբարձր մակարդակով, շեշտվում են նրա մարդկային հատկանիշները: Սակայն զուտ պետականաշինության տեսակետից հետաքրքրական է ուրիշ հանգամանք. Անդրանիկ Մարգարյանը ՀՀ ամենաերկարակյաց վարչապետն էր, որը միաժամանակ ԱՐԴՅՈՒՆԱՎԵՏ վարչապետ էր: Իսկ այդպիսի բարեբախտություն մեր երկիրը քիչ է ունեցել:

Թե չէ քրդի վրա քոլոզ չի գալիս, հայի վրա` վարչապետ: Գրեթե 20 տարի առաջ ունեցանք Հրանտ Բագրատյան, որը խոսում էր «որձ կովերից» և «կովերի ամուսիններից», իսկ այսօր ունենք Տիգրան Սարգսյան, որը գյուղացիներին դասախոսություն է կարդում, թե ինչպես կով կթել: Աբսուրդը կրկնվեց երկու անգամ, Հ. Բագրատյանի դեպքում` որպես ողբերգություն, Տ. Սարգսյանի դեպքում` որպես ֆարս:

Ու այժմ մեր հայրենակիցները չգիտեն` խնդա՞ն, թե՞ լան…

Իսկ այժմ անդրադառնանք այլ վարչապետերի: Բացի Անդրանիկ Մարգարյանից, ունեցել ենք ևս երեք վարչապետ` Ռոբերտ Քոչարյան, Վազգեն Սարգսյան, Սերժ Սարգյան: Երեքի վարչապետությունն էլ կարճ էր. երկուսի համար դա թռիչքահարթակ էր դեպի ՀՀ նախագահի բարձունք, իսկ Վազգեն Սարգսյանի կյանքն ընդհատեց ահաբեկչի կրակոցը:

Վազգեն Սարգսյանի եղբայր Արամը, որպես վարչապետ բանի պիտանի չէր, և իր կարճ պաշտոնավարման ընթացքում երկրին չվնասեց զուտ այն պատճառով, որ ոչինչ չէր անում: Եվ ընդհանրապես, քաղաքական իրադրության փոփոխության զորությամբ բոլոր վարչապետական նշանակումներն անհաջող էին…

Վազգեն Մանուկյանն ավելի շուտ գաղափարախոս էր, քան կառավարության ղեկավար: Մառախլապատ Ալբիոնից «ներմուծած» Արմեն Սարգսյանն ընդամենը հայհոյանք չտվող քաղաքակիրթ կերպարանք էր, որը Հայաստանի միջավայրում անելիք չուներ: Դե, իսկ «խավիար կերած, արհեստավարժ մեծացած» Արմեն Դարբինյանի արհեստավարժությունն այդպես էլ մինչև վերջ մնաց Դարբինյան Ռազմիկի միսկոմբինատի մակարդակին:

Սակայն վերադառնանք Հրանտ Բագրատյանի և Տիգրան Սարգսյանի «կովային» ընդհանրությանը: Երկուսի ծագումնաբանությունը նույնն է` ՀՀՇ, և Տիգրան Սարգսյանի օրինակը պարզորոշ վկայում է, որ ՀՀՇ-ականը նախկին չի լինում: Նույնիսկ 20 տարի անց դա «դուրս տվեց», ու ոչինչ չտվեց ոչ ԱԺՄ-ի քաղաքական ու այնուհետ ԿԲ-ի տնտեսական հարուստ փորձը, ոչ էլ ռուսերենի և անգլերենի փայլուն իմացությունը: Եվ, ի դեպ, ՀՀՇ-ական ծագում ունեին և մնացյալ անհաջող «իրադրային» վարչապետերը, բացառությամբ հայոց հողից ամբողջովին կտրված Արմեն Սարգսյանի:

Այսինքն` ոչ մի կերպ չենք կարողանում պրծնել ՀՀՇ-ականությունից:

ՀՀՇ-ական հոգեբանությունը կտրականապես մերժած Վազգեն Սարգսյանին սպանեցին, ազգայնական Անդրանիկ Մարգարյանն էլ թեև ռեկորդային քաղաքական երկարակյացություն ունեցավ, բայց…

Ճիշտ է, կուլուարային խոսակցություններ կան, որ «պետության վախճանի» հեղինակ Տիգրան Սարգսյանի հարցը «էսօր-էգուց» է, սակայն դա էլ կարող է ձգվել: Չէ՞ որ ռուս-ամերիկյան մրցակցության սրում կա մեր տարածաշրջանում, Ռուսաստանում էլ «մոդեռնիստ» Մեդվեդևը այնքան է «թռփոշացել», որ հիշել է իր օրգանական կապերը «Աստծո ընտրյալ» ժողովրդի հետ և համարձակվում է հրապարակավ հակաճառել «դերժավնիկ» Պուտինին:

Անշուշտ, լավ է, որ ՀՀ նախագահին հաջողվել է «գունավոր» հեղափոխական ուժերին ներքաշել գործարքի մեջ ու դրանով նվազեցնել հեղափոխական ցնցումների հավանականությունը: Նաև կարծես թե գործարքի պայմաններից մեկն էլ այն է, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի շուրթերով հնչեցվում է վարչապետի պաշտոնանկության պահանջը, թեև մինչ այդ նա հրապարակավ իր համակրանքն էր հայտնում Տիգրան Սարգսյանին… Բայց դա իր գինն ունի` ամբողջ ընդդիմադիր դաշտը վերածվել է հսկայական քաղաքական կրկեսի, որին մասնակցում են նաև պետական այրերը: Ազատության հրապարակի այդ անվերջ թատերական «ազատագրումները», «ազատության ծոմապահ» Րաֆֆի Հովհաննիսյանի համար վրան տեղադրել-չտեղադրելու շուրջ սրտաճմլիկ բեմականացումները, որոնց մասնակցեցին անձամբ Ալիկ Սերգեյիչը և «հրաշամանուկ» օմբուդսմենը, «գոտկատեղից ներքևի» թեմայի շուրջ ՀՀՇ-ի և ՀՀԿ-ի փոխադարձ գռեհկաբանությունները` այդ ամենը քաղաքական կրկեսի ու կլոունադայի տարրեր են:

Ու անշուշտ, ընդհանուր կլոունադայի մթնոլորտն է նպաստել այնպիսի աբսուրդին, ինչպիսին է Բագրատյանի հռչակավոր հեռուստաելույթից 20 տարի անց «կովային թեմայի» ծաղրածուական արծարծումը ներկայիս վարչապետի կողմից:

Դե, եթե այս ամենը հանկարծ երկար ձգվեց, միգուցե «Հայկական աշխարհի» ճարտարապետը մեզ կանգնեցնի նաև այսպիսի իրավիճակի առջև, որը որպես ապագայի երևակայական լրատվություն ներկայացված է www.armcomedy.com զվարճալի բլոգում. «Այսօր կառավարության շենքի դիմաց իր բողոքի ակցիան էր կազմակերպել Հայաստանի հայկական համայնքը: Ցուցարարների գլխավոր նպատակն էր ուշադրություն հրավիրել հայկական համայնքի խնդիրներին Հայաստանի ներսում: «Եկել է ժամանակը, որ մեր կարծիքն էլ հաշվի առնեն այս երկրում: Մենք բավականին մեծ զանգված ենք կազմում և ժամանակն է սկսենք մեր դերը ունենալ այս երկրի կառավարման, որոշումների ընդունման մեջ», – ամփոփեց ցույցի պահանջները հայկական համայնքի նախագահ Արա Իսրաելյանը: Հայկական համայնքը Հայաստանի ամենահին համայնքներից է: Տարիներ շարունակ համայնքը շոշափելի դեր է ունեցել Երևանի հիմնման, քրիստոնեության ընդունման, անկախացման, ինչպես նաև Ղարաբաղյան պատերազմի ընթացքում: Այսօր նրանցից շատերը գտնում են, որ իրենց թերագնահատում են… Սոցիոլոգ Ահարոն Ադիբեկյանը հետևյալ կերպ է բացատրում այդ ֆենոմենը` «Հայկական համայնքը չի կարողանում լիովին ադապտացվել երկրի իրականությանը: Նրանց հիմնականում խանգարում են հնուց եկած ադաթները, կրոնը, մշակութային արժեքները:» Նա հավելեց, որ համայնքի մի քանի այլ ներկայացուցիչներ կարողացել են ազատվել անցյալից և ինտեգրվել երկրի «ռեալիյաների» մեջ»:

… Հիմա ի՞նչ, պասիվ հանդիսատեսի պես դիտե՞նք շարունակվող աբսուրդը, սպասե՞նք, որ վերը նկարագրված լրատվությունն իրականություն դառնա, թե՞ մի բան անենք, որ մեր երկիրը չդառնա հավերժական «Armcomedy»:

Աջաբսանդալի բաղադրությունը զննեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ