Երեկ բավականին հետաքրքիր իրադարձություններ են ծավալվել Երևանի պետական համալսարանում: Այնտեղ որոշվել էր անցկացնել գիտաժողով` նվիրված Վուդրո Վիլսոնի Իրավարար վճռին: Եվ բնական է, որ Վուդրո Վիլսոնի շիրմին ծաղկեպսակ դնող նախագահ Սերժ Սարգսյանը ևս ինչ-որ ձևով պետք է իր մասնակցությունն ունենար այս միջոցառմանը: Սկզբում ծրագրված էր անգամ, որ նախագահն անձամբ կմասնակցի միջոցառմանը, սակայն հետո ինչ-որ բան փոխվում է և նախագահը բավարարվում է ուղերձ հղելով:

ՀՀ նախագահի ուղերձը գիտաժողովի մասնակիցներին կարդում է ՀՀ նախագահի աշխատակազմի նախագահի տեղակալ Վիգեն Սարգսյանը: Ուղերձում մեծ տեղ է տրվում Վուդրո Վիլսոնին և նրա Իրավարար վճռին.

«Ուղիղ 90 տարի առաջ՝ 1920 թվականի նոյեմբերի 22-ին, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգ¬ների նախագահ Վուդրո Վիլսոնը Հայաստանի սահմանների վերաբերյալ կայացրեց Իրավարար վճիռ:

Քսաներորդ դարի պատմության մեջ դա մեզ համար, թերևս, ամենակարևոր իրադարձու¬թյուն¬ներից մեկն էր, որով պետք է վերականգնվեր պատմական արդարու¬թյունը և վերացվեին հայ ժողովրդի դեմ Օսմանյան կայսրությունում իրագործված ցեղասպանու¬թյան հետևանքները: Այդ վճռով միջազգայնորեն ճանաչվում և ամրա¬գրվում էին Հայաստանի սահմանները, որոնց շրջանակներում Մեծ եղեռնի դժոխային փորձությունն անցած հայ ժողովուրդը պետք է կերտեր իր պետականությունը…» -. հուզումնալից տողեր էին ներբողել նախագահի ուղերձ գրողները:

Այդպես նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալը մասնակիցներին քաջալերում է և հաջողություն մաղթում 90 տարի առաջ ԱՄՆ նախագահի` ամբողջ աշխարհի կողմից վաղուց մոռացված վճռին նվիրված կոնֆերանսի աշխատանքներում և հանկարծ տեղի է ունենում անսպասելին. ուսանողուհիներից մեկը հարց ուղղեց Վիգեն Սարգսյանին, թե մեր ինչի՞ն է պետք այդ վճռի հիշատակումը, ի՞նչ է տալիս դա հայ ժողովրդին, երբ այն անցած- գնացած բան է և իրավական որևէ ուժ ունենալ չի կարող, որ ավելի լավ չէ՞ անցյալով ապրելու և Հայաստանին, ըստ էության, ոչ մի օգուտ չտվող մեռած փաստաթղթեր ոգեկոչելու փոխարեն մտածել երկրի մասին, նրա հազար ու մի պրոբլեմների մասին, փորձել, ասենք, տնտեսություն զարգացնել, ժողովրդի վիճակը բարելավել և այլն:

Հայաստանում, հատկապես ազգայնական կուսակցությունները` նրանք, որոնք սիրում են ապրել պատմության հուշերով, մեծ տեղ են տալիս այդ վճռին, անգամ մեծ աշխատանք էին ծավալում նոյեմբերի 22-ը որպես տոն` մեր օրացույց ներմուծելու համար: Եվ ենթադրելի էր, որ այդ ուժերի կողմից ոգեշնչված և նախաձեռնված այս կոնֆերանսում ՀՀ նախագահի համար ելույթներ և ուղերձներ գրողների` այս ոճով կազմված ուղերձը պետք է որ համապատասխան ոգևորիչ արձագանք գտներ: Բայց հենց այդ օրը Երևանի պետական համալսարանի ուսանողը, նրա հետ ողջամիտ ևս մի քանի հոգի, ապացուցեցին, որ Հայաստանում դեռևս ամեն ինչ չէ, որ կործանվել է և կան որոշ անհատականություններ, որ ցանկանում են ապրել ներկայով և անգամ մտածել, որ այս երկրում կարելի է նաև ապագա ստեղծել:

Ասում են, որ անգամ ակադեմիկոս Բաբկեն Հարությունյանի նյարդերն են տեղի տվել նախագահի պաթետիկ ուղերձը լսելով, ակադեմիկոսը պարզապես բարկացել է` թե ինչպես կարող է երկրի նախագահը նման կարևորություն տալ այդ վիրտուալ վճռին: Վիգեն Սարգսյանը տեսնելով, թե ինչ անհարմար վիճակում է հայտնվել ինքը, ժամանակից շուտ լքել է համալսարանը` թողնելով Արամ Սիմոնյանին և այս գիտաժողովը հրավիրած մյուսներին` տոկալու ուսանողների իրատեսական հարցերին:

ԵՊՀ-ի կրթական մակարդակը, իհարկե, միանգամայն բացատրելի է համարում անցյալով ապրելու և ապագայի առանձնակի ձգտումներ չցուցաբերելու նպատակադրում ունեցող կոնֆերանսների անցկացումը, սակայն այն, որ դեռևս կարող են գտնվել մարդիկ, որ համարձակություն ունենան և իրերը կոչեն իրենց անուններով, արդեն իսկ խոսում է այն մասին, որ անգամ ախտահարված օրգանիզմներում միշտ չէ, որ մահը միակ հանգուցալուծումն է և չի բացառվում, որ հենց այդ հատուկենտ առողջ բջիջները կարողանան բավականաչափ կենսունակություն ունենալ և առողջացնել թե´ օրգանիզմը` տվյալ դեպքում ԵՊՀ-ն, թե´ դրանից դուրս գտնվող մյուս` ավելի խոշոր գոյացությունները` կրթական համակարգը և հենց Հայաստան պետությունը` իր բոլոր ենթահամակարգերով:

ԼՈՒՍԻՆԵ ՔԵՍԱՅԱՆ