«Հայաստանը չի կարող աճել միայն ներքին շուկայում ապրանքներ վաճառելով և շենքեր կառուցելով»,- այսօր հրավիրած ասուլիսում հայտարարել է Հայաստանում Արժույթի միջազգային հիմնադրամի մշտական ներկայացուցիչ Գիերմո Տոլոսան:

Սեպտեմբերի 9-ից 24-ը Երևանում էր գտնվում Արժույթի միջազգային հիմնադրամի առաքելությունը` Մերձավոր Արևելքի և Կենտրոնական Ասիայի վարչության փոխտնօրեն Ռատնա Սահայի գլխավորությամբ:

Աշխատանքն ավարտելով` ԱՄՀ ներկայացուցիչներն այսօր իրենց գնահատականներն են ներկայացրել Հայաստանում տարվող տնտեսական քաղաքականության վերաբերյալ:

Որքան էլ Արժույթի միջազգային հիմնադրամը անհնարին է որակել իբրև Հայաստանի շահերով առաջնորդվող կառույց, որքան էլ այս կազմակերպությունը երբեմն ֆինանսավորում է այնպիսի ծրագրեր, որոնք այդքան էլ չեն բխում տվյալ երկրի շահերից, այնուամենայնիվ, անհնար է չհամաձայնել այս հեղինակավոր կառույցի նման գնահատականի հետ և անհնար է կասկածի տակ դնել վերջիններիս իրավացիությունը:

Շինարարությամբ տնտեսություն զարգացնելու անիրատեսության մասին ԱՄՀ-ն առաջին անգամ չէ, որ հայտարարում է. անգամ Հայաստանի երկնիշ ցուցանիշների «դարաշրջանում», որտեղ Հայաստանի` տնտեսական աճով «Կովկասյան վագր» դառնալու մեջ վճռորոշ գործոնը պատկանում էր հենց շինարարությանը, ԱՄՀ-ն զգուշացնում էր, որ շինարարության վրա «հիմնական ստավկա» դնել չարժե:

Դժվար է հավատալ, որ միջազգային կառույցի գնահատականները ծանոթ չէին ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին, որն այս տարվա գարնանը, հանդես գալով հարցազրույցով, դարձյալ շեշտեց շինարարության կարևորությունը:

«Հարաբերական միավորներով գրասենյակային տարածքների քանակով մենք աշխարհում գտնվում ենք վերջին տեղերից մեկում: 1 միլիոնից ավել բնակչություն ունեցող Երևանում կառուցվել է վարձակալության համար նախատեսված ընդամենը 5-6 գրասենյակային շենք: Մնացած բոլորը մի կերպ հարմարեցված շինություններ են` հեռու ժամանակակից պահանջներից: Մենք շատ հետ ենք եվրոպական երկրներից նաև ժամանակակից առևտրային հրապարակների տեսանկյունից: Այսինքն, շինարարության տեմպը երկար տարիներ պահպանելու ներուժը հսկայական է: Զարմանալի է` ինչպե՞ս կարելի է դա չհասկանալ:

Քննադատների տրամաբանությամբ, անհրաժեշտ էր արհեստականորեն արգելակել շինարարությունը հնարավոր ճգնաժամերի մտավախությամբ: Այդ տրամաբանությամբ ճապոնացիները պետք է կրճատեին ավտոմեքենաների ու էլեկտրոնիկայի, գերմանացիները` հաստոցների, սարքավորումների, չինացիները` տեքստիլի արտադրությունը և այդպես շարունակ` միայն այն պատճառով, որ ԱՄՆ-ում պահանջարկի հնարավոր անկումը կարող էր անդրադառնալ նրանց եկամուտների վրա: Դա դեպրեսիվ մտածելակերպ է»,- ասում էր նախկին նախագահը իր հայտնի հարցազրույցի մեջ և վերջում հորդորում կառավարությանը. «Անհրաժեշտ է համախմբել ջանքերը բնակարանային պահանջարկի պահպանման համար: Եղանակները բազմաթիվ են: Կարծում եմ` կառավարությունում արդեն կա այդ ըմբռնումը»:

Զարմանալի է, թե ինչպես այս ամիսների ընթացքում ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի այս գնահատականների հետ չեն հասցրել ծանոթանալ Արժույթի միջազգային հիմնադրամի ներկայացուցիչները, որ նման «դեպրեսիվ մտածելակերպ» պարունակող զեկույցներով են հանդես եկել:

ՀՀ նախկին նախագահի գարնանային ակտիվությունն ու կառավարության քաղաքականության քննադատությունը խոսակցությունների ալիք ծնեց, թե Քոչարյանը պատրաստ է վերադառնալ մեծ քաղաքականություն և դրա դրդապատճառներից մեկը հենց այն է, որ Տիգրան Սարգսյանի կառավարությունը չի արդարացնում նրա հույսերը` հսկայական կապիտալ ներդրումներ պահանջած շինարարության արդյունք-բնակարանները վաճառելու առումով: Ինչպես երևում է, ՀՀ նախկին նախագահից դեռ էլի մի քանի հարցազրույց կպահանջվի` անձնական բիզնեսից բխող շահերը պետության տնտեսական քաղաքականության շահերի տեղ ներկայացնելու համար:

Հետգրություն

ԱՄՀ ներակայացուցիչները խոսել են նաև արտահանումը խրախուսելու, այլ ոչ թե վնասելու քաղաքականության անհրաժեշտության մասին, և իրենց զարմանքը հայտնել տնտեսվարողների վճարած ԱԱՀ-ի գերավճարների հաշվին ՀՀ կառավարության կուտակած պարտքի վերաբերյալ:

Լուսինե Կեսոյան