13-րդ երաժշտական հատուկ դպրոցի տնօրեն Սամվել Երանյանը լավ երգում է: Այդ պատճառով դաշնակցական ընկերները նրա մականունը Սմբուլ են դրել: Բայց այն, թե ինչ կատարվում է դպրոցում, հազիվ թե կապ ունի երգ-երաժշտության, ներդաշնակ կրթության, ըստ ամենայնի, նաև ՀՅԴ-ական տնօրեն Սմբուլի հետ:

Մայիսի 13-ին գլխուղեղի ցնցումով Երևանի «Սուրբ Աստվածամայր» բժշկական կենտրոն էր տեղափոխվել 13-րդ գիշերօթիկ դպրոցի 5-րդ դասարանի աշակերտուհի Անի Ավագյանը: Ճակատին հասցված հարվածից աղջիկը մասնակիորեն կորցրել էր հիշողությունը և մորը չէր ճանաչում։ Հիվանդանոցից դուրս գրվելիս աղջիկն ինձ պատմեց, որ դպրոցի փոխտնօրեն «ընկեր Վարդերեսյանն» է իրեն «խփել»՝ թևից կոպտորեն քաշել և գլուխը հարվածել պատին: Փոխտնօրեն Նարինե Վարդերեսյանը կտրականապես ժխտեց սա: Ասաց, որ երեխան, հավանաբար, դասարանցիների հետ խաղալիս վայր է ընկել և վնասել է ճակատը։ Անիի ծնողները դիմեցին ոստիկանություն։ Երբ քննիչները հարցեր էին տալիս երեխային իր հետ կատարվածի մասին, նա չէր պատասխանում, պարփակվում էր իր մեջ։ Անգամ հոգեբանը չօգնեց։ Նրա հետ Անին մի անգամ խոսեց, հետո հրաժարվեց հանդիպել: Աղջիկը Վարդերեսյանի անունը լսելիս սարսափ և սթրես էր ապրում, իսկ կարմիր գույնից վեր էր թռչում։ Ծեծի օրը Վարդերեսյանը կարմիր շորով էր։ Ոստիկանները գնացին-եկան, և մի քանի ամսից գործը փակեցին։

Երևի այլևս չէինք անդրադառնա այս պատմությանը, եթե անսպասելի արձագանք չստանայինք 13-րդ հատուկ դպրոցի նախկին ուսուցչուհի Արմենուհի Ղազարյանից, որը մինչ այդ 10 տարի դասավանդել է Չարենցի անվան դպրոցում: Նա պատմեց, որ 13-րդ հատուկ դպրոցում 10 ամիս աշխատելով` ականատես է եղել երեխաների խոշտանգումներին, ուսուցիչների տգիտությանը, անառողջ բարքերին և այլ հանցավոր երևույթների։ Մի քանի անգամ փորձել է բողոքել: Մի անգամ նույնիսկ դասասենյակներից մեկում ցուցանակ է կպցրել` վրան փոխտնօրեն Վարդերեսյանի տառասխալները` «մայտան, հույթ, հույր»: «Ես էդ բառերը գրեցի և սև գիծ քաշեցի վրայից: Դրանք փոխտնօրենը հաճախ էր օգտագործում, բայց ոչ մի բանասեր չէր ուղղում նրան: Բա~ որ մի անգամ ասաց` «Գիքորի անեկդոտի նման»: Բացատրեցի, որ Գիքորը անեկդոտ չէ», — պատմում է հայոց լեզվի մասնագետ, ըմբոստ ուսուցչուհի Արմենուհի Ղազարյանը: Այս վարքի միակ արդյունքն այն եղավ, որ տնօրեն Երանյանը հրաժարվեց երկարացնել նրա պայմանագիրը` համարելով, որ քաղաքի լավագույն կրթօջախներից մեկում` Չարենցի դպրոցում աշխատած մասնագետը չունի հատուկ դպրոցի դաստիարակից պահանջվող գիտելիք: Իրական պատճառը, ըստ մանկավարժի, «կլյաուզնիկի» և վտանգավոր մարդու համբավն էր, որ ինքը ձեռք էր բերել անմարդկային պատիժների և տգիտության դեմ պայքարելիս: «Մի ցերեկային դաստիարակ ունենք` Մուշեղյան Մարիամ: Բուֆետի շեֆի բարեկամուհին է: Նա կարող էր երեխային 4 ժամ կանգնեցնել մի ոտքի վրա: Մի երեխա կար, երբ որ գրիչ տվեցի, որ տնայինները գրի, տեսնեմ` ձեռքերն ամբողջ արյունի մեջ կորած են: Հետո ինքս ականատես եղա, թե ոնց էր Մուշեղյան Մարիամը քանոնի հարվածներով երեխայի ձեռքերը ծակում»: Ոչ միայն ձեռքերը, այլև լեզուն են ծակում, երբ երեխաները շատ են խոսում դասի ժամանակ: Ինքը`փոխտնօրեն Վարդերեսյանը, ծեծի իր մեթոդն ունի: Քանի որ փոքրամարմին է և կարճահասակ, ֆիզիկական միջամտության ժամանակ զոռ է տալիս ոտքերին: «Ես ինքս եմ տեսել, թե ոնց ա քաշում, ոտերով խփում երեխեքին»: Պատիժների ձևերից էր նաև զուգարան չթողնելը: Մի անգամ տղաներից մեկին այնքան երկար են ստիպել բնական կարիքը զսպել, որ նա միզել է անմիջապես դասարանում: «Ես փորձել եմ ներս մտնել, Մուշեղյանը չէր թողնում: Զանգել եմ ծնողին, ասել եմ`երեխային շոր բեր», — պատմում է Արմենուհի Ղազարյանը: Վախը մանկավարժական գլխավոր մեթոդն է: «Մի հատ ձայն ենք լսել, կգամ, կսատկացնեմ»,- հաճախ ասել է փոխտնօրեն Վարդերեսյանի ընկերուհին` Մարիամ Մուշեղյանը և դասի ժամանակ բարձրացել ընկերուհու կաբինետ` սուրճ խմելու: Արմենուհի Ղազարյանը հաճախ է ընդվզել, բայց տնօրեն Սամվել Երանյանին ուղղակի հնարավոր չէր հանդիպել: Դաշնակցության գործերով տարված` նա հաճախ է բացակայում դպրոցից: «Ես տնօրենին մեկ ինձ ընդունելու պահին եմ տեսել, մեկ ազատելու, երբ ասացի, որ բողոքելու եմ»: Ծնողները հազվադեպ են դժգոհություն հայտնել: Նրանք հիմնականում անապահով խավից են և գոհ են արդեն իսկ նրանով, որ երեխան հատուկ դպրոցում սնվում է և տանիք ունի: Ով էլ որոշել է այնուամենայնիվ պաշտպանել զավակին, ուղղակի վերցրել է փաստաթղթերը, և ինչպես Անի Ավագյանի մայրը` Հասմիկ Ավագյանը, տարել է ուրիշ դպրոց:

Սյուզան Սիմոնյան